HAZRET-I ALİ DiVANI

HAZRET-I ALİ DiVANI 

 

Hazirlayan İİihramcizade 

Haci ismail Hakki ALTUNTAS 







iÇiNDEKILER 

HAZRET-i ALi kerremallahu vechenin DiVANI 
UZERiNE 5 

ONEMLi NOT: 16 

ALLAH TEALA HAKKINDA 17 

RASClLULLAH HAKKINDA 20 

HZ. FATIMA aleyhisselama ASKI 27 

HZ. EBU TALiB aleyhisselam 33 

HZ. ALi kerremallahu veche 37 

HZ. ALi'nin ARKADASLARI 55 

HZ. ALi 'NiN KAHRAMANUGI 63 

HZ. ALi'NiN MUSRiKLEREMEYDANOKUMASI.89 

HZ. HASAN aleyhisselama NASiHATi 102 

HZ. HUSEYiN aleyhisselama NASiHATi 113 

iUMTAHSiLETME 122 

HiKMETLER (Muhtelif) 125 

AHLAK 131 

EDEB 134 

iBADET 136 

SUKUR 138 

ADAB-I MUASERET 139 

KALBiN HALLERi 143 

DOSTLUK-ARKADASLIK 150 

KONUSMA-SOHBET 158 

SEVGi 161 



KADER 164 

GENCUK-iHTiYARUK 167 

GUNLER 171 

ECEL-OLUM 173 

ZAMAN-DEVRAN 178 

BELA-MUSiBET 187 

SABIR 189 

UMiT 191 

DUNYA VE SEVGiSi 194 

KAZANg-RIZIK 200 

ZENGiNLiK- FAKiRLiK 204 

CiMRiLiKVECOMERTLiK 207 

KANAAT 210 

HIRS-iTiDAL 216 

HATALI HALLER 220 

KiBiR 224 

KIYAMET ve ALAMETLERi 226 

MUAViYE 229 

DUA 245 



(jj-allsJi L_l j all LaaJl 



HAZRET-I ALI kerremallahii vechenin 
DIVANI UZERINE 

Bu cali$ma; hayati boyunca Hazret-i AN kerremal- 
lahu veche tarafindan sbylenmi$ manzum sbzlerin 
(§iirlerin) §erif Murtaza denmekle unlu Ebu'l-Kasim 
AN bin Tahir'in derledigi ve OsmanN imparatorlu- 
gu'nun buytik bilginlerinden Mustakim-zade Su- 
leyman Sadeddin'in manzum olarak tercume edip 
acikladigi "Hazret-i Ali Divani ve Aciklamasi" ndan 
hazirlanmi$tir. 

insanlar $u sorulan sorabilirler. Hazret-i Ali kerre- 
mallahu veche gercekten bbyle bir divan te§kil 
edebilecek kadar §iir sbylemi$ midir? 

Veya sbyledigi manzum sbzler daha sonraki nesil- 
lere §uphe ve ku§ku sinirlanni a§acak tarzda ula§a- 
bilmi§ midir? 

Fesahat, belagat ve sanat ybnunden e§ine az rast- 



6 Hz. AM Divani 

lanan ve konu bakimmdan islam, tarihindeki mut- 
luluk cagina isik tutan bu siirlerin daha sonraki 
nesillere aktanlmasi- oldukca saglam esaslar dahi- 
linde ve buyuk bir titizlikle olmustur. Ayrica bbyle- 
sine hassas bir konuda 50k titiz ve islamiyet'in 
ruhunu zedelemeyecek tarzda bir davranis icinde 
olmamiz gerektigine isaret etmekte yarar vardir. 
£unku Hazret-i Ali'nin sbzleri ve sbyledigi siirler 
kaynak bakimmdan hadTs ve stinnete yakin dere- 
cede bnem arz etmektedirler. 

Hazret-i Ali'nin sbyledigi siirler konusunda cesitli 
gbrtisler ileri surulmus, bunlar arasinda birbirine 
yakinhk gbsteren ve birbirini teyit edip pekistiren- 
ler oldugu gibi degisik anlamlar sergileyenler de 
vardir. 

Hazret-i Ali'nin ilnrri ve edebt yonu uzerinde 
onemle durmak gerekirken ehl-i sunnet ve'l- 
cemaat bilginleri, her nedense susmayi tercih 
etmi§, bunun yanmda §ia alabildigine bu 
meydanda at ko§turmu§tur. Bazi kimseler higbir 
delile dayanmadan Hazret-i Ali'ye ait sbz ve siirle- 
rin onun sehadetinden 50k sonra uyduruldugunu, 
bu kadar sbzun ezberlenip yazilmasma imkan, 
bulunmadigmi iddia etmektedirler. Olduk^a bnem- 
li olan konuyu derinlemesine bir incelemege tabi 
tuttugumuz zaman gbrurtiz ki Hazret-i Ali'nin ha- 
yati boyunca sbyledigi mensur sbzler, islam dininin 
esaslarma ve o esasin gerektirdigi hukumlere, ka- 
nun koyuculuga ve tatbikatma ait olmus, ayrica 



Hz. AM Divani 7 

sosyal, ekonomik ve toplumu ilgilendiren mesele- 
lere deginerek bunlan smirsiz bir bilgi kudretiyle 
agiklami^tir. 

islam dininin sosyal ybnunu aydmlatici ve suphele- 
ri giderici, me^hul bir^ok konulara isik tutucu, ayri- 
ca tarih? olaylan sebep ve sonu^lanyla agiklayici 
Hazret-i Ali'nin sbz, hutbe, bgut, vasiyet, mektup, 
vecize ve dualari §erif Radi (Miladi: 970-1016) 
tarafmdan toplanip bir araya getirilmis ve buna o 
"Nehcii'l-belaga" adi verilmistir. 

§erif Radi diye tanman Ebu'l-Hasan Muhammed 
bin Ebi Tahir Ahmed el-Huseytn bin Musa, hem 
baba ve hem de, anne tarafmdan seyyidlik merte- 
besine nail olmus Hazret-i Ali'nin torunlanndandir. 
incelememize konu olan Hazret-i Ali Divani'ni der- 
leyen §erif Murtaza'nm kardesidir. 

Edebiyat ve §iirde se^kin bir yeri bulunan §erif 
Radi, Hazret-i Ali ve Fatma'nin evliliklerinden do- 
gan cocuklannin listesini ve seceresini duzenleme 
ve seyyid olan kisilerin islerine nezaretle ilgili "na- 
kiplik" gbrevini yapmistir. 

Bilinecegi gibi o dbnemde Bagdat'ta Buveyhiler 
hukum surmekte ve Hazret-i Peygamber'in soyun- 
dan gelenlere buyuk bir deger verilmekte, onlara 
karsi ilgi ve alaka duyulmaktadir. 

Ebu'i-Hasan Muhammed Radi'nin bir^ok konuda 
Cesitli eserleri vardir. Bunlar arasmda bizi ilgilendi- 
ren "Nehcu'l-Belaga" adiyla toplayip duzenledigi 



8 Hz. AM Divani 

ve Hazret-i Ali'nin hutbe, mektup, dua, vasiyet ve 
sbzlerini ihtiva eden eserdir. Serif Radi Bagdat'ta 
vefat ederek evinin bahcesine gbmulmustur. 

Bbylece bu iki kardes buytik bir hizmet gbrmustur: 
Serif Radi, Hazret-i Ali'nin mensur sbz, vecize, hut- 
be ve emirname gibi islam tarihine isik tutan par- 
galari derlemis; kardesi Serif Murtaza da Hazret-i 
Ali'nin manzum sbzlerini dtizenleyerek bize esi ve 
benzeri bulunmayan bir cahsmanin ulastirilmasma 
hizmet etmistir. 

Hazret-i Ali tarafmdan cocukluk yillanndan basla- 
yarak olgunluk ve ihtiyarhk yillarinm son demlerine 
kadar sbylenen manzum sbz ve siirler, munacat ve 
nasihatleri ihtiva eden dusunceler de §erif Murta- 
za tarafmdan duzenlenip bir divanda toplanmis ve 
bu esere "Divanu Ali" (Hazret-i Ali'nin Divani) adi 
verilmistir. Matbaanm olmadigi ilk zamanlarda 
kopya edilmek suretiyle cogaltilan bu eser, daha 
sonra islam aleminin ^esitli ulkelerinde elden ele 
dolastinlarak okunmus, 19. yuzyilda da Misir'da, 
Bulak matbaasmda 1255 (MiladT: 1839) tarihinde 
basilmistir (5). 

Buytik bir ihtimalle Hazret-i Ali'nin sbyledigi §iirle- 
rin bir kismi katipler tarafmdan yazilmis ve bbylece 
daha sonraki nesillere ulastinlmistir. £unku o db- 
nemlerde Kur'an-i KerTm ve HadTs-i serifler disinda 
cagdas Arap siiri de bnemli bir yer tutardi. 

Hazret-i Ali'nin Divani'nda, hayat hikayesi ve ba- 



Hz. Ali Divani 9 

sindan ge?en olaylann tasviri bazen ima ve bazen 
da agk^a dile getirilmistir. (Junku Araplarda siir 
bnemli bir unsurdu. §iire verdikleri bnemi agklama 
bakimmdan su atasbzleri ?ok unludur: 

"§iir, Araplann sefaret kalemi veya evrak dairesi- 
dir." 

Arap, her §eyini siirle anlatmis ve olaylar, siir diliyle 
gerekli agklamaya kavusmustur. 

Bazi kimseler bu kadar manzum sbzun sonradan 
uyduruldugunu, hatta bu kadar siirin ezberlenip 
yazilmasina, dbrt asra yakin bir zaman sonra §erif 
Murtaza'ya ulasmasina imkan bulunmadigmi iddia 
etmislerdir. Fakat bu tur goru§ler bizi, Araplann 
bzelliklerini bilmeme gibi bir sonuca gbturtir ki bu 
da~ olaylann sebep ve sonug'armi birbirine bag- 
lamamiza engel teskil edecektir. Sadece islam 
dbnemine ait degil, cahiliyye devri sairlerinin siirle- 
ri de raviler tarafmdan bellenmis, ezberlenmis ve 
sbylendikleri sekilde tespit edilmistir. Okuma- 
yazma bilmeyen toplumlarda hafizanin ve ezber 
gijcunun 50k buytik bnemi vardir. Edebiyat; §iir, 
belagat ve fesahata asik olan Araplar, bu hususta 
brnek ahnmaya layik siir -ve sbzleri daima ezber- 
lemis ve daha sonraki nesillere aktarmak duskun- 
lugunti gbstermislerdir. Boyle bir bzellik Araplar 
ign bnemli bir gelenek haline gelmistir. 

Hazret-i Ali'ye ait siirlerin ezberlenmek suretiyle ve 
kuvvetli rivayetlerle daha sonraki caglara ulastinl- 



10 Hz. AM Divani 

digi ve bbylece bu buyuk insanm kiymetli sbzleri- 
nin unutulup kaybolmaktan kurtanldigi kuvvetle 
tahmin edilmektedir. 

islam dunyasmda bnemli bir yeri bulunan ve eser- 
leri asirlarca okunup yararlanilan, ehl-i stinnet ve'l- 
cemaat gbrtisunun savunuculanndan imam 
GazzalT, "ihyau Ulumti'd-Din" isimli eserinde Haz- 
ret-i Ali'ye ait sbzlerden brnekler vermis ve bu 
sbzleri delil gbstermek suretiyle. ileri surdugti gb- 
rus ve dusuncelerini pekistirmege cahsmistir. 

Son zamanlara kadar medreselerde okutulan 
"Kafiye"yi esash bir sekilde serh eden Molla Cami, 
Hazret-i Ali'ye ait, 

"Oklarin agtigi yara iyile§ebilir. Fakat dilin agtigi 
yara kolay kolay kabuk baglamaz" 

seklindeki sbzunu kendi gbrtisunun dogrulugunu 
ispat etmek maksadiyla zikretmistir. 

Kazruni ve Usam gibi bilginler de ayni gbrusu pay- 
lasmis ve Hazret-i Ali'ye'ait beyitlere bzel bir yer 
vermislerdir. imam, Sa'rani' (Olumu: 973) "Levahi- 
ku'l-Envar fi-tabakati's-Sadeti'i-ahyar" isimli ese- 
rine Hazret-i Ali'ye ait sbzleri almak suretiyle bu 
konuda hizmeti ge?en kimseler arasma katilmistir. 

imam Hasen el-Fencekrt, Hazret-i Ali'nin ikiyuz 
kadar beytini toplayarak bu konuda buyuk bir hiz- 
meti yerine getirmegi cahsmistir. Bu eser, daha 
sonraki caglarda bir^ok eklemelerle genisletilmis 



Hz. AH Divani 11 

ve kendisinden fazlasiyla yararlanilan bir kitap 
haline getirilmistir. Ozellikle Seyyid Hibetullah bin 
Muhammed el-Haseni, Hazret-i Ali'ye ait olup 
tarih, hadts ve tasavvufla ilgili eserlerde yer alan 
sbzleri de bu esere katarak "Envaru'l-Vusul" adi 
altinda bir kitap meydana getirmistir. Ayrica, el- 
Hadikatu'l Anika adi altinda toplanan Hazret-i 
Ali'nin siirleri daha sonra genisletilerek ve ilaveler 
yapilarak "Envaru'l-Ukul - minej'ar-i Vasiyyi'r- 
Resul" ismi altinda duzenlenmistir. 

"Hazret-i Ali Divani" ise §erif Murtaza (966-1044) 
tarafmdan arap alfabesindeki harf sirasma gore 
duzenlenmis ve belli bir sira dahilinde sunulmus- 
tur. 

§erif Murtaza, Bagdat'ta yasayan ve Hazret-i Ali 
sulalesinden gelen kimselerin nakiplik gbrevini 
yurutmustur. £ok eser yazan bir bilgin oldugu ve 
kutuphanesinde o dbnemlerde seksenbin cilt do- 
laymda kitab bulundugu iddia edilmektedir. Boyle 
bir iddia mubalagah kabul edilse bile bnemli bir 
ger^egi dile getirme agsindan dikkate deger bzel- 
liktedir. Mucemu'l-Buldan adh eserde, bu kutup- 
hanenin dunyada ejsiz oldugu, kitaplann, hepsinin 
bilginlerin el yazmasi halindeki eserlerinden mey- 
dana geldigi bildirilmektedir. 

Degi§ik konularda eser yazan §erif Murtaza'nm 
bnemli eserleri iginde "Dtirer ve Gurer"i anabiliriz. 
Kur'an-i Kerimdeki ayetlerin tefsirine, hadTs, lugat 
ve-benzeri konulara yer verilen eserde ?ok sayida 



12 Hz. Ali Divani 

siir'de kaydedilmistir. 

Hazret-i Ali'ye ait siirleri dtizenlemede Serif Mur- 
taza'nin yetkiyle kalem oynattigi ve bbyle bir hiz- 
mette-bulunmak suretiyle, ihtiyag duyulan bir 
boslugu doldurdugu rahathkla sbylenebilir. 

Serif Murtaza'nin duzenledigi Divan, 18. yuzyil 
bilginlerinden Mustakim-zade Suleyman Sadeddin 
tarafmdan serh edilmek suretiyle islam edebiyat 
ve tarihine, kiymeti ytiksek bir eser kazandinlmis- 
tir. Ehl-i sunnet ve'l-cemaat inancma simsiki bagh 
ve ondan, hig bir sekilde taviz, vermeden kalem 
oynatan Mustakim-zade Suleyman Sadeddin, Haz- 
ret-i Ali'ye ait sbzler hakkinda cesitli gbrusler ileri, 
suruldugunij kaydeder. Bazilan, Hazret-i. Ali'ye ait 
siirlerin, yasadigi ^agdan daha sonraki yillara inti- 
kal etmedigini iddia ederken, bazilan da ona ait 
siirlerin sadece iki beyitten ibaret oldugunu sby- 
lemislerdir. Fakat eski kaynaklan tarayanlar, Haz- 
ret-i Ali tarafmdan sbylenmis siirlerle karsilastiklan 
gibi bunlardan bol miktarda brnekler verildigini de 
gbrurler. 

Hazret-i Ali'nin siirlerini inkar edepler, daha 50k 
bunlarm Serif Murtaza ve kardesi Serif Radi'ye ait 
olabilecegi ihtimali uzerinde durmus ve bu konuda 
tahminler yurutmuslerdir. Fakat Mustakim-zade 
Suleyman Sadeddin, Serif Murtaza'nin blum tari- 
hinin HicrT: 436 (MiladT: 1044) Oldugunu, Hazret-i 
Ali'nin Divani dikkatle incelenirse bbylesine hik- 
metlerle dolu ve belagat kurallanna riayet edilerek 



Hz. AH Divani 13 

sbylenen sbzlerin §uphe ve tereddtide yer kalma- 
yacak sekilde Hazret-i Ali'ye ait oldugunun anlasi- 
lacagmi sbyler. 

Mtistakim-zade Suleyman Sadeddin, Hazret-i Ali'ye 
ait divani derleyen ve dtizenleyenin Serif Murtaza 
oldugunu, dolayisiyla eserin toplanmasinda emegi 
ge^en bu zata bir yakistirma cihetine gidilerek 
yanli§ iddialarla ger^egin inkar edilmesine cahsildi- 
gmi sbyler. 

Hazret-i Ali'ye ait Divan'm Mustakim-zade tarafin- 
dan yapilan manzum tercume ve agklamanm ori- 
jinal adi "§erhu Divan-i Ali"dir. Mustakim-zade'nin 
kendi el yazmasi halindeki nushasi, istanbul'da, 
Suleymaniye Kutuphanesi Esad Efendi Bblumunde 
2780 Numarada kayithdir. Daha sonra Hicri 1255 
(MiladT: 1839) tarihinde Bulak'da (Misir) basilarak 
okuyucularm istifadesine sunulmustur. 

Eserin bas taraflannda istanbul'da kadihk yapmis 
olan Neyli-zade Muhammed Hamid, Bursa'da ayni 
gbrevde bulunmus el-Hac ibrahim Hanif, Seyyid 
Abdullah Hasim-zade, Defter-i HakanT eminlerin- 
den Mir Suleyman, Vak'a-nuvis Muhammed 
Hakim, Ali bin Seyh Muhammed el-Huseyni, Sey- 
hu'l-islam Salih Efendi-zade Muhammed Emin, 
Muftu Piri-zade Osman ve Rumeli kazaskerlerin- 
den Muhammed Said tarafindan takriz (eserin 
basina konulmak uzere tanmmis kimselerin takdim 
ve takdir yazisi) konulmustur. 



14 Hz. AM Divani 

Osmanh imparatorlugu'nda bnemli gbrevlerde 
bulunmus veyahut o dbnemde hala ayni gbrevleri 
muhafaza eden kisilerin, eseri gbklere cikaran 
ifadeler kullanmalan, Hazret-i Ali'nin Divani uze- 
rinde yapilmis olan serhin (aciklamanin) buyiik bir 
ilgi gbrdijgunu ve 18. yuzyildan baslayarak zama- 
nimiza gelinceye dek §6hretini devam ettirdigini 
gbstermektedir. 

Eserin Mukaddimesinde Stileyman Sadeddin, Hal- 
vettlik tarikatina mensup Sinan ve Sa'di §eybani 
adlarmda iki samimi dost ve arkadasindan tesvik 
gbrdijgunu ve onlarm isranyla Hazret-i Ali Divani'ni 
tercume edip agklamaya basladigmi sbyler. Yazar 
bu eseri 22 Cemaziye'l-Ula 1183,(= 24 Eylul 1769) 
tarihinde serh etmeye baslamis ve 1 Cemaziye'l- 
Ula 1186 (= 30 Haziran 1772) tarihinde tamamla- 
mi|tir. Kitabm bitim tarihini gbsteren iki terkip 
vardir ki bunlar (Tuluu'l-hatm ve Huve'l-tevzi'l- 
azim) dir. Bunlar ebced hesabiyla eserin bitimine 
dusurulmus tarihlerdir. 

Mustakim-zade'den once Hazret-i Ali Divani uze- 
rinde cahsarak ona cesitli sekillerde serh yazanlar 
olmustur. Fakat bunlarm cogu belli bir gbrusu esas 
alarak ve daha cok bu gbruse agirhk vererek yo- 
rumlar yapmislardir. Oysaki Mustakim-zade Su- 
leyman Sadeddin sadece mucerred hakikati aras- 
tirmak gayesiyle bbyle bir cahsmaya girismi? ve 
pesin hukumlerden mumkun mertebe kacinmaya 
cahsmistir. Kendi cagi icinde kayitsiz, sartsiz kabul 



Hz. Ali Divani 15 

veyahut kmamayi degil, inceleme, arastirma, du- 
sunmege sevk etme ve karsilastirma yoluyla bir 
degerlendirmege bnem vermistir. 

Bir miisliiman ifin onder Kur'an-i Kerim'dir. Onun 
arkasinda Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 
Efendimiz'in hadtsleri ve sunneti gelir. Kur'an ve 

stinnete bagh bilginlerin gbrevi ruhlan aydmlatmak 
igin tikanmis yollari a^mak ve kapatilmis pencere- 
leri zorlayarak istifade edebilecek hale getirmektir. 
islam? emirlere uymayanlar veya bunlari batin 
adami oldugu iddiasiyla veya islam buytiklerinden 
birine baghliklan bahanesiyle inkar edenler — 
BatmTlerde oldugu gibi— tehlike smirlarina yak- 
lasmis ve bu alanda dolasmaya baslamamis olan- 
lardan bir hayir gelmez. 

£ocukluk yillanndan baslayarak sehit edildigi ana 
kadar Hazret-i Ali'nin sbyledigi her sbzde bir ince- 
lik, belagat, fesahat ve hikmet mevcuttur. iste bu 
ybnuyle Hazret-i Ali tehlikeli bir bblge olmaktan 
gkarilmah ve art dusunceye yer verilmeksizin 
islam'm emrettigi bir bi^imde ele alinmahdir. 1 



Geni§ bilgi igin kkz: Hz. Ali Divani [Kitap]. - Istanbul : 
[s.n.], trc: Mustakimzade Suleyman Sadettin, hzl: §akir 
Dl'CLEHAN 1981. 



16 Hz. Ali Divani 

ONEMU NOT: 

"Hazret-i Ali Divani" §erif Murtaza (966-1044) 
tarafmdan Arap alfabesindeki harf sirasina gore 
duzenlenmi§ ve belli bir sira dahilinde sunulmu$- 
tur. Bu tur duzenleme §iiri muhafaza ezberlemede 
faydah olsa da fikir ve du§unce olu§umu agsmdan 
gunumijz insani igin ?ok cazip durum i^ermedigin- 
den, konu ba^hklari altmda tasnifi daha faydah 
olur du§uncesiyle bolumlere taksim ederek tekrar 
hazirlamaya gah^tik. Bu §ekilde gok ayri bir eser 
gbruntusij vermekte oldugu gibi Mustakim-zade 
Suleyman Sadettin Efendinin §erhini hazirlayan 
§akir DJCLEHAN'in hazirladigi metindeki Turkge 
metin gevirileri farkh yerlerde olacagindan divan 
usulu dizimi orijinalligi buytik bir §ekilde bozulmu§ 
olacaktir. Bizim gayemiz Hazret-i Ali kerremallahu 
vechenin sbylemek istedigi hikmetlerin okuyucu 
tarafmdan kalbe ve ruha nak§ini kolay kilarak du- 
§unce ve mutalaa agsmdan farkh boyutlar i?ere- 
cegini du§unmekteyiz. 

Ba$vuru kaynagimiz eserinden dolayi §akir DJCLE- 
HAN Hocamiza da te§ekkur etmeyi uzerimize bir 
borg biliriz. (hzl) 



^l^/pl (j-a^/)j! Jh\ 



ALLAH TEALA HAKKINDA 

"Allah, diri, baslangici olmayan, kudretli ve kendi- 
sine yalvaranlann siginagidir. Mulkunde ona e§ ve 
ortak, baska bir varhk yoktur." 

"Allah'tan baska hig bir sey vasf edilmege layik 
degildir. Her ne kadar esyanm hakikati sabit ise de : 
insanlann Rabbi sana kafidir. Sana gam veren sey- 
lerde de oyeterlidir." 

"Ey senden, baskasmin bulunmadigi kurtanci, 
senin afvina, magfiretine, btiyuklugune siginmayi 
biliyorum. Benim bu istegimi yerine getirecek bas- 
ka bir makam da yoktur." 

"insanm mahiyyetini idrak etmek mumkun degil 
iken insanlann, Cenab-i Hakk'm kadim olan sifatla- 
rini ve bulundugu durumu idrak edip anlamalan 
hig mumkun mudur?" 

"Esyayi ve varhklan ilk yaratan odur. Sonradan 
yaratilmis olanlann O'nu idrak edip anlamalan hi? 
mumkun mudur?" 

"Ger?ek anlayis, Allah'in zat ve sifatlannm bir ben- 
zerinin olmadigini dusunerek onlara inanmaktir. 
O'nun sirnndan bahsetmek ve O'nu dunyadaki 
varhklarla izah etmege gahsmak, ortak kosmaktan 
baska bir sey degildir." 



18 Hz. AM Divani 

"ilahi, btitun gunahlarmi ikrar edici bir kul olarak 
senin dergahina geldim. Sen kusurlan bagislayan 
ve kuluna merhamet eden bir Yaraticisin." 

"Allah'i bir varhga benzetmek isteyenler daima 
aciz kahrlar. £unku Allah'i bir sekil uzerinde du- 
sunmek mumkun degildir." 

"Yukseliste gbrtirsun ki Cenab-i Hakk'in kudret 
dalgalan senin dusunce rtizganni darmadagm et- 
mistir ve sen onu bir varhga benzetmege muktedir 
olamazsin." 

"Gbkleri ve semavi alemini kendi kudretiyle ytiksek 
kilan Allah Teala, kendi arsmda ytice oldugu gibi 
tek basina ve yalnizca hareket etmektedir." 

"Cenab-i Hakk, inanmayip kufurde inad edenlerin 
yerinin cehennem oldugunu, kitabi ve peygamberi 
vasitasiyla bildirmistir. Mu'minlere de va'd ettigi 
sekilde cenneti verecektir." 

"Bu ebedT devlet ve basari bize Cenab-i Hakk tara- 
findan bir nasihat ve Ogut oldu. Bize, basari iginde 
basari elde edememenin sebeplerini de gbsterdi." 

"Allah'a kim dostluk yapip onun yolunda giderse, 
O da onlara yardim eder, inat edip yolundan sap- 
tiklari muddet^e de kafirlere eziyet ve sikinti vere- 
cektir." 

"Allah kendisine babahk isnad eden Hiristiyan ve 
musrikleri bu dunyada nziklandinr. Fakat ahirette 
adaletini tecelli ettirir." 



Hz. Ali Divani 19 

"Eger gufran ve rahmet zuhur ederse bu, Cenab-i 
Hakk'in bir Ititfudur. Bunun ziddi meydana gelirse 
sue ve hata benimdir." 

"Allah, bize blumu hayirh ve mukafath bir §ey 
olarak versin. ^unku 0, bizim annelerimizden daha 
fazla merhametlidir ve iyilik yapandir." 

"Nefsi eziyetlerden kurtardigi gibi, esref ve iyi olan 
bir dtinyaya da yakinlastinr." 

"Cenab-i Zu'l-Celal olan Allah hakkinda su-i zann 
besleme. £unku O, su-i zanna degil husn-i zanna 
layiktir." 

"Ben gu^luklerden sonra kolayhklarin meydana 
geldigini gbrdum. Allah' m sbzu butun sbzlerden 
daha dogru ve ger^ektir." "Kerim olan Cenab-i 
Allah'a guven. ?unku O, kullanna karsi bir babanin 
Cocuguna duydugu sefkat ve merhametin daha 
fazlasmi duyar." 

"Allah'in kullar tizerinde nice gizli nimet ve lutuf- 
lan vardir ki zeki olan kimseler dahi bunu idrak 
edemezler." 

"Ey nefis, ayaga kalk ki insanlar ayaga kalktilar. 
Her ne kadar halk uyumakta ise de Ars sahibi olan 
Allah seni gbrur." 

"Benim mabudum, koruyucum, Rabbim ve meli- 
kim Hak Teala'dir. Onun kulu oldugumu ikrar edip 
ondan korktugumu ifade ederim." 



20 Hz. AM Divani 



RASULULLAH sallallahu aleyhi ve 
sellem HAKKINDA 

"Cenab-i Hakk misli ve manendi (benzeri dengi) 
gbrulmemis bir hak peygamber gbnderdi. §efkat 
ve merhametiyle yol gbsteren, insanlan iyilige 
davet eden bu rasulun adi Muhammed'dir. (sal- 
lallahu aleyhi ve sellem)" 

"Ahmed sallallahu aleyhi ve sellem bizim aramizda 
serefli ve aziz bir insan olarak diger insanlara galip 
geldi. Onun yeri ve durumu daima itibarh oldu." 

"Ey sayesinde karanliklann dagitildigi, insanlan 
bazen korkutarak ve bazen da onlara umit vererek 
dogru yola davet eden Allah'in sevgili peygambe- 
ri." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemi muminler 
arasinda bgreticilik gbrevini yaparak haberler ge- 
tirdi. Allah, onu se^erek gbnderdi." 

"insanlarm en hayirhsi olan Rasulullah sallallahu 
aleyhi ve sellemi kendi nefsimle korudum. Allah'in 
evini tavaf edenlerin en faziletlisi ve en segkini 
odur." 

"O davet hilesiz bir is idi ve yararhydi. Onunla yuk- 
seklige ve yuce bir yere eristi. Ona fazlasiyla bir 
seref ve paye verdi" 

"Bu isim (Muhammed) Peygamberin ismidir ki, 



Hz. AH Divani 21 

ben ve butun timmet ona asik olup arkasina dus- 
musuzdur." 

"indirilmis semavT kitaplara veya Rasulullah sal- 
lallahu aleyhi ve selleme inanincaya kadar bu du- 
rum devam edecektir. KelTmullah olan Musa ile 
Zu'n-Nun (Yunus'un) davetinden farki yoktur." 

"Hazret-i Muhammed, egrilikten armmis olarak 
Hakk dinini agkga teblig etti. Yasin Suresi'nde be- 
lirtildigi gibi, bu kitap dosdogrudur." 

"Ey zulum ve haksizhkla ona dusmanhk besleyen- 
ler. 0, zulum ve haksizhk yapmak ign gbnderilme- 
di." 

"Ey peygamberlerin sonuncusu ve peygamberlik 
mektubunun muhru! Ben ya§adik£a sana olan 
§ukran borcumu dile getiririm. Butun faziletler ve 
iyi hasletler sana aittir." 

"Sen ey kainatm seg'lmisi Rasulullah sallallahu 
aleyhi ve sellem yeryuzunde uygunsuz bir i§ mey- 
dana geldiginde, sen onun nehyedicisisin." 

"Gbreceksin ki kufrun esas ve temeli sarsilacak, 
onun (Hazret-i Ali) kihcmin etkisiyle bas egecek, 
zayif ve bitkin dusecektir." 

"Dusmanlar, kurtlar gibi agizlarmi agp ulumakta- 
dirlar. Herkese ezTyyet ve azab vermektedirler." 

"Dusman, hezimet ye maglubiyyete ugrayacaktir. 
Haydar, Allah tarafmdan bahsedilen yardima kavu- 
sacaktir." 



22 Hz. AM Divani 

"Gbrduk ki Cenab-i Hakk kendi habibine yardim 
etti. Onu iktidar sahibi ve faziletli bir insan yapti." 

"Kafirleri zillet ve maglubiyete ugratan Cenab-i 
Hakk muslumanlara yardim ve nusret ihsan etti." 

"O gece (Bedir) Rasulullah Allah'm nusret ve yar- 
dimmi aldi, cunku Peygamber, adaletle htikmet- 
mek tizere gbnderilmisti." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bize Kur'an-i 
Kerim'i getirdi, Akil ve idrak sahibi olan insanlar 
igin O'nun ayetleri agiklayicidir." 

"Nice topluluklar sadakatle ve dogrulukla ona 
iman edip inandilar. Bu sekilde bmurlerini tamam- 
layip nimetlere kavustular." 

"Bir gurup ta Peygamber'i inkar etmek suretiyle 
Hakk'tan yuz cevirdiler. Allah Teala onlarm kalple- 
rine hile ve fesad verdi." 

"Peygamber Efendimizin varhgi, kendi hanedani 
icin bir kale mesabesinde idi. Dusmanlardan gele- 
cek tehlikelere karsi ona sigmir, bbylece emniyet 
ve huzur icinde yasarlardi." 

"Peygamber Efendimiz, aramizda sabahlayip ak- 
samlayinca onun mubarek bakislan arasinda her 
an hidayet, mutluluk ve sevinc nurunu musahede 
ederdik." 

"Ey kendisine feda oldugum sevgili peygamber, 
amcan oglunu serbest birak ki senin dusmanlanna 
blum sacan kihcmdan onlarm tizerine ates yagdira- 



Hz. AH Divani 23 

sin." 

"Biniciler o cbmert insanin korkusundan bylesine 
par?a par^a oldular ki sanki uzerlerine bir arslan 
saldinyordu." 

"Arslanlardan dolayi inleri bir korku kapladi. Yer- 
yuzundeki vahsi, ve yirtici hayvanlar birbirlerini 
feda etliler." 

"Kuvvetli bir btinyesi, ctir'et ve cesareti, gbzu pek- 
ligi vardi. Bir arslan gibiydi, kbtulukleri bnlerdi." 

"Gayret ve hamiyyet sahibi kimseler, Rasulullah'in 
Hakk'a yuruyusu uzerine aglasinlar. O Rasulullah ki 
gegtigi yerler, toz bulutuna burunurdu." 

"Ondeki saflarda yer alanlar, Rasulullah sallallahu 
aleyhi ve sellem igin aglasinlar ki o kahraman, 
dusmanin basma vurdugunda kufur ehlini ikiye 
ayinrdi." 

"Bir^ok insanlar, blenin mirasina sahip gkarak onu 
aralarmda paylasirlar. Bize birakilan peygamberin 
mirasi ise, dogru yol ve hidayet gizgisidir." 

"Hak iginde, Resulullah'tan yuz ^evirerek yolunu 
sasirmis olanlann azgmhk ve taskinhklarini ber- 
taraf ettik. Cunku onlar, hentiz dogru yolu bul- 
mamis ve hidayete ermemislerdi." 

"Hazret-i Peygamber bize dogru yolu gbsterince 
hepimiz Hak-Teala'ya itaat ettik, dogru yolu bul- 
duktan sonra Allah'a itaat etmeyi ve takva tizere 
bir hayat surmeyi gerekli gorduk." 



24 Hz. AM Divani 

"Kufur ehli Resulullah'a arkalanni verince ve on- 
dan dbnup batil yolda yurumege baslaymca, mus- 
luman bir topluluk olarak bizler, huzur-i saadette 
toplanip ona yardimci olduk." 

"Peygamber efendimizin Hakk'a yuruyusu bizim 
igin buyuk bir, musibet oldu. Onun gibisini bir daha 
bulmamiz mumkun degildir. Bir benzeri olmayan 
bbyle bir insanm Hakk'a yuruyusu, yerytizundeki 
musibetlerin en buyijgudur." 

"Ey ahirete go? edenlerin ve topragi kucaklayanla- 
rin en hayirhsi, senden daha buyuk ve topluma 
yararh baska bir insan var midir?" 

"Hazret-i Peygamber Hakk'a yurijyunce, gundtiz 
olmasma ragmen bizi bir zulmet ve karanhk kapla- 
di. Gece karanhklanndan daha koyu ve §iddetli 
olan bbyle bir zulmet, her tarafi sardi." 

"Senden sonra insanlann ijleri, bir gemiye yukle- 
tildi. Deniz 50k §iddetli dalgalarla ^alkalanmca, 
gemi batip kayboldu." 

"Butun peygamberlerin sultani ve risalet saltanati- 
nin taci olan Rasulullah, ortadan kaybolunca bu 
geni$ ve u?suz bucaksiz dunya, halkm bajma dar 
gelmege bajladi. Geni§ olan fezalar daraldi." 

"Musibet kihci, muslumanlarin gbgsunu bylesine 
yardi ki parampar^a olan ve bir araya gelmesi 
mumkun olmayan mermertasina dbndu." 

"Halk o musibeti ku^umsemiyor. Cunku sikmti ve 



Hz. Ali Divani 25 

eziyetler, vucutta gatlayip bir daha dtizelmeyen 
kemikgibi olmustur." 

"Bilal-i HabesT, her namaz vaktinde Hazret-i 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin ismini zik- 
rettik^e muslumanlann gbnltindeki yara depres- 
mektedir." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimize, 
elbiseler kefen ve toprak ta mezar olduktan sonra, 
baska birinin blumune ve topraga gbmulmesine 
tizuntu duymam;" 

"Benim ruhum ah u naleye ahsti, keske inlerken 
beraberinde canim da giksaydi." 

"Ya Rasulullah, seni de dusunduk^e ve senin ayrih- 
gmi hatinma getirdik^e gbzlerimin yaslarmi tuta- 
maz oldum. Bunun igndir ki gbzlerim, fazla yas- 
larm akmasma musamaha eder oldu." 

"Ya Rasulullah, senin medfun bulundugun yerin 
topragma hurmet ederim. Bu duygularim beni, 
baska mezarlara karsi mahzun gbrunmekten ahko- 
yar." 

"Ya Rasulullah, sen benim gbzumun siyah yeri, 
yani gbzumun nuru idin. Onun ign gbzumun siyah 
kisimlan senin ayriligma aglar." 

"Senden sonra kim blurse blsun, bnemli degildir. 
Senin blumunden korkardim. Hakk'a yuruyusun- 
den sonra baskalarinm blumu pek bnemli de- 
gildir." 



26 Hz. AH Divani 

"Bir topluluk bana ba§saghgi dileyerek sabir ve 
tahammul gbster, diyorlar. Oysaki sabir ignde 
sabirdan da aci §eylervardir." 

"Ey Allah'm sevgili peygamberi, yemin ederim ki 
seni hig bir zaman ve hig bir yerde unutmam, ak- 
limdan gkarmam." 

"Bir tepeye tirmandigim zaman orada senin eski 
veyahut yeni bir izine rastlanm." 

"Senden sonra benim ig'n hayatm hig bir anlam ve 
tadi yoktur. Korkarim ki bu §ekilde bmrum uzayip 
gitsin." 



Hz. AM Divani 27 

HZ. FATIMA aleyhisselama A$KI 

"Ey kutlu isimle sbhret bulan se?kin Peygamberin 
kizi Fatima, zatmda nice kerametler zuhur eden 
yuksek sbhret sahibi kihnan bir peygamberin kizi- 
sin." 

"Ey Fatima'm, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel- 
lemin yardimiyla nimetlere kavustum. Kafirlerle 
mucadele ederek kullarm rabbi olan Allah'in nza- 
sini elde ettim." 

"Allah'in rizasmi kazanmaktan baska hicbir sey 
istemiyorum. Cennette onun ho§nutlugunu arzu- 
luyorum." 

"Ey Fatima'm, kerem sahibi ve insanlarm efendisi 
olan Peygamberin kizidir. Haram-zade degildir. 
Kotulukle ilgisi yoktur." 

"Ey Fatima, Hak Teala o guzel gerdani bylesine 
suslu kildi ki bu kapiya gelenlerin hepsi, Peygam- 
berin esiridirler." 

"Benim byle bir sevgilim vardi ki, yeryuzunde ona 
es baska bir sevgili ve kalbimde onun sevgisinden 
baska bir sey yoktur." 

"Oyle bir sevgili idi ki gbzlerimden ve cismimden 
uzak kalmasina ragmen hayali hie bir zaman kal- 
bimden ?ikmazdi." 

"Gbzu dogustan surmeli bir guzele asik oldum. 
f^unku o, gbzlerine minnetle surulen bir surmeyi 



28 Hz. AM Divani 

surmemistir." 

"Sevgi ve ulfet dahnda bir gift gtivercin gibi yasi- 
yorduk. Sohbet ederek birbirimizden yararlaniyor, 
mutluluk ignde vakit gegriyorduk." 

"Evimiz, her tCJrlu misafirin konakladigi bir yerdir. 
Bizim yiyeceklerimiz, onu yemek isteyenlere helal- 
dir." 

"Evimizde ne varsa onu misafirlere ikram ederiz. 
Sirke ve ekmekten baska bir seyimiz bulunmasa da 
onlari evimize gelenlere veririz." 

"Ey seref ve inanmishk brnegi Fatima! Ey buttin 
insanlann hayirlisi olan Rasulullah sallallahu aleyhi 
ve sellemin kizi." 

"Herkes yaptigi iyiligin karsihgmi gbrtir. Hayir, isle- 
yen kimseler mukafata nail olurlar." 

"iyilik yapanlarm yeri ytiksek cennetlerdir. Allah 
oralari cimri olan kimselere haram kilmistir." 

"Cimriler igin son derece kbtu yerler hazirlanmis- 
tir. Ates onlari cehenneme geker." 

(Hatirlasana) "Bogazin kapah oldugu halde (orug- 
lu) kapiya gelip bizlere agliktan sikayetle, Allah igin 
bir sey verin, diye bir esir el uzatti." 

"Kapiya gelen ve siddetli fakirlik etkisiyle muztarip 
olup ah eden ve inleyen fakiri gbruyor musun?" 

"Meskenet ve fakirligin etkisiyle boyun egerek 
Allah rizasi igin bir sey verin diye yalvarmaktadir." 



Hz. AH Divani 29 

"Allah Teala bize bu yetimi gbnderdi. Ona rahm 
eden bize rahmetmistir. Ona olan ikram bizedir." 2 

"izzet ve ikramda bulunan kimsenin gidecegi yer 
Cennetu'n-Naimdir. Allah, cenneti kbtu olanlara 
haram etmistir." 

"Eger misafir kerem sahibi bir kimse ise bntine 
koyduklanmiza razi olup yer. Eger kbtu bir insan 
ise, ona verdiklerimizi begenmez." 

"Dunyada muhtac kimselere yardim eden, yoksul- 
lari doyuranlar, yarin kiyamet guntinde ecir ve 
sevaplarmi Allah yanmda hazir vaziyette bulurlar." 

"Ziraatgi yakmda ektigini bicecektir. Minnet etme- 
den o esiri aghktan kurtar. Dunyada az bir hayirla 
isledigin sevaplann mukafatmi bbtir dunyada faz- 
lasiyla gbreceksin." 

"iki dostun birlesmesinden sonra mutlaka ayrihk 
olur. Aynhkla son bulmayan 50k az kavusma var- 
dir." 

"Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemden 
sonra Fatimetu-z-Zehra da ayni yolu tutup gitti. 
Higbir dostluk ve arkadashk sonsuz degildir." 

"iki seyin ayrihgi benim cigerlerimi yakti ve gbzle- 



Bu beyit, ed-Dehr Suresinde gegen "Yemege olan 
sevgilerine ve i§tahlanna ragmen yoksulu, yetimi, esiri 
doyururlar idi."(ayet, 8)'e i§arettir. Bununla ilgili agik- 
lama daha once gecmi§tir 



30 Hz. AM Divani 

rimden damlayan yaslar, kan gibi akip durdu." 

"Zaman, aramiza girerek bizi birbirimizden ayirdi. 
£unku zaman, dostlar arasma girerek onlari dar- 
madagm eder." 

"Olum bizi bircok seylerden uzak birakti. Guzel huy 
ve guzellik sahibi kimseden ayri du^tuk." 

"Ben sevgiliye istiyak ve hasret duymaktayim. 
Acaba insani sevene gbttiren bir yol var midir?" 

"Hikmet sahibi birisi, ayrihk aninda bir sbz sbyle- 
mistir ki o sbz ibret alanlann dillerinden dtismez. 
darb-i meseli ben de cok anarim." 

"Olum habercisi geceleyin eve gelip bltim haberini 
getirince dehsetli bir sekilde uykumu kagirdi." 3 

"Glum habercisi geldiginde ona dedim ki sen 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin disinda biri- 
nin vefat haberini mi getirdin?" 

"Korktugum basima geldi fakat olum habercisi 
O'nu kayirmadi. Dostum, belalar karsisinda sigma- 
gim ve guzellikte benzersiz olan koruyucumdu." 



Bu beyit, Hazret-i Fatimetu'z-Zehra'mn Rasulullah 
sallallahu aleyhi ve sellem Efendimizin Hakk'a yuruyusu 
uzerine soylemis oldugu su siirine bir nazire seklinde 
soylenmistir: 

"Bizim uzerimize inen musibet, gunduzlerin uzerine 
inseydi onlari kapkaranhk yapardi." 



Hz. AH Divani 31 

"Benim basima byle bir §ey geldi ki sevgilimin 
kabrini ziyaret edip ona selam yerdigim halde be- 
nim selamima cevap vermedi." 

"Ey Fatimam, sana ne oldu ki bizim selamimizi 
almadm, yoksa bizden ayrildiktan sonra dostlarma 
ve sevdiklerine karsi gbsterdigin sevgiyi unuttun 
mu? Bizden ayriligm sana melamet mi verdi?" 

"Ben, yukandaki siiri sbyledigimde Hazret-i Fatima 
lisan-i hal ile bana su cevabi verdi: Tas ve topraga 
bulasan bir insan ne diyebilir ki?" 

"Toprak benim iyiliklerimi yutmakla sizleri unut- 
tum. Yakinlanmdan uzak kalmisim. Onlarla benim 
arama bir perde girmistir." 

"Ey sevgilim, benden sizlere selam olsun. Fakat 
aramizdaki sevgi, muhabbet, yakinhk ve ulfet ipi 
kopmus bulunmaktadir." 

"Benim gozyasjarim ancak senin ayriligm nede- 
niyle fazlaca akmaktadir. Seni hatirladikga ken- 
dimi aglamaktan alamiyorum." 

"Ey ahir zaman peygamberinin kizi Fatimetu'z- 
Zehra, senin gidisinle gizledigim ve sakladigim 
sirlann a?iga ?ikmasiyla benim saghgim bozuldu." 

"Fatma'nin ahirete go? etmesiyle bana gug gelen 
islere, Allah'tan geldigi igin boyun egmek zorunda- 
yiz. Ona karsi gelerek inad etmek ve mucadele 
vermek kudretine sahip degiliz." 

"Benim sabrim o mertebede idi ki sikinti cektigim 



32 Hz. AM Divani 

islerden hig birini sana acmazdim. Hummaya tu- 
tulsam bile senin yaninda bu hastahgimi aciga 
vurup seni rahatsiz etmezdim. Bilirsin -ki bu konu- 
da benim benzerim azdir." 

"Mala noksanhgin gelmesi ve bir eksiklige ugra- 
madi bir zarar ve ziyan degildir. Gercek zarar ve 
ziyan, kerem sahibi dostlann yoklugudur." 

"Onlar olmadan hayat ve yasamanm hig bir tadi ve 
lezzeti yoktur. Yemin ederim ki yasamaya karsi hi? 
bir istegim kalmamistir." 

"Ben bldugtimde sevgim unutulacak ve belki de 
hatirlanmayacagim. Benim gibi nice dost ve arka- 
das bulunacaktir." 

"Ey Fatima'm, iste kihcim, bu kotu bir sey degildir. 
Ben ne korkagim ve ne de kacan bir insanim." 

"Bunun icindir ki gbzlerime uyku girmiyor ve uyu- 
yamiyorum. Kalbim, aynhk-hasretinden dolayi 
susuz halegelmistir." 

"Ayrihk gecelerine karsi olan sevgim mutluluktan 
degildir. Belki daha sonra kavusma nasip olur da 
onun safasini ceker dusuncesiyle ayrihk geceleriyle 
muteselli oluyorum." 

"Kavusma ye vuslat gunleri bana cok cazip gelme- 
di. Cunku gbrdum ki her sey zevale yuz tutmus- 
tur." 



Hz. Ali Divani 33 



HZ. EBU TALIB aleyhisselam 

"Babam Ebu Talib, kurtulus talep edenlerin koru- 
yucusu, yagmura hasret kimseler idn bereketli bir 
yer ve karanhkta kalanlar igin bir nur idi." 

"Her ttirlu kbtuluge sebep olan seylerden ve kotu 
sbzlerden, sakmdi. iffet ve nezahate riayetle yuk- 
sekyerler edindi." 

"Kerim olan nefsini kotu durumlardan korudu. 
Yukseklik di^inda kalan seylerden gekindi." 

"Cahil veya bir gocuk, hafif mesreplik gbsterdigi 
zaman hilim ve vakarla kar§ihk vererek yol gbsteri- 
cilikyapardi." 

"Olgunluk ya5inm yuma§akhgina sahiptir. Cesaret- 
te ihtiyath davranir. Di§ gbruniJ5te himmeti gb- 
runmese de ashnda basiret sahibidir." 

"Onun yuzunden sular berrakhk ve anhk kazanmi$- 
tir. Deger bakimmdan da sular yine ondan dolayi 
kiymet kazanmistir." 

"Zamanm ve devranin olaylan karsisinda sabir 
gbsterir. Kalpte gizli olan durumlan ketmetmege 
gahsir, bbylece idare cihetine gider." 

"Butun himmetlere galib gelen bir himmeti vardir. 
Ay, nasir ki en yuksek 151k noktasma ulastiginda 
diger yildizlan bastinrsa o da ayni sekildedir." 



34 Hz. AM Divani 

"Faziletinden dolayi komsularma kar§i gbsterilmesi 
gereken hak ve hukuku gbzetler. Ahd u vefaya 
riayet eder." 

"Ey baba, Hazret-i Peygambere yardim' etmekte 
bana sabri tavsiye ettin. Allah'a yemin ederim ki 
ben bu sbzden hig bir zaman ayrilmadim." 

"Fakat benim istedigim sey benim nusret ve yar- 
dimimi gbrmus olmandir. Biliyorsun ki ben, hig bir 
zaman senin emir ve tavsiyelerin dismda hareket 
etmedim." 

"Benim btitun gayret ve ?abam Hazret-i Rasulullah 
sallallahu aleyhi ve sellemin basanh olmasi igindir. 
Hidayete vesile olan elgye ku^tikken de, buyukken 
de yardim etmekten geri kalmadim." 

"Babanm sana yapmis oldugu tavsiye ve ogutleri 
tutmaga calis. £unku babasinm tavsiyelerini dinle- 
yen kimse zarargbrmez." 

"Senin yoklugun, gayret ve himmet sahibi kimse- 
ler igin bir yikim oldu. Sen Muhammed Musta- 
fa'nm en hayirh amcasi idin." 

"Geceleyin aksamdan sabaha kadar daima inler ve 
aglarim. f^unku dtinyadan o buyuk reisimiz, serda- 
nmiz ve ihtiyanmiz (seyhimiz) gitti." 

"O seyh ve reis diye adlandirdigimiz babam, Ebu 
Talib'dir ki fakirlerin ve yoksullann sigmagi idi. 
Sabirh, halim ve mutevazi olmasma ragmen ytiksek 
atalanna yakm olan evlattan degil idi." 



Hz. AH Divani 35 

"Ebu Talib'in bu dtinyadan gitmesiyle idarede ag- 
lan gedigi Beni Hasim kanatti. Isigm kisilmasma 
musaade ederlerse sbnuverir." 

"Kureys kabilesi, Ebu Talib'in Hakk'a yurijyusuyle 
seving: ve nese duydu. Oysaki dtinyada hi? kimse- 
nin baki kaldigi gbrulmemistir. Bugtin onun olui- 
mune sevinenler, yarin kendileri de bleceklerdir." 

"Kureys kabilesi, her hususta gosterdikleri sey- 
tant akil ile hareket ederler. Fakat buna ragmen 
dogru yolu bulmamis, dalalet ve kufur iginde yuz- 
mektedirler." 

"Zaman zaman bogazimda acihk duyarim ki bana 
makam ve mevkiini kaybeden insanlann hissetti- 
gi acidan daha agir gelir." 

"Bir kimseyi gormedim ki kendi kusur ve ayipla- 
riyla mesgul olsun. Boyle bir kisi dis gorunusteki 
guzel seylere bakmaksizm gozlerini insanlann 
iginde bulunduktan durumlara dikmistir." 

"Diinyada h\g kimse insanlann dilinden kurtul- 
mamistir. £unku insanlar daima birbirlerinin de- 
dikodusuyla mesgul olmuslardir." 

"Ey gbzumun nuru! Cbmertlik, gogup giden iki 
insana helal olsun. Bu dtinyada onlarin bir benze- 
rini gbremezsin." 4 



Hazret-i Ali'nin comertlikte e5siz diye tavsif ettigi Haz- 
ret-i Hadice annemiz ile kendi babasi Ebu Talib'dir. Ebu 



36 Hz. AH Divani 

"Bunlardan birisi Mekke'nin efendisi olan Ebu 
Talib'dir. Digeri de kadinlardan ilk namazi kilan 
Hatice'dir." 

"Temiz tabiath bir insan olan Hazret-i Hatice'nin 
huy guzelligi Cenab-i Hakk tarafindan verilmi§ ve 
kendisine fazilet bah§edilmi§tir." 

"Onlarm Hakk'a yuruyu§leri bana aydmhk olan 
gundtizu gece yapti. Beni zahmet ve sikmtilar igin- 
de birakarak, uzuntumu sonsuz hale getirdiler." 

"Allah rizasi igin Jslamin yayilmasma yardimci 
oldular. Verdikleri sozu tutarak dine kar§i gelen- 
lerle mucadele ettiler." 

"Bir kul ki buyuk olan Allah'a itaat eder ve onun 
emirlerini teblig eden Hazret-i Rasulullah sal- 
lallahu aleyhi ve sellemin ardindan gider." 

"Allah'm esenligi bir bir onun uzerinde olsun. 
Sabah ak§am ve esenlik ve mutluluktan uzak 
kalmasm." 

"Dosdogru yolu tutarak adalet ve hakkaniyeti yeri- 
ne getirenlerle Allah'm yolundan ayrilarak zelil 
olanlar bir olmazlar." 

"Bize Cenab-i Hakk'm himayesi ve onun habibi 
olan Peygamber'in dostiugu kafidir. Ba§ka bir 
yardimciya ihtiyacimiz yoktur." 

Talib'in asil adi Abdu Menaf bin Abdulmuttalib ibn-i 
Ha5im'dir 



Hz. Ali Divani 37 

HZ. ALI kerremallahu veche 

"Ben bvunmege layik bir insanim ki yedi gbgun 
sahibi olan Allah Teala beni koruyup <;esitli nimet- 
lerini vermistir:" 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem benim kar- 
desimdir, onunla sihri akrabahgim vardir. Benim 
amcamm ogludur. Allah'in salat ve selami onun 
uzerinde olsun." 

"Ben Aliyyim, kunyem de iki torunun babasi olan, 
'Ebu's-sibteyn'dir. 5 Korku ve hayret gunu olan 
savasta dujmana galib gelme kudretine sahibim." 

"Ben, haseb ve neseb bakimmdan peygamberin 
karde§iyim, ikimiz de amca gocuklanyiz. Onunla 
beraber bulunmu§, onun husn-i nazanyla terbiye 
g6rmiJ5um. Torunlan benim gocuklanmdir." 

"Benim ceddim ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve 
sellemin ceddi birdir, ikimiz de ayni soydaniz. Fa- 
tima da benim zevcemdir. Benim hig bir sbzumde 
yalan yoktur." 

"£ocukluk gunlerimden baslayarak beni yukselten, 
ayaklandiran, yeme ve ipeme yardim ederek 



Sibteyn: iki torun anlamina gelen bir kelimedir. Bu 
beyitte gegen Ebu's-Sibteyn'den maksat, Hz. Hasan ile 
Hz. Hiiseyin'in, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 
Efendimizin torunu olmalan ve onlann babasmin da 
Hazret-i Ali olmasidir. 



38 Hz. Ali Divani 

beni egiten, o buyuk Peygamber'dir." 

"Onun dedesi benim de dedemdir. Babam da am- 
casidir. Soy ve sopumuz bir oldugu gibi benim 
hanimim onun kizidir." 

"Karde§lik kurdugu zamanlarda herkesin huzurun- 
da bana dua ederek ve benim iyiliklerime degine- 
rek ovgulerini belirttiler." 

"Ey se^kin Peygamber! Seni nefsimle korurum. 
£unku Senin vasitanla Cenab-i Hakk, bizim tizeri- 
mizden cehalet karanhgmi kaldirdi." 

"Canim bu tende olduk^a sana ruhum ve canim 
feda olsun. Canm ne kiymeti vardir ki ben de o 
kbke mensup bir biriyim." 

"Yardimcilann en hayirhsi olan Allah, benden nus- 
ret ve yardimini eksiltmez. £unku onun birligine 
sukreden bir kalp ile iman etmisimdir." 

"Allah'a §ukurler olsun ki cocuklugumdan beri 
kalbim sabit ve mutmain olup islam'a baglanmis- 
tir." 

"Ben o peygamberin getirmis oldugu butun sbzle- 
re inandim. £unku o, merhamet ve bagislamasi 
sonsuz olan Allah Teala tarafindan gbnderilmistir." 

"Arap olan ve olmayanlar arasmda ben islam'a 
girenlerin bncusuyum. ilk islam'a girenler iginde 
bzel biryerim vardir." 

"Benim yakinim, insanlan Hak dine davet eden 



Hz. AH Divani 39 

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemdir. Cennet- 
teki hurilerin isteklisi azdir." 

"UstunliJk sbz konusu edilirse Peygambere yakm- 
lik bana verilmi§tir. Dudaklanyla bana zahiri ve 
batm? ilimleri bgretti. Ben, dinde fakih oldum." 

"Savas meydanlannda benim gibi cesur ve kahra- 
man bir kimse yoktur. £ocuk olarak islam'a giris, 
once bana nasib oldu." 

"Benim diger insanlara ustunluklerimden biri de 
Fatima ile evli ve ondan dogan cocuklann babasi 
olmamdir. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 
kendi kizmi benimle evlendirdi. Bbylece seref bul- 
dum. 

"insanlarm hayran olduklan ve baslarmin kesildigi 
Bedir savasmda bnemli bir yerim vardir. Onu izle- 
yen Uhud ve Huneyn Savaslannda da yararhk gbs- 
terdim. Bunlar benim icin bvunc kaynagidir." 

"Muslumanlarm sancagi bana teslim edilmistir. 
(Hendek Savasi'nda) Musriklerin ileri igelenlerin- 
den Amr'i bldurdum. Buna herkes hayret eder." 

"Savas kizismaya basladigi zaman Rasulullah sal- 
lallahu aleyhi ve sellem beni one surerdi. 
Rasulullah bana seslendikce fazlasini yerine getiri- 
rim, derdim." 

"Dusmanlann ruhlanyla dolu olan bardaktan ice- 
rim. Bu bana bir lutuf ve ilaht armagandir. Dunya- 
da benim benzerim yoktur." 



40 Hz. AM Divani 

"Kahramanlari Kahrederim, hig kimseden ve dun- 
yevT hig bir seyden korkum yoktur." 

"Her iste can u gbnulden hizmet etmek isteyen 
Haydar'im. Ben, oyalanmam, bos ve anlamsiz sey- 
ler pesinde kosmam." 

"Benim fazilet ve yukseklige deger bzelliklerimi 
kim inkar edebilir? Ben Aliyim. Cenab-i Hakk'a 
boyun egerek itaat etmisim." 

"Mermerden imal edilmis bir tasa yagmur ve su 
hie etki edebilir mi? Kuvvet ve galebeye, arzu ve 
istekle erisilebilir mi?" 

"insanlar bildiler ki benim islam'daki payim diger 
kimselerin paylanndan daha fazladir." 

"Ben kendisine umit baglanmis Aliyyim. Olume 
hazirhk yapmis ve zimmetimde olan gbrevi ifa 
ediyorum." 

"insanlarm en hayirhsi ve kerem sahibi olan bir 
peygambere yardim ediyorum. O peygamber ki 
dogrulukla tin kazanmis. ve merhameti herkes^e 
bilinmektedir." 

"Ben gudeneli hentiz (hicretten ) bir iki yil ge?ti. 
Pek tecrubeli degilim fakat savasi deneyenler ve 
gungbrmus olanlar benim kuvvetli oldugumu bilir- 
ler." 

"Yurekli ve cesur bir insanim ki cin taifesine men- 
sup kisiler gibi savasi her turlu sanat ve fenle icra 
ederim." 



Hz. AH Divani 41 

"Silahim ve kalkanim beraberimdedir, Benim kih- 
cim her turlu kin ve bfkeye kapilmis olanlan orta- 
dan kaldinr, onlari ber-taraf eder." 

"Kihcimla btitun dusmanlanmi kendimden uzaklas- 
tiririm. Annem beni bu is igin dogurmustur. Ben 
dtinyaya savas igin gelmisim." 

"Sag elimde Zulfikar'im vardir. Sol elimde de ana 
damarlan kesen kihcim bulunmaktadir." 

"Dbvus ve kavga etmek isteyenler beri gelsin. Bana 
yakin olanm emri tizerine onlarm boynunu vuru- 
rum." 

"Onun dusmanlanndan intikam almakla gbgsum 
rahathk bulur ki o. Allah' in dinini yaymak ve hakki 
teblig etmek ign ugrasti." 

"Bugun dinimi yaymak ve bzelliklerimi ortaya 
koymak ign deneme yaparim. Sag elime kihcimi 
almisim. Savas esnasmda sanimi beyani ederim." 

"Arslan, arslan tizerine keskin ve parlak kihglarla 
saldinyor. Yemeni kilic benim sag elimdedir." 

"Hamle ve saldinya geg sana oklar etki edemez. 
Olumden korunmak ign elinde kalkanm vardir." 

"Ben, btitun Kureys kabilesinin bnderiyim. Katan 
dagi gibiyim, galip gelen ve kaslanni gatan bir ars- 
lanim." 

"Yemen'in ileri gelenleriyle Necid ve Aden halki 
benden razi olmuslardir. Ben, Hasan ve Huseyin'in 



42 Hz. AM Divani 

babasiyim." 

"Savasta Hasan'm babasindan sakinmiz. Ona ilis- 
meyiniz ki size zarar ve ziyani dokunmasin." 

"Benim hilm ve yumusakhk atim daima gemlen- 
mi|tir. Bunun yanmda kizgmhk atim da egerlenmis 
vaziyettedir" 

"ici dogru olana karsi gayet dogru hareket ederim. 
Egri olan insanlara karsi ben de egri davraninm." 

"Nice kerem sahibi ve kahraman insanlar vardir ki 
Hint demirinden yapilmis kihclarla din dusmanlan 
uzerine yururler." 

"Bircok insanlar takva ve zuhd elbisesinden so- 
yunmadilar. islamiyet yolunda yurumege devam 
ettiler. Bircoklan da Cenab-i Hakk'in lutfuyla kuv- 
vet buldular." 

"^agdaslarimizm ne sekilde yok olup gittiklerini 
gbzlerimizle gbrduk. Yaptiklan is veya sbyledikleri 
sbzleri nakletmek gerektiginde, falan kes sbyle idi, 
diye sbze baslanir, hatiralan yad edilir. Birgun sira 
bize de gelecektir." 

"Ya islam'in zafer bulmasi icin mucadele verin 
veya bu ugurda sehit olun. f^oktandir ki ben fer- 
mani yerine getirmekte ihmalkar davrandim." 

"Beni istediniz, ben de davetinize icabet ederek 
geldim. Fakat bu konuda ancak oluleri dirilten 
Cenab-i Hakk'in takdiri cari olur." 



Hz. AH Divani 43 

"Actigim gizli sirlarm korunacagmdan hig bir za- 
man emin olmadim. Kbtu olan bir ise el uzatma- 
dim ve bbyle bir seyi akhma bile getirmedim." 

"Bir kerre evet deyip sbz verdigimi ve bu sbzumu 
yerine getirmedigimi hatirlamiyorum. Mai ve co- 
cuklarimm yoklugu bahasma da olsa hig bir zaman 
cimrilikyapmadim." 

"Bu dunyada yasayanlarm cesitli i^lerle alakalan 
vardir. Benim buttin yasayisim boyunca arzu etti- 
gim sey, ger^ek bir dost bulmak olmustur." 

"Kafirlerin ileri gelenlerinden nice zalimleri ve kah- 
raman gecinenleri bir kihc darbesiyle ikiye ayir- 
dim." 

"Kureys kabilesi devamh olarak benim oldurul- 
memi temenni etmektedir. Allah'a yemin ederim 
ki onlar bu arzularma kavusmayacaklardir." 

"Dusmanlanm benim blumumu temenni ettiler. 
Halbuki bbyle bir dusunce sakattir. f^unku bu, byle 
umumt bir yoldur ki benim tek basma orada bu- 
lunmam mumkun degildir. Olum herkese mahsus- 
tur." 

"Benim kihc darbelerime kalkan ve migferler da- 
yanmazlar. Ben ve hicret etmis olan Rasulullah 
birlikte savasmaktayiz." 

"Daima zaferler elde eden Aliyyim. Bahadirhk ve 
kahramanhkta buttin cihani ismim kaplamistir." 

"Eger blmezsem Allah'a sbz veririm, byle bir savas- 



44 Hz. AM Divani 

yapacagim ki izi ve nisani kaybolmadan meclisler- 
de ve sohbet toplantilannda daima anilsm." 

"Eger sag kalmayip bltirsem o hainler, bozduklan 
sbz ve antlasmalarmdan dolayi zilletli ve rezaletli 
bir hayata du?ar olacaklardir." 

"Ben byle cesur bir insanim ki annem benim adimi 
arslan anlamma gelen Haydar koymustur. Harp 
sanatmin arslaniyim ki kimse benimle boy bl^use- 
mez." 

"Pazulan gu?lu, boynu kalm bir aslan gibiyim, sa- 
vas esnasmda korkudan dolayi kimse benim yu- 
zume bakamaz. Hi? kimseden cekindigim yoktur." 

"Korku ve savas gununde sana zirh ve migfer kafi 
gelir. Dunya seni hem gtildurur ve hem de-aglatir." 

"Size byle bir bltim olgegini sunayim ki kihcim iki 
omuzunuzun arasini birbirinden ayirsin." 

"Bana muhalefet ederek ayri bir yol tutanlar, bana 
zarar veremezler. Benden bnceki bir kimsenin 
blumij, dunyada kalmami gerektirmez. Ben de 50k 
ge^meden blecegim." 

"Hak yolunu birakip batil dustinceler pesinde ko- 
sanlar, hentiz tarn anlamiyla vucudu gelismemis 
bir soylu cocugun darbeleriyle yola geleler." 

"Ey kufur tizerinde hayat stirenin oglu, ben Aliy- 
yim. Askerler benim bnumden ?il yavrusu gibi ka- 
^arlar." 



Hz. AH Divani 45 

"Sizlere darbeleri indiren benim. Yardimcim, darhk 
aninda siginacagim yegane sigmagim Cenab-i 
Hakk'tir. Hicret ve go? onadir." 

"Ben ve benden once ahirete giden kisinin dunya- 
daki durumu suna benzer ki bir dostunu ziyaret 
edip gecer veyahut aksamlayip sabah geldiginde, 
yola cikar." 

"Sabir ve metanette fazlasiyla kuvvetliyim. Baska- 
larma bir bela geldiginde onlarin pazulanna zayifhk 
bulasmasma ragmen benim kuvvetim fazlalasir." 

"Lisanim, kizgm bir devenin agzindan cikardigi 
kirmizi maddeler veya celikten yapilmis bir kihc 
gibi keskindir." . 

"Kalbim, insani hayretler icinde birakan cejitli 
hikmetleri sbyler. Mu§kulleri hallettigi gibi inciler 
sacar." 

"Kurey? kabilesinin kotu niyyetli kimseleri 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme kbtuluk 
yapmak istediklerinde Cenab-i Hakk, onu kudretiy- 
le koruyup kurtardi." 

"Mu^rikler Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme 
kbtuluk yapmak maksadiyla harekete gectiklerinde 
gbc etmek zorunda kaldi. Ben onun yatagmda 
yatarak nefsimi blum ve esarete ahstirmaga ve 
kabul etmege razi ettim." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem geceleyin 
magarada yattigmda Allah'm yardim ve koruma- 



46 Hz. AH Divani 

siyla her tCJrICJ tehlikeden emin oldu." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem orada uc 
gun ikamet ettikten sonra devesinin yularmi sala- 
rak Medine'ye dogru yola cikti." 

"Bu hizmeti Allah'm dinine yardim etmek maksa- 
diyla yaptim, Boyle bir tavir ve hareket, mezara, 
girip basimin altma tastan bir yastik konuluncaya 
kadar devam edecektir. 

"£ocuklara kucukken sbyledigim Sbzleri, bir musi- 
bet ve belaya ugradigimda sbylemedim. Ah cekip 
sikayette bulunmadim." 

"Ben o vakit cocuklann hallerine uzuluriim ki ba- 
balari ahiret alemine gbcmus, seferde ve hazerde 
onlarin sikintilanni tekefful edecek ve karsilayacak 
kimseleri bulunmasm." 

"Bircok uygunsuz isjer vardir ki onlari gormezlik- 
ten gelip gecerim. Ashnda gormezlikten gelmeyip 
onlarin ustesinden gelmege gikum vardir. Fakat 
islam? hamiyyetim bu sekilde hareket etmemi 
gerektiriyor." 

"£ok kimseler vardir ki gbzlerini kaparlar, onlarin 
bu hallerini bilmeyenler kbr zannederler. Oysaki 
insan gbrdugu halde bazi islerin maslahati icin 
gormezlikten gelir." 

"Ben nice seyleri sbylemege muktedir iken nefsimi 
zaptedip sbylemem. Oysaki beni sbylemekten 
ahkoyacak veya sbylemege mecbur edecek bir 



Hz. AH Divani 47 

kimse yoktur." 

"insanlarm davrani§ ve huylanndan haberdar iken, 
nefsimi zorlayarak ve gucumij kullanarak sabret- 
mege cali§iyorum." 

"Temiz kalpli ve saf inangh olan muminler cehen- 
neme girmezler. Akilh -olan insanlar, kaderi zorla- 
maga cah§mazlar." 

"Aci durumlar ve uygun olmayan i§ler kar§ismda 
istemeyerek sabrettim. Suyun akip gitmesi ve ge- 
riye bir kismmin kalmasi gibi hilafet muddetim az 
kaldi." 

"Allah'm yardimmi gbzleriyle gorduler. Peygambe- 
rin yakm arkada§lannin kurtulu§a erdigini mu§a- 
hede ettiler." 

"Ben Egrilmeyen kihg: sahibi, Aliyyu'l-Murtaza'yim. 
Kiyamet guntinde Kevser havuzunun sahibiyim." 

"Kendi sarigmi ba$ima giydirip beni taltif eden 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, karde$i ol- 
dugum bana demi§tir ki," 

"Sen benim karde§imsin ey keramet kaynagi. 
Benden sonra kendisine uyulacak senden ba§kasi 
kim olabilir?" 

"Allah, o gtizel yuzlu §ehitlerin mukafatmi versen 
ki onlarin rehberi ve bnde geleni Ha§im'dir." 

"Dine aykiri byle uygunsuz i§ler gbrdtim ki Allah'a 
iftiradan ba§ka bir $ey degildi. Bunlar safari beyaz- 



48 Hz. Ali Divani 

latacakcinstendi." 

"Kulaga caiman, sbzler ve dunyayi karartan du- 
rumlarm bir tekini o se^kin Peygamber duymus 
olsaydi, razi olmazdi." 

"Ey Osman eger mesveret ve danisma ile bu ise 
(halifelik) malik oldum diyorsan, (Omer)in tayin 
ettigi ve onlarla musavere etmen gerekli kimseler, 
ortahkta gbrtinmuyorlar." 

"Eger peygambere yakmhk iddiasiyla halifelige 
talip olup, muhaliflerini susturmak arzusunda isen, 
peygambere senden daha yakin kimseler de var- 
dir." 

"Her isteyene mahmi bahsedecegim, ister borg 
olsun, isterse tizerime farz olan, zekat olsun, ma- 
hmi vakfedecegim." 

"Adalet ve hakkaniyet ehli olanlar bilirler ki, ben 
hig bir zaman Hak'tan yuz ^evirmedim. £unku ona 
inancim vardir." 

"Cenab-i Hakk'm verdigi nzka kanaat getirmisiz. 
Bize ilim ve irfan verdi, dtismanlanmiza ise mal ve 
mulk vermistir." 

"insanlarm bana yapmis olduklan iyiligi basa kak- 
malari ve minnet etmeleri, daglardan tasiyacagim 
taslardan daha agirgelir." 

"insanlar bana diyorlar ki cahsmak ayiptir. Ben de 
onlara derim ki, insanm baskasindan bir sey iste- 
mesi kadar ayip ve utan? verici bir sey yoktur." 



Hz. AH Divani 49 

"Ben, bastanbasa minnet ve basa kakma ile dolu 
olan bir dtinyayi kabul etmem. Ben hig bir zaman 
kiymetli olan mertebeyi zilletle islemem." 

"Oyle bir insanim ki yapmis oldugum izzet ve 
ikramlar bana veraset yoluyla ecdadimdan ge^mis- 
tir." 

"Bir hayir isledigim zaman onun arkasindan baska 
hayirlar da islerim. insanlar istemeseler de ben 
bbyle biryol izlerim." 

"Fakir olan bir kimse bana arkadas oldugu zaman 
ben ona istedigi kadar azik verir ve onu doyuru- 
rum." 

"Bir sikmtiyi gidermek igin beni davet ettiklerinde 
sikmtiyi gidermege gali§inm. Bir haksizhk yapmak 
igin gagirdiklannda onlarm davetlerine icabet et- 
mem." 

"Birisi benden bir yardim istese, parlayan ve hizla 
yol ahp giden yildiz gibi onun yardimina kosanm." 

"Ben, konu-komsumu kendi ailemin fertleri gibi 
sayarim. £unku muslumanlar kendi evlerini beni 
tercih ederek evimin yanina yapmislardir." 

"Akilh ve tedbirlik bir insan oldugumu gbrmez 
misin? Nafi' Mescidinden sonra. Muhayyis ismin- 
deki hapishaneyi in§a ettim. Bbylece emin Ve sag- 
lam bir koruma yeri yapmis oldum." 

"Kufe sehrinin sahilleri, ne guzel ve hos yerlerdir 
ki kalbe safa bahsetmektedir. Biz burada ulfet 



50 Hz. AM Divani 

bulmus ve guzel kokular almisiz." 

"Develer, gece olunca eve doner, gunduziin ise 
otlaklara giderler. Selamet iginde biryakmhk bulup 
sabah vaktinin nimetlerinden yararlanirlar." 

"Ben byle bir dogan kusuyum ki sen benim ozellik- 
lerimi bilirsin. Havada ucan kuslann kol ve kanatla- 
n benim korkumdan tir tir titrer." 

"Ben cesur ve kahraman kimselerin cocuguyum. 
Savas sikintilarmi cekmisim. istedigimde insanlan 
yere sererim." 

"Bizim keskin kihcimiz etrafta dtismanlarimizi te- 
mizledi. Cbmertligimiz ise elimizde mal ve mulk 
birakmadi." 

"Meliklerin avian tavsan ve tilkilerdir. Ben ata 
binip ava gktigimda benimkiler cesur ve kahraman 
insanlardir." 

"Benim avim savas meydanlarmda ata binmis kim- 
selerdir. Ben savas esnasmda dtismanlan katleden 
bir arslanim." 

"Dusmanlar tizerindeki darbelerim ve kihc tistun- 
lugtimden gucltikler hosnut oldular. Hastalar da 
sifa buldular." 

"Gbz ucuyla bakan bir arslan gibiyim-Savas mey- 
danlarmda, yatagmda ktikreyen bir arslandan bas- 
kasi degilim." 

"Savas ve kavga atesi tutusmaya baslaymca ve bu 



Hz. Ali Divani 51 

esnada piyadeler birbirlerine kan§inca benim 
du§manim gbzlerime bir sinek gibi gbruntir ve 
mizraklann sesinden kurtulamaz." 

"Sava§ esnasmda bir girpida yere serici darbe ve 
hamlelerimi gorurler. Benim kihcimin §iddetinden 
ata binmi§ olanlar yuzu uzere yere du§erler." 

"Du§manm ba$ina kihci indirdim ve onlarin kafata- 
sini ikiye ayirdim. Zulfikarim keskin ve parlak yuz- 
ludur." 

"Kemiklerin cisimden ayrilmasi gibi o da, darbenin 
etkisiyle burnu tizerine du§up yere yikildi." 

"Zamanin olaylanni altmi§ yil ya§ayarak gbrdtim. 
Hayatin aci ve tath taraflanni, kolayhk ve gudukle- 
rini deneyerek gecirdim." 

"Allah'in bana verdigi nice nimetlerin §ukrunu ifa 
edemem. Dilimin ve gticumun yettigi kadar §ukru- 
nu yerine getirmege cahjsam bile tarn anlamiyla 
bu vazifeyi yapmi5 olamam." 

"Allah'tan istesem de istemesem de onun fazl u 
keremi daima benim yardimcim, 0, benim daya- 
nagim ve sigmagimdir." 

"Ey bltim emrini teblig eden melek, dtinyada kal- 
manin mumkun olmadigmi biliyorum. Benim de 
ruhumu al dostlann ayrihk tizuntusunden kurtul- 
mu§ olayim." 6 



Bu beyite $u anlami verenler de olmu§tur: "Beni bi- 



52 Hz. AM Divani 

"Zamanm olaylan ve tecrtibeler beni metin ve 
dayanikh kildi. Bazi §eylerden beni ahkoyanlan ben 
de ahkoydum." 

"Her gbrdijgune dostluk ilan edip seninleyim di- 
yenlerle bir ilgim yoktur. Hi? kimsenin sorusuna 
cevap vermekten aciz degilim ve ba$kalanna, 
mu§kulumu-halletmesi ign yalvarmam." 

"Zayif gij^lu olmadigimdan dilimin ve kalbimin 
idareleri elimdedir. Ben nereye ybneltirsem onlar, 
da oraya ybnelirler. Daima ignde bulundugum 
zamani ge^mijle mukayese ederim." 

"Birgok arkadas, dost ve ahbaba vefa gosterdim. 
Vefali olmak gereken yerde onlardan vefami esir- 
gemedim. Fakat onlardan karsihk gormedigim 
gibi, cefa ve eziyeti gordum." 

"Benim maksadim, meclis ve toplantilarda bana 
sevgi {gbstermeleri, arkamda da beni iyilikle ana- 
rak hatirlamalandir." 

"Ey gbzler, benden uykuyu def edin. £unku seher 
vaktinde insanlar Allah'i anarak geceyi gegrirler," 

"Ey Ebu Biikre, 7 §unu iyi bil ki yerytizunde ayakka- 
bih ve yalm ayak gezenlerin en hayirhsiyim." 

rakman miimkun olmayan oliim! Bana biraz firsat ver 
ki Hakk'a ibadet edeyim, ondan sonra ruhumu al." 

Ebu Bukre,sahabilerden Nafi ibni el-Haris ibni Kel- 
de'nin kunyesidir. Bu §iir ona hitaben soylenmi5tir. 



Hz. AH Divani 53 

"Hazret-i Peygamber ona uyulmasi ve onun hakki- 
na riayet edilmesi Hususunda tavsiyelerde bulun- 
du. Fazilete sahip bir insan oldugunu peki§tirdi." 

"Onun hakkmda kusur ve ihmalde bulunma, hak- 
kini tarn anlamiyla ver. Cenab-i Hakk dogru sbyle- 
yenlerin en dogrusudur." 

"Ben, Allah'a verdigim sbz uzerine kom§umun 
irzmi ve namusunu muhafaza ederim. Hatta bk- 
surmek gerekse, onu gizler agga vurmaktan geki- 
nirim." 

"Hem Allah'm cezasmdan korkarim hem de onun 
affediciliginden umit varim. §unu ?ok' iyi bilirim ki 
mulkunde istedigi gibi tasarruf eden O, adil-i mut- 
laktir." 

"Butun insanlar dalalet, inkar ve jiddetli manevi 
sikmtilar iginde iken ben, Rasulullah sallallahu 
aleyhi ve sellemi rasul olarak kabul etmi§ ve ona 
inanmi5tim." 

"Benim dinimde §uphe edene hidayet temenni 
ederim. Allah'im, bana cennet iginde fazl ve kere- 
minle ya§amayi nasib et." 

"§eriki ve ortagi olmayan o Allah'a §ukurler olsun 
ki kullarma daima merhamet etmi§tir. Sonu olma- 
yan ve Baki kalandir." 

"Eger bana azap ederse ben bu azaba miistahak 
oldugum igindir, Eger affederse onun fazl u ke- 
remindendir." 



54 Hz. AM Divani 

"Ey Allah tarafindan §ahid kilmmi§ Peygamber, 
benim dinim, o segkin ve ustun peygamberin dini 
olduguna ve musliiman olduguma dair Allah igin 
§ehadette bulunur musun." 



Hz. AM Divani 55 

HZ. ALI'nin ARKADA$LARI 

"Ey benim ashabimm ve arkada§lanmin durumunu 
bgrenmek isteyen kimse! Dogrusunu bilmek isti- 
yorsan sana doyurucu cevap vereyim." 

"Sana dogru ve ger^ek bir §ekilde onlardan haber 
vereyim. Her birisi hakikat ignde Kur'an-i KerTm'i 
muhafazaya gayret gbstermi§lerdir. 

"Her biri sava$ esnasinda 50k sabirhdirlar. inanmi- 
yorsan ne §ekilde olduklarmi hi? ?ekinmeden on- 
larla temas eden topluluklardan sor." 

"Benim kavmimi gbrmez misin? £agnldiklan vakit 
mutlaka icabet ederler. Onlara kizdigimda asla ses 
gkarmazlar. Bu kadar itaat-kar, halim ve selimdir- 
ler." 

"Ortada gbrunmesem bile, hazirmi§im gibi ve yan- 
larmda bulunmu§casina hareket ederler. Onlar 
bulunmadiklan zaman da ben ayni §ekilde hareket 
eder ve onlari korurum." 

"Benim bvdugum askerler sava§ ve kavga erbabi- 
dirlar. Anneleri aglayip hasretlerini gekmez, baba- 
lari da arkalarmdan hayiflanmaz." 

"Bu kabileye mensup kimseler bylesine asildirler 
esir aldiklan insanlara kar§i musamahakar ve vefa- 
hdirlar. Sayet kendileri maglup olurlarsa higbir 
zaman firar edip ka^mazlar." 

"Oyle bir kavimdir ki sava$larda giydikleri elbiseler, 



56 Hz. AH Divani 

kill?, pusatve Davud'un zirhmdan ibarettir." . 

"Baslannda Tolgalar tistlerine de zirhlan giyerler. 
Ellerinde mizrak ve kill? oldugu halde savasirlar." 

"Kihglar gtilmeye baslaymca, dusmanin bmru ag- 
lamaya baslar. Mizragm ucu kanayinca da ruhlar 
ka^mayi tercih eder." 

"Fazilet ybntinden. Ezd kabilesi digerlerinden 50k 
tistundur. Ata binmede de kimse onlarayetisemez. 
Onlar hepsinden daha yuksek mertebededirler." 

"Evs ve Hazrec kabileleri, misafirperver ve cbmert- 
tirler. iyilik ve ikramda birbirleriyle yan§irlar." 

"Ey Ezd kabilesi, 8 sizler gayret ve hamiyyet sahibi 
aziz bir topluluksunuz ki sertlikle asla bijkulup, 
ezilmezsiniz." 

"Mizac ve huyunuz geregi afide vefa gbsterdiniz. 
£ok eski zamanlardan beri hi? bir zaman dogrulu- 
gunuza yalancihk kansmadi. 

"Hamle ve saldinya ge^tiginizde insanlar sizden 



Hz. Enes radiyallahu anh anlatiyor: "Rasulullah sal- 
lallahu aleyhi ve sellem buyurdular ki: 
"Ezd kabilesi, Allah'm yeryuzundeki ordusu (ve dininin 
yardimcilan)dir. Halk onlan algaltmak ister, Allah ise 
onlan yuceltir. insanlar uzerine oyle bir zaman gelecek 
ki, zaman kisi: 

"Keske babam Ezdi olsaydi! Keske annem de Ezdi ol- 
saydi!" diye temennide bulunacak." Tirmizi, Menakip, 
(3933). 



Hz. AH Divani 57 

gekinirler. Boyle bir durum size kolay geldigi ign 
dusmandan sakmmaniz sbz konusu degildir." 

"Ey Ezd kabilesinin kahraman, evlatlan, hepinizden 
hosnut ve memnun olmusum. Butun islerin sonu 
degil, basisiniz. Dusmanlar sizden ka^arlar." 

"Dunya durduk^a Ezd kabilesi, ehi-i beyte olan 
samimi sevgileri, candan ifa etlikleri hizmetten 
dolayi rahmet ve magfiretten umitsiz olmazlar. 
Nereye giderlerse gitsinler, Allah onlarin yardimci- 
sidir." 

"Sizlerin evveli de ahiri de temizdir. Aslinizm pak 
olduguna fer'iniz delalet eder. Allah'in kanunu 
bbyledir. Kbku ve ash diken olan bir agacin dalm- 
dan uzum elde edilemez." 

"Ezd kabilesi byle asil ve nectb bir kabiledir ki kos- 
mak veya at yanstirmak gerekirse muhakkak diger 
zumreleri ge^erler. iftihar edilecek bir sey sbz ko- 
nusu olunca baskalanndan daha fazla bvguye 
layiktirlar. Savaslarda da daima galib gelirler." 

"Bir^ok savasta Ezd kabilesi vardir. Sabretmek 
gerekirse sabretmesini bilirler. Esir almada fazla- 
siyla beceriklidirler. Fakat yagmacihk oldugunda 
gekinip uzaklasmayi tercih ederler." 

"Samimiyetve ihlaslarmdan dolayi HakTeala kendi 
dostlugunu onlar hakkmda izhar etmistir. Onlarin 
temiz kalpliliklerine sa^ma sapan ve malayani isler 
kansmamistir." 



58 Hz. AH Divani 

"Ezd kabilesi, sohbet meclislerinde guzel ahlak 
sahibidirler. Cehalete hig bir zaman boyun egme- 
mi§, §iddet ve hiddetle galip gelmenin mumkun 
olmadigini bilmislerdir." 

"Eger razi olup ses gkarmazlarsa, buyuk bir yardim 
ve cbmertlik kaynagidirlar. §ayet bir gun kizip ga- 
zaba gelirlerse, arslanlar dahi onlardan korkup 
ka^arlar." 

"Onlardan bir sey istenildiginde halkm en cbmer- 
didirler. Savasa davet edilirlerse; derhal icabet 
edip savajmaya ba§larlar." 

"Gassan kabilesi toplanip hticuma ge^tiklerinde 
onlari maglub ve perisan edemediler." 

"Allah, onlari Resulullah'a yaptiklan hizmetlerden 
dolayi mukafatlandirsm. Hayir isledik^e hayirlarmi 
kabul etsin." 

"Benim bmrtim son buldugunda ve hayatimin son 
demleri geldiginde benim igin gbzyasi dokup agla- 
yanlar az olacaktir." 

"Kisi sevdigi arkadas ve dostunun blmemesini is- 
ter. Fakat bbyle bir istek ve arzunun ger^eklesmesi 
mumkun degildir." 

"Ey Haris, 9 blenler beni gbreceklerdir. ister mumin 



Haris-i A'ver HemedanT, Hemedan, Yemen'de bir kabi- 
lenin adidir. 



Hz. AH Divani 59 

ister mtinafik olsun onlarla karsilasacagim." 

"BenTgbrenleri veya benim gorduklerimi adlanyla, 
vasiflanyla, bzellik ve durumlanyla bilirim." 

"Sen yarin kiyamet guntinde sirat kbprtisu kurul- 
dugunda benim bnume geleceksin. Yaptigm bir 
kusur ve ayak stir^melerinden endise etme." 

"Ge^mege ve sirat kbprusunu atlamaga basladi- 
gmda atese derim ki sen bu kisiyi yakma Allah igin 
ona yaklasma." 

"Onu birak ve ona sakm yaklasma. Cunku o, sag- 
lam olan manevi bir iple bana baglanmistir." 

"Susuzluk aninda ona bir bardak soguk su ikram 
edeyim ki tadi baldan daha tath olsun." 

"Bunlar Haris'e (ve sevenlerine) sbylenmis Ali'nin 
ilginc sbzleridir. Onlarda hayret edilecek bir^ok 
hususlar mevcuttur." 

(Siffin Savasi'nda Abdu'l-Aziz bin el-Harse'ye) "Sen 
nefsini, guctin yetmeyecegi olgude feda ettin. 
Utandin, fakat gayret sahibi kimselerin az oldugu 
muhakkaktir." 

"Allah senin yapmis oldugun hayri mukafatlandir- 
sin. Elinden geldigi kadar iyilik yaptin. Allah senin 
bu iyiliginin sevabmi kat kat artirsin." 

"Ehl-i beyt'in reisi, dunyadan ahirete gb£ edince, 
halktan ehl-i beyte karsi cefa ve eziyetler gelmege 
basladi." 



60 Hz. AM Divani 

"Haris-i bin Simme'nin yaptigi i§te uzuntuyu mucib 
bir durum yoktur. Cunku bize kar§i olan vefasmi 
yerine getirdi." 

"Karanhgin her tarafi kapladigi ve yeryuzune bir 
korkunun cbktugu demlerde gbrevini yerine getir- 
di." 

"K1I15 ve mizraklann garpi^tigi bir demde 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemi aramaga 
gayret gbstermi$ti. Meydana gelen olaylara kar§i 
durmu§tu." 

(Cemel Vak'asmda) "Gel sbzumu tut, acele etme, 
insanlann yaraticisi olan Allah ign dogru sbz bu- 
dur." 10 

"Eger blumij tercih etmek istiyorsan gadinni kur. 
Kukremi§ arslan savletiyle saldirinm." 

"Elimdeki keskin kihcim eti ve kemikleri birbirin- 
den ayirdetmeyi kendisine adet edinmi§tir." 

(Siffmde) "O cesur, bahadir Hemedanhlar, sava§m 
ba§layacagi gunun sabahi, silahlanni alarak yardi- 
mima geldiler." 



ZQbeyr ibn avvam radiyallahu anha s6ylenmi§tir. Bu 
beyit Cemel Vak'asi'nda cennetle mujdelenmi§ 
sahabTlerden olan Zubeyr'e hitaben ve onu tehdTd eder 
§ekilde s6ylenmi§tir. Peygamber Efendimizin halalann- 
dan Safiye bint-i Abdu'l MuttalTb'den dogan Ziibeyir 
ibn-i Avam muhalefetten vazgegerek geri 5ekilmi§tir. 



Hz. AM Divani 61 

"Ata binmis olarak ve toplu halde yanima geldiler. 
Hepsi de savasta yararhhk gbsteren bahadir kimse- 
lerdi." 

"Her birisi ok ve mizraklarla bezenmislerdik. Birbir- 
lerine kan§irlarsa alev safari ates zannedersin." 

"Onlardan hakikati koruyan Said bin Kays kuman- 
danhk ve liderlik mevkiine ge^ti. Kerem sahibi kim- 
seleri koruyan bir kisi idi." 

"Savas atesi kizismca dusmanin igine dalmaya bas- 
ladilar. Sanki kavga meydanmda devamh igyorlar- 
di." 

"Allah, Hemedanhlar'a mukafat olarak cenneti 
versin. Savas giinunde dusman igin bldurucij bir 
zehir oldular." 

"Hemedanhlar'm huyu guzeldir, dindardirlar. On- 
larla karsilastiginizda sizinle en gtizel, tath ve yu- 
musak sekilde konusurlar." 

"Hemedanhlar'a ne zaman misafir olursan sana 
izzet ve ikramda bulunurlar ve sen onlarm bu hali- 
negibta edersin." 

"Hemedan kavmi daima aziz ve kerem sahibi ola- 
rak bilinmislerdir. Nasil ki Kabe'nin ruknti makam- 
lar ignde kutlu kabul edilmisse onlar da aziz bilin- 
mistir." 

"Hemedanhlar, Peygambere ve onun yakmlanna 
daima sevgi beslemislerdir. Savas meydanlannda 
50k geviktirler." 



62 Hz. AM Divani 

"Eger cennetlerin kapisinda durup bu gbrevi yap- 
saydim, Hemedanhlar'a selametle girin derdim." 

"§akik, Mu'bed, Abdullah, Nebhan ve Ha§Tm'in 
ogullan, §ehit olanlann en segkinleridir. Hak din 
olan islam'a hizmet etmi§lerdir." 

"Biri de binici olan Urve'dir. Sava§ kizi§maya ba§la- 
yinca kihg: ve oklarla saldinya ge?er. Allah'in rah- 
metinden uzak kalmasin." 



HZ. ALI NIN KAHRAMANLIGI 

"Ben, yuksek soylu ve kendisiyle iftihar edilen 
Mustafa'nm kblesiyim. Ben, Abdulmuttalib'in ne- 
sebinden gelen hayirh bir agacm dahyim." 

"Segkin bir peygamber olan Muhammed Musta- 
fa'nm kardesiyim." 

"Ben, edeb ve kemal sahibi olan Abdulmuttalibin 
ogluyum. Soyuma bir noksanhk gelmesin diye sb- 
zumu tutarim. Gayretli ve cesur bir insan igin 
blum, ka^maktan ve savastan kurtulmaktan daha 
iyidir." 

"Tertemiz olan asTI bir soydan geliyorum. Dusma- 
na, arslanlar gibi saldiran bir kisiyim." 

"Ben Aliyyim, Hasim'in soyundanim. Savas mey- 
danlarmin arslaniyim. insanlan kirar gegerim." 

"Ben hucum ve saldinda bulunan ve guzel kill? 
kullanan bir insanim." 

"Kureys kabilesinin ileri gelenlerinin ?ocuguyum. 
Ben gidami savasarak, baskaldiranlan terbiye ede- 
rek ahrim. Perisanhk gbrmemis bir evde terbiye 
gbrerek yetistim." 

"Hepinizi bilirsiniz nesep ve soyda hile yapildigi 
zamanlarda bile benimle peygamber arasindaki 
kardeslik yalan degildir. §uphesiz ondan asla yalan 
sadir olmaz." 



64 Hz. AM Divani 

"Temiz vucudu gumus gibi, alni da altm mesabe- 
sindedir. Kihcimi, onun yolunda ve onu hosnut 
etmek ign cekerim." 

"Bir akran ve dusmanla karsilasirsam, korku du- 
yup ka^mam. ^unku bana yaklasan kimse blum, 
eziyet ve kedere rastlamistir. MaddT ve manevi 
galibiyetim atalarimdan bana gecmistir." 

"Benimle savasanlarm hepsini toprak tizerine yati- 
rayim. Kafirlerin boynunu keskin kihcimla vura- 
yim." 

"Elimdeki keskin kihcim ya keder ve uzuntuleri 
defeder veya bana eriserek blumu se?er. ^unku bu 
kihc el ve basimm tizerinde seyreder durur." 

"Savasta elimdeki kihg: ve han^erin isik ve panlti- 
sindan her taraf, aydmlanir." 

"Benim kargi ve keskin kihcim daima savasa hazir 
vaziyettedir. Tertemiz bir peygamber benimle 
olduktan sonra bu durum elbette devam edecek- 
tir." 

"Bu kihc size daima galib gelenlerin cocugundan 
bir hediyedir. Bir darbeyle tizerinde vacib olan 
gbrevi yerine getirir." 

"Kafa kemigini ve omuzlan yaran o kih^la -Allah 
yardim ettigi takdirde askerlerin basmi ?eken reisi 
ve gbzdeleri korurum." 

"Bazilarma sahra ve ovalar dar gelir. Bazilarma da 
mizraklar arasindan gikip gitmek mumkun olur." 



Hz. AH Divani 65 

"Onlar, bos ve anlamsiz bir goru^le taslara tapar- 
ken ben, Muhammed Mustafa'nin Rabbi olan ve 
her seyi veren Allah Teala'ya ibadet ettim." 

"Ey Fatima, Zulfikar'imi bana ver ki savas ve car- 
pisma gtinunde benim yegane yaver ve arkadasim 
ancak bu kih^tir." 

O; askerler beni bldurmek idn tesebbuse gegtiler. 
Mir'ac sahibi olan babanin hakki idn benim kihcimi 
getir." 

"Keskin kihcim olan Zulfikar'i getir ki Musluman 
gazilerin suratle savasa gidenlerine ben de katihp 
gideyim." 

"Bir kavmin oturdugu yerlere indim ki, hepsinin 
yuzleri, karacigerleri gibi simsiyah olmu§tur." 

"O gun byle, bgut veren ve korkutan biri geldi ki 
denizin dalgalarla saklanmasi gibi askerler sakmdi- 
lar." 

"Eger bana karsi zafer kazansalardi beni sehit 
ederlerdi. Fakat beni bldurenler dunyada ebediy- 
yen kalamayacaklardir." 

"insanlan oldurduler ve oturmakta olduklan evle- 
rini yiktilar. Sabah oldugunda hemen hemen hepsi 
iltica ettiler." 

"Vuruslanmla Hak Teala'yi razi edecegim. Hayatta 
oldugum muddet^e ve arzularim devam ettik^e bu 
gbrevi yerine getirecegim." 



66 Hz. AM Divani 

"Ya islam'm agkca yayilmasini temin edecegim 
veya bu yolda sehit dusecegim. Damarlarimdan 
kan akarak bu serefi kazanacagim." 

"Nice insanlarla dostluk ve arkadashk ettim fakat 
onlardan zahmet ve eziyet gbrdum. Allah, bunlara 
gulmeyi nasip eylemesin, di^leri dbkulsun." 

"Korkutmak ve sindirmekte benim gibi cesur ve 
kahraman insan az bulunur. Bes cepheden hticum 
eden bir asken kuvveti ancak ben dagitmaya guc 
yetirebilirim." 

"Bana yardimci ve dost olarak Cenab-i Hakk ve 
agizi keskin kihcim kafidir ki savas esnasmda onun 
darbelerinden simsek cakti zannedersin." 

"Mizraklar firlamaga baslayinca benim kavmim 
(toplulugum) goguslerini onlara siper ederler." 

"Kalplerinin tizerine zirhlan giyerler ki onlan gb- 
ren, Allah icin bltime gidiyorlar, derler." 

"Mizragin ucundaki yumusak demiri siddetli bir 
hale getirdim ki yerinden dusmesin. Bbylece ser- 
vet kapanlarm ve kendini kaybedenlerin rengi 
ucsun." 

"Mizragim, savas ve takva tandirmin atesini alev- 
lendirerek hergtin nice askerleri cepheye surer." 

"Savas esnasmda ne sekilde hareket etmek gere- 
kiyorsa, ister bas kesmek, ister ayak kesmek, byle- 
ce hareket eder ve dusmani kovmak ve yok etmek 
icin ne lazimsa onu yapariz." 



Hz. AH Divani 67 

"Bedir Savasi'nda muslumanlara imkan ve firsat 
veren Allah, musriklere gazap ederek onlari mag- 
lup etti." 

"Ellerinde parlayan keskin kihclar vardi. Savas es- 
nasinda sanki cilalanmis gibi bu kihglar parlamak- 
taydi." 

"Nice yetismekte olan gencler ile ihtiyarlar bu 
savas esnasinda maglub olup gittiler." 

"Onlar icinde feryad ve figan ederek aglayanlarm 
gbzyasi, gbkten bo$anan yagmur ve akan seller 
gibi dbkuldij." 

"Bedir Savasi'nda Utbe ile oglunun bldurultip or- 
tadan kaldirilmalan uzerine kopanlan feryad ve 
figanlar, hayatta kalan §eybe ve Ebu Cehil gibi 
musriklerinde blduruleceklerini haber vermekte- 
dir." 

"Kin ve bfkeye sahip olanlar ile ibn-i Cud'an (Ab- 
dullah), matem elbisesine burunmus ve yavrusunu 
kaybeden annenin sabirsizlanmasi gibi saga sola 
kivraniyordu." 

"Bir gurup savasci Bedir Kuyusu'nun etrafmi sara- 
rak orada kendilerine yer yaptilar. islam kahra- 
manlari buraya musrikleri dag gibi yigdilar." 

"Azgmhk ve taskinhk isteyenler sonunda kendi 
isteklerine kavustular, kendini bilmezlerin, cezasi 
bu dunyadan ayrihp gitmektir." 

"Onlar cehennemi kendilerine mesken edinmek 



68 Hz. AH Divani 

suretiyle bu dunyadaki zultim, haksizhk ve haka- 
retten el cekip gittiler." 

"Bedir savasi, bize ger^ek dost birakmadi, hepsini 
ahp gbturdij. Arkada emniyetli, bir yol kalmadi." 

Bedir Savasi'nda bineklere binmis savasglan boz- 
guna ugrattim. Kahramanlarmi perisan ettim." 

"Biz, onlarm elbiselerine ragbet etmeyip iffetimizi 
muhafaza ettik. Eger o, bizim durumumuzda ol- 
saydi elbiselerimizi soyup gbturmekten cekinmez- 
di." 

(Uhud) "Savas esnasinda onu bldurmem gerekir- 
ken firsat verip Talha'nm blumunu geciktirmem bir 
nevi haksizhkti. Allah'a stikurler olsun ki onu orta- 
dan kaldirdim." 

"Talha, 11 yuzu uzere dustince keskin ve parlak olah 
kihcimla yukanya kaldirdim. Onu bldurdugumde 
yuzu uzere dustu." 

"Karanhkta parlayan yildirim gibi kihcimin cevheri 
151k sa^tiginda, sanki atesin igine tuz dusmus gibi 
oldu. Bir hamlede kellesini boynundan kopardim." 



Ke5fu'l-Gumme" sahibinin dedigine g'ore, Hazret-i 
Ali'nin Uhud Sava§i'nda mu5riklerin unlulerinden Amr'i, 
Ebu'l-Esba' ibni Abdu'l-Aza'yi ve Ebu Umeyye ibn-i Mu- 
gire'yi; Beni Abdu'd-Dar' dan Abdullah bin Cemil'i ve 
Talha bin Ebu Talha'yi oldurdiigu hususunda butiin 
tarihgiler ittifak etmi5lerdir. 



Hz. Ali Divani 69 

"Savasta, benim mucadele yerim ve tavrim her- 
kes^e bilinmektedir. Kilicimm ulastigi her insan 
yuksek sesle aglamaya baslar." 

"Araplar arasinda yaygm olan "Babasiz kalmakla" 
bvunuyorsaniz ey musrikler, bizden sehit olanlann 
sayisi fazla degildir." 

"Bizim §ehit biraktiklanmiz hakkinda soy ve sopla- 
rinm supheli oldugunu iddia ederek onlara saldiri- 
yorsaniz, ey musrikler bilin ki sava§ dbnusunde 
sizden Talha'yi yol ortasmda yatar vaziyette birak- 
tik. Kihglarimiz aramizda parlayan ve alev safari 
birer ates gibiydi. Siz neyle bvunuyorsunuz?" 

"Bizim kill? ve oklanmiz, askerlerinizden (Talha'nm 
oglu) Osman'i helak edip oldurdu. Karisinm yaka- 
sini yirtarak feryad ve figan ettigini sbylerler." 

"islam askerleri, peygamber ile birlikte o mertebe 
basanh oldular ki bltim havuzundan dbntisleri 
mtimkun olmayanlar bir tarafa, mtisriklerin sancak 
tutan dokuz cesur kumandanini bldtirduler." 

"Ey cesitli kabilelere mensup topluluklar! Benim 
bu kihcim yalan sbyleyenlerin basmi yaracak sekil- 
de elimde duruyor." 

"Gelin ok ve kih^ darbeleriyle hazir olun. Cesaret 
ve kahramanhkla kendinizi savas meydanma ati- 
niz." 

"Kihcim sizi ates ve azaba yollayacaktir. Bunu ya- 
parken her seyi insana veren ve bagislayan Allah'in 



70 Hz. AM Divani 

yardimma muhtacim." 

"Onun ictigi kanh ve irinli sicak su olacaktir. Aylar- 
da ve yillarca orada kalacaktir." 

"Mel'un olan bir toplulugun durumunu mu hatir- 
ladm ki mahzun olup aci aci aghyorsun?" 

"Yoksa akilsiz olan o toplulugu mu hatirladm ki 
dine davet edenlere kar§i hile ve kurnazhkla hak- 
sizhk yaparlar." 

"Bir kbtulijkten sakmmalari icin kendilerine uyan 
yapildigi zaman bunu dinlemezler. Oztir diledikleri 
takdirde bzurleri kabul olunmaz." 

"Allah onlari hayira nail etmesin ki, benim Osman 
bin Maz'un'a 12 kizginhk gbstermeme neden oldu- 



Osman bin Maz'un, sahabilerin onde gelenlerindendi. 
Hazret-i Peygamber'in siitkardesidir. Bedir Savasi'na 
katilmi§tir. Kefenlenip, mezara konuldugunda Hazret-i 
Peygamber'in gozlerinden ya§lar akmi5ti. Baki' mezarh- 
gma gomulen muhacir, sahabilerin ilkidir. 

Kunyesi Ebu's-Saib idi. Cahiliyyet doneminde bile i?ki 
igemistir., Onun gomulmesinden sonra Hazret-i Pey- 
gamber, sahabTlerden birisine, "Mezarmin ba§ ucuna 
bir tas dik" diye ferman buyurdular. O zat tasi, hazirla- 
diginda kaldirmaya gucu yetmeyince Hazret-i Peygam- 
ber bizzat kendisi tasi kaldinp basucuna diktiler. 
.Buyurdular ki, "kardesim Osman'in mezanni bu sekil- 
de diger insanlara isaretledim." Hazir bulunanlar anla- 
dilar ki olen bir insanin basucuna tas dikmek sunnettir. 
Hz. Peygamber, uc avuc dolusu topragi olu defn edildik- 



Hz. AH Divani 71 

lar." 

"Osman'm ytizune ve gbzune darbe indirdiler. 
Birbiri ardinca yaptiklan saldinlarla her tarafini 
kanlar ignde biraktilar." 

"Eger blmezsek biz de bunun bctinu ahriz. Ta ki 
hak yerini bula ve sue cezasiz kalmaya." 

"Ya i§lemi§ olduklan sug: ve isjen pis,manhk duyup 
geri dbnerler veyahut bizim onlara yoneltecegimiz 

ten soma mezarin ustCine atmi§, aynca oglu Ibrahim 
oldugunde mubarek elleriyle mezannin ustune su- 
serpmi§, boylece bu hareketleriyle muslumanlara ornek 
olmusjardir. 

Miislumanlann maglub olduklan devirlerde Velid bin 
Mugire, Osman bin Maz'un'u yanma gagirmis, boylece 
kafirlerin §errinden emin olmu5tur. Fakat muslumanla- 
nn sikinti ve eziyet damarlan kabarmi§ ve Velid'i terk 
ederek tekrar muslumanlann safma katilmi§ti. O top- 
lantida Peygamber §airi Lebid bin Rebia §u beyti soyle- 
di: 

"Allah'tan ba§ka herjey batildir. Her nimet mutlaka 
zeval bulacaktir." 

Osman bin Maz'un birinci misrai tasdik fakat ikincisini 
kabul etmemi5ti. Bu esnada ihtilaf cikmi5, Kurey§liler- 
den bir gene, Osman'm yuzune bir tabanca ile tokat 
indirmi§ti. §iddetli darbenin etkisiyle gozlerinin etrafi 
morarmi§-ve gozune kan inmi§ti. 

Velid, Osman'a, tokatin gozlerine bir zarar verip verme- 
digini sormu5, o da, gozlerim, bir zarar gormedi demi§ti. 



72 Hz. AH Divani 

saldiriyi hos karsilayip asagida kalmayi tercih eder- 
ler." 

"Bize zulmetmek isteyenlerin zulmunu bertaraf 
ederiz. Butun gazilerin elinde keskin ve bilenmis 
kihg'ar mevcuttur." 

"Keskin kihglar yaraya tuz serpiyordu. Biz sifayi 
musriklerin kanh baslannda gbruyorduk." 

"Akla sahip olmayan insanlar ikrar edinceye ye 
serkesligi birakip yumusakhk gbsterinceye kadar 
bu durum devam edecektir." 

"Musrikler, bldukten sonra dirilmek, hasir ve nesir 
gununde hesap vermegi inkar ettik, dediler. Mev- 
cut zevkleri, gelecekteki va'dlerle degistirmek akil 
kari degildir, seklinde bir iddiada bulundular." 

(Uhud'da) "Atlar uzerinde cenk edenler, savas 
meydanmda etrafi sardilar. Her taraf toz toprak 
ignde kaldi. Bu savasta kizanlar, esir dusup i§ ya- 
pamaz hale geldiler. Fakat byle bir savas oldu ki, 
gazilerin atlarinm nallanndan si^rayan topraklar 
onlara adeta savas elbisesi oldu." 

"Olum develerinin beline ipler baglanmistir. "Sa- 
vas meydanmin kahramanlan binici olanlardir. 
Bugun uzerimdeki savas elbiselerini gkarmis. ve 
ortaya atilmisimdir. Bana karsi kim cesaret edip 
gkabilir." 

"Saldiri ve hamleden hig bir korkum yoktur. £unku 
dusmanlarm tizerine ben saldirip taarruza ge?e- 



Hz. AH Divani 73 

rim." 

"Savas gtinunde hig bir zaman geri cekilmem. Be- 
nim karsimda savasanlar ya oldurulur veyahut 
"kihcimin etkisiyle hezimete ugrayip ka^arlar." 

"Uzak ol ey mel'un. (Amr bin Ahnes bin Serik Saka- 
fT) Senin gibi inkarci olanlar bile sana lanet okurlar. 
Algakhkla sbhret bulmussun." 

"Zulfikarim ile seni bylesine par^alarim ki eskimis 
bir pa^avra par^asi gibi dbkulursijn." 

"Sana kihg: darbelerini indirdigimde basin bylesine 
iki par^aya bbltinecek ki kinlmis ve parampar^a 
olmus bir bardagm bir araya gelmeyisi gibi olacak- 
tir." 

"Bu savas ve cihadimla temenni ediyorum ki Allah 
Teala beni cennetine koysun. Makam ve mertebe- 
lerin en yuksegini bana versin." 

"Mtisrikler bize zultim ve haksizhk ettiler. Taskinhk 
ve azginhklannda israr ettiler." 

"Saldinya ge^tiklerinde biz coguz dediler. Savas 
guntinun sabahmda uzun mizraklarla taarruz etti- 
ler 

"Eger Hamza'yi bldtirduk diye seviniyorsaniz", bu 
sevinme ve bvunmeniz bosunadir. £unku o cennet 
kbsklerinde yasiyor." 

"Hamza, Bedir Savasi'nda musriklerin azgmlarm- 
dan, olan Utbe'yi bldurdii. Dtismanlan yok etmede 



74 Hz. AM Divani 

hig bir gugluk cekmezdi," 

"iyilik yapan Allah'a hamd u senalar olsun ki ku- 
lundan lutuf ve ihsanmi hig eksik etmez." 

"Peygamberine temkin ve kuvvet verdigi ign Al- 
lah'a sukurler olsun. O'nu, azgin dusmanlar uzeri- 
ne daima galip getirdi." 

"Abdu'd-Dar'm ogluna byle bir hamle ile saldirdim 
ki cevheri parlak kihcimin, darbeleri kalm kemikle- 
rini bile par^aladi." 

"Hepsi de meydani birakip kagtilar. Kalpleri umit- 
siz, viicutlan da yarah bir sekilde idi." 

"Yildiz gibi parlayan kihci elimde titretir, dtismanin 
basini ve omurgalanni ikiye bblerim." 

"Allah, onlari dagilmcaya kadar ben meydandan 
ayrilmadim. Yumusak kalplilerin kalbini ferahlat- 
tim." 

(Hendek Harbinde) "Ey arkadaslar! Bu sava§ mey- 
daninm binicileri benim tizerime mi geliyorlar? 
Durum belli oluncaya kadar lutfen beni ve onlari 
basbasa birakm. Siz saldirmayin, ben onlann hak- 
kindan gelirim." 

"§u anda yuksek himmet ve hamiyyetim beni 

ka^maktan ahkoyar. Ates sa?an kihg benim besi- 

min ustunde oynasa bile Hayber-i Kerrar'a karsi 
koyustan beni ahkoyamaz." 

"Aramizda Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 



Hz. AH Divani 75 

bulunuyor. Aim bulutlar arasinda parlayan bir 
gune§ gibidir." 

"Allah kendi peygamberine ve dinine yardim eder. 
Her ilerleyen muvahhid kimselere de yardimcidir." 

"Eger islam? kabul etmezsen Allah sana lanet ede- 
cektir. Benim keskin kilicimm darbeleri karsisinda 
metanet gbster." 

"ibnti'l-Vedd lakabiyla bilinen Amr, bana saldirdi- 
gmda yemin etti. Onun bu yemini herkes tarafm- 
dan isitildi. Ben de ona hticum ettigimde yemin 
ettim." 

"Amr'in yemini su mealde idi: Savas ve kavgadan 
ka^mamak ve maglup olsa bile Rasulullah sal- 
lallahu aleyhi ve sellemi peygamber kabul etmis 
musltimanlar zumresine girmemek. ikimiz karsi 
karsiya gelerek korkusuzca saldinya ge^tik ve bil- 
digimizden geri kalmadik" 

"Ey Amr, sana yazik oldu, istek ve arzun meydana 
geldi. Allah'm takdir ve kudretiyle dusmandan aciz 
kahpgeri ^ekilmem." 

"Ey ayagini kbtulijklere bulastirmis kisi, Allah sana 
lanet etsin. Yakinda elem ve dert atesine dtisecek 
ve orada kbmur gibi yanacaksm." 

"Amr, keskin kihcm ellerimde titredigini gbrunce 
bu isin hig te sakaya gelen, tarafi olmadigini anla- 
di." 

"Ey Amr, sen byle usta bir biniciyle karsilastm ki 



76 Hz. AH Divani 

ayak basista tekrar eski yerine dbnmektedir." 

"O usta binici Beni Hasim soyundandir. Kendi 
kavmi arasinda himmeti ytiksek bir kimse olarak 
bilinir ve her is ona havale edilirdi." 

"Kureys ve diger kabileler suna §ahittirler ki igle- 
rinde benim yerimi tutacak kimse yoktur." 

"Allah'in lutuf ve keremi olduk^a elimdeki kihcim- 
la kendimi ve askerlerimi korurum." 

"Kutsal tas olan Hacer-i Esved'in Rabbine yemin 
ederim ki etimi ve kanimi Allah yoluna feda etmi- 
$im." 

"Bu kill?, Ha§im? soyundan gelen bir insanm elin- 
de olup basjariniz uzerinde dolasjr." 

"Bu keskin ve parlayan kill? dusmanlann basmda 
bulunan saglari tiras etmek igindir." 

"Onunla himayem altmda bulunan askerleri koru- 
rum. Harekete ge?mek uzere atlara binen dus- 
manlari ber-taraf ederim." 

"f^abalamak isteyenler toz ignde kaybolurlar. 
Benim karsima ?ikanlar blumle karsilasirlar." 

"Basiretle savasa niyet ederek dbvusmege basla- 
dim. Herkesi muradina eristiren ve kurtaran Allah, 
beni de basanh kildi." 

"Meydana ?ikarak dbvus ve kavga edecek birini 
istedim. Bu istegim tizerine dbvusecek biri ortaya 
atildi." 



Hz. Ali Divani 77 

"Senin basin tizerine konan parlak kihc, yok edici 
ve bldurucij bzelligi ile yaraya tuz ekicidir." 

"Omit ederim ki cenaze sahiplerinin oluler tizerine 
aglayip feryad etmeleri gibi, mensup oldugun kabi- 
le senin ustune aglayarak gelecektir." 

"Benim kihcim senin vticudunda bylesine buyuk bir 
yara acacaktir ki hezimete ugramis ve kacmis. in- 
sanlar anildikga sen de anilacaksin." 

"Ey bedbaht Amr, savas ve kavga firmi kizismaya 
basladi. Kabaran ve alevler sacmaya baslayan ates 
korkulu bir hale geldi." 

"O yemininde durdu ve Allah'a, dbnmedi. Kendisi- 
ne baktigimda hurma dah gibi vticudunun bir par- 
gasi ustune dusmus ve hendege dogru kafir 

"Kahraman ve cesur olanlar, savasta birbirlerine 
blum bardagini sunarlar ki iginde kisiyi blduren 
keskin zehir vardir." 

"Benden uzak ol ki, kahredici ve bldurucij pencem 
sana ulasmasm. Aksi takdirde gecip giden dunku 
gun gibi sen de geri gelemezsin." 

"Ben byle bir kimseyim ki kavmimi ve mensup 
bulundugum toplumu izzette korurum. Aslma ba- 
kihrsa yukselten de alcaltan da Cenab-i Hakk' tan 
baskasi degildir." 

"Bizi cok sbzle uyarmaga cahsti. Hatta bizi kor- 
kutmak icin kihcmi da cekti." 



78 Hz. AH Divani 

"Hazret-i Muhammed Mustafa'nm amcasmin og- 
lunun vurusudur. Bu darbeden kendini Koru. Gbk- 
ten inen bir §imsek gibi insanin tepesine inmekte- 
dir. Kendine guveniyor ve cesaretin var ise bu kihc 
darbelerinden kacma." 

"Buytik bir darbe ile ona galip geldim. Benim ansi- 
zin indirdigim o darbeyle savas esnasinda kimse 
sabirsizlanmaz." 

"£elikten yapilmis keskin kihciyla savasip, omurga 
kemiklerini ikiye bolup ayirdi." 

"Amr'm taskmhklari artip, bmrunun ipi uzaymca, 
keskin ve bntinde durulmaz kihcla onu bigip bltime 
yolladim." 

"Ey dusmanlar! Siz Cenab-i Hakk'm kendi dini olan 
islam'la, Peygamberini yalniz birakacagini zannet- 
meyiniz, Allah, bbyle bir sey yapmayacaktir." 

(Hayberliler) "Ders almak isteyenler igin nice hadi- 
seler vardir. Bunu, akh olanlar da, akh olmayanlar 
da gorduler." 

"Bize hem mal bakimindan ve hem de kufur yb- 
nunden kuvvetli olan bir kafir gbnderdiler. Toplan- 
ti yerlerinde onu zorla tutabiliyorduk." 

"Kilicimm darbeleri boynuna ulasmca adeta ger- 
danhk takmis gibi oldu. f^esitli darbeler yedikten 
sonra cehennemin dibine yollandi." 

"Cehennem, kafirlerin gidecegi bir yerdir. Allah'm 
emirlerine itaat edenlerin gidecegi yer ise cennet- 



Hz. AH Divani 79 

tir." 

"Allah'im, di§ gbrunusle iman etmis gibi gbrunup 
te i?ten inanmayanlar bizden uzak olsun. Yalanci 
ve batil seyler pesinde kosanlar da uzak kalsmlar." 

"Bana diyorlar ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve 
sellem sana bfkelendi. Kendisine muhalefet eden- 
ler gibi seni terk etti." 13 



Hicretin 9. yihnda Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi 
ve selleme ulastinlan bir habere gore Anadolu'dan 
§am'a bir askeri kuvvet gelip Medine'ye dogru yola 
gkmislardi. Askerin oncu kuvvetleri Belka ismindeki 
yere ulasmisti; Bizans imparatoru Herkal da o gunlerde 
Humus'ta bulunuyordu. 

Hazret-i Peygamber ugyuz kisilik, ashab ile §am'a dogru 
yola gikti. Tebuk denilen yere vardilar. Burasi Medi- 
ne'ye ondort merhale uzakhkta idi. iki ay kadar orada 
kaldilar. Bu haberin yalan oldugunu anlamalan uzerine 
tekrar geri dondCiler. Bu esnada Hazret-i Ali Medine'de 
vekaleten kalmislardi. Hafiz ismail'in naklettigine gore 
munafiklar su yalan haberi yaymaya gahstilar: Guya 
Peygamberle Hazret-i Ali arasina bir sogukluk girmis, 
onun igin kendisini Medine'de birakmistir. Bu dediko- 
dular, Hazret-i Ali'nin kulagma kadar gitti. Derhal yolcu- 
luk hazirhgma baslayip Hazret-i Peygamber'in ayak 
tozlarma yuzsurmege niyetlendi. O gunlerde Hazret-i 
Peygamber ile beraberindeki askerler Curf denilen 
yerde idiler. Munafiklann uydurdugu dedikodu Hazret-i 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme anlatihnca Pey- 
gamber Efendimiz soyle buyurdu: 



80 Hz. AM Divani 

"Bu sana bir eziyettir diyenlere ben, Rasulullah 
sallallahu aleyhi ve sellem bbyle bir sey yapmaz ve 
bbyle bir fiili islemez, dedim." 

"Kihcimi boynuma takarak merhametli, faziletli ve 
adaletle hukmeden Rasulullah sallallahu aleyhi ve 
sellemin huzuruna vardim." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem beni gbrun- 
ce uzuntij duydu ve ignden bir titreme basladi. 
§efkat ve merhametle benim halimi sordu." 

"Ey amcam oglu deyince kendisine yalancilarm ve 
kiskang: kimselerin uydurduklan yalanlan anlat- 

"Yalancilardan korumak ifin ben seni ehil ve evladima 
ve foluk focuklanma vekil ve bakici tayin ettim. Sen 
bana Harun'un Musa'ya olan yakmhgi gibi yakmsin. 
Tayin edildigin hizmeti gormege don." Bunun Qzerine 
Hazret-i Ali tavsiye edilen hususlan yerine getirmek igin 
geri dondu. 

Seyh Ebu'l-Lays Nasr SemerkandT "Bostanu'l-Arifin" 
isimli eserinde $6yle bir olay anlatir: Rivayete gore Haz- 
ret-i Ali buyurmu$lardir ki, 

"Ben sava$ ve miicadeleyi fazlasiyla severdim ve bun- 
lara karji bir temayiiliim vardi. imam Hasen diinyaya 
geldiginde ben ona Harb adini taktim. Hazret-i Pey- 
gamber bu ismi degi§tirip Hasan olarak koydu. Ayni 
sekilde Hiiseyin dogdugunda yine ayni adi koymak 
istedim, onu da Esed-ullah degistirerek Hiiseyin koy- 
du. Daha sonra onlara Herve'nin ogullan olan Seber ve 
Siibeyr isimlerini koymak istedim bu da nasip olmadi." 



Hz. AH Divani 81 

tim." 

"Bana sen kardesimsin, baskalan degildir, dedi. 
Harun'un Musa'ya olan baghhgi gibi aramizda bir 
ilgi vardir." 

"Benim maksat ve gayem hidayetle yticelik yolun- 
da yurumektir. Hak olan bir dinin kanun ve nizam- 
larmi tatbik etmek igin acele ediyorum." 

"Bir vahy-i ilahT olarak indirilen Kur'an-i Kenm'e 
razi olmusum. Faydayi da zarari da veren Cenab-i 
Hakk'm emirlerine kar§i boynunu egmisim." 

"igmizde Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 
bulunmakta ve bize dogru yolu gbstermektedir. is- 
lam sancagi kiyamete kadar stirecek ve dalgalana- 
caktir." 

"Dehri bzleyenler ve bbyle bir arzunun, pesinde 
olanlan, zaman helak edip yere galdi. Guresmek 
isteseler bile maglup olup gittiler." 

"Savas meydanlarmda cenk^i ve saldinlarda basa- 
nh olduguma delil ve sahid, Peygamberin buttin 
sahabiler iginde bana (Hayber'de) tevdi ettigi san- 
caktir." 

"Atesi gbren arslanm kagtigi tecrtibe edilmistir. 
Fakat ben diger arslanlar gibi degilim. £unku savas 
atesini gbrunce saldinr ve hucuma ge^erim." 

"Butun kabileler bilirler ki ben savasm basi ve rei- 
siyim. §uphesiz savas esnasmda ?ok kutlu bir hur- 
ma dah gibi cesitli oyunlar-gbstermege muk- 



82 Hz. AM Divani 

tedirim." 

(Ey Haris) "Ben, soy ve sopu astl olan bir ailenin 
cocuguyum. Araplann HasTm? kolundan olan Haz- 
ret-i Muhammed Mustafa'dan sonra fazilet ve 
keremde bnemli bir yer tutarim." 

"Benim cevremde temiz insanlar toplanmislardir. 
Fakat maksat ve gayeleri savasta dusmandan mal 
ve ganimet toplamaktir." 

"Bu bltimden sakinip kurtulmak mumkun degildir. 
Hem savasta mal elde etmek ve hem de kacmak 
isteyenler, bunu basaramazlar." 

"Olumden kurtulmak mtimkun olmadigma gore 
korkuyu birak ve atese atilmayi gbze al. Ates, 
sbnmeye yuz tutsa bile, kivilcim sacan kihcinla onu 
alevlendir." 

"dlurn ruzgari, senin tizerine yokluk topragini 
sagti. Yari bogazlanmis bir hayvan gibi deprenip 
bize eziyet verme. £unku kendisiyle mucadele 
edilecek nice insanlar vardir. Bizi rahat birak ki 
onlarla savasip mucadele edelim." 

"Ey her yere davetsizce giden kbtu huylu edebsiz 
kble, eger blume karsi bir sevgi duyuyorsan, yam- 
ma yaklas ki senin carene bakayim." 

"Ey kuduz kopek, kacma ortaya cik, gayret ve ha- 
miyyet sahibi olan insan, savas meydanmdan kac- 
maz. Bu duygulardan yoksun isen sana kacmak 
yarasir." 



Hz. AH Divani 83 

"Ey edebten nasibini almayan ki§i, beni savasa 
davet, etmege nasil cesaret edersin? Elimdeki 
kihgtan alevlerin sigradigini da mi gbrmuyorsun?" 

"Agzmdan bltim suyu fiskiran kihcima kar§i kim 
durabilir. Eger bu durumu biliyorsan kihcimin in- 
dirdigi darbelerin bntinden ka^man gerek. (Junku 
haddini bilen insanlar terbiye smirini asmazlar." 

"Akilh bir insan isen saldinlara sahne olan bir sava- 
5a katilmayi kabul etmemen gerek. Cunku karsim- 
da simdiye kadar ayakta duran olmadi. Kihcimin 
bldurucu darbelerini gbrenler, savas bitti, dbnelim 
derler." 

"Gayb aleminde savas, cenk ve bansi gbrdum. 
Fakat bu sbzlesme dogru olmayan bir sbzlesme- 
dir." 

"Allah, Siffin denilen bu yerleri bize ikametgah 
yapmasin. Hem bize ve hem de size, gokte parla- 
makta olan bir yildiz gbrunmektedir." 

"Ya siz veya biz bluruz, baska caremiz yoktur. Bu 
savasta ne siz ve ne de biz ka^amayiz." 

"Don ve benimle savasa girmege tesebbus etme. 
£unku savas iginde arslan kesilirim. Benim oklari- 
min ucundan kimse kurtulamaz." 

"Savasa yavas olarak ve vakarla baslaymiz. Gece 
gunduz isiniz savas meydanlannda toplanmak 
olsun. Sakin dagihp savasi terketmeyin." 

"Ya islam'in zafer bulmasi igin mucadele verin 



84 Hz. AM Divani 

veya bu ugurda sehit olun. Coktandir ki ben fer- 
mani yerine getirmekte ihmalkar davrandim." 

"Beni istediniz, ben de davetinize icabet ederek 
geldim. Fakat bu konuda ancak oluleri dirilten 
Cenab-i Hakk'm takdiri cari olur." 

"Gece karanhgmda arslanlar gibi birbirleriyle cenk 
eden ko^larm, sulh Man ederek bansabileceklerini 
pek dusunemiyorum." 

"Bizim askerlerimiz (Siffin Harbinde) arslanlar gibi 
savastilar. Dusmanla karsilastiklannda seving ve 
ne§e yuzlerinden okunuyordu. Bir kismi uykuya 
dalmis idi. Bir kismi da sehit duserek yuzleri tizere 
uzanmislardi. Boyle ?arpismalarda basmi ahp gi- 
denler kendilerini kurtardilar." 

"Geceleyin hanimi veya cariyesiyle ulfet ederek 
misil misil uyuyan kimse, beden ve vucudunu ra- 
hata kavusturdu." 

"Ellerine gegirdikleri keskin kihglarla birbirlerine 
saldirdilar. Tolgalar birbirine degerek savas kizisti, 
agizlardan atesler pusktiruyordu." 

"Savas meydanma ?ikarak ellerine gegrdikleri 
keskin k\\\<;, mizrak ve diger savas araglanyla sal- 
dirdilar. Fakat basan, Allah'm izniyle Musltiman- 
larm oldu." 

"Onlara, fitneyi uyandirmayin gelin islam'a teslim 
blmek suretiyle emin olunuz. Mubarek ve kutlu 
olan islam'i se^mekle bahtiyarhga kavusunuz, de- 



Hz. AH Divani 85 

dik." 

"Allah'a yemin ederim bunlari bldtirmek, Cenab-i 
Hakk'a olan yakinlarm en hayirhsidir" 

"islam'm zarar gbrmesi icin Kureyza, Gatafan ve 
Kurey§ Kabilelerinden tic ki§i harekete gegti. Fakat 
onlardan sava§a kaplanlardan biri 50k cesur olma- 
sina ragmen yikihp gitti." 

"Ebu Amr kacmasina ragmen Hubeyre avdet et- 
medi. Cesaret ve §ecaati belli olan ki$i yurudugu 
yoldan dbnmedi." 

"Sabahleyin bulu§tugumuzda kihglara av oldular. 
Sava§ meydani o kadar kizi$ti ki kargilar adeta 
onlari yakalamak igin tuzak oldu." 

"Allah Teala, Ali'yi bu halkm icinden secerek kendi- 
sine yardimci oldu. Allah, bugtin ondan razi olacak, 
Anter'in de cezasini verecektir." 

"Kbtu i§lerin haddinden fazla gogaldigini gbrunce 
ate§i yaktim ve Kanber'i cagirdim." 

"Ate§ten kuyular kazildi ve Kanber oraya munkirle- 
ri yakan deste deste odunlar ta§idi." 

"Sava$ta develer arka taraflanni gbstermeyince 
sagnlarma bir §ey olmaz. Yaralanma ancak on ta- 
raflarmdadir, arka taraflannda degildir." 

"Arkadan du§mani sungulemek bizim kargilanmiza 
haram oldu. Du§mani gbgsunden vurmak ancak 
onlara helal oldu." 



86 Hz. AH Divani 

"Kureys kabilesi Bedir Savasinda maktul olup yenik 
dustijgunde ben, o gunku savasta yararhhk gbste- 
rip kendimi belli ettim." 

"Savas ate§ini kizi§tirdigimda Kanber'e dedim ki: 
Sancagi ?ek, sakin bu, isten korkup geri cekilme." 

"Sakmayim deme, ?unku sakinmanm insana bir 
yarari yoktur. Hile ve kurnazhgm kaderi degistir- 
mesine gucu yoktur." 

"Sakinmanm bltime bir faydasi yoktur. Fakat sid- 
detli blume kar§i tedbir almak gerekir." 

"Ben Hemedan'lilan cagirdim, onlar Himyerlileri 
gagirdilar. Bu savasta ne olurdu keske Cafer-i Tay- 
yar benimle savassaydi." 

"Eger amcam Hamza benimle olsaydi Kurey§ kabi- 
lesi, gece dogan yildizi gbrurdu. Gece karanhgi 
parlayan bir gunes gibi olurdu." 

"Nefsime yaziklar olsun ki onu sevindiren 50k az 
olay meydana geldi. Her ne kadar insanlarm halleri 
bir degilse ve onlara hayir ve ser arka arkaya gelir- 
se de beni sevindiren hadiseler azdir." 

"Bu dunyada kimseyi bldurmek istemedim ve on- 
larla savasmaya talip degildim. Fakat onlar dehset- 
li bir savas ^ikarmaya cahstilar." 

"Zafer vakti gelmege basladi. Hemen karmca gibi 
yurumege baslaymiz. Savasta kivilcimlar si^rayinca 
korkmaymiz. Sabir ve sebat ehliyiz bize sikmti ve 
eziyet etki etmez." 



Hz. AH Divani 87 

"Butun cisimler bir gun olup yok olacagina gore 
Hak yolunda §ehit olmak en guzel hareket tarzi- 
dir." 

"Kahramanlar birbirine kan$ip mizraklar u?u§unca 
kafalarm vurulmasi onlara sohbet eder gibi gelir. 
Toplulugun konu$tugu sadece kellelerin u^urulma- 
si konusudur." 

"Sava§tan nigin geri kalayim. Cesur ve gevik bir 
kimseyim. Sag elimde parlayan keskin kihcim var- 
dir." 

"Higbir zaman bir toplumun bnunti alamadilar. Kin 
ve gururda, hayir ve serde intikam tohumu ekdi- 
ler." 

"Bir topluluk iginde onlardan biri gkmaz ki zultim 
ve haksizhgi gbgtislesin veya yerine getirilmesi 
gereken bir i§i yapsm." 

"O (Hz. Ali) sizi unun ufalanmasi gibi bgutur. Cesa- 
ret ve kahramanhk meydaninda e§sizdir, sava?ta 
zayifhktan korkmaz. insanlan kihcina gida yapmi§- 
tir." 

"Ey fitneye sebep olan ve dine inanmayan mu§rik, 
Ebu'l-Hasen'in (Hazret-i Ali) ortakhkta gbrunmesini 
mi istiyorsun. Beri gel ki ikimizden hangisinin zarar 
edecegini gbresin." 

"Ey Aliyyi gbrmek iddiasinda ve sevdasinda olan 
ki§i, ben senin cahil ve geri zekalmin biri oldugunu 



88 Hz. Ali Divani 

gbruyorum." 14 

"Onunla kar$ila§mak §erefini elde ettin. Bu sava$ 
meydanidir, acele olarak kar$ima gk." 

"Kminda duran kihca kihg: demezler. Hakiki kihg 
kinmdan gkmi§ ve giplak olarak duran, sava§an 
kihgrir." 

"Ey oglum Muhammed, baban gibi sava$g olmak 
istiyorsan du§mana mizragmi batir. Kizi§ip parla- 
mayan bir sava§m hayri yoktur. Onu alevlendiren 
kihg: panltilan, kargi ve ok ati§landir." 

"Hepsi de benim ehl-i beytten olduguma bak- 
maksizm, tilkilerden daha kurnazca hile yoluna 
saptilar. Bu gecenin biraz aydinhk olmasini bek- 
lerken bir evvelki geceden daha karanhk oldu." 

"Allah'm resulu btitun dujmanlarma galip gelip 
onlari yenmi§tir. Peygamberligine en buyuk delil 
ve adil §ahit gbkten indirilen kitaplardir." 



Bu beyit, Nehrevan Sava§i'nda. du$man saflannda yer 
alan birisinin Hazret-i Ali'nin askerlerine seslenmesi ve 
onlara laf atmasi uzerine s6ylenmi$tir. 



HZ. ALi'NIN Mt)$RiKLERE MEYDAN 
OKUMASI 

"Ben, nesebi yuksek ve temiz olan Abdulmutta- 
lib'in oglu Aliyim. Allah'in evi olan Kabe'ye yemin 
ederim ki biz, kitaplarda bncelikle anilmisadir." 

"Dogru soyleyen Muhammed Mustafa'nm yakinla- 
riyiz. Sancak ehliyiz, ibrahim makami ve perdelerin 
koruyucusuyuz, Arablar, Rasulullah sallallahu aley- 
hi ve selleme saldirdikga ona yardim edenlerde- 
niz." 

"Saydigim bu hususlardan birini tercih etmezseniz, 
gerisini siz bilirsiniz. £unku kabilemiz, BenT Hasim 
kabilesidir ki soy ve soplan tertemizdir." 

"Hazret-i Peygamber'in sayilan bu bzelliklerinden 
baska, sizin aranizda Cenab-i Hakk'in emriyle ona 
yardim edenler de goktur. Sadece ben yardim 
etmiyorum." 

"Oyle bir peygamberdir ki her vahyin indirilisinde 
buyuk bir emir ferman buyurulur. Hak Teala onun 
ismini Kur'an'da anmakla buyuk bir ikramda bu- 
lunmustur." 

"O peygamberin mubarek yuzu, parlayan bir ay 
gibi idi. Aym ondbrdunde bulutlar arasinda goru- 
nen dolunaya benzerdi." 

"Allah'in kendisine ilham ettigi ve kalbine dogur- 
dugu islerde, olduk^a emindi. Eger emanet edilen 



90 Hz. AM Divani 

seyler sbz ise, onlari dogru ve tarn olarak teblig 
ederdi." 

"Allah Teala, bizi kitabiyla ve peygamberiyle aziz 
etti. Yardim ve ilerlemede mutlu kildi." 

"Allah, peygambere yardim hususunda bize 
ikramda bulundu ve islam dustincesini tasima ve 
yaymada firsat vererek dinin diregi yapti." 

"Dusmanlarima olan saldirim, Cenab-i Hakk'm 
kudret ve yardimiyladir. O Allah, geceyi gundtizden 
gikanci ve Beylu'l-Haram'in Rabbidir. Ben, Mu- 
hammed Mustafa'nm amcasinin ogluyum, ismim, 
yukseklik anlamma gelen ve sanm yticeligine 
delalet eden bir kelimeden almmistir." 

"Cibril-i emin evimizi ziyaret ederek islam'in farzla- 
rini ve htikumlerini getirdi." 

"ilk once biz helali helal alarak belledik, harami da 
haram bilerek ondan sakmdik." 

"Buttin yaratiklardan hayirh ve yararh biziz. Duze- 
ninde ve ipin basmm cekilmesinde biz bnctiluk 
etmisiz." 

"Buttin kbtijluklerle savasan bizleriz. Olaylann 
oklanna bizler hedef olduk." 

"izzet ile buttin kuvvetli isleri basardik. ipin ucu 
elimize gecti, kufru bozduk. islamiyet bbyledir." 

"Kiliclanmiz, savas meydaninda yuvalarmdan ucu- 
rulan kus yavrulan gibi baslari ucurur." 



Hz. Ali Divani 91 

"Neseb ve soy bakimindan onlardan, daha serefli 
oldugumuzu herkes bilir. Kabe ile iftihar etseler 
bile biz onlardan bvunmege daha layikiz." 

"Keramete layik bir kavmiz ki Peygamberin men- 
sup oldugu bir kabiledeniz, Dine yardim edicileriz. 
Ayni zamanda Cenab-i Hakk tarafmdan yardim 
gbrmusuz." 

"Yeryuzti O'nun en iyi sakinleri oldugumuzu iyi 
bilir. Buna en adil sahil ise gol ve kbylerdir. Yer- 
lesme yerleri bize daima sahitlik eder." 

"Eger Ortuye burunmus Kabe-yi muazzamaya sor- 
salardi onlara haber verirdi. Beytu'l-Haram'in en 
hayirhlanni, Haceru'l-esved haykirarak sbyler." 

"Kureys kabilesinin inanmayan takimi Hazret-i 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin bldurulme- 
sini temenni ederler. Ger^egi gordukleri halde her 
an ona iftirada bulunur, onu yalanlamak isterler." 

"Ey Kureys kabilesi, sizlerin yalancihgi ayan-beyan 
ortadadir. Yakmda ben size uzun mizraklarin ucu- 
nu ve enli kih^lari tattiracagim." 

"Aramizda dusmanhk ipini koparacak ve adaletle 
hukmedecek, keskin bir kihgtan baska bir sey gb- 
remiyorum." 

"Oyle bir kill? ki yuzu billur gibi parlamaktadir. 
Elimde, ?akan bir simsek gibi hareket etmekte ve 
dusmanlara zarar vermektedir." 

"Eger savas meydaninda Maadd ve Mazhic kabile- 



92 Hz. Ali Divani 

lerinin buytikleri toplansalar, ben onlarin ululanna 
serdar ve ba§kumandan olurum." 

"Hak dini olan islam'm mtintesibleriyiz. Cenab-i 
Allah'in lutf ve keremiyle sava§larda fazlasiyla sab- 
rediciyiz." 

"Biz sava§gyiz, onun ate§ini tutu§tururuz. Daha 
bnceki tecrtibeler de gbstermi§tir ki sicakhgi ba§- 
kalarmi korkutmaktadir. Atlarin ayaklarmdan sicra- 
yan kivilcimlar da bunun delilidir." 

"Darbelerim ve can ahci hucumlanmla hepiniz zelil 
ve hakir olursunuz. Zulfikar'imm ini§leri eninde 
sonunda sizi dize getirecektir." 

"Parlayan bir 151k gibi olan amcam oglu ile sizlere 
kar§i sava§maya devam ederiz. Cenab-i Hakk bizi 
muvaffak kilar ve dintnin emirleri yerine getirilin- 
ceye kadar cihadi surdururijz. Bu olgun ve kahra- 
man cocugun darbeleri yeterlidir." 

"Kim olursa olsun, istedigimizde onu sava§tan 
ahkoruz. Cesur olan insanlara kar§i elimizi sakm- 
dirmayiz." 

"Kiliclanmiz, dbnup kacanlan geri cevirir. Kibir ve 
gururdan dolayi ba$ini yukseltmi§ olanlarm ba§mi 
egiltiriz." 

"Keskin ve hem ate? sacan kihc benim elimdedir. 
Du§manlann kani onun darbelerinin etkisiyle yere 
dbkultiverir." 

"Demirden yapilmi§ zirhi gbmlek gibi giyip sizin 



Hz. AH Divani 93 

karsiniza gktigimizda, dehsetler iginde kahrsiniz ve 
bbyle bir durumda bizler savastan el cekmeyiz." 

"Bu §ekilde cenk ve savasa devam ederiz. iki taraf- 
tan, biri galip gelince veya sizin kabilenizin uygun 
gbrdugu sulhu teklif edince, savasi sona erdiririz." 

"Muhakkak olan sunu bil ki sen de blumun pen?e- 
sinden kurtulmaya muktedir degilsin. Oyleyse 
dalalet ve kufur yolunu se^erek yanhs yola sap- 
manin ne anlami vardir." 

"Cehaletle puta tapmaktan vazgegp islam'i kabul 
et. Uzza ismindeki puta tapmaktansa Cenab-i 
Hakk'a kulluk ve ibadet et." 

"Lat ismindeki puta tapmaktan ve sa?ma sapan 
seylerden yuz ^evir. Bbyle devam ederse kiyamet 
gununde sana ebedi azap mustahak olur." 

"Ne yazik ki Rebia katl olundu. Savas kizginhgi ar- 
tmca Hak kelamini isitir ve emre itaat ederdi." 

"isittim ki orada bir hadise meydana gelmistir. 
Oralarda, sokak baslannda halkin toplanip bir ara- 
ya geldigini haber aldim." 

"Kavgaya sebep olan bir i§ orada meydana gel- 
mezdi, insanlann nefret ettigi kbtu isler ve durum- 
lar olmazdi." 

"?ok eski zamanlardan beri oraya yerlesmis sarp 
bir topluluk idi. Hayirh isler yapmak istiyorlardi, 
emelleri bundan ibaretti." 



94 Hz. AM Divani 

"Murre byle bir kabiledir ki soy ve sopu yalan sby- 
lemekle §bhret bulmustur. Ayak diretmelerine 
imkan olmadigi gibi bir zorlugu gbrdtiler mi hemen 
kacarlar 

"O ses hayvanlann karinlarmdan gikardiklan sese 
benzemezdi. Halbuki Hakim b.Cebele onu davet 
ettiginde o sesi isitmisti. 

"Bedir guntinde §eybe'yi bldtirmekle buyuk bir 
savasi kazandik. Yeni elbiseleri, kana bulasmis 
sekilde suslenmisti." 

"Cehennemde onlara cesitli yerler hazirlandi. Al- 
lah'in izniyle musfiklere, kags firsati verilmedi." 

"Cehennemde su yerine sari ve zehirli icecekler 
icenlerle, rahat ve huzur iginde cennette safa su- 
renler elbette bir degildir." 

"Cehennemde yasayanlarla, cennette gibta oluna- 
cak sekilde kevser suyunu icerek durumu iyi olan- 
lar bir degildir." 

"Onlar Fihir kabilesinden en tistun olanlardi. Dun- 
ya hayatinm sus ve zineti olan mal ve cocuklan 
cogaltmak maksadiyla hak dine dbnmediler. Bun- 
larla gurur duydular." 

"Muslumanlardan bir kismi savasta sehit oldular. 
Bir kismi da Hazret-i Peygamber'in etrafmda top- 
lanarak mutluluk ve saadeti tattilar." 

"Cenab-i Hakk onlara Firdevs cennetini verdi. Ora- 
da, ne sogukluk ve ne de sicakhk duymadan yasa- 



Hz. AH Divani 95 

yacaklardir." 

"Onlar anildikga Cenab-i Hakk'in esenligi uzerin- 
den eksik olmasin. O kutlu yere sayisizca vardilar 
ye §ehadet $erbetinden kana kana igtiler." 

"Onlar daima Hazret-i Rasulullah'avefa ve baghhk 
gbsterdiler. Ba§lan daima ytikseklerde idi. Onlar- 
dan biri de aslan lakabiyla §bhret bulan Hamza 
idi." 

"Mus'ab, Hazret-i Resulullah'm yaninda bir arslan 
gibi dbvu§uyordu. Onun elindeki mizragm ucu kan 
kirmizi olmu5 ve sanki al bir elbiseye burunmu§tu." 

"VelTd bin Mugire beni bldurmege te§ebbus eyle- 
diginde ona dedim ki: Ben Ebu Talib'in oglu 
Ali'yim." 

"Ben Mekke ve Medine vadilerinde htikum stiren 
bir emirin ogluyum. Benim atalarim bu cevrede 
tistunluk saglami? ve Kabe-yi Muazzama'nin ida- 
resinde sbz sahibi olmu§lardir." 

"VelTd'den korktugumu zannetmeyiniz. Ondan 
Cekinerek ka^tigimi veya yuz ^evirerek gittigimi 
kimse akhna getirmesin." 

"Ey ibni Mugire, ben byle cbmert bir insanim ki bir 
kahramanin elindeki kill? nasil oynarsa, benim 
elimde cbmertlik de byle oynar." 

"Du§manlara kar§i dilim uzundur, armin sokmasma 
benzer. Fakat dostlara kar§i gayet kisa olup onlarla 
bal gibi sohbet eder." 



96 Hz. AH Divani 

"Resulullah'i inkar etmek ve onu yalanlamak sure- 
tiyle buyuk bir zarara ugradmiz. .Sizler ehl-i fetret- 
ten (Allah'i tasdik etmekte iken O'nun pey- 
gamberini yalanlamakla) zararh giktiniz. Ziraat yeri 
olan dtinyada iman sermayesini beyhude yere 
ttiketmekle tevhid tohumunu curuttunuz." 

"ilahi vahyi inkar etmekle yalancihginizi isbat etti- 
niz. Allah'm laneti yalancilar tizerindedir." 

"Ey hakkmda sure indirilen Ebu Leheb, elin kuru- 
sun. Zevcen olan Harb' in kizi Suhre de Cehen- 
nem'de ates kutuklerinin hammah olsun." 

"Yakmhgini birakarak Hazret-i Resulullah'i yalniz 
biraktin. Selamet ve huzuru terkederek zarar ve 
ziyani satin aldm." 

"Ebu Cehil'in korkusuyla ona uyup kbtuluk batakh- 
gma saplandin. Kuyruk, basa uyarak onun yolunu 
tuttu." 

"Ey Ebu Leheb, senin Ebu Cehil'e uyman utang: 
verici bir seydir ki yarm hac mevsiminde yabancilar 
hacca geldiklerinde bu aybi senin yuzune vuracak- 
lardir. O zaman ne buyuk hata ettigini anlamis 
olacaksin." 

"Eger dusmanlannin besledikleri kin ve bfke sebe- 
biyle Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 
yumusakhk gbstermis olsaydi ve onlari idare et- 
mege cahssaydi, saldirganlar mizrak ve kih^la de- 
rimi yuzerlerdi." 



Hz. AH Divani 97 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin etrafmda 
cesur, akilh ve tedbirli nice kimseler vardir ki onlar 
dusurulmedikce ve o topluluklar yanlmadikca 
dusmanlan Peygambere el uzatamazlar." 

"Ey ibni Utbe, kahredici bir kuvvete sahip olan 
Allah, seni dunya ve ahirette zarara ugrayanlardan 
eylesin. §u anda bltim bardagindan bir damla icir- 
mek suretiyle senin isini bitirecegim." 

"Suhr'un 15 hanimi olan Hind, diger kadinlan basina 
toplayarak Muslumanlann basina gelenlere sevin- 
diklerini duydum." 

"Hind, eger Hamza'nm sehadetine sevinerek bvu- 
nurse aldaniyor, demektir. £unku O §ehadet dev- 
letiyle ebedi saadeti tatmijtir." 

"Ebu Sufyan'in karisi olan Hind, unutmasm ki biz 
Bedir sava§inda mu$riklerin buyuklerinden sayilan 
Ebu Cehil, Utbe bin Rebia ve onun oglu VelTd'i 
bldurdtik." 

"Kurey§ kabilesinin nice kahramanlarmi bldtirerek, 
di§i ve erkeklerini esir alarak ganimet elde ettik." 

"Muslumanlann sehit olup gitmeleri kafirlerin 
oluleri gibi degildirler. Musriklerin oluleri cehen- 



Suhr, Muaviye'nin babasi olan Ebu Sufyan'inadidir. 
Ashnda Hazret-i Suleyman'in yuzugunu galan hirsizin 
ismi iken sonradan Ebu SCifyan'a takilmi§tir. Hind'in, 
babasi, Utbe bin Rebi'a bir Abdu's-sems bin Abdi Me- 
nafdir. 



98 Hz. AH Divani 

neme gidicidirler ve onlari kapida cehennemi bek- 
leyenler kar§ilar." 

"Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem de 
toz toprak iginde Uveyy 16 ismindeki mu§rigi 61- 
dtirdu." 

"Kureys kabilesi, Hazret-i Peygamberin etrafinda 
halkalanmi§, bizlere dusmanhk beslediler ve Al- 
lah'in nurunu sbndurmek igin ugrastilar." 

"Bir topluluk igin onlarin rizkmi veren Allah degil- 
dir, diyemem. iyilerin de kotulerin de rizkini verip 



Ubeyy, ibni Half ibni Veheb bin Hazaka isminde, mu§- 
rikler safmda yer alan bir kisi idi. Hazret-i Peygamber, 
hayatmda bir tek kafir oldurmustijr. O da Ubeyy'dir. 
Hadis-i Serifte "insanlann en kotiisii bir peygamberi 
oldiiren veya bir peygamber tarafindan oldiiriilendir" 
buyrulmustur. Ubeyy, Hazret-i Peygamber' e, Mekke'de 
iken, bir at aldim onu sadece arpa ile beslemekteyim ki 
onunla seni oldurecegim, demi§ti. Hazret-i Rasulullah 
sallallahu aleyhi ve sellemde/'insallah ben seni oldiirii- 
riim", buyurmuslardi. Kardesi Umeyye Bedir'de oldu- 
rulmus, babasi da esir ahnmisti, ancak fidye vererek 
kurtulmustu. Uhud savasmda ilk once beseri dusmani 
tarafindan gorununce bu kafir Hazret-i Peygamber 
uzerine yurudu. Hazret-i Peygamber, Haris bin Sam- 
me'nin bir rivayete gore Zubeyir'in elinden kargiyi ala- 
rak onu yaraladi. Bagirarak, Muhammed beni oldurdu 
diye feryat etti ve "MCirru'z-Zahrane" ve ya "Serf" adin- 
daki yere vardigmda oldu. Hazret-i Rasulullah sallallahu 
aleyhi ve sellemin elinde oldurulen tek kafir buydu. 



Hz. AH Divani 99 

onlari doyuran Allah'tir." 

"Cehalete bula§mi§ kimseler, faizleri de kendileri 
gibi zannetmesinler. Bir^ok biniciler ignde biz de 
binici olduk." 

"Bedir sava$mda kendileriyle kar§ila§tiklanmizdan 
bizi sorun. Yuzyuze gelip sava§tigimiz nice kimsele- 
ri bldurdijgumuzu onlardan bgrenin." 

"Biz byle bir topluluguz ki sava§ ve kavgadan 
korkmayiz. Kihc ve oklar ucu?tugunda biz onlardan 
cekinmeyiz." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem aramizda 
parlayan ve 151k sacan bir ay gibidir. Allah onunla 
du§manlanmizi ba§a§agi ederek bizi muvaffak 
etmi§tir. Onun isigiyla du§manlann karanhgini 
ke§fetmi§tedir." 

"Bedir Sava§i'ndan sonra bizim hakkimizda sbyle- 
nenler §udur: Hie kimse yeni elbiseler giymege 
firsat bulmadi." 

"K1I15 ve hanger bizim feslegenimizdir. Nergis ve 
gule ihtiyacimiz yoktur. £unku biz sava$i kendimize 
adet edinmi$tedir." 

"Du§manm kani bizim §arabimizdir. Onlarin kafa- 
tasi bizim i^ecek bardagimizdir." 

"Bugtin ate§i kizi§tirayim ki onu isteyenler, attan 
du§erek yuzu ustune yere serilmi$ olalar." 

"Sizler Hakk'm azabindan korkmaz misiniz? Al- 



100 Hz. Ali Divani 

lah'tan korkmak kadar emin ve dogru bir duygu 
olamaz." 

"Sizler de Ebu'l-E§ref ktinyesi ile unlu Ka'b gibi, 
bizim kihglarimizin etkisiyle yere dusersiniz." 

"Allah bilir ki bas ceviren ve azan bir deve gibi Ka'b 
de islam dinine karsi bir azgmhk iginde idi." 

"Cenab-i Hakk, Ka'b'in bldurulmesini Rasulullah 
sallallahu aleyhi ve selleme bildirmek icin Cibril-i 
Emin'i gbrevlendirdi. Ve olaydan, onu haberdar 
etti." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem gizli olarak 
bir elci gbnderdi (Muhammed bin Mesleme'yi) ki 
keskin bir kihc ile onu bldurmus ola." 



"Ka'b'in bdurulmesi etrafta duyulmaya baslayinca 
onun dost ve arkadaslan gbzyasi dbkmege basladi- 
lar." 

"Hazret-i Peygamber'e dediler ki, bizi kendi halimi- 
ze birak. Feryad ve figan ederek onu bvelim." 

"Onlara biraz musamaha ettikten sonra baska bir 
yere gidin, dedi. Bbylece burunlanni yere surttu." 

"Beni Nadirlileri gurbete gbnderdi. Bbylece suslu 
ve guzel olan evleri bos kaldi." 

"Ezriat'a (§am'da bir yerin adi) surulunce birbirle- 
rine kavusmus oldular." 



Hz. Ali Divani 101 

"Ne yazik ki bir kimse Gitrif in 17 yanma girince 50k 
mal dagittigim ve §iddet ile korku saldigini sbyler- 
di." 

"Hafif darbeleriyle, soylu olmayan ve atalari ke- 
remden yoksun bir kimseyi kurtardi." 

"Onun kulpu kink i§lere yapi§mi§ oldugunu gbr- 
dum. Yapi§mi§ oldugu ipin de asla saglam olmadigi 
meydandadir." 



Gitrif: Ce5mu'l-kunza isminde bir ki§inin ogludur. 
Ce5m, Yemen' de bir kabile reisidir. 



102 Hz. AH Divani 

HZ. HASAN aleyhisselama 
NASIHATI 

"Ey Hasan'im! Sen, belalann ortaya gkisi esnasin- 
da kendine sabir ortusunu hazirla. £unku gbster- 
mis oldugun guzel sabir sayesinde belalar yok olup 
bittiginde neticenin hayirh ve iyi oldugunu gorur- 
sun." 

"Her toplulukta sen yumusakhk gbster. islerinde 
acele etme. Yavas hareket etmek, dost ve arkadas- 
lardan daha yararhdir. f^unku bu sekildeki bir dav- 
ranis, sahibini sikintilardan kurtanr." 

"Dostunla olan sozunde daima ve her yerde dur- 
maya ?ahs. f^tinku sbze olan bagliligm seni daima 
memnun edecek ve gbnlunij ferahlatacaktir." 

"Sen nimetin sukrunu ve Allah'a karsi olan gbrevini 
yerine getirmege gahs. Boyle hareket edersen 
Cenab-i Hakk, dusunemeyecegin kadar sana baska 
nimetleri de verir." 

"Kisi, kendini ne sekilde gbrtirse Cenab-i Hakk ona, 
istegine uygun mertebeler verir. Sen halk ignde 
daima ytiksek mertebeler pesinde ol." 

"Rizkmi helal kapidan iste ki her taraftan §ana 
gelmege baslar. Rizik konusunda endise etme, 
senin arzu ettiginden daha fazlasi seni bulur." 

"Rizk, elde etmek ign sakin ytizsuyu dbkme, hasis 
ve cimri olan bir kimseye ihtiyacmi arz edip ondan 



Hz. Ali Divani 103 

bir §ey isteme. Regaib gecesinin faziletleri, layik 
olmayan insanlardan beklenmez." 

"Senden hayirh bir i§in meydana gelmesini temen- 
ni eden dostunun hakkma riayet etmeyi ve kendi- 
sine saygi gbstermegi tizerine borg: bil." 

"Anne ve Babanm hakkini gbzet, akrabalanndan 
da takva uzere olanlara yardimci ol." 

"Bir canh varhk, terbiye igin potada eritilip uzerin- 
deki kirler yok edilse; izafe suretiyle tasfiye edilip 
ve bir kahba dokulse ondaki fazilet iksirinin hayir 
ve bereketinden dolayi, altina dbnusun"' 

"Bir insanin baba tarafindan olan deger ve kiymeti, 
onun kemaline delalet etmez. Guzel ahlak, edeb 
ve insan? bzellikler bir araya gelip onun nefsinde 
toplandigi takdirde insan-i kamil olur." 

"ilim elde etmek igin ugras ve edep tahsiline gay- 
ret sarf et. Bbylece ilim ye edeb sayesinde basan 
elde eder, neye elini uzatirsan, onu elde etmege 
muvaffakblursun." 

"isi, Allah ign olan bir insanin bu durumu ne kadar 
guzeldir. Boyle islerde basanh olan insanlarm baba 
ve dedeleri de kerem sahibidirler. Hayirh ve yararh 
isleri kendilerine huy edinerek atalarmin yolunda 
ytiruyenler ne bahtiyar insanlardir." 

"Muruvvet, kisinin verdigi sbzu yerine getirmesi- 
dir. Komsulan yardim isterlerse, gece gundtiz onla- 
rin isteklerini yerine getirip, sitemlerinden kur- 



104 Hz. Ali Divani 
tulmaktir." 

"islam'a ait gergekleri gbrmeyen ve inanmayan 
insan sikmti, iztirab ve eziyetlerden kurtulamaz." 

"Zaman, mihnet ipiyle seni bogarsa, iztirab gekip 
tasalanma. Kurtulusun igin yegane ve tek Mag: sa- 
birdir. Akilh bir kus tuzaga dustijgunde tahammul 
gbsterir, demisler." 

"Sabreden bir insan, gunu gelince ipin dugumlerini 
Cbzmege muvaffak olur. Aksi takdirde beyhude bir 
grpinma, kisinin gektigi iztirab ve sikmtilan artirir." 

"Nefsimi, dert ve sikmtilar kusatinca ve zamanm 
olaylan onu sikmaya baslaymca ona sunu derim 
:"Zamanm §iddeti kar§isinda sabirh ol. Qunku her 
§iddetli giiniin mutlaka bir sonu yardir. Sabir ve 
tahammul, §erefli ve asTI insanlarm i§idir." 

"?ok ge^meden pesinde kostugun yararh i§in, 
Cenab-i Hakk tarafindan yerine getirilecektir. Si- 
kinti ve mesakkatlerden, kurtuldugun an, rahat ve 
huzura kavusacaksm." 

"Kalpleri umitsizlik ve ye's duygulan kapladiginda 
ve bbyle bir hastahktan bttiru gbguste bir daralma 
oldugunda; 

Hileli isler, gbnul sehrine yerlesip orayi vatan 
edindiklerinde ve kalbi, gam kaplayip sikmti mey- 
dana getirdiginde; 

Gam ve kederin yok olusu igin bir gikar yol bula- 
mayan akilh insan, derdine bir gare ve ilag aramak- 



Hz. AM Divani 105 

tan vazgecip el cekse bile; 

"Biitiin bu durumlarda ve umitsizlige du$up gare- 
siz kaldigin zamanlarda isteklerine cevap veren 
ve lutfuyla seni ayakta, tutan Cenab-i Hakk, senin 
imdadma yeti§en birini gonderir." 

"Hadisat ve zamanin kotu gidisati son bulup, iyi ve 
mutluluk verici bir duruma dbntisunce, gbguslerde 
bir ferahhk meydana gelir." 

"Gecimini zilletle temin etmekten sakm. Kotu, adT 
ve bayagi isler pesinde kosma. istek ve arzulanni 
himmeti ytiksek insanlara arz et. Kotulerle 
muhatab olma." 

"Fakir olup yoksulluga dtisersen, hastahgini gonul 
zenginligi ile tedavi etmege gahs. Derisi uyuz olan 
insandan ka^ar gibi, kotu insanlardan kag ve ihti- 
yacmi onlara sbyleme." 

"Rizkm bir gun mutlaka dbnup seni bulacaktir. 
Cunkti yildizlar kadar uzak olsa da nzk, gelip insani 
bulur." 

"Ey dostlar, eger durumum nasildir diye bir soru 
sorarsaniz, biz zamanin olaylan, sikinti ve eziyetleri 
karsismda tahammul ve metanet gbstermisizdir; 
diye cevap veririm." 

"Cefa ve ezTyetlerin, bana etki etmediklerini gbs- 
termek icin htizun ve uzunttilerimi saklanm. f^unkti 
dostlar, bende zayif bir nokta bulduklanndan 
mahzun, dtismanlar ise mesrur olurlar." 



106 Hz. AH Divani 

"Dunya cbmertlik gbsterip sana mal ve mulk verin- 
ce, sen de bu firsati ganimet bilerek diger insanla- 
ra karsi cbmert davran. £unku dunya durmadan 
degismektedir. Zengin olan fakir, fakir olan da 
zengin olmaktadir." 

"Dunya, sana ikbal gbsterirse, cbmertlikle o mal ve 
mulku tuketemezsin. Eger sahip oldugun ikbal, bir 
gun idb'ara dbnerse cimrilik ve hasisligin onu dur- 
duramaz." 

"Mal ve servet, insanin ayiplanni brter. £unku 
zengin olan bir insan yalan sbylese bile halk onun 
bu sbzlerini tasdik ederi Dogru sbyledigine inana- 
rak yalan sbzunu dogru kabul eder." 

"insanlar, mal azhgmi akil noksanhgina baglarlar. 
Akilh oldugu halde mail az olani ahmak zanneder- 
ler." 

"Her sikmti ve eziyetle gureserek yenmege muvaf- 
fak oldum. Fakat fakirlik ve yoksulluk bana galip 
geldi." 

"Fakirligimi asiga vursam, beni utandinr, vurmaz- 
sam i^ten beni kemirir. Ulfet ve beraberliginde 
huzur olmayan bbyle bir arkadasin yuzu kara ol- 
sun." 

"Ki§i, zeka ve akhyla nzk bolluguna ve mal ?oklu- 
guna kavussaydi, butun mertebe ve derecelerin en 
ustun noktasma nail olurdum." 

"Butiin nziklar, Cenab-i Hakk'in fazl ii keremiyle 



Hz. Ali Divani 107 

ezelde taksim edilmi§tir. Akil ve mantik oyunla- 
riyla degi§tirilmesi mumkun degildir." 

"Hakk Teala'nm insana verdigi kismetlerin en ha- 
yirhsi akildir. Yerytizunde yararh ve ona benzeyen, 
derece ve rtitbe bakimindan esit olan baska bir 
nesneye rastlamak gugtur." 

"Cenab-i Hakk insanm akhni noksansiz ve eksiksiz 
yarattigi takdirde, onun huylari da mukemmel 
olur. Cunku, bir isin alet ve araglan eksiksiz olunca 
ondan meydana gelecek seyler de tam ve eksiksiz 
olur." 

"Kisinin, halk arasindaki yasayisi ve canh kalmasi 
akil iledir. ilim ve tecrubenin asil merkezi akildir. 
Akil olmadan higbir is dbnemez." 

"Kisiye, arkadas ve dostlan arasinda deger ve kiy- 
met kazandiran, tam ve saglam bir akildir, iradesi 
dismda mesru' olmayan bir yoldan kendisine ve- 
rilmis olsa bile bu akli, yol gbstericidir." 

"Arkadaslan arasinda akhn azhgi o insan ign bir 
noksanhk kabul edilmektedir. Soy, sop, nesep ve 
ash temiz olsa da bbyle bir durumda kimse ona bir 
deger vermemektedir." 

"Akil ve cesarette ne kadar ba§anh olursa olsun, 
geginme hususunda zengin ve talihi yaver giden 
insanlar, daima galib gelmi§lerdir." 

"Zamanimizdaki bela ve musibetlere hayret etmek 
yersizdir. £unku huzur ve saadet ignde yasamak, 



108 Hz. AH Divani 

bela ve musibetlerden 50k daha tuhaf hale geldi." 

"Guzellik, degi^ik ve suslu elbiseler giymekte de- 
gildir. Ger^ek bir guzellik, ilim ve edeple elde edi- 
len ve gbzlerin dikkat etmekte itina gbsterdigi 
guzelliktir. Dtinya ve ahirette kurtulusumuza vesile 
olan da ancak bu tur bir guzelliktir." 

"Babasini kaybeden insan gergek yetim sayila- 
maz. Ben, akil ve deger bakimmdan eksik olanla- 
ra yetim derim. Her ne kadar seriatta babasini 
kaybedene yetim denilmis ise de hakikatte yetim, 
akil yoniinden eksik olandir." 

"Senin igin bnemli olan soy ve sopunla bvunmen 
degildir. Edep ve terbiye bakimindan ustun bir 
mertebede bulunman, irk ve sulalenin serefiyle 
bvunmenden seni mustagni kilmistir." 

"Edepten nasibini alamamis kisinin kendisini saygi, 
deger bir insana baglamasi ve onun soyundan 
geldigini iddia etmesi ona ne kazandinr? §erefli ve 
faziletli bir babadan ?ocuga ne yarar olabilir? 
Onemli olan kisinin kendisidir." 

"Olgun insan o kimsedir ki: Fazilet, edeb ve benze- 
ri bzelliklerin gerektigi zamanlarda baskasma ihti- 
ya? duymadan 'ben burdayim' diyebilendir. Yoksa 
benim babam sbyle idi, su meziyetleri vardi, diye- 
rek atalanyla bvunen kimse kemal sahibi degildir." 

"Hazret-i Jsa gibi canhlan dirilten bir nefese sahip 
olsa, da babanin fazilet ve bzellikleriyle bvunme. 



Hz. AM Divani 109 

Gergek anlamda insan isen kendi meziyet ve ozel- 
liklerinle oviin." 

"Ey soy ve sopuyla iftihar edip bvtinen kisi! ilim ve 
irfanm iyi gbrmedigi bbylesine cahilane bir bvtin- 
menin sana ne yarari vardir? Butun insanlann an- 
ne ve babalan birdir, hepsi de Adem ve Havva'dan 
dtinyaya gelmislerdir." 

"Hi£ kimsenin gumus, altin, demir veya bakirdan 
yaratildigini gordiin mu? Kimin ash bu madenlere 
dayanmaktadir?" 

"Dunyada hig kimsenin kendi el emegi ve cahsmasi 
ile yaratildigini gbrdtin mu? Et, kemik ve sinirin 
dismda insanda baska bir seyin mevcut oldugu 
iddia edilebilir mi?" 

"Cahil kahp nesebinle bvtinme. £unku insanlann 
higbiri baki degildir. Ovtinme ancak uzun mtiddet 
kullanildiktan sonra yokluga kansmasi zaman alan 
ve akl-i maad diye tabir edilen akil, utanma, mari- 
fet, fazilet ve benzeri bzelliklerle olur." 

"Nefsimi terbiye etmek igin himmet ve gayret sarf 
ettim. Fakat Allah'tan korkmak ve ona ybnelmek- 
ten baska, ona etki edecek bir muessir bilemiyo- 
rum." . 

"Eger terbiye hususunda kusur ve aczim olduysa 
nefsimin susmasi, konusarak yalan sbylemesinden 
daha iyidir." 

"insanlann dedikodusunu yapmak, onlan kuguk 



110 Hz. Ali Divani 

dusurmege cahsmak, sadece islam dininde degil, 
diger semavT dinlerde de haram kilmmistir." 

"Ey nefs, eger sbz gumus ise sukut altindir." 

"Nefsini ve irzmi korumak isteyen kimse, herkese 
muhatab olmaktan ve ona cevap vermekten geki- 
nir. Halkla iyi gecinen ve onlari idare etmek yolla- 
rini arastiran kimse, en dogru hareketi yapmis 
demektir." 

"insanlarm hakkma riayet ederek onlari hos tut- 
maga cahsan, san ve sereflerine uygun davranan 
kimse, buna karsihk olarak' hayir ve ikrama layik 
gorulur. insanlara ihanet ederek, onlara izzet ve 
ikramda bulunmayan kimse ise onlardan umit 
ettigi ikrami asla bulamaz." 

"Nice akilsiz insan vardir ki cehalet ve gafletleri 
sebebiyle yuzume karsi sbylenmeyecek sbzleri 
sbylerler. Bu gibi insanlara cevap vermegi tiksinti 
veren bir sey kabul ederek susmayi tercih ederim." 

"Kotii huylu insan, hafif-mesrepligini artirdikca, 
ben tahammul edip yumusakhgimi artirinm. Bu 
halimle kendimi "ud" agacina benzetirim. Qunku 
ud yandikca guzel kokusu da artar. Kotii kisinin 
atesi fazlalastikca benim hilm ve yumusakhgim 
artar. Bundan dolayi kendisine cevap vermem." 

"Din kardesinin kusurlanni brtmek icin ustune bir 
perde cek. iyi taraflanni anarak kbtuluklerini brt- 
mege cahs." 



Hz. Ali Divani 111 

"Akh yerinde olmadan zultim eden bir insanin 
tecavuzlerine karsi gbgsunu siper et. Zaman geg- 
tikge o zultim de geger. ^unku dtinyada her sey ge- 
gicidir." 

"Akilsiz olan insanin sbzlerine karsihk verme. Fazi- 
lete dayah bir hareket tarzmi seg. £unku zalimin 
hesabini, gergek yaratici ve Seriu'l-Hisab olan Allah 
gbrtir." 

"Dtinku gtinun gegmesi gibi vefa da yok olup gitti. 
Halk, hile ve kansik isler pesinde olup sadece kendi 
ihtiyaglanni temin etmekle mesguldur." 

"Zamane insanlan, gbrunurde birbirlerine karsi 
sevgi ve vefa duygularmi izhar ederler. Halbuki 
igleri akrep gibi kin, nefret ve dusmanhkla do- 
ludur." 

"Benim ilmim goktur, huy ve ahlakim da guzeldir. 
Bu gibi ozelliklerle bezenmis bir insanin bedbaht 
olup olmayacagini bilmiyorum." 

"Bin tane dusman arasam, bulmam mumkundur. 
Fakat gergek ve hakiki bir dost arasam, bulabilece- 
gimi zannetmiyorum." 

"Kbtulerin blumuyle dtinya harap olmaz. Fakat 
iyilerin gogup gitmesi dunyanin yikilmasma sebep 
olur. 

ihtiyacin karsismda kapi kapanirsa uzulme, bu 
gbrevi baskasma birak. Sana kapiyi O' agar." 

"Ey gbzumun nuru oglum, anne ve babanm hakla- 



112 Hz. AH Divani 

rina riayet et. Uzak ve yakin akrabalarma karsi 
iyilikte bulun." 

"Takvaya riayet eden, guzel ahlakh, iffet ve terbiye 
sahibi, verdigi sbzu yerine getiren insanlarla arka- 
da^hk yap." 

"Tabiat ve huyu guzel olan insanlarla arkadashk 
yap. £unku bu tur insanlann sohbeti kalbe sus ve 
ziynettir." 

"insanlara eziyet veren seylere engel olmaya gah§, 
dilinle kimseyi incitme iman ehline ragbet et ki 
inanmis bir insan icin tevazu sarttin Boyle huylarla 
bezenmis kisiye, canim sana feda olsun, derler." 

"Gbzunii haram olan, seylerden sakindir, komsuna 
eziyet etme. Huy ve tabiatini bvulmus olan bzellik- 
lerle bezemege gah§.""Butun olaylarda Allah'a 
dayan. f^unku gbrtinen ve gbrtinmeyen kaza ve 
belalardan ve insana zarar veren kotu bakislardan 
ancak Allah korur." 

"Allah'tan, ismet ve gtinahlardan uzak kalmayi 
iste. Baskalarmdan higbir sey istemeksizin O'nun 
nimetlerine sukretmegi bir vazife bil. Hig bir zaman 
mtinkir olma.""f3:alis ve inalmi verirken ytiksek 
mertebelere ulasmak igin sarf et. Bbylece yaratik- 
lan koruyan Cenab-i Hakk'in himmetiyle ancak 
bvulmus kisilerden olursun.""Dunyada ebedt kala- 
cagim diye ev, yurt edinme. £unku dunyada. ebe- 
dilik yoktur. Herkes gbcer gider." 



HZ. HUSEYIN aleyhisselama 
NASIHATI 

"Ey Huseynim! Muhakkak olan sudur ki, ben terbi- 
ye maksadiyla hak sozu sbyleyip nasihat ederim. 
Benim sbylediklerimi dikkatte dinleyip gere- 
kenlerini yerine getirmege gah^. ^unku akilh insan, 
terbiye ig'n verilmis bgutleri dinleyen kimsedir." 

"§efkatti bir babanm ogutlerini dinle ki sana, terbi- 
ye hususundaki nasihatlerim gida gibi vermekte- 
dir. Edepli oldugun takdirde iki cihanda da mutlu 
olur ve kurtulursun." 

"Ey benim dunyada ve ahirette meziyetleri yuksele 
olan oglum! Rizik, Cenab-i Hakk'm kefaleti altmda- 
dir. Oyleyse sen isteginde daima guzelini tercih 
eyle ve ?ok talepte bulunma." 

"Malmi yalniz kendine ayirma, Yaratanini dusunup, 
ihtiyag sahiplerine ve fakirlere de dagit" 

"Cenab-i Hakk, butun insanlarm rizkini vermegi 
taahhut etmistir. Gelen ve giden mal, mulk, servet, 
altin ve gumus, igretiden baska bir sey degildir." 

"Rizik, bir insana gbz kapayip agncaya kadar ge?en 
kisa bir zamandan daha suratli verilir. Sebepler 
halkedilince, gerisi kendiliginden gelir." 

"Rizik, sellerin aktigi derelerden ve kuslann yuvala- 
rindan u^masmdan daha sur'atli olarak sahibine 



114 Hz. AH Divani 
ula§ir." 

"Ey' benim gbzumun nuru ogulcugum! Kur'andaki 
nasihat ve ogutleri tut. Kim ki Allah'in kitabindaki 
nasihatlarla amel ederse, saadet ve mutluluk eh- 
linden olur." 

"Gel, Kur'an-i Kerim'i okumaya gayret sarf et. Hu- 
kumleriyle amel eden ve okuyu§una bzel bir itina 
gbstererek ona saygi duyan kamil insanlar ignde 
ya§a." 

"Kur'an-i KerTm'i guzel bir ahenk ve sesle okuyup 
anlami tizerinde du§unmek, buytik bir mutluluk 
vesilesidir. Kur'an'i derin bir heyecan ve kendin- 
den ge^ercesine okuyarak Allah'a yakin olmak 
isteyenler, bu arzularma kavu$urlar." 

"Samimiyet ve ihlas ile Allah'a ibadet et. £unku bu 
§ekilde ibadet ettik^e yuksek mertebelere ula§ir, 
manevT bir geli§me gbsterirsin." 

"Kur'an-i KerTm'i okudugunda, korku ve azab bildi- 
ren ayetlerle kar5ila§irsan, durakla. Buytik bir 
ta'zim ve titreyi§le gbzlerinden ya§lar akitarak ve 
anlamlanni derin derin du§unerek oku:" 

"Duraklama esnasinda, ya dil veya kalp ile su 
munacatta bulun. Ya Rabbi! Sen dilersen adaletin- 
le kabahat i§leyenleri cezalandinrsin, fakat beni o 
zumreden eyleme." 

"Ben her hata ve kusurumu kabul edip senin 
dergahma geldim. £unku ayiplan orten ve kusur- 



Hz. Ali Divani 115 

Ian affeden ancak sensin. Kabahatli olanlann, 
senin kapindan ba§ka gidecek yerleri yoktur." 

"Kur'an-i Kerim'i okurken, hosa giden ve cennet- 
teki dereceleri bildiren ayetlerle kar§ila§irsin." 

"Samimi bir kalp ile icten ah ve enin ederek Allah'a 
yaklasmis kimseler gibi sen de ebedT cenneti iste. 
Mutluluk ancak yalvarmak ve cenneti istemekle 
elde edilir." 

"Calis, valvar, rica ve temennide bulun ki o cenne- 
te girebilesin. Yikilmayan, daimT ve ebedi olan 
kbsklerdeki huzur ve rahata kavusmak icin, bbyle 
bir yol izlemekten baska care yoktur." 

"Kesiklige ugramayan ve sonu olmayan ebedi bir 
yasayisa kavus. Olaganustu bir yere girmege gay- 
ret et ki yikilmasi mumkun olmasin. Bbylece neseli 
ve mutlu bir hayat bulmus olursun." 

"Bir hayirh ise niyet edersen onu yapmak icin acele 
et. £unku gecikir ve o isi agirdan almaya cahsirsan, 
zihninde dogan bazi dusunceler, seni o isi yapmak- 
tan ahkoyabilir." 

"Bir kbtulijk yapmak icin arzu duyar ve icinde bir 
his uyanirsa, gbzunu kapat ve o isi yapmaktan 
vazgec. En guzel sey, Allah'in emirlerine uymaktir. 
f^unku isterin en hayirhsi Allah'in emir buyurdukla- 
ridir." 

"Bir babanin, cocugunun ustune titremesi, egilip 
sefkat gbstermesi gibi, sen de dostlarma karsi ayni 



116 Hz. AM Divani 

ilgiyi gbster. Onlara kucak a?, kollanni uzat, ve 
yardimda bulun." 

"Komsu ve misafirlerine guctin yettigi kadar yar- 
dim et ve ikramda bulun, ilgi ve alakan o derece, 
50k olsun ki seni gbrenler, aranizda bir akrabahk 
veya irsiyyet bagi var zannetsinler." 

"Kendine o kimseyi dost olarak sec ki, seni kardes 
gibi kabul etsin ve senin hazir bulunmadigin anlar- 
da, sana saldinda bulunanlara karsj munakasa 
edip, seni savunsun." 

"Hastanm sifa bulmasi igin ilaci istemesi gibi sen 
de hakiki dostlan iste. Sikinti cekmek istemiyorsan, 
yalancilarla arkadas ve dost olma." 

"Nerede olursan ol, gercek dostlarla dusup kalk. 
Dogrulugu bilinen ve yalan sbylemeyen kisilerle 
ahbabhk kurmak, olduk^a guzel bir seydir." 

"Yalanciyi gbzden uzak tut, onunla arkadas olma. 
§ayet sana yaklasmak isterse, sen ondan uzaklas. 
f^unku yalanci, kendisiyle sohbet ettigi insani dahi 
yalana ahstinr." 

"Yalanci, senin arzularmdan da bte yapmacik bir 
hareket ve dil ile seni kandinr, olmayacak isleri 
sana yaptirmaga cahsir. Halbuki senin sbyle- 
diklerini degistirerek tilki gibi hile ve kurnazhk yo- 
luna sapip baskalarma aktarir." 

"Yaltaklanan kisilerden sakin. f^unku senin basma 
bir musibet geldiginde, ates alevlerisin diye fitne 



Hz. AM Divani 117 

odununu ta§ir." 

"Ba§an ve ikbal zamanlannda insanin etrafini dola- 
§ip kutlayanlar, darhk ve sikmti geldiginde, hemen 
ortadan kayboluverirler, Bu tur ki§ilerin i§i gucu, 
insana eza ve cefa cektirmektir." 

"Ey oglum Htiseyin! Sana bgut ve nasihat verdim. 
Eger ikabul edip geregini yaparsan kazanch gikar- 
sin. Fakat ne yazik ki dunyada nasihattan daha 
ucuz bir §ey yoktur; Pahaya layik ve kiymetli bir 
§ey iken maalesef ahnip satilmiyor." 

"Ey Htiseynim, eger gurbete ve yabanci bir mem- 
lekete yolculuga ^ikarsan, o ulkenin adet ve igele- 
neklerine gore hareket et." 

"Yabanci bir yerde, akhna guvenip o ulkenin ahali- 
sine aykiri dujunme. Suphesiz her memleketin 
dujunce tarz ve bicimi ayridir." 

"Ne olurdu, ke§ke ben de bu ogutlere gore hare- 
ket etseydim. zaman ba§kalan bu ogutlerime 
daha fazla ragbet gosterirlerdi." 

"Butun varhgimla Cenab-i Hakk'm emirlerini yerine 
getirmege cah§tim. Fakat icraatlarimdan dolayi 
bazilan bana kar§i cikip di§ gicirdattilar." 

"Ozrunu byle itimat edilecek birisine sbyle ki senin 
tavir ve hareketlerini ho§ kar$ilayarak, bajanh 
olman icin sana yardimci olsun." 

"Dunyanm zevk u safasma aldanip sevinme. Basa 
gelen musibet ve belalar kar§isinda da uzuntu 



118 Hz. AM Divani 

duyup tasalanma. £unku her iki durum da ge- 
gcidir." 

"Yarinki gunu dunku gune kiyas ederek rahatini 
du§un. Dunya i§leri sikmti ve uzuntij gekmege 
degmeyecegine gore, bo§una yorulup sikilma." 

"Zamanla ?ocuk ve torunlanmizin ba§ina gelecek 
bela ve eziyyetleri gorur gibiyim. ileride cereyan 
edecek sava§ ve sikintilann ate§i §imdiden tutu§- 
mu§tur." 

"Gelin ve guveyin, renkli elbiselere burunmesi gibi 
bizim de sakahmiz kana boyanacaktir." 

"Gbrdugum bu durumlar veya bana gbsterilenler, 
a?ik?a ve asikare degil, ruyada oldu. Bu olaylan 
miJ5ahede etmek igni bana anahtar verildi." 

"Gordugiim bu bela ve musibetlerden sakmmak 
miimkun degildir. Nobet ve sirayla gelmektedir- 
ler. Bunlar gelip sana eri§meden evvel, sen ken- 
dini onlara karsi hazirla." 

"Allah, bizim yerimize ge^erek din emirlerini yeri- 
ne getirene rahmet eylesin. Nass ile sabit olan 
kiyam sahibi o kimsedir ki halk, din i§lerinde onun 
nufuzuna ve hukmetmesine hayret eder." 

"Ey Huseyin! O mehdi hem benim ve hem de senin 
intikammi alacaktir. Sikmti ve eziyetlere kar§i sabir 
gbster ki, mukafatini gbresin." 

"Bir kan ign binlerce kari dbkmu? ve kusuru yok- 
ken bir guruh insan, onun katli igin cabuk davran- 



Hz. AM Divani 119 

mislardir." 

"Eziyet verip sikmti ^ektirdikten sonra zalimlerin 
ozur dilemeleri, hig bir yarar saglamayacaktir." 

"Ey Huseyin'im, dost ve ahbablann ayrihgi mtina- 
sebetiyle uzulme. ^unku ayriligm olmasi muhak- 
kaktir. Eskiler demisler ki, "Olum idn hazirlayiniz, 
yikilmak idn in§a ediniz." 

"Ey Huseyin'im, dtinyanin harap olmak ign yaratil- 
digini bgrenmek istiyorsan, iginde oturdugum; 
evlere sor ki sana lisan-i halle cevap verirler. Diin- 
ya ehline ebedilik yoktur, derler." 

"Ben, din htikumlerine olan tarn baglihgim ve onla- 
n tatbik etmem munasebetiyle, ayet, vahiy ve 
bunlarm gereklerine iman edenler ign, adeta dinin 
kendisi olmusum." 

"dvunulecek bir aile oldugumuza dair ^esitli delil- 
ler vardir. £unku Kur'an da bize isaret edilmis ve 
uzerimize salavat getirilmesi emir buyurulmustur." 

"Ey Huseyn'im! Deden Hazret-i Muhammed Mus- 
tafa'ya daima salat ve selam getir. Bbylece dint bir 
emri yerine getirmis olur ve Kur'an'daki ayet-i 
kerimelerin, esranna talip olanlan memnun eder- 
sin." 

"Devrana ve zamana bir gun de olsa guvenme. 
f^unku zaman durmadan degismekte ve duzenli 
gbrunen isler ^bzulmektedir." 

"iyilik ehline haset etme, onlari kiskanma. Onlarla 



120 Hz. Ali Divani 

beraber oldugun takdirde Daru's-selami bulur, 
Cennetegirersin." 

"Yuce olan Allaha itimat et, daima ona gtiven. 
£unku buyuk nimetlere sahip olan Cenab-i 
Hakk'tir." 

"Arzu, istek ve arastirma ile ilim elde etmege gah§. 
Helal ve harami birbirinden ayirdetmede dikkatli 
ol." 

"Kbtu sbz sbylemegi adet haline getirme. Allah'm 
razi oldugu ve begendigi §eyleri konus." 

"Arkadasm sana hiyanette bulunursa sakin ayni 
seyi sen yapma. Verdigin sbze sadakada bagh ol." 

"Dost ve arkadaslarma kin besleme. Affetmegi 
adet haline getir. Bbylece kurtulusa erersin." 

"iyiliklerin yanmda ihsan ve keremde bulunmak 
adet olmustur. Kbttiler yanmda ise bir noksanhk 
kabul edilmistir." 

"iyilik ve ihsan kendini bilenlerce sedefin' igine 
dtisup inci olan Nisan yagmuru gibidir. Kbttiler 
yanmda ise yilanm agzma dtisen zehir gibi olur." 

"Kerim olan bir kimseden bir sey istemek igin ona 
gidip selam vermen kafidir. Baska bir sey sbyleme- 
ge Itizum yoktur." 

"Kerem sahibi insana selam verir vermez senin 
ihtiyacini anlar ve onlari gidermegi kendisine 
bor£ bilir." 



Hz. Ali Divani 121 

"Kerem sahibi insana sirrini tevdi edersen onu 
baskalarma a^madan gizli tutar." 

"Benim sakladigim sir, kapisi kilitli bir ev gibidir. 
Anahtan kaybolmus ve kapisi muhurlu kalmistir." 

"Gucun ve iktidarm oldugu zaman sakm zulmetme, 
£unku zulmtin sonu pismanhktir." 

"Ey ogulcugum mazlumun ahmi almaktan sakm. 
£unku mazlumun bed-duasi karanhkta sana isabet 
eden bir ok gibidir." 

"Sen uyursun fakat zulme ugramis. insan uyumaz. 
Sana bed-dua eder, uyanik olan Allah onun bu 
bed-duasim kabul eder." 

"Seninle sakalasmis olsalar bile sen kimseyle saka- 
lasma. Bu sekilde hareket edersen selamet bulur- 
sun." 

"Sbzlerin agtigi yara onulmaz ve kabuk baglamaz. 
En 50k sbzun agtigi yaradan kan damlar." 

"Ger^ek dost ve arkadasm o kimsedir ki senin ba- 
sina bir bela ve sikmti geldiginde tizuntu duyar." 

"Ger^ek kardesin o kimse degildir ki sikintiya du- 
sup perisan oldugunda sana sitem ede." 



ILIM TAHSIL ETME 

"insanlar iki kisimdir. Birincisi ilim bgretenler, ikin- 
cisi de onlardan ilim bgrenip geregini yapanlardir. 
Bu iki igurup disinda kalanlar, saf bir nesnenin 
geriye kalan tortusu gibidirler." 

"Gercek alim o kimsedir ki kendi nefsinde mevcut 
olan seyleri bilen kimsedir. Yoksa guzel sozler sby- 
leyerek ve darb-i meseller getirerek insanlara hi- 
tap eden, alim degildir." 

"iftihar ve seref, ancak ilim ve irfan erbabina yara- 
sir. Cunku bunlardan her biri, bilgi ve tecrubeleriy- 
le diger insanlara hak ve dogru yolu gbster- 
mektedirler." 

"insanin derecesini, rutbe ve kiymetini yukselten 
ilimdir. Kisi ilim ve marifetle guzel vakit gegrebilir. 
Cahil olanlar ise bilginlere karsi bfke duyar, dus- 
manhk besler, kin ve nefretle karsihk verirler." 

"ilmi koruyup, hakkina riayet edelim. Buna karsihk 
bir ticret talep etmeyelim. £unku kainat olQ mesa- 
besinde iken ancak ilimle dirilebilmistir." 

"Nereye gidersem gideyim ilmim ve irfanim be- 
nimledir. Kalbim, ilim sandigidir, ici bos olan bir 
sey degildir." 

"Eger evimde olsam, ilmim benimledir. £ar§i ye 
sokaga ciksam dahi onun benden aynlmasi mum- 
kun degildir." 



Hz. AM Divani 123 

"insan kalb zenginligi ile zengindir. Yoksa mal ve 
mulke sahip olmak zenginlik degildir." 

"ilim insan igin bir sustur, sen ilmi elde etmek ign 
gayret sarf et ve bmrun olduk^a bu arzundan vaz- 
ge^me." 

"ilim ve irfana meyl ve Allah'a guvenerek kalp zen- 
ginligini taleb et. Yumusak ol ve metin bir akil ile 
kendini korumaya ?ahs." 

"ilim elde etmede sakin usanma. Bir gun gelir ki 
denize dalar gibi ilim ve irfan denizine dalar ve 
onun safasini surersin." 

"Ziihd ve takvaya riayet eden ve dinin emirlerine 
uyan bir mumin ve islam? ganimet bilerek ilim ve 
irfani kapan kimselerden ol." 

"Sen kendini ve kendi halini iyi bil ki yararh bir ilim, 
guzel akmakta olan bir su gibidir; istekli olan insan- 
lara kolayhkla ve faydah olacak sekilde ulasir." 

"Kisi, geri durmak suretiyle maksad ve meramma 
ulasmaz. Hatta bu durum onu tehlikeli ve bilinme- 
yen biryere ulastinr." 

"Eger ilim arzu ve temenni ile elde edilmis olsaydi, 
yeryuzunde hi? kimse cahil kalmazdi." 

"£ahs, tembellik gbsterme, gaflet ignde kalma, 
Ahirete, gbstermis oldugun tembelligin cezasini 
Cekecek ve pismanhk duyacaksm." 



124 Hz. AH Divani 

"Qok olsa da dtinya mail fanidir, yok olmaga 
mahkumdur. ilim ise bakidir, hig bir zaman tuken- 
mez." 

"ilme ihtiyag duydugum kadar, bazi zamanlarda 
cehaletin zorlamalanna da ihtiyacim vardir." 

"Cehalet, benim bzelligim olmadigi igin onunla 
higbir zaman hosnut ve memnun degilim. Fakat 
bazi zarun anlarda ona ihtiyag duyanm." 

"Bir kimse, cehalet kusurlu ve kabahatli bir seydir, 
derse dogru sbylemi? olur. Fakat ztill, ondan da 
daha kabahatli ve kusurlu bir seydir." 



HIKMETLER (Muhtelif) 

"Sen ey insan, agklayici bir kitap gibisin. Harfler 
igteki gizlilikleri agga vuran ve beyan eden vasita- 
lardir." 

"Taskm bir run, iki cisim arasmda bulunmahdir ki, 
cisimler ikidir, fakat ruh birdir." 

"Senin basjna bir bela ve musibet geldiginde 
sabret. Qunku Kur'an'da in§irah suresinde "Usiir- 
lerin" ikisi bir, "yusurler" iki olmakla; bir darhga 
iki kolayhk takdir ettigini dii§unerek teselli bul." 

"Acele etmemek ve yumusak davranmak, kurtulus 
ve felaha sebeptir. Ne is olursa olsun ba^arih ol- 
mak istiyorsan, teenni ile hareket et." 

"iki ki§inin bildigi §ey, artik sir olmaktan gkmistir. 
Sakin sirrini kimseye a?ma. f^unku dostun da dostu 
vardir." 

"Sirrini, o kimseye ifsa edip a^iklama ki baskalarm- 
dan sana sir getirip onlarin sbyledigi gizli seyleri 
sana ifsa eder." 

"Baskalarinm sirrini sana getirerek ifsa ettigini 
gorursun. Ayni sekilde senin sirrini da baskalanna 
ifsa edecektir." 

"Dostun seni emniyetli bir insan bilerek sana sirrini 
agkladiysa sen bu sirri sakla. Arkadasinm bir aybmi 
gbrdugun zaman veya onun bir kusuruna muttali 
oldugunda saklamasini bil." 



126 Hz. AM Divani 

"inanmis kimselerin gizledikleri nice hususlar var- 
dir ki bunlardan melekler ve cinler aciz kalmislar- 
dir." 

"O'ndan (Allah'tan) gelen hidayet kendilerine yol 
gostericilik gorevini yapar. Allah'in veli kullan, 
daha fazla idrak sahibi olurlar." 

"Nice gunahkar ve asi insanlan gbrdum ki mumin 
kardeslerinin irzlarinm derilerini parca parca edip 
yuzerler." 

"Allah insani, lutuf ve keremiyle mutlu ve mesud 
etmedikten sonra, kendi cah§ma ve cabalamala- 
riyla cesjtli kusur ve kabahatlara ducar olur." 

"Toprakta bulundugunuz zaman aranizda iki kans 
uzakhk bulunsa bile manevT aleme, gore bu cok 
uzak bir mesafedir." 

"Akh olmayan bir bilginin durumu, ayagi olmayan 
bir insanm ayakkabiya sahip olmasi gibidir." 

"Akil sahibi olup da ilim sahibi olmazsan, ayagin 
olup ta ayakkabiya sahip olmamana benzer." 

"insan kendi akhnin kini gibidir. Kihci olmayan bir 
kindan ne hayir vardir?" 

"Ekin, bicilmek zamanina eristi, onu tarlada birak- 
mak mumkun -degildir. Ekini bicmek gerekir." 

"Baska birinin de dunyasi kotu ve mezmum gbrun- 
se de ahiret ve ukbasi iyidir. Obur dunyada rahat 
edecektir." 



Hz. AM Divani 127 

"Kbttiluk artmca sabir ve tahammulu fazlalasan 
kisi, iki tas arasinda ezilen misk gibidir." 

"Mtiruvvet 18 sahibi olan kisi iki tas arasindaki misk 
gibidir. Nasil ki ezilince kokusu artmaga baslarsa o 
kisinin karsilastigi kbttilukler arttik^a, sabri da ar- 
tar." 

"Bu ulfet ive yumusakhktan maksadim sudur ki: 
Gtiler ytizlu ve tebesstim eden bir cehreyle baska- 
larmi sevindireyim. Bbylece onlar da blumumden 
sonra mezanmin basina gelip dualanni ?ogaltsm- 
lar;" 

"Bir isi Cenab-i Hakk istemedikten sonra ardi arka- 
si kesilmeksizin bir takim engeller ?ikarak meyda- 
na gelmesi mumkun olmaz." 

"Sana yarari olmayan bir yerde ikamet etme. Al- 
lah'in topragi olduk^a sinirsizdir, senin nzkm ise 
genis bir alana yayilmistir." 

"iyilik yapmak, gikilmasi ve tirmanmasi gug dagla- 
rin tepesine ulasmaktan daha zordur." 

"Kbttiluk, cok hizh akip giden bir suyun akintism- 
dan daha sur'atlidir. Etrafa hemen yayihr." 

"Eger akrebi yillarca besleyip terbiye etsen bile bir 



Muruvvet: insaniyet. insanhga uygun olan §eyi yap- 
mak. Guzel ve iyi §eyleri ahp, kotu §eyleri ve halleri 
birakmak. * Ana baba saadeti. * Mertlik, yigitlik. * Re- 
culiyet 



128 Hz. AH Divani 

gun firsatmi buldugu zaman, hig tereddtit etme- 
den zehirli ignesini sana sokabilir." 

"Devamh surette cabalayip hareket halinde olana 
de ki: Bo§a zahmet cekiyor ve kendini yoruyor- 
sun." 

"§u u? §eyi daima gizli tut: Cesaret ve kahramanh- 
gini, ilim ve irfanmi ve bir de sahip oldugun mal ve 
mulkunu." 

"insanlar gizli kalmalan gereken bu ug seye du^- 
mandirlar. £unku bunlarm yok olmasmi temenni 
ederler." 

"Zillet ve pintilik evinde oturma. £unku zillet, hor- 
lukla arkadastir. Ona tenezztil ettigin zaman sen 
de zelil olursun." 

"Malma zarar ve ziyan geldiginde hemen gbrur. 
Fakat dinine gelen musibeti, anlayip dusunmez." 

"Bir kisim insanlar da vardir ki ham dunyalanni ve 
hem de ahiretlerini beraber yuruterek onlari kaza- 
nirlar." 

"Bazilan da hem dunyada ve Hem de ahirette za- 
rar ve ziyanda olup her iki dunyanin nimetlerinden 
mahrumdurlar." 

"Durumlan apa^ik gbrundugu gibi insanlan dbrt 
guruba ayirmak mumkundur." 

"Birinin dunyasi daracik oldugu halde ahireti genis 
ve bvunulecek durumda olur." 



Hz. AM Divani 129 

"Birinin de dtinyasi musait oldugu halde, ahiret ve 
ebedt alemi nefret edici durumda olur." 

"Biri de hem dunyada ve hem de ahirette kazana- 
rak ikisinin kazancmi bir arada bulur." 

"Biri de hem dtinyasini ve hem de ahiretini kaybe- 
derek, her iki dtinyanin nimetlerinden mahrum 
olur." 

"Menfaat ve gikar igin insanlara bas egme. Boyle 
bir hareket dinde zayifhk anlamina gelir." 

"Muneccimler gelip beni bildikleri ilimle tehdit 
ettiler. Dediler ki yildizlann ugursuzlugu mevcut- 
tur." 

"Ben gunahtan korkuyorum, iki yildizm bir araya 
geldigi Kiran'm ugursuzluk ve kbtulugunden kork- 
muyorum." 

"Senin ger^ek bmrun iginde bulundugun andir. 
Ge^en ge^mijtir, gelecek gelmemijtir, iginde bu- 
lundugun an ile muammersin, bmrun ondan iba- 
rettir." 

"insanlar iginde hayirh olanlarla dost ol ki huzur 
ve-saadeti bulasm. Cunku Kotulerle arkadashk 
yapan kisi gunun birinde mutlaka yaralanir." 

"Ciddiyeti §akadan, mizah ve latifeyi edebt ko- 
nu§madan ayirdedemeyen kimselerle §akala§ma. 
Gunun birinde hosjanmadigin bir soz veya mizah- 
la seni uzebilirler." 



130 Hz. AH Divani 

"Bir gugluk ve sikmti ile karsi karsiya geldigimde, 
zamanin etkisiyle degismeyen sabit meselelere 
dikkat ve derin bir arastirma ile bakarim." 

"Zamana biraz mtihlet ve imkan ver ki insanlar 
arasindaki mesafeyi kesmeye yeterli ve kafidir." 

"Degismekte olan hadiselerden ders almak sana 
kafi gelmez mi? Yeniler eskimekte, ekilmis olan 
tohumlar basak verip bigilmekledir." 

"Bir toplumun vali ve idarecisi olarak bir gecelik 
gorev yapsan da, bil ki onlardan mes'ulsun ve sen- 
den onlarm hesabi sorulur." 

"Bir anda bana sayisiz zulum ve haksizhk gbsterilir. 
Ben ise sabir ile onlarm neticesine bakarim." 



AHLAK 

"Her yara, kendine uygun gelen bir ilagla tedavi 
edilir. Fakat kbtu huy byle bir hastahktir ki Mac ve 
tedavisi olamaz." 

"Zamanm olaylanna galip gelen kisi, her turlu si- 
kinti ve derde care bulmus, yumusak huy ve nazik 
bedeniyle herseyi halletmistir." 

"Boyle insanlar, yuksek ve bvunmege deger mer- 
tebelere yukselmi§lerdir. Halka musamaha ye ke- 
rem dolu duygulanyla muamele etmektedirler." 

"Ovunmege layik durum sudur ki Hakk Teala ona 
yardim etmis, bbylece kendisi de iyi kullardan bir 
kul ve dogru yolu bulmus kimselerden olmustur." 

"Dedikodu ve giybet camurlanna kendini bula§- 
tirma. f^unku gunun birinde bu girkin durum seni 
de bir tokat ile terbiye edebilir." 

"Kbtu huylari edinmekte zaruret yoktur. £unku 
kbtu huy bir yerde durmaz, mizaca sigrar." 

"insanin mayasinda ve yaradih§mda hem iyilik 
duygusu ve hem de kbtuluge meyil vardir. Huy ve 
mizacta da kimisi iyi, kimisi de kbtudur." 

"Vefa duygusu tukendi, yardim ve Limit kalmadi. 
insanlarda sabirsizhk ve isteksizlikten baska sey 
ortada kalmadi." 

"insani kerem sahibi yapan onun guzel ahlakidir. 



132 Hz. AH Divani 

Yoksa mal, mulk ve etrafindakileriyle insan kerim 
olmaz." 

"Bir kimse kendisine verilmi§ olana razi olmazsa ve 
guzel ahlakla stislenmezse, ona fazla bnem ver- 
me." 

"Haya ve utanma duygusundan hi? bir zaman 
uzaklasma. Dtinyadan sakm ve onun hilelerinden 
Cekinme yollanni ara." 

"iyi hal ile meramini beyan kil. Oldu demekle senin 
istegin agga gikar." 

"Biz kerem sahibi insanlann ogluyuz. Bizim ?ocuk- 
larimizm daha be§ikte iken kunyeleri belli olmak- 
tadir." 

"Kotulukler izzet ve rahathk db§egi tizerinde uyu- 
yunca biz terk-i diyar eyleyip hicret ettik." 

"Guzel ve bvunulecek huylar vardir. Bunlardan 
birincisi din, ikincisi de akildir." 

"U^uncusij ilimdir. Dbrduncusti hilm ve yumu§ak- 
hktir. Be§incisi cbmertliktir. Altmcisi ise: kerem ve 
ihsandir;" 

"Yedincisi, lutufdur. Sekizincisi, sabir ve taham- 
muldur. Dokuzuncusu, §ukur, onuncusu da yumu- 
jakhk ve Itn tabir edilen mulayimliktir." 

"Gbzunu dtinyadan cevir, cefa ve eziyetler kar§i- 
sinda sabir gbster, Dunya, bir anhk zamandan ba§- 
ka §ey degildir. Daima Mevla'ya ybnel." 



Hz. AM Divani 133 

"Kiyamet gununun azigi takva ve ibadettir. Kiya- 
met ve ha§r gunu yolculugu igin bugtinden yol 
azigini hazirla." 

"Kij^ukgunahlan isleme! Zira gunun birinde isledi- 
gin gunahlar toplanip bir araya gelerek buyuk gu- 
nahlara dbnusur." 

«isittim ki sen (Hudeys b Rasid) beytu'l-mal (devlet 
hazinesinden bir mescid insa ediyormussun. Al- 
lah'a sukurler olsun ki sen hayir islemege muvaffak 
olmazsin." 

"Senin durumun su gtinahkar kadma benzemekte- 
dir ki zina paralanyla nar ahp fakirlere dagitmakta- 
dir." 

"Basiret ve takva sahibi kimseler, o kadma dediler 
ki sana yaziklar olsun. Ne zina isle ve ne de sadaka 
dagit." 

"Kisiye blumtinden sonra mesken olan yer, hayatta 
iken bina ettigi ve iyilik veyahut kbtultiklerle susle- 
yip insa ettigi evdir." 

"Eger dtinyada iken hayirlarla suslu bir ev yaptiysa 
ahiretteki evi de gtizel olur. Eger kbtultikle in§a 
ettiyse obur dtinyadaki evi de kbtu olur." 



EDEB 

"Kim ki guzel huylarla bezenip adab ve kurala 
riayet, ederse, birtoplulugun basi ve reisi olur." 

"insanin ash ve koku gizlidir. Fakat fiil ve hareket- 
leriyle ne tur bir insan oldugu hemen anlasihr." 

"Bos ve anlamsiz bir sbz sbylemek arzusunu du- 
yarsan, ondan gekin. Allah'in admi anarak ustunluk 
kazanmaga calls." 

"Eger yuksek rutbe ve serefli makamlar pesinde 
isen, daima iyilik ve merhameti tercih ederek sef- 
katli ve merhametli bir insan ol." 

"Eger bir kimse sana zulum ve haksizhk ettiyse onu 
Cenab-i Hakk'a havale et. £unku Allah o haksizhgm 
mukafatini sana verecektir." 

"Dunkij gunde bir kotuluk etlinse, bunun Nag: ve 
tedavisi bugunku firsati ganimet bilerek kotulugun 
ziddi olan iki iyilik yapman gerekir." 

"Temiz huylu insanlara ilim, fazilet, edeb ve irfan 
sus oldu. Onlar her zaman bu bzelliklerle temayuz 
ederler." 

"Kerem sahibi bir insan sana yardimda bulundugu 
zaman sen kendisine agk^a tesekkiir et." 

"Nefis, bilir ki ben kendisine hi? bir zaman dost 
olmam. Ona isyan ettikge ve karsi geldigim takdir- 
de hidayet yolunu bulurum." 



Hz. AM Divani 135 

"£ok kimse vardir ki ayak sur^mesinden nefsini 
korumaya gah§ir. Bununla beraber bu korku aleyh- 
lerine delil olur." 

"Eteklerini cekip topladi. Takva, birr ve iyilige yb- 
neldi. Bbylece maksatlanna ula§ti." 

"Zenginligini yaymaga gah§, fakat yoklugunu gizle. 
Her ne kadar fakirlik ve dervislik insana agir gelse 
de yine de gizlemek gerekir." 

"Olgun insan o kimsedir ki fakirligini gizlemege 
gah§ir; kendi nefsi bile bu fakirlik ve yokluktan 
haberdar olmaz." 

"Bu nefis dunya igin aglayip gbzyasi dbker. Halbuki 
bilir ki selamet, dunyanin igindekilerini terk etmek- 
tedir." 

"£ocuklanni kucukyaslarda terbiye ve guzel ahlak- 
la egit ki ihtiyarhk zamaninda gbzlerin aydinhk olup 
onlardan ^ikayetgi olmayasin." 

"£ocuk iken insanm bgrendigi ilim, gbrdugu egitim 
ve terbiye, tas tizerinde yazilmis yazi gibidir. Kolay 
kolay unutulmaz." 

"Terbiye, bylesine artan ve hig eksilmeyen bir ha- 
zinedir ki felek ve devranin degismesi ona bir zarar 
ve ziyan veremez." 

"Terbiye ve edeb sahibinin ayagi stirrup yere dus- 
mez. f^unku bbyle bir durum meydana gelse bile 
ipekten yapilmis dbsek ve kursuler tizerine duser." 



136 Hz. AH Divani 

IBADET 

"Allah Teala'yi bilmek ve tanimak, butun ilimleri 
iginde toplayan bir §ukur hazinesidir. Allah'i tam- 
mamak ise kufur alametidir." 

"Yaraticismi tanimayan ve yaradihs gayesi olan 
irfan ile stislenmeyen cahil kimseler, §eklen yasa- 
mi§ olsalar bile olQ hukmundedirler. Mezara gir- 
meden evvel, cesetleri onlara mezar olmustur." 

"Din ve dunya, bir arada ve beraber olduklan 
muddetce guzeldirler. Dinsiz olan bir dunyadan 
hayir gelmez." 

"Bir kimse ki hakiki ilahT ilimle veya onun erbabina 
sevgi gbstermege gayret gbstermezse oludur. ikin- 
ci hayat ve dirilise kadar onun ion hayattan ve 
dirilisten bahsedilemez." 

"Ahiret azigi ion Allah'tan korku ve takvayi 
sermaye kil. £unku kisinin blmesi geceden daha 
sur'atlidir." 

"Temiz bir kalp ile Allah ion iki rek'at nafile namaz 
kilmayi ganimet bil. £unku Allah'a yakmhk ancak 
nafile namaz ile mumkundur." 

"Tecrube ve basiret sahibi olup mal ve mulkunu 
me5ru yolda sarf eden kimseler ile cahil; servet 
toplayarak, zekat ve benzeri hayirh isler icin har- 
camada bulunmayip, mal ve mulkunu varislerine 
birakanlar arasmda elbette fark vardir." 



Hz. AM Divani 137 

"dlumle bu dtinyadan gbcerek, rahat ve huzura 
kavusan old degildir. Gercek blu, diriler arasmda 
gezen, fakat hayattan haberi olmayan kimsedir." 

"Senin arzu ettigin seyler, Huld cenneti icinde ger- 
gekle^tirilmi^tir. O sonsuz arzu ne guzel ve ne ideal 
bir arzudur." 

"Halka, kusur ve gunahlarmdan dolayi tbvbe et- 
mek vacib oldu. Fakat gunahlan islemekten sa- 
kinmak daha vacibtir." 

"Ya Rabbi, helak olmadan evvel bana tbvbe etmegi 
nasip eyle. Kapi kapanmadan evvel tbvbe sayesin- 
de kurtulmu§ olayim. 

"Bugun elinde imkan varken ahiret igin hazirhk 
yap. Cunkti yarm bu aziktan ayrilacak ve dunyayi 
birakacaksm." 

"Ge^mekte olan bmurden fazla bir §ey bekleme, 
gelmekte ve yakm olan yolculuk ign hazirhk yap. 
Cunkti ondan sonra uzak ve belki hig sonu olmayan 
bir yolculuk baglayacaktir." 

"Ey yazici, senin yazdiklann sabit kaldigina gore 
hayirh olan seyleri yaz ki bir gun o hayirh islerle 
karsilasasin." 



138 Hz. AH Divani 

$UKUR 

"Benim bazi aliskanhklarim vardir: Eger devran 
bana kotuluk edip beni gamh ve kederli kilarsa 
sabir gbsteririm, sevingli ve neseli kilarsa Halik 
Taala'ya sukr ederim." 

"Nefis zenginligi onun ign yeterlidir. Baskasma 
ihtiyacini agiklayip ondan yardim dilemez. Fakir 
olup baskasma muhta? duruma dusse de sabir 
gbsterir." 

"Eger gugluk ve sikintiya ugrarsan, sabir ve ta- 
hammul goster ki devamh olmayan bu durum son 
bulacak, kolayhga eriseceksin." 

"Ag kal ki aghk, takva sahibi olan insanlann isidir. 
Uzun sure ag kalan bir insan bir gun mutlaka doyu- 
rulacaktir." 

"Eger nimete karsihk sukur etmis olsalardi mukafa- 
tmi gorur ve Cenab-i Hakk'in su mukafatmi elde 
ederlerdi." "Eger siikrederseniz uzerinizdeki ni- 
metlerimi fazlalastinrim, inkar eder mal ve mul- 
kunuzii dagitmazsaniz onu yok ederim." 

"Bir nimete kavustugun zaman onun kiymetini bil. 
£unku gunahlar ve isyan nimetin ortadan kalkma- 
sina sebep olur." 

"Nimeti Allah'a sukretmek suretiyle koru. £unku 
Cenab-i Hakk nimetin sukrunu bilmeyenleri siddet- 
le cezalandirandir. Nimet cezaya dbnusur." 



ADAB-I MUA^ERET 

"§ekil bakimmdan insanlar birbirlerine benzerler. 
£unku hepsinin baba ve annesi, Adem ile Hav- 
va'dir." 

"Anneler, gbguslerinde inci tasiyan sedef gibidir- 
ler. Qunku rahimlerine "nutfe" tabir edilen insan 
tohumu emanet edilmi^tir. Babalan ise gocuklann 
deger ve kiymetleri ign hizmet gbrmektedirler." 

"Eger insanlar soy bakimmdan bvunijp kendilerin- 
den daha asagi derecede bulunanlara bir tistunluk 
tashyorlarsa, uzak soylan balgk, yaratildiklan, 
yakin madde de anne ve babanm belindeki meni- 
dir." 

"Eger sen soy ve sopunla oviiniirsen, biz de co- 
mertlik ve benzeri, iyi ozelliklerle ovunuruz." 

"Ahdini yerine getirmeyen kadinlan, agzma ahp 
anma. £unku onlann sozu Bad-i saba diye tabir 
edilen ruzgar gibidir. Hangi tarafa esecegi belli 
degildir." 

"Kadinlann bzelliklerinden biri de, kalp kirmalan 
fakat guzel ve benzeri yollarla kirdiklan kalbi tamir 
etmek ign bir gayret gbstermemeleridir. f^unku bu 
tiir kadinlann kalbinde vefa denilen duygu yok- 
tur." 

"Sabretmen lazimdir. f^unkti sen gtinah isliyorsun. 



140 Hz. AH Divani 

Namazi oturup kalkarak kil." 19 

"Nafile olarak tic gun orug: tutarsan haftanm geri- 
ye kalan dbrt guntinde de yemek yiyerek oru^suz 
kal." 

"Geceleyin hanimmla ilgilenerek yumu§ak davran. 
Ona kar§i sert hareket etmekten salcin. Hanimmi 
ihmal etmen dogru bir davrani§ olmaz." 

"Belalar kar§ismda sabir gbsterirsen mukafatini 
gbrursun. Aksi takdirde hayvanlar gibi gamsiz oi- 
lman gerekecektir." 

"Biz erkekler sikmtilara gbgus germek ve celadet 
gbstermek ign yaratilmi^izdir; kadinlar ise aglamak 



Bu beyit bir hukmu ifade ediyor. Hazret-i Ali'nin hali- 
feligi esnasmda birisi, onun huzuruna gelerek hammiyla 
aralannda bir problemi oldugunu beyan etti. Kar§ihkh 
$iir soyleyerek adalet ve hakkaniyetle aralanm bulmala- 
nm istediklerinde Hazret-i Ali bu beyti soylediler. 

Davaya hal garesi bulmak ign gelen o ki§inin hanimi 
$6yle soyledi: "Benim beyim mahremi oldugum halde 
bana iltifat etmiyor. Gece oturup kalkarak namaz 
kiliyor. Gilnduzlerini oru? tutmakla geqriyor. Onun bu 
$ekilde giinah kazandigmdan endije ediyorum. Qiinkii 
bana hi? bir surette ilgi gostermiyor." 

O kadmm kocasi da §6yle dedi: "Zamammi onunla ge- 
grmekten korkuyorum. Ben kadinlara ilgi duymuyorum. 
Bazen oturarak ve bazen ayakta namaz kihyorum. Gu- 
nahlardan bu §ekilde kurtulabilecegimi umuyorum. 
Ke§ke ondan kurtulmu§ olaydim." 



Hz. AM Divani 141 

ve matem tutmak ign." 

"Kadinlar yemin ettiklerinde uzun sure bu hal de- 
vam etmez. £unku kinah parmaklar ign yemin sbz 
konusu degildir." 

"Eger sana yumusakhk gbsterirlerse buna kanma. 
£unku sana gbsterdikleri bu yakmhgi baskalanna 
da gbsterirler." 

"Sana yakmhgi oldugu surece satani surmege bak. 
Senin yoklugunda mahzun olacagmi zannetme." 

"Dediler ki sevgilin senden sana daha yakmdir. 
Onun sevgi ve askmdan hayret ig'nde kalmissin." 

"Dedim ki temiz ve saf bir su devenin sirtinda ta- 
sindigmda deve yurtir; fakat susuz oldugu halde o 
sudan igsmez." 

"Bazi dostlanni sik sik ve gun asiri ziyaret et ki 
sevgin artmis olsun. ?unku muhabbet ancak gidip 
gelme ile fazlalasip gogahr." 

"Az bir arkadashk daha guzeldir. f^unku sik sik gb- 
rusmek ve arkadaslarla dusup kalkmak ister iste- 
mez sevginin azalmasma neden olur." 

"Tirnaklanni sunnete uygun olarak kes. Sag elin 
kugjk parmagindan baslayarak; sonra orta par- 
mak, sonra basparmak, sonra kugjk parmagm ya- 
nindaki parmak, sonra da §ehadet parmaginm 
tirnagmi kes. Sol elde de ayni sirayi takip et." 

"Misafire ikramda bulun. Gbreceksin ki sana 



142 Hz. AH Divani 

ikramda bulunup, comertlik yapanlarla cimrilik 
yapip ikramda bulunmayanlardan haber verecek- 
tir." 

"Eger kusurlu bir insan senden afv dilerse onu 
bagisla. (Junku Cenab-i Hakk'm sevab ve mukafat- 
lari daha fazladir." 

"insanlara daima iyi gbrunmege gah§, onlara lutuf- 
la muamele et. Bbylece devran senden uzaklasir 
veya cefayi sana dost yapar." 



KALBIN HALLERI 

Kudretin oldukga temiz kalpli insanlarla olan arka- 
da§hgmi artir. Cunku onlardan yardim diledigin 
zaman hemen senin yardimma ko$arlar." 

"Di§tan bir delil ve haber aramaya luzum ve ihtiya- 
cm yoktur. Sende mevcut olan kalbin gizli ofan her 
$eyden haber verebilir." 

"Kusurlanma bakma; ayiplarimi brt, bir eksikligim 
olmu§sa onlan affet diye Allah'a temenni ve ni- 
yazda bulunurum." 

"Dertlerimin ?oklugundan halktan bir care ara- 
dim. Fakat benim feryad, figan ve yakan$lanma 
kimsenin cevap verdigini gbrmedim." 

"§erik ve ortagi olmayan Allah'a hamd u senalar 
olsun ki sabah ve ak§am ona §ukur ve sena etmek 
benim adetimdir." 

"Yakmhk ve unsiyyeti ile bana teselli verecek kimse 
kalmadi. Ger^ek enis ve yakm olan Cenab-i Hakk'la 
unsiyyet kurmaktan ise korkuyorum." 

"Dogru yolu gbsteren HakTeala'ya ybnelmeyen ve 
onun gzdigi yolda yurumeyen bir insana vaizler 
etki edip, onun kalbinin hastahgma deva bulamaz- 
lar." 20 



Bahauddin Nak5bendT Hazretlerine gelerek ondan §ifa 
dileyen bir hastaya tovbe ve istigfar etmesini emir bu- 



144 Hz. Ali Divani 

"Glum sekeratimn korkusunu duyan kimse uzun 
uykunun lezzetini duyamaz. £unkii bu dusunce ile 
sabahlara kadargbzlerine uyku girmez." 

"insan igin bir meselede suphe ve tereddtit mey- 
dana gelse ve onu cbzmekte sikmtiya ducar olup 
umitsizlige du§se." 

"Gbrtinmeyen islerle ilgili bir muskul ve guclugum 
oldugu takdirde saglam bir fikirle onu halletmege 
gah§inm." 

"Tasidigim anlayis ve dusunce kilicmin keskinligi, 
suphe perdesini yirttigi gibi, tarz ve bicim elbisesini 
de tarumar etmistir." 

"Ey oglum insan suretinde nice hayvanlar vardir ki 
gbrunurde isitip esyaya baktiklan icin insan zanne- 
dilirler. Oysaki bu tur kimselerin, insanhkla ilgileri 
yoktur." 

"Felek ve devran senin arzu ve isteklerin istikame- 
tinde dbndugunde, ona karsi husnu zann besledin. 
Kaza ve kader perdesinin arkasmda gizli ve senin 

yurmu§lar. Bunun nedenini soranlara §ah-i Nak$ibend: 

"Once hasta kendi sihhatine talip olmali ve ondan 
sonra Cenab-i Hakk'tan iyilejmesi icin niyazda bulun- 
mahdir ki biz de onun duasimn kabulii icin Allah'a 
yalvarahm. Kendisinin istemij oldugu $eyin meydana 
gelmesi icin once kendisi dua etmelidir. Heniiz hasta- 
nin istemedigi bir durumun olmasi icin duanin kabulii 
cok uzak bir ihtimaldir," demijtir. 



Hz. AM Divani 145 

yaratihsindan evvel yazilmis kbtu durumlardan 
korkmadm." 

"Fakir olan bir insan zengin olacagim diye Limit ve 
arzuda bulunur. Zengin ise fakirlik korkusuyla 
uzuntu duyar." 

"Diismanin bedenindeki bir hastahga ilaci ver, 
fakat onun dusmanhgindan emin olma, dost ol- 
mayan bir insanla miidaratta bulunmak sana 
yarar saglamaz." 

"Bir kimsenin isi bittigi zaman ona, ne kapinm 
bnunde duran kapicilar ve ne de kilitler engel ola- 
maz." 

"Erkekler kadmlardan emin olmasinlar. Ayni sekil- 
de kadmlar da erkeklerden emin olmasinlar." 

"Kisi, gayret ve ?aba ile kendi nefsini korumak 
istese de gbzler haindir; onu harama bakmaya 
zorlar." 

"Dunyaya ve onun islerine yuf olsun. £unku dun- 
ya, sadece teessuf ve uzuntu ign yaratilmistir." 

"Dunyanin dert ve uzuntuleri bir an olsun eksil- 
mez. Hem padisahmdan ve hem de onun emri 
altindakilerden sikintilar kalkmaz." 

"Gurbete ?ikarak, bnume gelene sordum; Acaba 
bu dunyada ger^ekten dogru ve sadik bir dost var 
midir?" 

"Dediler ki dunyada iki sey yoktur. Birisi kartal 



146 Hz. AH Divani 

yumurtasi, digeri de ger^ek ve hakiki dost." 

"Ey dunyada kedersiz safa ve zevk isteyen kisi, 
yokluga mahkum bir seyi istedin, zafere ulasacagi- 
ni timit etme." 

"§unu iyi bil ki bmrtin olduk^a imtihanlardan ge?e- 
ceksin. Hayir ve ser; kolayhk ve gugluklerle smana- 
caksm." 

"Dunyanm devamh degismekte-oldugunu gbrdum. 
Ne htizun ve sevincin ve ne de sikinti ve kederin 
devami vardir." 

"Bir dostumla olan sbzlesmemi bozma fikri igm- 
den ge?se bile kerem ve utanma gibi duygular bu 
uygunsuz isi yapmaktan beni ahkoyar." 

"Allah'a yemin ederim ki her an bir yakmini veya 
arkadasini kaybeden biriyle karsilasinm. Musibete 
ugrayanlar o kadar coktur ki nereye ugrarsam 
onlara rastlarim, sifa edici cevaplarveririm." 

"Eger, zamana kendimi kaptinrsam, dert ve istirap 
sahiplerinin sikmtilari her gun huzntimu artirir, 
bbylece gam ve kederden hali kalmam." 

"Eger ebedT dunyada rahat etmek istiyorsan, uy- 
kuyu ve gafleti birak, bir ayagini bzengide tutan 
yolcular gibi hareket et." 

"Huzur ve mutluluk o kimsenindir evinin bir kbse- 
sine cekilerek kapilanni kapamis ve perdesini ^e- 
kerek dunya ehliyle olan ilgisini kesmistir." 



Hz. AM Divani 147 

"Zaman ve gtinler, gbsterisli ve tantanah halleriyle 
buyuk isler meydana getiriyor gibi gbrtinurler. 
Halbuki akilh insan, iki kotu sonucun dogmasmdan 
baska seye §ahit olmaz. 

Birincisi zenginin mahni kaybetmesiyle karacigerde 
beliren hastahk, ikincisi de dostlardan ayrilmaktan 
ottiru beliren tizuntudur." 

"Benim huztin ve kederlerimi paylasanlarm tumu 
gitti. Geride yalnizhk ve tek basma kalmishgim 
kaldi." 

"Benim vticudum, yastiga dayanip rahat ve huzur 
icinde yatmaktan sakinir. Ctinku bltim geldiginde 
korumus oldugum vticudum, topraga bula§arak 
kemiklerim gurur." 

"Dunya i§leri ile ilgili hususlarda bir sikmtm olduy- 
sa tasalanma, ?tinku bu bir mujdedir, arkasinda, 
hemen ferahhk vardir." 

"Bir bela ve musibete ugrar ve sikmtilara mtibtela 
olursan sabir gbster ki arkasinda ferahhk ve rahat- 
hk vardir." 

"Nice afiyete erisenler, hastahklarmdan sikayetci 
oldular. Nice hastalan da gece uykusuzlugu peri- 
§an etti." 

"Hadiselerin siddetinden dolayi nice insanlar sikm- 
ti cektiler. Bazilarinm da korkudan dolayi gbzlerine 
uyku girmedi." 

"Diinya eger beni mesrur ve mutlu kilarsa ona 



148 Hz. AH Divani 

sevinmem. £unku hig bir sevingli olay yoktur ki 
sonunda iiziintiiye donii§mesin." 

"Taziyede bulunduktan sonra herkes kendi i§ ve 
gijcune doner. Musibete ugrami§ ki§iyi ate§ler 
iginde birakirlar." 

"Ge^mis olaylardan dolayi kaza ve kaderi itham 
etme. Nefsini ho§ tutmaya cah$ ki i§ler kolayla§- 
sin." 

"Her sikinti ve tizuntunun surur ve ne§e verici tara- 
fi vardir. Sur'atle dbnen gece ve gtinduz gibi gelir 
seni bulur." 

"Ben ge^mi? bir §ey igin teessuf ederek hasret 
Cekmem. Cunku meydana gelmi$ bir i$ ign uzul- 
mek bir yarar saglamaz ve giden §ey geri gelmez." 

"insani bldtiren bu keskin zehirle dolu bardagi al i£. 
Bbylece blumu tatmis olursun." 

"Gunluk nzkin az oldugunda sabret. £unkti bir 
zaman gelir ki Cenab-i Hakk senin iizerindeki si- 
kintilan kaldinr." 

"Fakir olan bir ki§inin sabri onu yticeltir. Ba§kasm- 
dan bir §ey isteyen kimse ise zelil ve hakir olur." 

"Uzun gecelere huztin ve tizuntu sipari§ edilmi$tir. 
Ecel guntinun geli§inden evvel hazirhkh ol." 

"insanlar, bir^ok aci i§lerle kar$ila§irlar ki, tadi on- 
lara karga dblegi otu gibi aci gelir." 

"Bir^ok fitneler insanlara byle suratle gelir ki onu 



Hz. AM Divani 149 

son siralarda, ilk bardakla igerler." 

"ister zengin ol ister fakir, hayatin tizuntu ile son 
bulur. Zengin de olsan fakir de olsan olup gidecek- 
sin." 

"Dunyanm tadma zehir kansmistir. Bal yedigini 
zannetsen bile ignde zehir vardir." 

"Sen bir^ok nimetlerin stikrunu yerine getirmez- 
ken Allah, sikmtilarini gidererek seni neselendirir." 

"Vakur olan bir^ok kimseler eziyet ve sikmtilan 
guler ytizle karsiladilar. Gbnltinu ah ve inlemeden 
uzak tutanlar rahat buldular." 

"Kizdiran ve insani gazaba getiren sbzlerden kula- 
gimi ahkorum. Benzersiz olan yumusakhga iltifat 
ederim." 

"Nefis, fakir oldugu zaman feryad ve figan eder. 
Nefsin fakirligi zenginlikten daha hayirhdir ve onu 
sbndurmege ^ahsir." 



DOSTLUK-ARKADASLIK 

"Kisinin degeri, arkadashk yaptigi insanlarla bl?u- 
lur. Esyanm miktanni bl^mek ign nasil bir?ok olgu 
ve tarti aletleri varsa, bir kalbin diger bir kalbe 
kar§i gbsterdigi sevgi ve muhabbet de, kavusma 
aninda belli olur." 

"Elimden, olmadan dosttan aynldigim zaman, 
hemen bana dusmanhgini Man eder. Yoklugumu 
firsat bilerek sbylenir durur. Fakat demez ki aynl- 
masi zarurT idi. Bu ayrihk onun elinde olmadan 
meydana gelmistir." 

"Allah igin sevgi ve dostluk izhar etmeyen bir kisi, 
artirma ile satilan bir malda, dellalm, alan varsa 
sattim, diyerek o maldan umidini kesmesi gibi sen 
de ondan umidini kes." 

"Seni istemeyeni ve seninle gbrusmek arzusunda 
olmayani sen de isteyip arzu etme. Onun seni bi- 
rakip gitmesinden mahzun olma. £unku gbzleri ne 
ise kalbindeki hisleri de odur." 

"U9 §eye riayet etmeyen bir insanla arkada§ olma 
ve bir avug kiile olsa bile onu sat" 

"Bunlar dogruluk ve vefa ile mal ve mulkunu co- 
mertge dagitmak ve sbylenen bir sirri saklamak- 
tir" 

"Benim dusmanimla dost olan bir kimse, benim 
dusmanimdir. Bana muhabbeti oldugunu sbylese 



Hz. AM Divani 151 

bile ben ona inanmam. Benim dostuma dostluk 
gbstereni ben fazlasiyla sever ve onu dost kabul 
ederim." 

"Ey benim dtismanimla dost olan kimse, benden 
uzak ol. £unku gonuller arasmdaki sirlar birbirin- 
den uzaktir." 

"Bana muhabbet ve sevgi gbsteren kimseye ben, 
bmrumun sonuna kadar sevgi gbsterir, ona safa ve 
dostluk meyvesini takdim ederim." 

"Beni terk edip yuz ceviren bir insan bununla ye- 
tinmeyerek hakkimda kbtuluk yapmaga cahsirsa, 
onun dogru yola gelmesi igin Allah'a dua ederim." 

"insanin bin tane dost ve arkadasi da olsa ?ok de- 
gildir. £unku bir tek du§man bazen insana 50k 
gelir. Bin dost ?ok degildir ama bir dusman 50k- 
tur." 

"Ne yararin ve ne de zararm vardir. Anladim ki 
senin varhgin ile yoklugun birbirine esittir. Ne ma- 
Imla ye ne de canmla yardimda bulunuyorsun:" 

"Mtimkun oldugu kadar ve guctin yettigince insan- 
lardan uzak kalmaya ?ahs. Sana kbtulugu dokuna- 
cak kimseye yakm olma." 

"Sana yaklasmak isteyip selamet ve huzur iginde 
olan kimseye sen de yaklas. Razi olmayip senden 
uzak kalan kimseden, sen de ilgini kesip uzaklas." 

"Bir topluluk ne kadar kuvvetli olursa olsun, gunun 
birinde gruplasma ve aynlmalar onu dagitir." 



152 Hz. AM Divani 

"Haseb ve nesebi bozuk kbtu kimseye iyilik yapar- 
san iyiligin zayi olur. Boyle bir sey yapma. £unku 
kbtu ruhlu kimse senin iyiliginin kiymetini bilmez." 

"Eger iyilik yapmak istiyorsan, iyi insanlara yap ki 
miskin, kokusunu salmasi gibi senin de o iyiligin 
her tarafa yayilmis olsun." 

"Hilim ve yumusakhgi kendine huy edin, insanlarm 
eziyyetlerini affet. Yaptigm bu isin mukafatini gb- 
rur ve isitirsin." 

"Sevdigin zaman haddi asmayarak ve ifrat ile tefri- 
te sapmadan sev. £unku ne zaman onunla geki§ip 
ayrilacagin belli olmaz." 

"Dtismanlik besledigin zamanlarda da ifrata ka?- 
ma. Cunku olabilir ki bir gun kendisiyle cekisip 
dtisman oldugun kisi ile bansasin." 

"Ger^ek kardesin o 'kimsedir ki sidk ve dogrulugu- 
nu senden eksik etmez. Kendi nefsine zarari do- 
kunsa da faydayi senden ayirmaz." 

"Seni perisan eden bir durumu gbrdugtinde he- 
men onu duzeltmege ?ahsir. Senin derlenip topar- 
lanman igin kendisini feda eder." 

"Fazilet ve kerem, iyi huyun eseridir. Yaptigi bir 
iyiligi basa kakmak ise kbtu sanatm ta kendisidir." 

"Dostunla kurmus oldugun yakmhgi sbzlesmene 
aykiri davranarak bozma. £unku bbyle bir davra- 
ni§, sevgi ve yakinligm ortadan kalkmasina neden 
olur." 



Hz. Ali Divani 153 



"Gergek sevgiden yoksun olup gorunurde dostlu- 
gunu ilan eden kotu kimselerin sohbetinden sa- 
kin. £unku iglerinde bir sevgi olmadigi halde di§- 
tan seni seviyorlarmis. gibi davranirlar." 

"Eger onu hosnut edersen, senin lutuf ve keremi- 
ne sevgi besler. Armaganlanni kestigin takdirde 
sana zehirleri hazirlar." 

"Birbirlerini gbrdtiklerinde dostluk ve sevgilerini 
ilan edenler, her nedense ayrildiktan sonra bu 
dostluk ve sevgide kusur edip unutmayi tercih 
ederler." 

"Nice himmet ve gayret sahibi kisiler vardir ki zul- 
me asla nza gbstermezler. Guzel ahlak ile alemde 
mtimtaz ve bnemli bir yer isgal ederler." 

"Akranin olan ve seninle denk gelen, kimselerle 
arkadashk; yap. £unku kaybolan bir serefi tekrar 
kazanmak cok zordur." 

"Muhabbet ve sevgi ehliyle dost ve arkada? ol. 
£unku bu tur kimseler kerametlerle kusatilmislar- 
dir." 

"Hidayetin delilleri yeryuzunde sayisizdir. Gbklerde 
de en iyi durumlan bildiren alamet ve nisanlar 
vardir." 

"Hie bir arkadas yoktur ki insana muvafakat edip 
ona yardimci olsun. Bulunan arkadaslarda da sa- 
dakat ve dogruluk yoktur." 



154 Hz. AH Divani 

"Bir kimsenin, sana ihtiyaci kalmasa da yine bir 
gun seni hatirlamasi ve seni unutmamasi gerekir. 
Gercek dostluk budur." 

"Gercek dostum o kimse degildir ki benden usan- 
mis, olsun. Kayboldugumda da baskalarmi dost ve 
arkadas edinsin." 

"Gercek dostum o kimsedir ki ilgisini devam ettirip 
sirlarimi saklar-ve benim sikintilarim onun kalbini 
de kaplar." 

"Ey arkadas ve dost arayan kimse bu-zamanda 
senin aradigin dost ve arkadas yoktur." 

"Arkadaslarm hepsi zalimdirler. Bu devirdekilerin 
hepsinin iki dili, iki yuzu vardir." 

"Seninle karsilastigi zaman guler yuz gbsterip te- 
bessum edenler, kalplerindeki kotulukleri sakhyor- 
lar." 

"Gbzlerden bir an kayboldugun zaman sana, iftira- 
da, bulunur ve buhtan ederler." 

"iste yasadigimiz zaman, iste bu dbnemde yasa- 
yanlar. Sevgi ve muhabbetle kendisini kabul ede- 
cegin iki can arkadasi yoktur." 

"Ey huzur ve selamet bulmak isteyen kimse, bir 
koseye cekilip tek basma yasa. Senin yasadigm 
cagda kendileriyle unsiyyet ve yakinhk kurulacak 
kimseler yoktur." 

"Verdigi sbzu tutmak icin mezarlardan daha vefah 



Hz. AM Divani 155 

bir §ey yoktur. Kadinlann siginacaklan en saglam 
hisar, mezarlardir. Mezar ziyaretleri sbzlerin yerine 
getirilmesinde buyuk ve sadik yerlerdir." 

"Devr-i zaman beni byle bir dosta ismarladi ki hatir 
bilmez, gonul tanimaz, isi gucu cefa ve eziyettir." 

"Sen dua et, uztintu ?ekme. Umulur ki guruk kalpli- 
lerin kalbi duzelmis olsun. £unku bozuk olan bir 
derinin bile sepicilik ile duzeldigi gbrulmustur." 

"Eger senden yuz ^evirirlerse izzet ve ikramla kar- 
sihk ver. Eger senden bir sbz saklarlarsa asla onlar- 
dan bir sey sorma." 

"Birgoklan dtinya mahni toplamak ion ugrasir di- 
dinir. Fakat daha sonra kbtuliik ve sekavet ehli 
olan varisleri bu mal ve mulk tizerinde kavga eder- 
ler." 

"Bazilan bu dtinyadan olup gitmelerine ragmen 
biraktiklan eserler sayesinde sanki yasiyorlardir. 
Bazilan da hayatta olmalanna ragmen, olulerden 
farksizdirlar." 

"?oluk cocuguna, sana misafirlige gelmis olanlara 
ve gudugunti ifade ederek sikmti idnde bulunan 
fakirlere harcamalarda bulunmaktan cekinme. 
Bunlar israf sayilmazlar." 

"Kendilerine uyulacak iyi insanlar, bu dunyayi bira- 
kip obtir dunyaya gittiler. Her isi yerli yerinde gb- 
rup kbtulijge engel olanlar dunyalarmi de- 
gistirdiler." 



156 Hz. Ali Divani 

"Dinde §uphe ve tereddtit edenlerle arkadas olma, 
onlari terk et. £iinku egri du§unceli olanlar daima 
§ijphe cukurunda kaldilar." 

"Bir isi if§a etmekten sakin. £unku ayagi sunken 
insanm kusurunu sbyledigin zaman onun kin ve 
dusmanhgmi kazanirsm." 

"Kotulerle arkadashk yapmaktan sakin. Senin ar- 
kadaslarm, §erefli insanlarm oglu olan temiz kim- 
seler olsun." 

"Allah'm nuruna mazhar olan kisiye, meramma 
ulasmak ign bntine gkan engeller bir anlam ifade 
etmez. Uzun uykuyu birakip uyanik kalmak ona 
daha kolaydir." 

"Ey nefsime olan eziyetten dolayi bana hucum 
edenler ve ey uyanikhk bah^esinde geceleyin yu- 
ruyusumu ayiplayanlar." 

"Eger ytiksek mertebeler kazanmak istiyorsan ve 
bbyle bir niyetin var ise, gurbete ve yolculuga gk- 
maga hazirlan ki bes ttirlu yaran vardir." 

"Seyahatin bes yaranndan birincisi sikmti ve kede- 
rin yok olusuna vesiledir. Rizkm talep edilmesi, ilim 
ve terbiye kurallanni bgrenmek ve iyi kisilerle soh- 
bet imkanini elde etmek, ancak seyahatla mum- 
kun olabilmektedir." 

"Denilse ki, gbrtinurde yolculuk ve seyahatin ya- 
rarlari var ise de ova ve sahralan asmak, bu esna- 
da gesitli sikmtilara, eziyet ve gu^ltiklere kat- 



Hz. AM Divani 157 

lanmak da vardir. Biz de o zaman deriz ki:" 

"Ki§inin vatanindan uzak oldugu halde olup, dun- 
yasmi degi§tirmesi, mufsid ve gammazlar arasin- 
da kalarak olmesinden daha hayirhdir." 



KONU§MA-SOHBET 

"Cahil ile sohbet ve arkadashk yapmaktan sakm. 
Hem senin ondan uzaklasman ve hem de onun 
senden uzaklasmasi ikinizin yarannadir. £unku 
birgok akilh ve bilgili insan, cahillerle olan arkadas- 
hklari yuztinden yok olup gittiler." 

"Dilini sbvmeye ahstirma, tath konus. Aksi takdirde 
havlayan kopek gibi dilin durmadan kotuluge ah- 
sir." 

"Ash ve topragi temiz olmayan bir insanin agzm- 
dan guzel ve hosa gidici kelimeler gkmaz 

"Erbabiyla oldugu takdirde az sbz guzel bir seydir. 
Fakat erbabiyla olsa bile 50k sbz girkin ve kotu- 
dur." 

"Mecliste vakitsiz sbz sbyleme. Akil igin bir sus 
mesabesinde olan susmayi tercih et." 

"Kisi kendi dilinin sur<;mesiyle blume ve cezaya 
garptinldi. Yoksa ayak stir^mesiyle daragacina 
gitmedi." 

"Susmakta olan bir insan zillet ve hakarete 
muhatab olmaz. £ok konusan ise gesitli surgmeler- 
le karsilasir." 

"Eger sbz sbyleyenin konusmasi gumus ise, susma- 
si yakutlarla suslu incidir." 



Hz. AM Divani 159 

"Bir meclisle sana sorulmadigi takdirde konusma- 
ya baslama. (Junku akilh insanlara gore bbyle ha- 
reket etmek grkin kabul edilmi§tir." 

"insan sustugu zaman hakkinda daima husnu zann 
beslenir. Akh eksik ve ahmak olsa da sustugu ign 
ne oldugu bilinmez." 

"Mizah ve sakah sozler soylemekten gekin. Qunku 
gogu zaman saka ile karisik sozler, sana telafisi 
gijf belalar getirir." 

"§u sozu hi? bir zaman yalanlama. Zamane insan- 
lan ya umduklanna veya korktuklarma ikram ve 
iltifat ederler." 

"Sana eziyet veren ve seni sikan bir sozu, hi? soy- 
lenmemis farz ederek susmayi tercih et. Qunku 
senin rahatin bundadir." 

"islam dini igin gbzyasi dbkerek agla. f^unku erkan 
ve nisanlanni terk edip sartlarmi bir kenara ittin." 

21 

"islam'm guzide ve se?kin muntesibleri gogup gitti- 
ler. Geriye onun gereklerini yerine getirenlerden 



TaberT'yi esas alarak Kadi-Mir Huseyin YezidT, bu §iirin 
soyle-ni§ sebebini §u olaya baglar: Hazret-i Ali, ibn-i 
Mulcem denilen mel'un tarafindan yaralandigi zaman 
hayatmdan Limit kesildiginde karde§i Ukeyl bin Ebi 
Talib gizlice Muavi-ye'ye giderek ona biat etmi§tir. Bu 
olay Hazret-i Ali'ye intikal ettirildiginde aglayarak yuka- 
ndaki bu §iiri soylemi5tir. 



160 Hz. Ali Divani 
50k az ki$i kaldi." 

"Buyuk sbzlerden ve buyuk konu$maktan da geki- 
nirim. Bbylece tiksindigim bir §eyin cevabini ver- 
memi$olurum." 

"Akh noksan bir insanm hezeyanlanna cevap verir- 
sem ben akil bakimindan ondan daha noksanim 
demektir." 



Hz. AM Divani 161 

SEVGI 

"Allah ign olan bir sevgi, saf ve karsihksizdir. Fakat 
kotulukler uzerine kurutmu§ bir sevginin sonu 
uzuntij, elem ve keder ile biter." 

"Eger irki temiz, ash pak olan bir kimse, bir rica ve 
minnetle gelip senden bir sey talep ederse, guzel 
soz ve agik bir dil ile kendisine cevap ver. Musa- 
maha eden, ciddT insanlara yakisir sbzler sbyle." 

"Senden bir sey isteyen asil insana, basim ve gb- 
zum tizere veririm, diyerek onu hos-tut. Serefli ve 
kerem' sahibi insanlarm bvgusunu alan, kazanir." 

"Sevgide sakin aldanma. Seven insanin cesitli delil- 
leri vardir. Yaninda sevgilisinin gizli durumlarmi 
saklamasi getindir." 

"Bunlardan birisi naz ve niyazla sevenini imtihan 
etmesidir. Sevdigi insanin yaptigi her ise sevinir." 

"Hakiki sevginin bir delili de insana sevgilisinin bir 
sey vermeyisinin hediye ve ihsan gibi gelmesi; onu 
fakir yaptigi zaman, bunu buyuk bir ikram gibi 
gbrmesidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de sevenin daima 
uyanik kalmasidir. Ona verilmis olan her seye nza 
gbstererek onunla kani olmasidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de, elbiselerini gikarip 
denize girmek ign can atan kisinin duydugu heye- 
cani tasimasidir." 



162 Hz. Ali Divani 

"Sevmenin delillerinden biri de fani olan bu dun- 
yaya iltifat ve ragbet etmemesi, gegici olan nimet- 
lere gonul baglamamasidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de mahbubuna mut- 
lak itaat etmektir. Onu azarlasa da israrla kendisi- 
ne olan sevgisini belirtmektir." 

"Sevmenin delillerinden biri de sevgilisine olan 
hasretten dolayi, yuztinun sapsari olmasi, iginde 
bir sikmti bulunmasidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de kendisini mesgul 
eden buttin §eyleri birakarak sevgilisinin unsiyet ve 
yakinhgiyla teselli bulmasidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de yuztinun hep gul- 
mesi, fakat ignde devamh bir arzu ve istek bulun- 
masi, §uphe ve vesveseden uzak kalmasidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de insanlar arasmda 
guler yiizlu olmasidir. Fakat i^ten, ^ocugunu kay- 
beden bir kadmin mahzun olmasi gibi uzuntij, 
duymasidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de §udur ki: gecele- 
yin feryad ve figan ederek aglamasidir. Oylesine 
bir feryad ki kimse kendisine nasihat edecek ce- 
sareti bulamasin." 

"Sevmenin delillerinden biri de dergahma el uzat- 
mis ve bir sey isteyenleri sevindirip onlara izzet ve 
ikramda bulunmasidir." 

"Sevmenin delillerinden biri de uygun olmayan bir 



Hz. AM Divani 163 

is yaptiginda, akilh insanlardan birinin gbrmesiyle 
aglamasidir." 

"Sevmenin, delillerinden biri de zor olan isleri ba- 
sarmak, ff sebilillah cihad etmek ve benzeri faziletli 
isler pesinde kosmaktir." 

"Sevmenin delillerinden biri de butun islerini il- 
kbnce Allah'a havale ve teslim etmekdir. £unku 
adil-i mutak, ancak Allah'tir." 



KADER 

"Allah Teala'nm bizim durumumuzla ilgili takdiri 
igin bir smir gzilemez. Her §eyimize ve her halimi- 
ze bakici olan O'dur. Bizim tedbirimizin ustunde 
onun takdiri vardir." 

"Bu fani aleme ragbet ve iltifat eden elbette felek- 
ten §ikayetci olur. £unku safasini geken bir gun 
cefasmi da ?eker." 

"Korkakhkla ulanma; ileriye atihp gayret gbster- 
mede ise mukafat mevcuttun Kurtulmak ign ka- 
derden ka?an kimse muvaffak olamaz. Kimse ka- 
derden ka^amaz." 

"Sikmtilar ve guglukler senin igin bir gun kolay 
olacaktir. £unku butun" i§ler Allah'in takdirine 
gore olgulup bigilmi^tir." 

"Allah'in istemedigi §eyler gelip seni bulmaz. Sana 
eri§en §eyler O'nun takdir ettigi ve uygun gordugu 
i§lerdir." 

"Zamanin olaylan kar§isinda sabret, kimseye 
kizginlik gosterme. Levh-i Mahfuz'da yazili olan- 
lann di§mda hifbir §ey insanin ba§ina gelmez." 

"Allah'in bana takdir ettigi bir §ey, ba§kasina 
gitmeyecektir.. Onun \g\n iizulmem." 

"Serik ve ortagi olmayan Allah'a hamd u senalar 
olsun. Benim kuvvetim yoktur, himmetim de $e- 
reften ba§ka bir §ey degildir." 



Hz. AM Divani 165 

"Takdir edilen bircok §eyler vardir ki gizlice gelir. 
insanlar, ondan geldikleri ana kadar da haberdar 
olmazlar." 

"Ezelde takdir edilmeyen hileyle elde edilemez. 
Ancak daha once takdir edilenler meydana gelir." 

"Her §ey takdir edildigi zamanda meydana gelir. 
Ancak cahil kimseler zahmet ve sikmti cekerler." 

"Kuvvetli olan bir kimse kendi cah§ma ve gayretiy- 
le muradma eri§emez. Cunku zayif olanlar da ma- 
kam sahibi, olurlar." 

"Gece uyuyamama hastahgi, vucudumdaki kuvvet 
ve takati tuketti. Zayif bedenim adeta bir bastona 
dbndu. Egilmi§ bir hale geldi." 

"Gercek ashni du§unursen topraklan oldugunu 
hemen anlarsm. Aslma tekrar dbnmen gerekecek 
ve toprak tabakalarinm altina gireceksin." 

"Senin istedigin Mac, yine §endedir. Fakat bunu 
anlayamiyorsun. ilacmi aradigm dert de sende 
meydana gelmi§tir, ba§kalanndan gelmemijtir. 
Fakat buna dikkat etmiyorsun." 

"Sihhat kadar kiymetli bir §ey yoktur, onu pahah 
zannetme. Sikintiyi da ucuz sayma. r^unku sikmti 
ucuz degildir." 

"Achga tahammul ve sabir gbster, §i§manhga iltifat 
etme. Nice zayif hayvanlar kesilmekten kurtulur- 



166 Hz. AH Divani 

ken, semiz olanlan bigagin altma yattilar." 22 

"Dtinyadaki hastahklarin cogunu gbrdtim. Bu dun- 
yada bir^ok hastahga §ahit oldum. Olum anma 
kadar bir^ogunun hastahktan kurtulmadigi vaki- 
dir." 



Zayifhk, islam'da makbul sayilan bir harekettir. ibadet 
ve taata engel olan §i§manhk hakkmda imam 
§afii,"§i§man insan hig bir zaman felah bulmadi" buyu- 
rur. Ozellikle alimlerdeki §i§manhk hig bir zaman mak- 
bul sayilmami§tir. HadTs-i §erifte, 

"Ciisseli olan ve §i§manhga iltifat eden alime, Allahu 

Teala bugz eden" buyurulmu§tur. Hatta sahabilerden 
karni bCiyuk birini i§aret eden Rasulullah sallallahu aley- 
hi ve sellem, "Bu karin ba$kasinda olsaydi senin i(in 
daha iyi olurdu," buyurmu§lardir. 



Hz. AM Divani 167 

GEN£LiK-iHTiYARLIK 

"insanlar, bana kan aglatan o iki seyin hakkinm 
onda birini dahi yerine getirmezler. Bunlar, dost- 
lardan uzak kalmak ve gengligin sona ermesidir." 

"Ge^mekte, olan genglik yillarimi dusundukce ag- 
ladim, durdum. Keske giden o genglik yillari tekrar 
geri dbnebilseydi." 

"Eger genglik, satin alman bir sey olsaydi, onu 
satandan istedigi fiyattan satin ahrdim." 

"Her ne kadar geri gelmesini ve satih almayi te- 
menni ettikse de genglik, elden gikip yuksek yerle- 
re ve erisilmesi gug makamlara ulasmakta; ona 
kavusmak, ancak ebedT alemde mumkun olacak- 
tir." 

"£ok yigit ve kahraman vardir ki bltimden ?ekin- 
meden benim gengligim htikum surmektedir, diye- 
rek sabah ve aksam emin bir sekilde yasarlar. Oy- 
saki kendilerine kefen bigldigi halde bundan ha- 
berleri yoktur." 

"Bir kimse altmis senelik bmur surse de yarisi 
gece olan bu bmur uykuda gbrulen bir ruya gibi 
gegmektedir." 

"Omrun yansinm yarisi da gaflet ve bilmezlikle 
geger. Bbylece sagi soldan ayirdetmek igin insanin 
gucij yoktur." 

"Omrun yansinm yansini uge bbldugumuzde, bu- 



168 Hz. AH Divani 

nun ugte biri ge§itli hirs ve emellerle gegsr. Cahs- 
mak ve goluk gocugun nafakasini temin etmek bu 
savi ignde bnemli bir yer tutar." 

"Omrun geriye kalan kismi ge§itli sikmtilar ve ihti- 
yarhkla gegnektedir. Gbgnek ve sefer hazirhgi 
yapmak isteyenler bunu bbyle bilmektedirler." 

"Omrun uzun olmasmi temenni etmek cehaletten 
baska bir sey degildir. Omrun taksimi, agikladigi- 
mizgibidir." 

"Gunler gegsrken geriye gunahlardan baska bir 
sey kalmiyor. Oysaki sen gaflet ignde kalmis. ve 
dunya seni Hak'tan ayiran islerle mesgul etmekte- 
dir." 

"Dunya hayati ile sevinmen gurur ve pismanhktan 
baska bir sey degildir. Dunyada ebedi kalmak du- 
suncesiyle hareket etmek, bo§ ve anlamsiz bir 
davranistir." 

"Ahiret tarlasi mesabesinde olan bu dunyada, 
azigini temin edince yol hazirhgini yap. isi acele tut 
ki gok gegneden blum geliverir." 

"Bu dunya, yolculuga gkmak ig'n inilip binilen bir 
yerdir. Aksamleyin inen yolcu sabahleyin yolculuga 
gkmak ig'n harekete gegsr." 

"Ne zamana kadar bu hakikT olmayan ask oyunu- 
nun eteklerini tutup gskeceksin. ihtiyarhk geldi ve 
genclik, elbiselerini soymak zorunda kaldi." 

"Nefsimdeki siddetli arzu atesi, basimda beliren 



Hz. AM Divani 169 

bltim isaretiyle sbnup gitti, ihtiyarhk yildizi dogun- 
ca, zevk ve safa guntim, karanhk geceye dbndu." 

"Gen^lik, insandan yuz ^evirdikten sonra yuzdeki 
kirmizihk gun-be-gtin sarihga dbnijsur. Basmdaki 
killar beyaz olur, bbylece aydmhk olan gtinler, kap- 
karanhkolur." 

"Basimm tizerinde beyazbaykus yuva yapti (Ba- 
simdaki siyah killar bembeyaz oldu.) Bunun uzeri- 
ne yuvadan her an kargalar u?up gitmektedir." 

"Benim bmur binamm harab oldugunu gbrunce 
ziyaretime mi geldin? £unku senin gezdigin yerler 
viranelerdir. Sen daima harab olan yerlerde gezer- 
sin." 

"ihtiyarhk miiezzini basin tistune gikip ytiksek sesle 
artik gitmek, zamani geldi, hazirlan diye seslen- 
mektedir." 

"Olijmun habercisi olan ihtiyarhk gelip gatti. Sa?la- 
rim agardi. Fakat bende mevcut olan hirsta bir 
degisiklik meydana gelmedi. Suphesiz dtinyaya ait 
hirslan yerine getirmek, bu belaya mubtela olan 
ki^iye -geng: te olsa sikinti ve eziyet gektirir." 

"insanin killarinm beyazlamaya baslamasi, bltim- 
den bir isarettir. Yaslanmanin baslangig: tarihidir." 

"Senin vucudundaki killann beyazlamaya baslama- 
si onlarm blumu demektir. Killann izi tizerinde sen 
de blume yuruyeceksin." 

"Basmdaki beyaz killari gbrdugunde tedarikini 



170 Hz. Ali Divani 

yapmaga basla ve hayattan sakinmaya gah§." 

"Benim yasayisim hig dtizenli gegebilir mi? Sakah- 
ma ihtiyarhk alametleri girdikten sonra onlari bo- 
yamak ne isle yarar?" 

"dmrtin en guzel gunleri, ihtiyarhktan evvelki 
genglik yillandir. Bu gtinler, ayrilmaya baslayinca 
insan yokluga mahkum olmus demektir. £unku 
gengligin parlak ve guzel gtinleri yukseldigi son 
noktadan inmege dogru baslar." 

"Dunyanm genis oldugunu farzetsen bile bir gun 
bu genislik zevale erip inkiraza (sbnme-zeval) ug- 
rar." 

"Hos geldin, safa geldin ey ihtiyarhk demleri. Yuru- 
yup giden genglik yillarmi Allah'a emanet ettim." 

"Gen^lik gunleri, sanki hi? yasanmamis gibi gitti, 
ihtiyarhk ise hig zeval bulmayacakmis gibi geldi." 



Hz. AM Divani 171 

GUNLER 

"Bu dunyanin bir gece ve gunduzden ibaret oldu- 
gunu gbrmez misin? Tekrar edilmek suretiyle Cu- 
martesiden Cumartesiye gelinmekte, bbylece haf- 
ta tamamlanmaktadir." 

"Gunlerden cumartesi gunu cok guzel bir gundur. 
£unku bu gunde avlanmak igin seriatta bir yasak 
konulmamistir. Diger gunlere nisbetle cumartesi 
gunu daha rahat ve huzurludur." 

"Pazar gunu insaata baslamak iyidir. f^unku Hak 
Teala o gunde yaraticihk vasfmi gbstermege bas- 
lamistir." 

"Pazartesi gunu yolculuga cikarsan, arzu ettigin 
seyleri cabuk elde edip servet ve bolluga kavusur- 
sun. f^unku pazartesi genislik ve bollugu icine alan 
bir gundur." 

"Hacamat (Vucudun bir yerini yarip tizerine boy- 
nuz koyarak kan aldirmak) yapmak isteyenler, sail 
gununti tercih etmislerdir. f^unku o gun de kan 
akitmak diger gunlere nisbetle yeg tutulmustur." 

"ilac almak ve kullanmak isteyenler, carsamba 
gununu tercih etmelidirler. f^unku o gunun tedavi- 
ye iyi geldigi bilinmektedir." 

"Per§embe gununde ihtiyac sahiplerinin istegi 
yerine getirilir. Dualari, i§iten Cenab-i Hakk o 
giinde arzu ve temennileri kabul ederek onlara 



172 Hz. AM Divani 



cevap venr. 



"Evlilik, dugtin yemekleri ve erkeklerle kadinlarm 
gerdege girmeleri cuma guntinde olmaktadir. Bu 
ttir i§lerin bbyle bir gunde olmasi daha uygundur." 

"Bu ttir ilimlere peygamberler veya onlari izleyen 
bilginler vakif olmu§lardir." 

"Yildizlar ilmiyle ugra§anlar ve doktorlar bldtikten 
sonra tekrar dirilmeyi inkar ettiler. Ben onlara 
§unu dedim:" 

"Sizin dedikleriniz dogru gkarsa benim bir zararim 
olmaz. Fakat benim dediklerim olursa sizler zararh 
gkarsiniz." 



ECEL-OLUM 

"Kesintisiz olarak ebediyyen yasamak hig mumkun 
mij? Ruh, blum urgani ile baglanmistir." 

"Cisim, blum oklanna hedef olmustur. Mulk ve 
dunya hayati degismege ve saltanat, yikilmaya yuz 
tutmustur." 

"Dunyaya blumu karsilamak igin geldin. Bu dunya- 
ya girisin ve geli^in, gkip, gitmen ig'ndir." 

"Uzun hayat igin baska bir yol var midir acaba? Ey 
yolcu blum ig'n bir degisiklik dusunulemez." 

"Olum, ne babayi ve ne de gocugu ahkoyamaz. 
Oyle bir yoldur ki burada herkes ister istemez yu- 
rumek zorundadir. Allah'tan ba§ka higbir §ey baki 
degildir." 

"Cenab-i Hakk tarafma gitmekten ba§ka bir yer 
yoktur. Herkes ig'n bu yolda yurumek mukadder 
olmustur." 

"Alemlerin yaratilmasma neden olan Rasulullah 
sallallahu aleyhi ve sellem vefat ettigine ve umme- 
ti de devamh kalmadigma gore herkes blecektir. 
Onlardan once de kimsenin baki kalmasi temin 
edilmemistir." 

"Olumden kacmak ig'n iki gunu tercih etmek zo- 
rundayim. Birisi o gunde blum takdir edilmemistir. 
Digeri de blum gunudur." 



174 Hz. AH Divani 

"Olumumun takdir edilmedigi gtinden korkum 
yoktur. Olumumun takdir edildigi gunde ise korku, 
ka?ma ve kurtulma mumkun degildir." 

"Elinde hayir islemek igin firsat varken, sakm yar- 
ma birakayim diye geciktirme. £unku yarm geldi- 
ginde belki de sen bbur dunyaya gideceksin. Olu- 
mun ne zaman gelecegi belli degildir." {U5 pey- 
gamber bile ansizm vefat etmisjerdir.) 

"Olum haktir, herkes bu §erbetten i^ecektir. Oy- 
leyse sana dogru hizh adimlarla gelen blume karsi- 
hk, sen de hayirh isleri yapmakta acele et!" 

"Olum oklari hi? bir zaman hata etmezler, daima 
hedeflerine vanrlar. Bugun isabet etmediyse yarm 
mutlaka isabet edecektir." 

"Dunyada ebediyyen kalmak arzusunda iken sana 
blum disinin keskin olan tarafi gbrunmege basladi. 
Oysaki sen blumden gafil ve habersizce yasiyor- 
sun." 

"Ey dunya pesinde kosan kisi, senin tasavvurlarm 
anlamsizdir. Cunku arzu ve emellerin sonsuz oldu- 
gunu zannediyorsun. Halbuki insani blduren olCJ- 
mun oklari gizlidir. Kime ybnelirse hemen bldurur. 
Onlardan kurtulmak veya bir anhk gecikme ile 
daha sonra cekebileceklerini dusunmek bosuna- 
dir." 

"Ey zamana hukmederek vakit ge^iren kisi, blum 
yavas yavas sana dogru yaklasmakta ve blum, vak- 



Hz. AM Divani 175 

ti gelmis bulunmaktadir." 

"Dtinyada yasayan ve hayat surenlerin aldanma- 
sindan ve blumun verdigi sogukluktan daha deh- 
setli ve urkutucu bir sey gbrmedim. Her iki durum 
da belli duzenin son noktalandir." 

"Bir insanm akraba ve dostlanna blum geldiginde, 
aglamalarma hayret ederim. Musibete ugramis 
insanm feryat ve figan etmesi tuhaf bir seydir." 

"Akrabalanma ait bir bina bnunden ge^tigimde, 
eskiden yasamislarin higbir izine rastlamam. Sanki 
onlari susmus gibi gbrurum." 

"Olum vakti geldiginde, korunmak igin giyilen zirh 
ve benzeri elbiselerin insana ne yarari vardir? Bun- 
lar, kisiyi blumden koruyamazlar." 

"Olum, cok tuhaf bir seymis gibi cahilcesine bagi- 
nrlar. Aglayarak ve yaka pa?a yirtarak feryad eder- 
ler." 

Cenab-i Hakk, butun insanlan blum hususunda esit 
kilmistir. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 
Efendimiz, diger peygamberlerden ustiin iken 
bliim aninda eceli geciktirilmedi." 

"Gbrunurde blum, sekil bir ayrihk gibi ise de 
Hakk'a kavusma araci oldugundan uyanik insanlar 
blume karsi bir arzu ve istiyak duyarlar." 

"Gaflet perdesinin arkasma gizlenerek, ilahi emir- 
leri yerine getirmekten cekindin. Fakat yakinda 
senin ruhunu almak ign byle bir elg (Azrail) ge- 



176 Hz. Ali Divani 

lecektir ki gaflet perdesi ona mani olamayacaktir." 

"Ekin, biglmek zamanina eristi, onu tarlada birak- 
mak mumkun -degildir. Ekini bi^mek gerekir." 

"Humma hastaligmin siddetine kapilanlarm hep- 
sinde ayni isaret ve delil vardir ki sonunda blume 
dugar olurlar." 

"Senin bekgilerin ve nbbet tutan koruyucularm 
olsa bile blumden hig bir zaman emin olma. £unku 
blum bir gbz agip kapayincaya veya bir nefes alm- 
caya kadar yakmdir." 

"Olum oklarinm daima hazir vaziyette bekledikle- 
rini bilmelisin. Zirh ve kalkanla korunanlara bile 
hemen ulasiverir." 

"Olum ansizm ve sen hig farkina varmadan gelir. 
Mezar ise, islemis bldiigun seylerin bir sandigi 
gibidir." 

"Gaflet ve bilmezlik ignde iken ecel gelip seni bu- 
lur. Sen hig -farkina varmadan blum sana yaklas- 
mis olur." 

"izzette oldugum zamanlarda blumu anmadim. 
Oysaki blum, her azizi zillet ignde birakir." 

"Senden sonra geriye kalan konustugun ve sbyle- 
digin sbzlerdir. Hayirh ve yararh olan seyleri sbyle 
ki bunlar senin hayirla, anilmana vesile olsun." 

(Hz. Omer radiyallahu anh'a) "Sana bassaghgi di- 
lemem hayattan emin ve ona guvendigim ig'n, 



Hz. AM Divani 177 

degil dinin bir stinneti oldugu igindir." 

"Kendisine bas saghgi dilenen kimse dtinyada 
blenden sonra baki degildir. Bir zaman sonra ken- 
disi de blur." 

"Mai ve mulklerimizi mirasglar igin toplamaktayiz. 
Evlerimizi de devran yiksm diye insa etmekteyiz." 

"Yerytizunde bir^ok §ehirler yapildi. Fakat ?ok 
ge^meden harap oldular, ahalileri de olup gittiler." 

"Eger bldtikten sonra bylece kalsaydik bltim herke- 
sin rahat ettigi bir sey olurdu." 

"Fakat bldtikten sonra tekrar diriliriz. Kiyamet gu- 
nunde her seyden sorguya gekiliriz." 

"Keske annem beni dogurmasaydi veyahut devam- 
h olarak ?ocuk kalsaydim. Keske bir ot olsaydim, 
beni hayvanlar (kuzu ve geyiklerin yavrusu) yesey- 
di." 



178 Hz. AM Divani 

ZAMAN-DEVRAN 

"Gunlerden hangi gun gbsterilebilir iginde tuhaf 
olaylann cereyan etmedigi anlar bulunsun." 

"Zamanm toprak ba§ma olsun. £unku byle bir de- 
virdeyiz ki hak ve hukuka riayet edilmez, isyandan 
ba§ka bir §ey ortahkta gbrunmuyor." 

"Devrandan merhem isteyip yarasini iyile$tirmege 
gali^an ikisi, tedavi yaptigini zannediyor. Halbuki 
bilmez ki, yara ustune yara a?mi§tir." 

"Gel bir daha evlenmemek uzere u? talak ile $u 
devran gelinini bo$a. Vefasiz olanmi terk edip vefa- 
h bir sevgili aramaya ?ah§." 

"Bundan evvelki bmrunun ge?tigine, gelecek gtin- 
lerini mukayese edersen, bo§ i§lerle vakit tuketti- 
ginden haberdar olursun. En buyuk ve adil §ahit 
budur. Ders almayip ta evvelki durumun uzere 
devam edersen, byle bir sabaha gkarsin ki senin 
aksine §ehadet edecektir." 

"Gegen gunler hakkinda, nefsini su?larsan, yaran 
yine sana olur. Hi? olmazsa ge?mi§in kazasmi 
yapmakla (hatirlamakla), yaralann geri doner. 
Qunku ge?en gun hi? bir zaman geri gelmez." 

"Zaman, beni gam ve sikintiya ugratirsa uzulmem, 
sabrederim. £unkii hi? bir sikinti ve gugluk sonsuz 
degildir, gug olan bir gun kolayla§abilir." 

"Devran beni gamh ve kederli kildiysa sevinmemi 



Hz. AM Divani 179 

de temin edecektir. Cunku her guclukten sonra 
mutlaka bir kolayhk ve ferahhklardir." 

"Geceler, selamet ve huzur tizere gecip giderken, 
tehlikelerden salim olup gurur duydun. Oysaki 
gecelerin safhgi yanmda bulanikhgi da mukadder- 
dir. Degismekte olan bu alem dbnme tizerine ku- 
rulmustur." 

"Bazilan gecmis. zamani kmayarak onu kotulerler. 
Halbuki gecmi§te degisjklik yoktur. Her §eydeki 
degisjklik belli bir kural uzere peyderpey mey- 
dana gelmektedir." 

"Gecelerin yeniden dbnmekte oldugunu gbrmez 
misin? Gunduzlerin de gecelerin arkasmdan geldi- 
gini farketmez misin?" 

"Devr-T zamana kbttiluk isnad ederek onu ayipla- 
yan zalime de ki, zamani kbtuleme. Zamana sitem 
etmekle kotulugu kendi elinle kazandm." 

"Bircok kimseler vardir ki dunyalan genis, ucsuz 
bucaksizdir. Fakat dtinyadan sonra gelen ahiretleri 
berbattir." 

"izleri belli olmayan mezar sakinlerine selam ve 
esenlikler olsun. Sanki bu dunya-bezminde hie 
oturup kalkmamislar.". 

"Onlar sanki bu dunyanm soguk suyunu icmemis- 
ler ve sanki yiyeceklerin yas ve kurusuna el deg- 
dirmemislerdir." 

"Kisinin uykusu uyanikhgmdan iyidir. Kisi uyandi- 



180 Hz. AH Divani 

gmda §er ve kbttiluk yapacaktir. Oysaki hayir ve 
§erleri kaydeden melekler, buna razi degildirler. 
Zamanm olaylan insanlara ders verir." 

"Her yeni olan seyin sonu eskimektir. Dunyaya 
gelmek ebedi aleme gitmek igindir." 

"Hangi toplantidir ki dagilmaya mahkum olmasin. 
Bir araya gelip toplananlar guntin birinde ayrilma- 
ya mecburdurlar." 

"Hangi yanktir ki guntin birinde birlesmemis. ol- 
sun? Ayrilma ve dagilmalar, bir gun o yangi bir 
araya getirecektir." 

"Bir i§ten yararlanan kimsenin sonuna kadar on- 
dan fayda gorup, yararlandigi goriilmus. miidiir?" 

"Ey zamanm sikintilanni ve musibetlerini seyreden 
kisi, sunu iyi bil ki devranin degi§meyen bir huyu 
ve kanunu vardir." 

"Devranin kbtuluklerinden sakmmak igin insana 
duydugu §eyler kafidir, demijler." 

"Talih ve bahti kendisine yaver olmayan insanm bir 
isle ugrasmasi blumu demektir. Hareket gbster- 
mesi, ?abalamasinm hig bir yarari yoktur." 

"Olum vakti geldiginde bu dunyadan gogup gidene 
sor ki ey padisah, hani senin askerlerin, develerin 
ve etrafmdaki servetin?" 

"O padisaha sor ki guglu ve kuvvetli insanlar ile 
topluluklarm anahtarlanni taniyamadiklan o hazi- 



Hz. AM Divani 181 

nelerin simdi nerededir?" 

"Nerede o hizmetgler ki senin hizmetinde idiler? 
Nerede basina gegrdigin tolgalar, keskin demir ve 
savas aletleri?" 

"Nerededir binmis oldugun cins cins atlar, hizme- 
tindeki ufaklar? K1I15, kargi ve ince yapih mizrakla- 
rin? Butun bunlar simdilik yoktur." 

"Nerede padisahin ihtiyaglanni yerine getirenler? 
Sjmdi yere du^tugu zaman onun ihtiyaglanni yeri- 
ne getiremiyorlar." 

"Nerede dalga halinde saldinya ge^en bahadirlar? 
Nerede devleti himaye eden ve koruyanlar?" 

"Nerede ok atanlar? Oltim oklari sana gelip ulasti- 
gmda bunlar meharet ve beceriklikleriyle bu oklara 
engel olmazlar mi?" 

"Butun bunlar blume devrana engel olamazlar. 
Ecel geldiginde bunlarm hig birisi seni blumden 
kurtaramazlar." 

"Vermis olsan bile rusvet seni blumden kurtara- 
maz. Hile ve kurnazhkla da blumden kurtulamaz- 
sm." 

"Bunlarm hig birisinin sana yardim ve menfaatleri 
dokunmadi. Olum anmda bir padisah, benim hayat 
yakami blumun pen^esine teslim ettiniz, sizin bu 
durumunuz ne grkindir, diye feryad eder." 

"Senin mezanni kimse sormaz. Hatta mezan ziya- 



182 Hz. Ali Divani 

ret etmek bile kimsenin akhna gelmez." 

"Seni tamamen unutarak artik anmaz oldular. 
Onlarin yegane me$galesi senin mal ve mulkunu 
dagitmaktir." 

"Senin oturdugun kb§kun ne su?u vardir ki bir 
yakinhk ve unsiyet vermiyor. Onceden gelip giden- 
ler insana bir korku veriyor." 

"Bir mulke hakim olsan bile hi? bir zaman blumu 
inkar etme. £ijnku bltim ve korku sana diz goktu- 
rur." 

"insanlarm kar§ila§tiklan fitneler ?ogu zaman igle- 
rinde adaletle davranan kimseler sayesinde berta- 
raf edilir." 

"Hayat uyku ile uyanikhk arasinda cereyan etmek- 
tedir. Sadece bir gece ile gtinduzden ibarettir." 

"Bir topluluk ya§arken ba§ka bir topluluk blmekte- 
dir. £unku zaman hukmunu icra etmekte, sitem 
etmege luzum yoktur." 

"Ben devrani anne ile babaya benzetirim. Hig kim- 
se tarn anlamiyla ne§eli olamaz ve bir gununti ne§e 
ignde gegremez. Bir gunu sevin^le gegrirse arka- 
sindan huztin ve tizuntu gelir." 

"Dunyadaki ya§ayi§i oven ve medheden olursa 
bmre yemin ederim ki 50k ge^meden onu yerecek- 
tir." 

"Dunyaya ybnelirsen fitnelerle kar§ila§irsm, ondan 



Hz. AM Divani 183 

yuz cevirirsen gam ve tizuntuler bulursun." 

"Nerede bmur surup ya§ayanlar ve onlarin etra- 
finda bulunanlar? Hepsi yok olup gittiler. Baki ka- 
lan sadece Cenab-i Hakk'tir." 

"Ya§amakta olan bir gene gelecekte ne ile kar§ila- 
§acagini ve ba§ina ne tiir bir felaket gelecegini 
bilemez." 

"Eger zaman sana vefasizhk gbsterirse sabret ve 
Cenab-i Hakk'a en iyi kelimelerle hamdet. Gayen 
ona sukretmek olsun." 

"Dtinyada insanm daima kolayhkla vakit gecirmesi 
sbz konusu degildir. i§ler hem kolay ve hem de 
zordur. Sikmtilar yanmda ne§e ve mutluluk da 
vardir." 

"Sikmti ve eziyet yurdunda rahat ve huzuru arama. 
Olmasi mumkijn olmayan bir §eyi arzu edenler 
zararh gkarlar." 

"Ruzgann dogru eserse onun kiymetini bil. Her 
hafakan ve sikintmm arkasinda sukunet vardir." 

"Sana bir iyilik yapildigi zaman ondan gafil olma. 
Sukunetin ne zaman gelecegini bilemezsin." 

"Zaman degi$iklige ugradi. Fakat bilmezler ki ben 
insanlann buytik addettikleri i§lerin tistesinden 
gelirim." 

"Dunya icindekilerle birlikte her gun iki kerre degi- 
§iklige ugrar. Onlari gtinde iki kerre dbnderir." 



184 Hz. Ali Divani 

"Gunes, bgleye kadar bir yere gelmek icin seyre- 
der. Zevalden sonra ise dagilmaya yuz tutar." 

"Nerede insanlara zultim ve hakaret eden padisah- 
lar? Onlari bugtin bltim bardagi ile igirmi§lerdir." 

"Ki§i, emelleri toplayip onlarin pesinden kosar, 
devran ise ahp dagitir. Nefesler onlari yayarken 
bltim onlari katlar." 

"Hayret edilen bir seydir ki bazi zamanlanmiz yu- 
celik, bazi zamanlar da rezaletle gecmektedir. Za- 
man, beni belaya ilistirdi." 

"Zamanm hali tuhaftir. Yticeltmesi bile bir bela 
olup ihsanlan aglatir. Bir belaya mubtela oldu- 
gumda aglarim fakat daha agirini gbrunce de bir 
evvelkinin bitmesine aglarim." 

"Nice gticluklerden sonra kolayhklar meydana 
geldi. Gamh ve kederli 'kimselerin kalbi ferahhk 
buldu." 

"Nice isler vardir ki sabahleyin (baslangicta) kbtu- 
lijge giderken, aksamleyin (sonucta) nese ve sevin- 
ce dbnustir." 

"Zamani deneyen insan hie korkmaz. Ctinku bilir ki 
dtinyada o iki sey meydana gelir. Hayir ve serrin 
Allah'tan geldigine inananlar, ona teslim olup dog- 
ru yolda, yurtimege gayret sarf ederler." 

"§iddetli bir korku rengimi degistirirse, buna pek 
de sasmayin. Ctinku uzun muddettir bana sikmtilar 
musallat olmustur." 



Hz. AM Divani 185 

"Susuz kimselere su verip onlan iciren cesme, 
ayni sekilde uzattigi su ile susuzlan miitekeddir 
ederek, onlara bulanikhgi verir." 

"Herhangi bir noksanhk bulunmadigi halde kisinin 
kisa gorusudijr ki bazi §eyleri secmekte, bbylece 
kendi nefsini gugsuz ve takatsiz zannederek isleri 
halletmekten cekinmektedir." 

"Her kisi kendi kabiliyet ve gijcune gore bu dtinya- 
ya gelir. Kimisi Hakkin nzasini talep ederek iyilik 
yapanlardan olur, kimisi de dogru yoldan, sapip 
munkir ehli olur." 

"Nice melik ve hukumdarlar, korunmak maksadiy- 
la dag baslarmdaki kalelere sigmdilar. Fakat onlan 
kusatanlara maglup olup o kaleler kendilerine 
yarar saglamadi." 

"Sigmdiklari ytiksek yerlerden inmek zorunda kal- 
dilar. Umitsizlik icinde mezarlara dogru yurudu- 
ler." 

"Mezara defnedildikten sonra birisi onlara ytiksek 
sesle bagirdi. Nerede tahtiniz, taciniz ve suslu elbi- 
seleriniz." 

"Nerede cibinliklerle ortulup korunan o guzel yuz- 
ler? Gece ve gunduz bir zarar gelmesin diye sakla- 
nan bedenler?" 

"Nazh ve nimetlerle beslenip gidenlerin ahvalini 
soranlara mezar en guzel cevabi verir. O guzelim 
yuzler uzerinde simdi kurtlar dolasmaktadirlar." 



186 Hz. AH Divani 

"Buradaki yiyecek ve i^ecekleri uzun surer. Sabah 
aksam tekrarlanan bu yemek ve i?mek durmadan 
devam etmektedir." 

"Saymaga kalkisirsak 50k olduklanni gbrdugumtiz 
kardesler, sikinti ve zamanm hadiseleri karsismda 
azdirlar." 



BELA-MUSIBET 

"Dunyada zararsiz bir menfaat elde etmen mum- 
kun mudur? (Junku alem, hem menfaat ve hem de 
zarar ign yaratilmi§tir." 

"Eger bir bela ve musibetle karsilasirsam, oylesine 
kati bir sabir ve tahammul gbstermeliyim ki, go- 
renler bana, mermerden daha kuvvetlidir desin- 
ler." 

"Tecrube ile bilinmi§tir ki dunyanin nimetleri ve de 
musibetleri devamh degildir. £ok neselenmek veya 
eziyetler karsismda uzulmek, akilh insanlarm i§i 
degildir." 

"Dunyanin, insanm basma getirdigi bela ve musi- 
betler tuhaf karsilanmaktadir. Bence insanlarm bu 
konudaki gaflet ve saskinhklan daha da tuhaftir." 

"Bela ve musibetler son haddine ulastiklannda, 
ruhlar eriyerek nihayet bulur." 

"Eger dunya, ehlinden sakinirsan onlar seninle 
bansmak isterler, eger onlara meyledip yakmhk 
kurarsan, seninle cekisip dusmanhk beslerler." 

"Ey benim dostum, bu dunyada insanm basma 
gelen musibetlerin higbirisi devamh degildir. Al- 
lah'a yemin ederim ki hepsinin bir sonu vardir." 

"Eger bir bela ve musibet senin basma gelirse ve 
ayagm surgerse, sbz ve fiil ile sikayette bulunma. 
Sabretmesini bil." 



188 Hz. AH Divani 

"Siddetler ve musibetler son bulup ruhlar, beden- 
den gkma mertebesine vardiginda sabir dahi 
mumkun olmasa bbyle bir anda Cenab-i Hakk'm 
nusret, yardim ve zaferi zuhur eder." 

"Nice insanlar aksamleyin safa ve rahathk icinde 
iken, seherleri bela ve musibetle son bulur." 

"Sana bir bela ve musibet geldiginde feryat ve 
figana baslama, sabret. £unku darhk zamanindan 
sonra genislik vardir. Bu da ancak sabirla elde edi- 
lir." 

"Eger kerem sahibi olan bir insana musibet gelirse, 
hemen sikayet etmege baslama. Hasta olsa bile 
hastahgini belli etmez." 

"inen bela ve musibetler, insana birer derstir. Bun- 
lardan ibret alarak ve tecrube kazanarak daha 
buytik belalardan zarar gbrmemesi icin, elini ve 
etegini arzu ve isteklerden cekmesi gerekir." 

"Eger geceleyin ibadet etmek icin ayrilan muayyen 
zamanlann ibadeti ve oruc tutanlarm orucu olma- 
saydi." 

"Bir seher vakti uzerinde yasadiginiz yer sarsihr ve 
siz yerin altina girerdiniz, £unku sizler kotu bir 
topluluk olup itaat etmiyorsunuz." 



SABIR 

"Zamanla tecrube kazandim ki, sabir ve tahammu- 
lun en buyuk mukafati ki^inin sihhat ve afiyet icin- 
de bulunmasidir." 

"Bir is hususunda ciddi olarak sabir gbsterip zafere 
erismeyen insan 50k azdir. £unku sabrm sonu za- 
ferdir." 

"Birazcik sabret. £unku her gudukten sonra kolay- 
hk vardir. Her isin belli bir zaman ve sonucu var- 
dir." 

"Dunyanm ozellik ve vasiflanni, iyi ve kotu ybnleri- 
ni bilen akilh ve tedbirli kisi, bir hiyanetle karsi 
karsiya gelirse sabretmesini bilir. £unku sabir ve 
rizanm insana hainlik ettigi gbrulmemistir." 

"Hayirh bir is idn nefsini zorlamaya gali|, acizlik 
gbsterip yerinde oturma. Hur olan insanlara higbir 
zaman acizlik mazeret -olmaz." 

"Nice kerem sahibi insanlar vardir ki baslarmdan 
cesitli musibetler gecmis, fakat sabretmek suretiy- 
le bu bela ve musibetleri atlatmislardir." 

"Zamanm olaylan karsisinda sikihp sabirsizhk gbs- 
terme. f^unku ki§inin olaylar karsisinda, acizlik 
izhar etmesi onu sabirsiz yapar." 

"Sabir, arzu ve temenni edilen seylerin anahtandir. 
Her turlu hayir, sabirla meydana gelir." 



190 Hz. AH Divani 

"Geceler, uzasa da sabret, gunku gun dogmadan 
neler dogar. Nice serkes atlar sabir sayesinde in- 
sana itaat ettiler." 

"Bircoklan sabir ile arzulanna kavustular. insan, 
"Nerede" ve "C^ok uzaktir" dememeli." 

"§iddetli bir sikmti basina geldiginde ondan nefret 
edip cekinme. (Junku olaylar devam etmez, arka- 
sindan hemen ferahlikgbrunur." 

"Ey topluluklar, hicbir zaman gurbete ragbet ve 
iltifat gbstermeyin. ^unku insan yasadigi muddet- 
ce gurbette gezen bir garipten farkh degildir." 

"Ruzgann huyunu ve maksadini bilen kimse, her 
belaya karsi sabir gbsterir, §ikayetinde ise sacma- 
lamaz." 



Hz. AM Divani 191 

UMIT 

"Zamanm cesitli renkleri vardir. Sabah aksam 
durmadan degismektedir. Akmakta olan kan bu- 
nun arasmda yol bulur." 

"Ciplak kisi giyim ve elbise ile sevinir, bunlara ka- 
vusmayi temenni eder. Zelil olan ve zulme ugrayan 
kisi de zafere ulasmayi ve yardim gormeyi ister." 

"Umulur ki kirilan bir kemigi Cenab-i Hakk lutfuyla 
tekrar iyilestirsin. Merhamet ve lutfuyla, kirilan 
yerin kaynasmasmi saglasin." 

"Ben olumu her ne kadar yakm bir sey olarak bil- 
dimse de, umidim ondan daha uzundur." 

"Allah Teala'nm lutfundan umit kesilmez; Umulur 
ki insani ba§anh kilsm. Sen O'nun rahmetinden 
umidini kesme, gunku gug olani-kolay yapmak 
onun igin zor degildir." 

"istemi§ oldugun bir makami elde edemedinse, 
gece karanhgim veya yaz sicakhgmi tercih ederek 
nefsini zorlamaya <;ali§." 

"Gece yuruyiJ5u ve uykusuzlugunun verdigi sikinti- 
lara kar§i sabir gbster. Himmet sahibi isen, gece ve 
gunduz ihtiyac duydugun §eyleri iste." 

"Istirap cekme, istegine kavu$madinsa acizlik gbs- 
terme. Cunku bu takdirde muradina ermek icin 
elde edecegin zafer ve bapri acizlik ile istirap ara- 
smda yokolurgider." 



192 Hz. AH Divani 

"Dunyada yasadigm mtiddet^e saadet ve mutluluk 
umidinden uzaksm. Oldtigun zaman ise gidecegin 
yer cehennemden baska yer degildir." 

"Allah'a dayan ve gtiven, O'nun nzasini almaya 
gah§. Kendisine uyulan ve kendisinden bir seyler 
Limit edilen, ancak Cenab-i Hakk'tir." 

"isledigim iyi isler dolayisiyla ben Cenab-i Hakk'in 
magfiretini talep etmiyorum. Benim umidim ancak 
O'nun rahmet ve magfiretidir. Rahmet edenlerin 
en merhametlisi olan Allah, beni bos cevirmeye- 
cektir." 

"Ey gunahlara bulasmis insan ye'se dusup umitsiz 
olma. £unku her §eyi yaratan Cenab-i Hakk'in bir 
ismi de Rauf (fazlasiyla merhamet eden) dur." 

"Hazirhgini yapmadan ve yol azigini tedarik etme- 
den sakin gbc etme. £unku cikacagm seyahat faz- 
lasiyla korkuludur." 

"Ey haksizhk ederek sue ve gtinah isleyen, fakat 
sonradan bu su^unu itiraf ederek pismanhk duyan 
kimse." 

"Allah'm su sbzu ile mujdelenmissin, nese ve surtir 
duy. "Habibim o kufredenlere soyle ki eger sana 
du§manliktan vazgegerlerse gegmi$ gunahlan 
yarhganacaktir." (Enfal, 38). 

"Eger ihtiyati se^erek tedbirini ona gore alsaydi, 
sabrin bela aninda gerekli oldugunu bilecekti." 



Hz. Ali Divani 193 

"Bir gun sikinti ve eziyetlerle kar§ila§irsan sabirsiz- 
hk gbsterme. ^unku rahathk gbrecegin gunler uzun 
olabilir." 

"Her nefis blumden korksa da emel ve istekler onu 
kuvvetlendirip ayakta tutar." 

"Umitsiz olma ve Allah'in rahmetinden ye'se du§- 
me. £unku umitsizlik kufurdtir. £ok ge^meden 
umulur ki Cenab-i Hakk seni zengin yapsin." 

"i$leri kolay gbr ki rahata kavu§asin. £unku kolay 
gbrulen her §ey mutlaka kolayla§ir." 



194 Hz. Ali Divani 

DUNYA VESEVGISI 

"Ey dunya! £ok sikinti ve eziyet cektiriyorsun. Aci- 
larm az olmadigi gibi, cok mal sahibi olanlara da 
zarar verdin." 

"Seni tatmak igin ugra§anlarm hig biri tarn tat ala- 
madi. Ancak §irk, pislik ve inkarla kar^ila^tilar." 

"Dunyada uzun kalacagini zannetme. Gece karan- 
hgi bastiginda acaba sabaha cikacak mism?" 

"Sihhati yerinde plan nice kimseler, hastahga yaka- 
lanmadan olup gittiler. Bunun yaninda hastalan- 
diktan sonra iyile§ip cok ya§ayanlar da az degildir." 

"Cenab-i Hakk'in gbrevlendirdigi bir melek vardir 
kT, hergtin §u sbzu tekrarlar: "olmek ifin dogun, 
ha rap olmasi icin yapin." 

"Dunya hazinesindeki sevgi ve vefa cevheri tuken- 
di. Dogruluk ve sadakat azaldi, umitlerimiz yok 
olup gitti." 

"Dunyada hie bir nimet ebedT degildir. Kimseye 
devamh olarak bir nimetin verildigi gbrulmemi§tir. 
Bunun gibi elem ve keder de gecicidir." 

"Dunya ile ilgili bir i§i isteyip onu elde etmek icin 
ugra$an ki§i, yolunda ge§itli yoku§ ve ini§lerle kar- 
§ila$ir. Arzuya kavu§mak icin yukseklik yaninda 
alcakhk, izzet yaninda zillet vardir." 

"Dunya hayatmm gereklerinden biri olan gecinme, 



Hz. AM Divani 195 

Limit ve arzu ve elde edilen bir sey degildir. Bunun- 
la beraber rizkmi isteyenlerle birlikte sen de kovani 
sahver." 

"Rizk igin sahverilen kova, gbrunmeyen bir hazine 
mesabesinde olan kuyuya inip, sana bir gun murat 
suyunu dolduracaktir. Siyah camurla kansjk da 
olsa sana biraz su gkaracaktm" 

"Bu dunya kbtti huylu, hain, hile-baz ve gaddardir. 
Kim onu nikahlamaya kalkisirsa korkmadan ve 
acima hissini duymadan hile yoluna saparak onu 
aldatir." 

"Dunya, arzu ve istegini yerine getirince ve mera- 
mina kavusan insandan yuz gevirir. Baska bir kim- 
senin cilvelerine istiha duyar." 

"Ey dunyaya asik ve onun kbtCi gbrunusune talip 
olan kisi! §unu 50k iyi bil ki, onun teveccuhu sana 
degil, baskasmadir. Dunya, senden yuz ?evirip 
arkasini dbnunce, daha evvel ona gbsterdigin sev- 
gi, alaka ve temayulun bosuna oldugunu bilir, pis- 
manhk duyarsin. Fakat o zaman da is isten ge^mis 
olur." 

"Dunyadan sakm. f^unku o isret, zevk ve safa yeri 
degildir. Oyle gbrunse de ashnda aldaticidir. Fani 
ve yokluga mahkum olan yerde edebT ve kahci olan 
seyleri aramak, bosunadir." 

"Dunyanm safhgi ve an gbrunmesi sikinti ve izti- 
rapla kansmis vaziyettedir. Asayis ve huzuru ise 



196 Hz. AH Divani 

mihnete baglanmistir. Boyle olan bir yerin eninde 
sonunda eski haline dbnecegi §uphesizdir." 

"Dtinya, daima iki durumda bulunur. Birincisi: 
§iddet ve sikmtilar yaninda, bolluk ve ferahhgin 
olmasi. Jkincisi de: Kuyuya sahverilen kova gibi 
dtinyadaki nimet ve eziyetlerin, pesi sira gelmesi- 
dir." 

"Gbrebilen kimseler ign dtinya, devamh degisen 
murdar bir ceset, bir hayvan lesi gibidir. Kbpekler 
onu her tarafa cekmege cahsirlar." 

"Bu dtinya, zehir safari bir yilana benzer. Her ne 
kadar yumusak gbrtinmekle ve ona yapisanlarda 
bir hafiflik hissedilmekte ise de ashnda byle degil- 
dir," 

"Bir^ok dtinya isini halletmekte zorluk cektim. 
Fakat bana kolaylastmldiginda onu rahathkla ?bz- 
mege gah§tim." 

"Bu dtinya fanidir, devamlihk ve ebedtlikten nasi- 
bini almamistir. Bir brumcek tarafmdan yapilmis 
aga benzer." 

"Dunyada gedmini temin edecek kadar bir azik 
sana kafidir. £ok ge^meden gb^eceksin. £unku 
"Yeryuzunde mevcut olan her sey gegicidir" diye 
bir sbz vardir." 

"Dtinya, guzelligi dillere destan Sebine 23 sekline 



Sebine, Araplardan. Amir Cemhi'nin kizmin adidir. 



Hz. AM Divani 197 

girerek benim yanima geldi. Bbylece beni aldat- 
mak istedi." 

"Ona dedim ki benden ba§ka kimi kandinrsan 
kandir. £unku ben dunyadan etegimi fekmisim 
ve diinyaya kanacak kadar cahil degilim." 

"Benim dunya ile bir ili§kim yoktur. £unkii Al- 
lah'm sevgilisi Hazret-i Muhammed dunyayi bira- 
karak fakirligi tercih etti." 



Leyla ve §irin gibi guzelligi dillere destan oldugundan o 
devirde darb-i mesel olarak kullanihrdi, imam Cafer 
Sadik, dedesi Hazret-i Ali'nin ahvalinden bahseden bazi 
sozleri naklederken soyle bir olaya yer verir: 

Bir gun Hazret-i Ali kerremallahu veche Medine-i Mu- 
nevvere, di§mda bulunan Fedek isminde bir yerde top- 
rak kazimakla ve bellemekle mesgul iken elinde demir 
gatalla yeri duzeltmege gahfiyordu. 

O esnada gelin §ekline girmi§ bir kadm gorundu. Goren- 
ler onu guzelligi dillere destan olan Sebine binti Amir 
Cemhi zannettiler. Ona dedi ki: Ey Ebu TalTb'Tn oglu! 
Beni kendine ahr san bunun karsihginda sana, insanlar- 
ca meghul olan yer altindaki hazine ve defineleri goste- 
ririm. Boylece altin ve gumusleri gormus olursun. Ken- 
disine kim oldugunu sordum. O da: Ben dunyayim, 
fakat insan suretine girerek sana gorundum. Bu sekilde 
bana iltifat edecegini tahmin ettim. 

Hazret-i Ali, cevaplannda: "Benim, seninle bir ilgim 
yoktur. Kendine baska bir koca ara", deyince gozden 
kayboluverdi. Bunun uzerine bu dokuz beyti, soyledi. 



198 Hz. Ali Divani 

"Dunyadaki butun mallann bizim oldugunu farz 
edin ve yine Karun'un sahip oldugu mal ve butun 
kabilelerin mulku de bizim olsun." 

"Sonunda butun mal ve mulk yok olur. Bunlara 
sahip olanlar dusmanlar gibi huzun ve kedere bo- 
gulurlar." 

"Git baskasmi kandir, ben sana kanmam. Senin 
izzet, ikbal, mal ve miilk olarak verdigin seyleri 
kabul etmem." 

"Cenab-i Hakk'm vermis oldugu nzka ben kani 
olmusam. Ey dunya, senin isin, seninle mesgul 
olup sana ilgi duyanlarladir." 

"Allah'a kavusacagim gunu dusunerek korkanm. 
Hig bir zaman tukenmeyen azarlama ve azabtan 
korkaraksakininm." 

"Dunya gegci olan bir gblge gibidir veyahut gece 
konaklayip sabahleyin kalkip giden-bir misafirdir." 

"Veyahut uykuda gbrulen bir ruya ile umit ufkunda 
parlayip kaybolan simsek gibidir." 

"Ey dunya ile mesgul olup vakit gegren kisi umit 
ve arzulannin sonsuzlugu seni aldatti." 

"Sanki durumunu bilmiyormusum gibi dunya bana 
hile yapmaga kalkisir. Cenab-i Hakk bana harami 
yasaklamis, ben de helal pesindeyim." 

"Bana sag ve sol (madd? ve manevi degerlerini) 
ellerini uzatan dunyayi reddettim. Onu muhta? bir 



Hz. AM Divani 199 

vaziyette gbrunce buttin mal ve mulkumu kendisi- 
ne hibe ettim." 

"Cihanm bvguye deger isleri yerilmi§tir. Ovguye 
layik olsan bile yergi bulursun." 

"Bir is kemale erince hemen noksanhk ba§ gbste- 
rir. Bir i§ bitti denilince sen onun zevalini bekle." 



KAZANC-RIZIK 

"Helal nzik pesinde ol. Orta ve mutedil olan yolu 
terk edip israfa ka^ma. (Junku dinde israf haram- 
dir." 

"Rizkmi bolca bulanlar, akil ve zeka sayesinde elde 
edemediler. £unku takdir ne ise gelir insani bulur. 
Riziklar ezelde taksim edilmi§tir." 

"Eger kuvvet ve gucluluk ile nzik temin edilseydi, 
gugsuz ve takatsiz olan sergenin rizkmi, guglu ve 
kuvvetli olan dogan kusu ahrdi." 

"Butun kullarm ve hayvanlann rizkmi veren Al- 
lah'in sani ne yucedir. Takva sahibi insanlarm rizki- 
ni verdigi gibi gunahkar kullanni da mahrum et- 
memistir." 

"Rizik, eger celadet ve yigitlik ile elde edilseydi, 
Allah'in takdir ettigi nzkmdan sana bir par^asi bile 
dusmezdi." 

"Bir?ok insanlar servet ve zenginlik pesinde kosar, 
fakat onu elde etmege muvaffak olamazlar. Bazila- 
rina da dunya mail, bir gahsma ve istekleri ol- 
maksizm erisir." 

"Kisinin her arzu ve olmasini temenni ettigi seyler 
?ok ge^meden ger^eklesir. Fakat blumun gergek- 
lesmesi onlardan daha yakmdir." 

"Eger nzk ve gegm, kisinin kendi istek, gbrus ve 
dusunceleri istikametinde layik gorulup ona veril- 



Hz. AM Divani 201 

seydi." 

"O zaman hizmet edenlerin efendi, talih pesinde 
kosanlann da mutlu ve mesut olmalan gerekirdi." 

"O zaman devran, ehline mutedil olurdu ve §uphe- 
siz insana ululuk, san ve §eref verilirdi." 

"Fakat her sey bir hikmete binaen yaratilmis, byle 
bir yol izlemektedir. isler ki§inin yolda yurumesi ile 
degil, Cenab-i Hakk'in irade ve istegi ile ger^ekle- 
sir." 

"Hayret edilecek bir husustur ki insanlar coktur. 
Fakat insanhgin ger^eklerini yerine getirenler az- 
dir. Benim bu sbzumun dogruluguna, Allah §a- 
hittir." 

"Gbzumu agip baktigimda bir^ok insanlan gorti- 
rum. Fakat ger^ek anlamda "olgun insan"i gbr- 
mem ?ok zordur. Bu durum tuhaf bir seydir." 

"Yagmurun yagdirilmasmi ve bereketin indirilme- 
sini uzerimizden hi? eksik etmedi. Gbkler, bu ni- 
metten bizi men etmedi. Gunes ve ay, tutulmadan 
isiklarmi uzerimizesaldilar." 

"Kiyamet gununde iyilerle hasr olmaga niyyetin 
varsa bu dunyada kula layik ve onun vazifesi olan 
kulluk mesakkatlerini kendi isteginle yerine getir. 
insanlann mahna gbz dikmekten uzaklasip kendi 
emek ve alnmm teriyle kazan." 

"Cahsmak, insanlan hakir eder deme. Belki sen 
Cahsmak ile yasarsin ve insanlardan mustagni ol- 



202 Hz. Ali Divani 

mak suretiyle onlara ihtiyacin kalmadigi icin, kadir 
ve kiymetinyucelir." 

"Sen bugun ekmezsen, yarin bigenleri gbrdugunde 
pisman olup yaptigm eksikliklere hayiflanirsin." 

"Hareket ve davranislannda nice bilgili ve kuvvetti 
kimseler vardir ki mukemmel bir akil ve idraka 
sahib olmalanna ragmen nziklan eksik olur." 

"Nice kimseler de vardir ki akillan eksik ve noksan 
olmasina ragmen, Cenab-i Hakk'in yarattigi denizin 
halicinden elleriyle su icerler." 

"Ben, Cenab-i Mevla'nin vermis oldugu kismet ve 
nzka razi olmusum. Cunku butun islerime o Hallak- 
i Cihan bakicidir. 

"Gecmiste bana iyilik ve ihsanlarda bulunan 
Cenab-i Zu'l-Celal, gelecekte de bana yardim edip 
rizkimi verecektir." 

"Gecinmeyecegim diye kalbini yaralama. Mutlak 
anlamda nzki veren Cenab-i Rabbu'l-alemin'dir." 

"Alah'in hazTnesinde var olan ve bilinmeyen rizkini 
taleb et. £unku butun isler Allah'in ol demesiyle 
meydana gelir." 

"Kendisinden bir menfaat iimit ettigin kimse asli- 
na bakihrsa fakir oglu fakirdir." 

"Eger akilla zenginlik elde edilmis olsaydi her akilh 
insanm Karun'dan daha zengin olmasi gerekecek- 
ti." 



Hz. AM Divani 203 

"Rizik, Allah tarafindan belli bir olgu ve mizan dahi- 
linde ve bir hikmete binaen verilmektedir. Akillmin 
da, ahmagm da rizkmi veren O'dur." 

"Merkeplerin istedikleri gibi ve istedikleri §ekilde 
otlaklara gittigini gbrmekteyim. Fakat a? ve susuz 
arslanlann, felek tarafindan doyurulup igrildigini 
gbremiyorum." 

"Bir^ok ileri gelenleri gbrmekteyim ki kendi ihti- 
yaglarmi temin edemezler. Kotu bir^ok kimseler de 
vardir ki kudret helvasi ve bildircm ile beslenirler." 

"Kaza ve kader, yaratiklan meydana getiren Ha- 
lik'den kalmi§tir. Hig bir insanin kaza ve kaderi 
degi$tirmege guctinun yettigi gbrulmemi§tir." 



204 Hz. Ali Divani 

ZENGINLIK- FAKIRLIK 

"islam'dan sonra en yararh §ey zenginliktir. Kufur 
ve inkardan sonra en kotu sey ise fakirliktir." 

"Mali olan bir kimsenin ayiplanmadigi gbrulmekle- 
dir. Ne yaparsa yapsin, mali sayesinde kendisine 
hig bir noksanhgm erismedigi kabul edilmektedir." 

"Zengin ve kerem sahibi olan Allah, elbette bizi de 
bir gun zengin eder. Gem ve keder gekmeye luzum 
yoktur. Cunku ne fakirlik ve ne de zenginlik de- 
vamh degildir." 

"Cunku mal, her turlu eksiklik ve noksanhgi brter. 
Fakirlikte zillet, kugukluk ve hakaret vardir." 

"Yokluk ve fakirlik insani hakir eder. Sozde dogru 
soyleyip isabet etse bile onu yalancilikla itham 
ederler. Bunun igindir ki, o hayirh mal iyi insanda 
bulundugu an yararhdir demisler." 

"Fakirlik, dunyada hur olan insanlan esir mertebe- 
sine indirir. igkinin insanlan zelil, hakir ve hor baki- 
lan kimseler yaptigi gibi fakirlik te insani algaltir." 

"Fakir olan insanlar, ne evlerine ve ne de, mezarla- 
rina fazla deger vermezler, Nerede olurlarsa olsun- 
lar, bulunduklan yerlerin ustune adeta zillet top- 
ragi serpilmistir." 

"Ates yagdiran fakirlik, insani azdiran zenginlikten 
50k daha iyidir. Bunun yanmda malm azhgi da 50k- 
luga tercih edilmis ve insanlar ign huzur ve 



Hz. AM Divani 205 

sukunun fakirlikte oldugu gbrulmu§tur." 

"Nice kimselerin, zengin olduklan icin Allah 
Teala'ya isyan ettikleri gorulmustur. Fakat fakir 
olan insanlann, Tann'ya karsi isyan etmeleri daha 
az goriilmektedir." 

"Bazi insanlar, develerinin tirnagi asinmadan mal 
ve mulke hazir konarlar. Bazilan da gah§ip cabala- 
yip servet edinmek icin bmur tuketirler. Fakat elde 
ettikleri malm satasmi stirmeden cekip giderler." 

"Akilh olan kimseler, zenginlikten mahrum olmus- 
lardir. £unku iki zit sey bir arada bulunmaz." 

"Eger zengin oldun ise senin etrafindakiler iclal ve 
ikram ile seni yticeltirler. Her zengin kisi, gbzlerde 
baskalarma nisbetle ytice gbrunur." 

"Zenginligi dtinya susu olarak bil. Ak§amleyin misa- 
firlere ikram eden, sabahleyin onlari agirlayan 
kimse zenginligin geregini yerine getirmi? demek- 
tir." 

"Nice edeb ve anlayi? sahibi bilginler vardir ki akil 
bakimindan mtikemmel olduklan halde mal ve 
varhk ybnunden fakirdirler." 

"Nice cahil kimseler de vardir ki mal ve mulke sa- 
hiptirler. Aziz ve alTm olan Allah'm takdiridir bu." 

"Her kul icin Cenab-i Hakk bir is takdir etmistir ve 
kalemin murekkebi kurumustur. Allah, bizim hak- 
kimizda takdir ettigi islerde zulum etmez." 



206 Hz. AH Divani 

"Bir i$in meydana gelmesinde kaza ve kaderi tayin 
eden Cenab-i Hakk, hiyanetten muberradir. Hu- 
ktimlerinde hi? bir zaman zultim etmez." 

"Ruhlanmiz daha yokken ve bedenlerimiz yaratil- 
madan ewel Allah, riziklanmizi taksim edip belli 
etmi$tir." 



CIMRILIK VE COMERTLIK 

"Ey Cabir! Eger sana verilmis olan mal ve mulkun 
yok olmasmi istemiyorsan senden isteyenlere 
vermekte kusur gbsterme." 

"Ars sahibi olan Allah'm kerem ve bagisi sonsuz- 
dur. Bir tanenin sevabini kat kat verir." 

"Mal ve mulkunu fakir ve fukaraya dagit ki nefsini 
korumus olasin. Boylece kotu sbzlerden de kendini 
kurtarip ve selamete erersin." 

"Mal ve mulk sahibi nice kimseleri gbrduk ki serve- 
tin ve ikbalin sukrunij yerine getirmekten cekindi- 
ler." 

"Yerytizunde bbburlenerek ve mallanyla bvunerek 
cimrilik anahtanyla kapilanni kapatip, mal ve 
mulklerini hapsettiler." 

"YeryuzuniJn zekatini ver ve sunu iyi bil ki belli 
miktara balig olan bir maldan, zekat vermenin 
mecburiyeti gibi insan da yerin hakkma riayet et- 
melidir." 

"Mescid imar edip yorulan kimse ile evinde hie bir 
sikmti ve zahmet ?ekmeden namaz kilanlar, bir 
olur mu?" 

"Mescid yapan kimse ile evinde uyuyup vaktinde 
namazini kilan kimse Bir olur mu? Mescid'in ya- 
pilmasinda tas ve toprak cekerek sikmti ve eziyete 
ducar olanlar yanmda inatla geri cekilerek hicbir 



208 Hz. AH Divani 

sey yapmayanlar da vardir. is hususunda, bunlar 
musavi olmadiklan gibi ecir ve sevapta da esit 
olmayacaklardir." 

"insanlara iyilik yapmak suretiyle onlari kendine 
kul eyle. Ticarette, en hayirhsmi kazanmak suretiy- 
le "kerim" sifatmi almaya hak kazan." 

"Eli dar da olsa cbmert insan higbir zaman fakirlige 
dusmez. Mali cok olsa da cimri olan bir insan cb- 
mert olmaz." 

"Dunya mail birakilmak icin olduguna gore akilh 
olan kimse cimrilik yapip onu toplamaz." 

"Cbmert ye himmet sahibinin elinde mizrak byle- 
sine titrer ve hareket eder ki birisine batirmakta 
iken, yine geri ceker gibi zannedersin. Cbmert in- 
sanin kafasinda daima sevinc ve nese duygulan 
dogar." 

"Cenab-i Hakk, bu yaradihsta olan insanlara buyuk- 
luk bahsetmistir. Ytiksek himmet ve asil yaradihs, 
onlarin en bariz bzelliklerindendir." 

"Senden bir istekte bulunana mahni yerdigin za- 
man, eger iyi bir insan ise irzmi ve serefini korur- 
sun, eger kotu ise onun bfkesini yatistinrsm." 

"Dunyada bir mal ve mtilke sahip oldugun zaman 
sakin cimrilik etme. Cunku cbmertlikle dagitilan bir 
mal eksiklige ugramaz." 

"Eger idbar bas gbsterip bir gerileme olsa dahi 
cbmertlikten geri kalma. Cunku suktir etmek sure- 



Hz. AM Divani 209 

tiyle senin iyiliklerin kat kat olur." 

"Afet ve musibetler meydana geldiginde en kotu 
§ey cimriliktir. Bundan da daha kbtusu b? almayi 
va'd etmektir." 

"Cimrilikten uzak yasayan selamet ve huzur igin- 
dedir. Cimriler ise kbttiluge bulasmis, onunla vakit 
gegrmektedir." 

"Cimri olani cehennem kendisine ceker. Onun 
i^ecegi akmakta olan san ve cehennemde sunulan 
kaynar sudur. Yetime ikram suretiyle bizim izle- 
digimiz yol ise dosdogru yoldur." 

"Mai ve mulke kavusan veyahut bir mevki elde 
eden kisi, eger bunu arkadaslan uzerine bir bvun- 
me ve bbbtirlenme sebebi yapiyorsa o kimse kerim 
degildir." 

"Comert ve kerim o kimsedir ki iyilige mustahak 
kimselere lufufla muamele eder. Sultan tarafindan 
bir mevkiye veyahut fazilete layik gbrulurse, onu 
baskalarma karsi kibir ve gurur sebebi yapmaz." 

"Eger tath bir sekilde hayatmi gegrmek istiyorsan 
bu u? seye riayet et. Kiskan? olma, cimrilik yapma 
ve hirs pesinde kosma." 



210 Hz. AM Divani 



KANAAT 



"Bir miktar hurmayla yetinerek, onlan yiyen ve 
dergah-i Hak'ta boynunu egerek taat ye ibadetini 
yapan mumin-kurtulusa ermistir. ^e§itli yemek ve 
elbiseler giyecegim diye ^upheli seyler pesinde 
kosanlar ise azab ve hesaba mtistahaktirlar." 

"Bir ihtiyacm husulune Cenab-i Hakk izin verdikten 
sonra, kosarak gelip sen i bulur." 

"Ey insafh mumin, komsun a? oldugu halde senin 
tok yatmandan daha buyuk derd ve bela mevcut 
degildir. Sen keyfine, bakarken o da bir parga deri- 
yi ggneyerek aghgini gidermege cahsmaktadir." 

"Ey ytiksek kbskler insa eden kisi, suslu ve kiymetli 
yerler yapacagim diye bosuna bmur tuketme. 
£unku eninde sonunda yikilmis bir mezari mesken 
edinmek zorunda kalacaksin." 

"ihtiyag fazlasi olan her seyden yuz cevirerek, 
takvaya ybnel. ^unku fazla olan seyleri yapmak 
veya onlara temaytil gostermek, muttekiler igin 
haram kabul edilmistir." 

"Dunya lezzetleri karsisinda kanaat edip sabrettim 
ve buna nefsimi de ahstirdim. Bbylece sabretmegi 
bir gelenek haline getirdim." 

"insan odur ki nefsini belli bir seviyede tutar. £un- 
ku arzu eden nefse, verdigin muddet^e daha fazla- 
sini isteyecektir. Vermezsen kanaat edip su- 



Hz. AM Divani 211 

sacaktir." 

"Gbzume derim ki luzumsuz ve yararsiz seylere 
bakmaktan kendini ahkoy. Gecici olan bir guzelligin 
pesine dusme." 

"Nice baki^lar vardir ki kalpte sehvet uyandirmak- 
tan baska yaran yoktur. Boyle bakislann sonu an- 
cak pismanhk ve hasrettir." 

"Bir sepet hurmasi olup her gun ondan bir defa 
yiyen kimse kurtulmus ve felaha ermistir." 

"Cenab-i Hakk, nziklan taksim etmistir. Onun pe- 
sinde kosarakfazla cabalamak beyhudedir." 

"Tamah edip cimrilik yapan kimse fakir, kanaat 
edip nzkiyla yetinen de zengin, demektir." 

"Ben sikmtiya da ferahhk ve genislige de raziyim. 
Benim zillet ve haddi tecavtizle bir ilgim yoktur." 

"Butun insanlardan kendini mustagni bil. £unku 
Halik Teala sana kafidir. Bbylece dogru bir insan 
olarakyalancinm kbtuluklerinden emin olursun." 

"Rizkini yalniz Cenab-i Hakk'm dergahindan iste. 
Cunku Allah'tan baska hie bir kimse nzik vere- 
mez." 



212 Hz.AMDivani 

"Rizkinin yaratiklar elinde oldugunu zanneden 
kimse, Halikine ve Rezzakina guvenmiyor demek- 
tir. Eger inansaydi rizkini mahlukta degil Halik'tan 
isterdi." 24 

"Bir kimse, insanlar beni zengin ederler diye ina- 
nirsa manevi bir hata islemis olur ve ytiksek bir 



Hazret-i Huseyin aleyhisselam bir ara maddi sikmti 
fekmis ve borglanmislardi. Yakmlan ve goluk focugu 
toplanarak kendisine dediler ki: 

Muaviye, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendi- 
mizin hanedanina boyun egmek ve bunu kullanmak 
igin bir bahane arar. Bu sikintimizi munasip bir §ekilde 
kendisine bildirirsek borcumuzu oder, dediler. 

Hazret-i Huseyin: 

"Kul, kisi'den rizkini taleb etmez. Kulun durumunu 
Halik Teala kuldan daha iyi bilir," dedi. £ok israr ettik- 
lerinde ise, "Peki bir mektup yazin, sabahleyin miihiir- 
ler ve gondeririz," dedi. 

Adetleri geregi seher vakti yataklanndan kalkip di- 
sanya giktilar. Donduklerinde ellerinde bir kagit pargasi 
vardi, 

"Bunu babam Hazret-i Ali'nin kendi el yazilanyla 
yazilmis olarak buldum," dedi. 

"Aim, okuyun." Baktilar ki kagitta bu dort misralik 
siir yazihdir. Bunun uzerine Muaviye'ye mektup yaz- 
maktan vazgegtiler. 



Hz. AM Divani 213 

dagda ayagmin pabuglan tutmayip kayan ve dag- 
dan asagi dusen bir kisiye benzer." 

"Eger hile ile zenginlik elde edilmis olsaydi, gbkteki 
yildizlara yapisirdim." 

"Nice caresiz ve fakir kimseleri gbrdtim ki Cenab-i 
Hakk'in emrettigi yolda yurur, onun aksini yap- 
mazlardi." 

"Bu aleak dtinya kimi kandinrsa o zararh gikar. Yuz 
yil da eglenmis olsan ve dtinyanin pesine dussen 
yine faydasizdir." 

"Sonu olan §eyleri isteyici olma. Gecelerin dev- 
retmesi onu ?abuk degi^tirir." 

"Dtinyanin guzel ve nefis bir sey oldugunu farzet- 
sen bile, bbtir dtinya ?ok daha guzel ve cazip sey- 
lerle doludur." 

"Mali az olsa da gbnul zenginligi insani aziz yapar. 
Mali cok olan bir insan zengin sayilabilir amma 
zelildir." 

"Kanaat eden bir insana nzkm azhgi kafidir. Ag 
olan bir insana ekmek katik yerine ge?er." 

"Gam ve himmet gbstermek dijsuncesi arasmda 
sabahladim. Gamin acizlik, himmet ve gayretin ise 
kerem oldugunu anladim." 

"Ne bahtiyardir o kimse ki kendi himmeti kadar 
isteklerine kavusmus veyahut kismetine kanaat 
etmek suretiyle razi olmustur." 



214 Hz. Ali Divani 

"Kanaat eden bir kimse emniyet ve huzur elbisele- 
rini giymis ve bu haliyle dunyadan emin olmustur." 

"Zaman beni egitti, halkm elinde bulunan seylere 
gbnul baglamamak beni zengin etti. Azigima 
kanaat ettim, sabir sayesinde terbiye gbrdum." 

"Gegmi temin edecek kadar nefis zenginligi kafi- 
dir. Aksi takdirde yer altmdaki butun madenler 
onu doyurmaz." 

"Zenginlik nefistedir. Yetecek kadanyla kanaat 
gerekir, aksi takdirde nefis hig bir zaman verilen- 
lerleyetinmez." 

"Nefsini kanaat etmek suretiyle eglestirmege gah§, 
kanaatkar ol, aksi takdirde yetecekten daha fazla- 
sini senden ister." 

"Ge?en ge^mistir, gelecek olandan da lezzet alm- 
maz. Bu takdirde elde edilenle yetinmek ve kanaat 
etmek gerekir." 

"Baskalarmin verdigi seyler, seni susuz yaparsa, 
kanaatle bir lokma ekmek ve bir bardak su sana 
kafidir." 

"Ayagm toprakta olsa da basin himmet ve ytiksek- 
lik bakimindan Stireyya (Pervin) yildizmda olsun." 

"Servete sahib kimselerin armaganlanndan kendi- 
ni korumalism ki sonunda ne olacaklarmi gbrebile- 
sin." 

"Kisinin ab-i hayati (ebedilik suyu, bengisu) dbk- 



Hz. AM Divani 215 

mesi, baskasma ytizsuyu dbkmesinden daha ko- 
laydir." 

"Rizik konusunda kullara itab etme, onlari sucla- 
ma. Ancak miisaade verildigi zaman senin rizkm 
gelir seni bulur." 

"Senin rizkm bnceden Allah tarafindan takdir 
edilmi§tir. Ya sen ona kavusursun veyahut musait 
bir zamanda o gelip seni bulur." 

"Bir gun devran seni darhga dusururse Rezzak, 
yuce ve tek olan Cenab-i Hakk, sana kafidir." 

"istemekte olan ve dilencilik yapan kimse ytizsuyu 
dbker, fakat bunun karsihgini bulamaz. Her ne 
kadar onun bu istek ve arzusu, istemis oldugu seye 
kavusulursa da, sonucu makbul degildir." 

"Kisinin istemis oldugu mal ile istegini tartarsan, 
istegi ona verdigin maldan daha agir gelir." 

"Eger istemege ahstinsa ve dilencilik yapiyorsan- 
bari fazilet ve semahat sahibi olan birisinden iste." 

"Kerem sahibi olan bir insan va'd ettigi zaman 
mutlaka va'dini yerine getirir. Geciktirmeksizin 
bahsis ve armaganini verir." 

"Bircok lezzetin aci taraflanni tattim. Fakat bunlar 
icinde baska bir insandan, dilenmek suretiyle bir- 
sey istemek kadar aci bir sey gbrmedim." 



216 Hz.AliDivani 

HIRS-iTIDAL 

"Dogum anmda cocugun eli ile bir seyler tutmaya 
ve kapmaya <;alismasi canhlarda bir hirsin var olu- 
suna delildir." 

"Olum anmda insanlann ellerini acmaya cahsmala- 
n bana bakmiz bu dunyadan hi? bir sey almadan 
gidiyorum, seklinde bir bgut vermektedirler." 

"insan, erisemedigi bir §eyi elde etmek arzusunda- 
dir. Olum ise ona, ahp verdigi nefesler 'kadar ya- 
kindir." 

"insanlarda dunyaya ve dunya mahna kar§i §iddet- 
li bir hirs ve istek vardir. Oysaki safasi daima bula- 
nikhga kan$mi§tir. Devamh mutluluk mumkun 
degildir." 

"Niceleri §iddetle ve i§tiyakla dunyaya sanlmak 
istedikleri halde buna muvaffak olamazlar. Aciz 
olan bazi kimseler de Allah Teala'nin takdiriyle 
kuvvet ve kudret sahibi olurlar." 

"Bana ne oluyor ki bir makami elde etmek ion 
binlerce sikmti ve eziyet gekmekteyim. Bununla da 
yetinmeyerek daha yuksek mertebelere gbz dikip 
fazlasmi istemekteyim." 

"istek dizginlerini artik gek, nefis atini zaptederek 
onu emirlerine ram eyleki merammi yerine getir- 
mede serkes olmasin. Allah'a yemin ederim ki 
rizklan, onu isteyenin arzusuna gore taksim et- 



Hz. AM Divani 217 

memistir." 

"Dunyanm nimetlerine kim doymustur? Ben acisi- 
ni, tathsmi, gtizelligini ve grkinligini tadarak her 
turlusunij denedim, fakat higbirinden zevk alma- 
dim." 

"Fani olan bir evi yapmaga tesebbus etmen ne 
derece dogru olabilir? Akilh isen gel ebedT alem 
ign ytiksek binalar insa et." 

"Bir gunltik yiyecegin, ustune giyecegin hirka ve 
oturmak igin basit bir ev sana yeter de artar bile. 
Yarm blecegine gore dtinya mail pesinde kosman 
dogru bir hareket olmaz." 

"Birgoklan gun bitmeden olup gittiler. Elde ettikle- 
ri yiyecek ve giyeceklerin yansini evlerinde birak- 
mak zorunda kaldilar." 

"Hirka ve oturulan ev insanm gizli yerlerini brtme- 
ge neden olur. Oldurmeyecek kadar bir gidanm 
teni beslemesi insana kafi gelmez mi?" 

"Azik ve oturmak igin in?a edilmi? bir ev, blen in- 
san igin yeterlidir. Fazlasini istemege ihtiyag yok- 
tur." 

"Ey hararetle dtinya pe§inde ko§an insan, bu gegci 
alemde bir lokmacik azik sana kafi degil midir? £ok 
toplayanlann blmeyip de dunyada kaldiklanni sen 
hig gordun mu?" 

"Eger yer tabakalanna ve onlarin iginde bulunan 
definelere ulasmak mumkun olsaydi, orada hiz- 



218 Hz. AM Divani 

metg ve efendiler birbirlerinden ayirt edilemezdi." 

"Bir^ok melik ve padisahlar sayisiz, kbsk ve saray- 
lar yaptilar. Padisahlar ve de saraylardan hig bir iz 
kalmadi." 

"Kendisinin her kusur ve noksanmi gbren, insanla- 
rin en mukemmelidir. En rezil ve zelili ise istek ve 
arzularmin pesinde kosarak hirs sahibi olan kimse- 
dir." 

"Bu dtinyaya tamah ederek pesine dusme. Onun 
ihtisamh gibi gbrtinen yasayisina kar§i arzu duy- 
ma." 

"Sakm mal ve miilkun pesine dusme. Boyle hare- 
ket etmekle sen kimin ign ugrasiyor ve sen kime 
mal topluyorsun." 

"Olijmun nerede ve ne zaman seni bulup gbttire- 
cegini biliyor, musun?" 

"insanlan ve dtinyayi, mal ve onu yazan katip gibi 
gbrdum. El uzatmakta iken bombos dbnmektedir- 
ler." 

"Riziklar takdir-i ezelt ile taksim edildigine gore 
kisinin, tasiyacagi hirsm azhgi 50k daha guzeldir." 

"Bir mezara konulmak tizere cenaze tasidigin, za- 
man muhakkak bil ki ondan sonra sen de tasma- 
caksm." 

"Ey mezann usttinu susleyip, piisleyen kisi! Bilmez 
misin ki mezarda olanm elleri boynunda baghdir." 



Hz. AM Divani 219 

"Mezarda yatan kimse eger sikinti ve eziyet geki- 
yorsa, mezarin di§ kisminin susICi olmasinin ona 
hig bir "varan yoktur." 

"insanlara verilmi§ olan mal ve mtilke imrenerek 
hasret ?ekme. (Junku mal ve mulk fanidir, bir gun 
mutlaka yokluga kan$acaktir." 

"Dunyada ikbal, zenginlik, mal ve mulk ancak 
Cenab-i Hakk'a itaat etmek ve onun yolunda sarf 
etmek suretiyle guzeldir." 

"Mallanni cogaltarak ve kilerlerde saklayarak gb£- 
tuler. Aralanndan du§manlan olan varislerine bun- 
Ian birakarak gittiler." 

"Mallanni ve cocuklanni korumak igin 50k saglam 
binalar yaptilar. Daha sonra yaptiklan evleri de, 
Cocuklan da birakip gitmek zorunda kaldilar." 

"Onlann yaptiklan yerler, yiyecek ve i^eceklerden 
mahrum bo§ ve tenha kaldi. Mezara go? ba§laym- 
ca arkalannda issiz yerler biraktilar." 



HATALI HALLER 

"Bende zenginlik ve varhk eserini gbrenler hemen 
dost oluveriyorlar. Fakat fakirlik ve perisanhgim 
esnasinda da hemen, dusmanhklarini Nan edi- 
yorlar." 

"Rabbin olan Allah'a yemin ederim ki nice evlere 
ugradim ve gbrdum ki sakinleri nese, lezzet ve 
dunya mutlulugu icinde onlari insa etmis, §en ve 
sakrak oynamaktadirlar." 

"Dunya lezzetleriyle dolup tasan evlere dikkat 
edilirse, etraflannda blum kuslan dolasmaktadir. 
Sonunda pencelerini uzatarak,-buralarda yasayan- 
lan kapip kacmakta, arkalanndan da feryad ve 
figan cighklan ytikselmektedir." 

"Dunya ile arkadashk edince, bos ve gurur verici 
seylerle dolu oldugunu gbrdum. Dunya ile dusup 
kalkmayanlar, distan onu cazip gbrurler. Halbuki 
cblde serabi su zannedip ona yaklasmak isteyenler 
gibi dunya da insani aldatir." 

"Dunyanm butun yarari gurur ve aldatmadan bas- 
ka sey degildir. Neseli ve sevincli olan bir kisinin 
sururu da baki degildir." 

"Dusmanlann basma gelenlere sevinerek sevinc 
gbsterisinde bulunanlara de ki: Dehrin (zamanm) 
sikmti ve belalan devamh dbnmektedir. Bugun 
bizim basimiza gelmisse, yarin sizin basmiza gele- 
cektir." 



Hz. AM Divani 221 

"Dunyayi talep edene sikinti, eziyet ve cefadan 
baska bir sey ulasmaz. Fakat bunun farkmda degil- 
dir." 

"Dunya ikbal ve idbar tizerine kurulmustur. K151 
ikbalde oldugu zamanlarda dinini ve diyanetini 
unutur. idbara (islerin ters gitmesi. -talihsizlik) 
du§tugu anlarda da fakirlik onu mesgul eder." 

"Haramm verdigi lezzet, gegicidir, bir anhktir, fakat 
arkasindan, sue, gtinah, pismanhk, zillet ve utanc 
gibi duygular birakir." 

"Lezzetlerin yok olusuyla geride sikinti ve uzuntu- 
ler kahr. Acaba sonu ates olan zevklerin insana ne 
yarari vardir?" 

"Cehennem atesi, arkadas ve yaranin tesvikleriyle 
islenen gtinahlardan cok daha kolayca elde edilir, 
Utanc verici isler pesinde kosanlarm sonu atese 
dusmektir." 

"Komsusu ac, perisan, fakr ve zaruret icinde bulu- 
nurken bir muslumanm rahathk iginde yasamasi 
utanc verici bir durumdur." 

"Sana verilmis olan bir hediye ve bagisi kucumse- 
yerek degerini inkar etmen utanc verici bir seydir." 

"Bir toplumda fakirleri ezmek ve onlarm kalbini 
kirmak, zultimden baska sey degildir. iyilerin yeri- 
ne kotulerin gecmesi de utanc verici bir durum- 
dur." 

"Utanilacak hususlardan biri de, kisinin metanet 



222 Hz. AM Divani 

gbstermesi gereken dusman karsismda gekilip 
gitmesi ve akrabalarma kar§i aslan kesilmesidir." 

"Asker iginde kumandanhkyapan bir insanm savas 
meydanmi birakip ka^masi utanilacak bir husus- 
tur." 

"Halden anlamayan kimseye zultim, haksizhk ve 
zarari anlatmakta yarar yoktur. £unku sabir ve 
tahammulum olmadigi zamanlarda sikayette bu- 
lunur, o ise yuz gevirir." 

"Gbrmez misin ki denizlerin suyu gekildiginde, 
orada yasayan bahklara felaketlergelir." 

"insanlarm her gece seni cekistirmelerinden saki- 
nip ayilmaz misin? Aynhktan yararlanip yaradihs 
sebebini tefekktir etmez misin? Her menzilde bby- 
le oyalanip emel ve arzular beslemege bmrun ta- 
hammulu yoktur." 

"ihtiyag duymadigm bir isin pesine dtisup, arastir- 
ma. Cunku bir^ok kimseler tecesstis ve arastirma 
meraklan yuztinden helak olup gittiler." 

"insanlar igndeki kiymetli ve faziletli insanlan ya- 
rarlandirmayanin ikbali, bir gun idbara (islerin ters 
gitmesi) dbnusur." 

"Verilmis olan bir sbzu yerine getirmemekte hayir 
yoktur. Harekete gegrilmeyen bir sbzun yarari 
yoktur." 

"Her renge girebilen bir insanm sevgisinden hayir 
gelmez, ?unku ruzgar hangi taraftan kuvvetli eser- 



Hz. AM Divani 223 

se o da o tarafa ybnelir." 

"Malma kar§i bir temayulun olmadigi zaman co- 
merttir. Fakat senin fakirligini hissettigi an cimri 
oluverir." 

"insanlarm di§ gorunu§leri seni aldatmasm. Suslu 
ve yaldizh durumlanna kanma." 

"Birgok kimseler vardir ki bakanlan hayret iginde 
birakirlar. £unku onlarm 50k talh sbzleri ve ge§itli 
yuzleri vardir.". 

"Bbyleleri iyilikler oldugunda uyurlar. Kbtuliikler 
oldugunda ise uyanirlar." 



224 Hz. Ali Divani 

KIBIR 

"Yeryuzunde bbburlenerek yurume. (Junku o yer, 
cok gecmeden seni altma alarak topraga gbmecek- 
tir. Senin ustunde insan ve hayvanlar geze- 
ceklerdir." 

"izzet-i nefs sebebiyle topraga basmayip bitki hay- 
vanlara binerek yeryuzunde, gezenler, bir gun gelir 
ki toprak, onlann yumusak ve narin cehrelerine 
deger. Yerin altma girip toprak ile bir olup gider- 
ler." 

"Her yeni elbise giyene de ki: giydiklerin mutlaka 
eskiyecektir. Herhangi bir seyi toplamak isteyene 
de sunu hatirlat: dagilma mukarrerdir." 

"Daha once cansiz iken, hayat feyzinin gelisiyle 
canlandin. £ok gecmeden blum sana eri§tiginde bu 
dunyayi birakipgideceksin." 

"Dunyada yuksek, suslu ve guzel bina yapip giden- 
ler, arkalarmda varislerini ve cocuklanni yararlan- 
dirdilar." 

"f^ocuklanyla, mal ve mulkleriyle bvunenler yok 
olup gittiler. §imdi onlann yerinde yeller esiyor. Bir 
yerde toplanmaga sbz vermi? gibi mukavele ye 
muahede yerlerine ybneldiler." 

"Allah'm sana verdigi nzka kanaat ederek bununla 
yetin. f^unku en buyuk zenginlik budur. Kanaat 
etmeyen insanlar fakirlige mubtela olurlar." 



Hz. AM Divani 225 

"Kalbini tevazu ve algakgonulluluk icin bir yer ola- 
rak hazirla. ^unku tevazu, buytik insanlan, seref 
sahibi yapar." 

"Bir kac nesil insanlan denedim. Fakat bunlar icin- 
de mahnin varhgiyla bvtinerek gurur ve kibir besle- 
yenlerden kbtusunu gbrmedim." 

"Korkusu siddetli nice olaylar gbrdtim. Fakat bun- 
lar icinde insanlann birbirlerine gbsterdikleri dus- 
manhktan daha korkulu bir sey gbrmedim." 

"Bir kimse sadece yaptiklanni begenirse, kibir ve 
gurur gbstererek bildigi yolda yururse ona ancak 
hayret edilir." 

"Kendisini begenmis kimselerin tedbiri kbtudur, 
onlari terk et. Bir gun gulerlerse baska bir gun 
mutlaka aglayacaklardir." 



KIYAMET ve ALAMETLERI 

"Dunya, yasamakta olan hi? bir canhya baki degil- 
dir. Yasayan hi? bir canh da dunyada kalmaz." 

"Dunyanm yakmda bosanmasma izin verilecegini 
gormekteyim. Hazirhk yapmis ve pagalarmi siva- 
mistir." 

"Kiyamet yakm oldugunda yeryuzunu sallayan ve 
yerinden oynatan zelzeleler zuhur eder." 

"Daglar bylesine sur'atli bir sekilde yerlerinden 
oynarlar ki adeta ge?mekte olan bulutlara benzer- 
ler." 

"Yerler yarihr ve sur nefhasi ijfuruldugunde zemi- 
nin altinda bulunan agirhklar meydana gikar." 

"Zelzele ve sarsmti oldugu zaman bu durumu sey- 
redenler sorarlar, bugun ne oldu? Nedir bu zelzele, 
aya bu hal nedir?" 

"O zaman butun haberlerini Bari Teala'ya anlata- 
caktir. 25 f^unku Rabbi kendisine vahy etmi§tir." 

"Allah kiyamet gununde herkesi bulundugu yerden 
?ikaracak ve hesap yerine gbturecektir, ister ihti- 
yar, ister gocuk olsun herkes dirilecektir." 

"Miskali zerre kadar da olsa herkes yaptigi isin 



"O gun yer butun haberlerini anlatacaktir. £unku 
Rabbi kendisine o vechle vahyetmistir."(Zilzal , 4- 5) 



Hz. AM Divani 227 

hesabini verecektir. Hig bir sey hesapsiz kalma- 
maktir." 

"Cenab-i Hakk butun islerin hesabini soracaktir. 
Kim hayir islemisse bunun mukafatmi ve kim kbtu- 
luk yapmissa onun cezasini gbrecektir." 

"insanlan o demde i^ki i^medikleri halde sarhos 
gibi gbrtirsun. Her nefs siddetli korkular ile irkile- 
cektir." 

"Kiyamet gtinunde bir yuk gibi tasidigim gtinahla- 
rim bana bir bela gibidir. Acaba onlarm caresi ne- 
dir?" 

"Ey oglum Tiirkler co§maga ve birbirlerinin iginde 
kayna§maga ba§laymca Mehdi'nin adaletle yar- 
dima geldigini bekle." 

"Hasim ogullanndan olan melikler zelil olur, Bunun 
yaninda arzu ve isteklerinin pesinde kosanlara biat 
edilir." 

"r^ocuklardan bir cocuktur ki belli bir gbrusu yok- 
tur. Ciddiyete sahip olmadigi gibi akil denilen nes- 
neden de nasibini almamistir." 

"O demde, iginizde hakki yerine getirmek ign birisi 
gikar. Size hak ve adaleti tavsiye ettigi gibi kendisi 
de bu gzgiden ayrilmaz." 

"ismi Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin 
ismine uygun olacaktir. Ey ogulcugum ona uy- 
makta acele ediniz, onu yalniz birakmayiniz. Ca- 
nim ona feda olsun." 



228 Hz. AH Divani 

"Kiyamet guntinde meydana gelecek olaylan unut- 
tum. Eyvah nefsimin istemi$ oldugu buttin §eyleri 
kendisine verdim." 



Hz. AM Divani 229 

MUAVIYE 

"Bircok uygunsuz isjer vardir ki onlari gbrmezlik- 
ten gelip gecerim. Aslinda gormezlikten gelmeyip 
onlarin ustesinden gelmege gucum vardir. Fakat 
islam? hamiyyetim bu sekilde hareket etmemi 
gerektiriyor." 

"£ok kimseler vardir ki gbzlerini kaparlar, onlarin 
bu hallerini bilmeyenler kbr zannederler. Oysaki 
insan gbrdugu halde bazi i§lerin maslahati igin 
gormezlikten gelir." 

"Ben nice ^eyleri sbylemege muktedir iken nefsimi 
zaptedip sbylemem. Oysaki beni sbylemekten 
ahkoyacak veya sbylemege mecbur edecek bir 
kimse yoktur." 

"insanlarm davranis ve huylanndan haberdar iken, 
nefsimi zorlayarak ve gucumu kullanarak sabret- 
mege cahsiyorum." 

"Temiz kalpli ve saf inanch olan mtiminler cehen- 
neme girmezler. Akilh -olan insanlar, kaderi zorla- 
maga cahsmazlar." 

"Aci durumlar ve uygun olmayan isler karsismda 
istemeyerek sabrettim. Suyun akip gitmesi ve ge- 
riye bir kisminin kalmasi gibi hilafet muddetim az 
kaldi." 

"Dine aykiri byle uygunsuz isler gbrdum ki Allah'a 
iftiradan baska bir sey degildi. Bunlarsaclan beyaz- 



230 Hz. Ali Divani 
latacakcinstendi." 

"Hem bana ahd u peymanda bulunarak halifeli- 
gimi kabul ettiler ve hem de daha sonra verdikle- 
ri sozij bozup hile ve kurnazhk yoluna saptilar." 

"Cenab-i Hakk Kur'an-i Kerim'de, muslumanlarm 
bana olan sevgi ve gbntilden baglihgini gerekli 
kilmistir." 

"Harun'un Musa'ya kardes olmasi gibi ben de Haz- 
ret-i Peygamber'in kardesi oldum. Benim sbhretim 
buradan gelmektedir." 

"Beni onlara imam yapmi§tir ve Cuhfe'de goliin 
basjnda beni ornek gostermek suretiyle bana 
uymalanni istemi§tir." 

"Benimle, kim denk gelebilir ki islam'a ilk giri§im, 
akrabahgim ve dindeki hizmetlerimle bndeyim." 

"Yaziklar olsun, yaziklar olsun, yaziklar olsun o 
kimseye ki bana zulmederek Allah'in huzuruna 
gitmi^tir. Kiyamet gtinunde onun hesabini gbre- 
cektir." 

"Yaziklar olsun, yaziklar olsun, yaziklar olsun o 
kimseye ki bana itaat etmeyerek kin ve dusmanh- 
gmi ilan etmistir." 

"Yaziklar olsun o kimseye ki kbtuluk yoluna sap- 
mistir. Hi? bir curum ve gunahim yok iken bana 
dusman olmustur." 

"Kitabm ortaya koydugu emirleri birakip haram- 



Hz. AM Divani 231 

dan haberdar olmayanlann bzrunu kabul etmem 
mumkun mudur?" 

"imamet ipi Rasulullah sallallahu aleyhi ve selle- 
min Hakk'a yurumesinden sonra kovaya baglanan 
saglam ip gibi Cenab-i Hakk tarafmdan baglandi." 

"Peygamber hayatta iken itiraz edemeyenler, 
onun gidisinden sonra verdikleri sozu tutmadi- 
lar." 

"Eger isleri kendi halinde birakmis olsaydim, kav- 
mimle olan antlasmama muhalefet eder, bbylece 
i§leryuzustu kahrdi." 

"Savas atesi parlayinca bana biat edip soz veren- 
ler benden ayrildilar. Ebu Bekir ve Omer'e yap- 
madiklan hileyi bana yaptilar." 

"Hile yoluyla beni aldatan bir gtiruhtan §ikayetg- 
yimdir. (Junku dtinyayi bana kapkaranhk yaptilar." 

"Haksiz yere ba§latip iddia ettiginiz hakkimi elde 
ettim. Sihhatin hastahktan ayirdedilmesi gibi bu 
gbrevin bana ait oldugu apagiktir." 

"A^ik^a hakkmi oldugunu gbrduguntiz halde inkar 
yoluna sapmayi se^tiniz. Oysaki siyah ve beyazm 
birbirinden ayirdedilmesi gibi bu hak da agk^a 
ortadadir." 

"Allah'm kitabi bizim igin en buytik sahittir. Hak 
Teala ise en buytik kadidir ve buttin batil isler bir 
gun inkiraz bulacaktir." 



232 Hz. AH Divani 

"Eger kazaya nza gbsteriyorsan korkup geri gekil- 
me; Kihcimi kinmdan gkarmi§im, kacmaman gere- 
kir." 

"Allah'a yemin ederim ki ge?en bir $ey tekrar geri 
gelmez. Zorlama ile bir i§in bozulmagi mumkun 
degildir." 

"itidal yolunu tutarak ortadan yurumegi tercih 
ettik. ifrat ve tefrite itibar etmedik." 

"Peri§anhk iginde yaptigim sava$ta guya bize yar- 
dim edenleri birbirine kirdirmi§im, kendi burnumu 
keserek kabilemi heder etmi§im." 

"Ey vaitlere ve verilmi§ sbzlere kanarak ve bunlar- 
la magrur olarak hareket eden kimse, dalalet yo- 
lunun yolculan hak ve dogru yoldan saparak yuru- 
dtiler." 

"Kulaga caiman, sozler ve dunyayi karartan du- 
rumlann bir tekini o segkin Peygamber duymu§ 
olsaydi, razi olmazdi." 

"Sizler, kotu i§ler ijleyen o soyu sopu kesik ile gbz- 
leri ufak ki§iyi Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi 
ve sellemin kendisinden sonra vast olarak tayin 
ettigi ile bir ve e$it tutuyorsunuz. Boyle bir duru- 
mu eger peygamber duysaydi buna razi olmazdi." 

"Onlarin ikisi (Muaviye ve Amr bin As) asker top- 
lamak suretiyle bu kargasa ye gurultunun dog- 
masma sebep oldular. islam dinini dunya menfa- 
atleri ile degistirerek dogru yoldan saptilar." 



Hz. AM Divani 233 

"Basan gbsterirlerse ona Misir valiligini verecegine 
sbz vermistir. Su anda din ile dunyalan zarar ve 
ziyandadir." 

"Ey Amr bin As, Allah'a ve Resultine isyan ederek 
bize karsi geldin. Simdilik yetmis bin cesur ve ba- 
hadir asker hazir vaziyettedir." 

"Ey asker toplulugu ile b? almaga gelen yalanci, 
eger maksadin mezarlan ziyaret etmekse benden 
izin alarak gelebilirsin." 

"Eger blmezsem bir kimseyi dost ve asina kabul 
etmeyecegim. Cunku onlar islam'a aykiri kotu isler 
yaptilar." 

"Sen ondan sonra cehennem atesi iginde yan. 
Bugtin sana zehir ilacmi i^ireyim ki cezasini gbre- 
sin." 

"Ey Amr bin As, beni ka^acak zannetme. Eger beni 
bgrenmek istiyorsan Bedir ye Hayber'de savasmis 
olanlardan sor." 

"Ben Aliyyim. Beni, bilenlerden sorun. Ondan son- 
ra savas meydanma gikip savasmayi, gbze aim. Gok 
ge^meden ka^maya baslayacaksmiz." 

"Elimde keskin kihcim ve parlayan kargim vardir. 
Bizim koruyucumuz, o tertemiz ve se^kin olan 
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemdir." 

"Amcam Hamza ve kardesim Cafer'in bize manevi 
destekleri vardir. O Cafer ki cennette yesil kanatla- 
ra sahiptir." 



234 Hz. Ali Divani 

"Kendisiyle bvuniilecek Fatima benim zevcemdir. 
Senin annen ise Hind' dir. Onlar arasmda bir mu- 
kayese yapilabilir mi? Girdigi yuvadan kovulmus ve 
iki is arasmda suphede kalmistir." 

"Gucu yetmeyen ve iktidan olmayan insanlann 
acizligi yuzunden aciz kaldim. Bundan bbyle zeka 
ve akil yardimiyla dusmanlanma galip gelirim." 

"Bundan bbyle arkamdan beni suruklemek iste- 
yenleri ortadan kaldiracagim. Dagmik ve ayri du- 
ranlari bir araya getirip toplayacagim." 

"Senin hayatm sayih nefesler tizerinde kurulmus- 
tur. Her nefes ahsta ondan bir par^a eksilmekte- 
dir." 

"Kendini feda ettigin zaman, o seni diriltir. Alay 
etmeden seni yurtiten odur." 

"Her sabah ve aksam beden yeni nefesler ahr ve- 
rir. Sabah alman nefes aksammkinin aynisi degil- 
dir. Oyleyse bos yere nefes ttiketip bmrtinu heba 
etme." 

"Senin dininin su?u nedir ki ona kir ve pasi bulasti- 
riyorsun. Nefis elbisende, kir mevcut degildir, fakat 
onu sen kirletiyorsun." 

"Sen kurtulus istersin fakat kurtulusa giden yolda 
yurumezsin. Karada hi? geminin yurudugij gorul- 
mus mudur?" 

"Savas elbisesi onlarin degismeyen yumusak zirhi- 
dir. Develerden yedek olanlanni da yanlanna al- 



Hz. AM Divani 235 

mislardir. Yataklanndan ktikreyen arslanlarm 
bnunden kagp kurtulmak mumkun degildir." . 

"Oyle zannet ki dunya sana itaat etti ve sanki bltim 
sana gelmeyecektir." 

"Sen dunyayi ne yapacaksin. Mezar tasmin gblgesi 
kadar bir toprak sana kafidir;" 

"Olum igin kendini siki tut! Olum pehlivani senin 
yanina geldigi saman sabir gbster, sakin ka^ma." 

"Ben onun yasamasini istiyorum o ise benim oldu- 
rulmemi hedef ahyor. Ozur dileyen, Murad kabile- 
sinden bazi kimselerdir." 

"Akillan bozuk ve yildizlar ilmiyle ugra§anlar beni 
korkuttular. Merih'in yerine Kog burcunu koydu- 
lar." 

"Ona dedim ki hileli olan islerden dolayi beni kor- 
kutamazsm. Kurnazhklarmi birak. Benim yanimda 
Mtisteri (talih) ile Zuhal (talihsizlik) bir-dir." 

"^esitli hile ve kurnazhklan benden def edecek 
olan HalikTeala'dir. Benim rizkimi veren O'dur." 

"Zubeyr ile Talha uygun olmayan islere giristiler. 
Bunun igndir ki tizuntuyle ge^en bu gun bana ?ok 
uzun geldi." 

"Allah bilir ki halka zulmetmek ign bende hig bir 
dusunce mevcut degildir. Onlar bana haksizhk 
ettiler." 

"Benim sbylediklerimi teblig eden ve insanlara 



236 Hz. AH Divani 

bildiren kimdir? "Bu sbzleri Allah'm elgsi teblig 
etti." 

"Varm Suhre'nin oglu Muaviye'ye deyin ki faydasi 
ve yarari olmayan bir seyi istiyorsun." 

"Bas basa gelip savasan ve mticadele edenlerin her 
birisi cesur, kahraman ve yigit kisiler idi." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yalniz bira- 
kildigi zamanlarda hepsi de ona yardim ettiler ve 
sbylediklerini yerine getirdiler." 

"Peygamberin ashabi daima keskin kihglar kullana- 
rak kahramanhk gbsterdiler. Kihglarinin kinlmasi 
mumkun degildir." 

"Sen ve senin babanin Jslam'a giri§iniz kerhen 
olmustu. £tinku ikinizin tercih ettigi yollar kotu- 
liikten ba§ka §ey degildi." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem vefat edin- 
ce ikiniz de eski halinize dondunuz. Oysaki daha 
evvel izlediginiz yol dalaletten baska sey degildi." 

"Sava§ bulutlan gbrtinmege bajlaymca ve kihglar 
parlaymca ^im^ek ve yildinmlann ?akacagi akla 
gelmektedir." 

"Sen yerde yatarken athlarin senin cesedinin uze- 
rinden ge^meleri ?ok uzak degildir. Sur'atle ce- 
velan edip hareket edeceklerdir." 

"Batil seyler pesinde kosarak bos yere vakit gegiri- 
yorsun. Sam'i at kisnemeleriyle sana zindan yapa- 



cagim, 



Hz. AM Divani 237 

7 26 



"Ey Hind'in oglu sen daima cahil kaldm. Sizin ig- 
nizden cesur ve bahadir olanlan bldurecegim." 

"Doksan bin ok alan ve mizrak batiran askerlerim 
bylesine savasacaklardir ki saldinlan, sahilleri ve 
daglari kaplayacaktir." 

"Eger Muaviye ile karsilasirsam, gbz ucuyla bakan 
ve bagirsaklan buyuk olan insani vurmaktan r;e- 
kinmem." 27 

"Onu atesin annesi olan (Ummu Haviye) cehen- 
neme atti. Uruyen kbpekler orada kendisine kom- 
su oldu." 28 



Bu beyit, Muaviye'nin bir §iirine kar§ihk olmak uzere 
soylenmi5tir. Muaviye, bu §iirinde "Ey Ali, beni gafletle 
uyuyor zannetme. Kufe'ye varacak ve sana oralan 
zindan edecegim. Belki bu sene ve belki oniimiizdeki 
sene bu fikrimi gerfeklejtirecegim." 

islam tarihinde Muaviye'ye "biiyiik bagirsakli" den- 
mesinin nedeni su olayla baslanir: 

Bir gun Hazret-i Peygamber mektup yazdirmak ign 
kendisini gagirtmis ve birisini Qg sefer gondererek haber 
vermesine ragmen, her ug seferde de yemek yiyor, 
cevabmi almisti. Bunun uzerine "doymasm" diye bed- 
dua etmislerdi. Gergekten de Muaviye oburluk hastah- 
gma tutulmus ve Araplar arasmda "bagirsaklan geni§ 
Muaviye" seklinde sohret bulmustu. 

Ummu Haviye deyimi, Kur'an-i Kerfm'de Muaviye'nin 



238 Hz. Ali Divani 

"Kbtulukleri par^a par^a terk etmede sabir gbster. 
Umulur ki bir gun bu kbtuluklerin tukendigini gb- 
resin." 

"Birgoklan kendi durumunu gizlemek suretiyle 
ulfet buldu, insanlara gbrunurde hos gelen tarafla- 
n izhar etti." 

"Bircok iyi insanlar kendi dillerini korumak sure- 
tiyle cevap vermekten cekindiler. Onlarin bu du- 
rumu cevap vermege yetti." 

"Bu kadar askerin senin tizerine gelmesi hakkani- 
yetledir. Hak gelince batil ortadan kalkar. Gelecek 
yil gelip catincaya kadar simdilik bu kadar asker 
kafidir." 

"Senin askerlerinin bir kismi arslan gibidir. Bir kis- 
mi da arslan yavrusu gibi carpismaktadir. Parlayan 
kihglarla savas gununde muharebe etmektedirler." 

"Dusman safmda yer alanlar esir alminca, ya fidye 
vererek kurtulurlar veyahut boyunlan vurulur. 
Sancagin bnunde yer alanlarm durumu budur." 

"Yalancinm hileleri kotu kalplileri perisan eder. 
Savas iginde dusmanin kanmi dbkerler." 

(Siffin Savasi'nda) "Ahbaplanma birer birer zarar 
verdigini gbruyorum. Sanki onlara ebedT alem i?in 
rehberlik gbrevini ustlenmissin." 

halasi olan Ebu Leheb'in kansi Ummu Cemile hakkmda 
kullanilmi§tir. 



Hz. Ali Divani 239 



"Dimisk (§am) ehlini birakarak ayrildik. Kadm ve 
erkeklerden daha 50k ihtiyar olanlar geride kaldi." 

"Nice kadinlarm, sungu batiran avcilar ytizunden 
erkeksiz daldiklan goruldu. Bircoklan da dul kaldi." 

"Onlar, sava§a giden erkeklerin arkasmdan agladi- 
lar. Artik kiyamet gunu ne kadar geri gelmeyecek- 
lerdir." 

"Biz byle sava§cilanz ki bizim sungulerimiz ancak 
mustehak olanlara batinhr. Haksiz yere kimseyi 
bldurmeyiz." 

"Allah'a yemin ederim ki zulum ugursuz ve kotu 
bir §eydir. Kbtulukte israr eden kimse ise zalimdir." 

"Kiyamet gununde Cenab-i Hakk'in huzuruna vanr- 
lar. Butun du§manlar Allah'in huzurunda toplanir- 
lar." 

"Kiyamet gununde Allah'in huzuruna vardigimiz- 
da ben mi zalim miyim yoksa sen mi zalimsin, 
bunu ogreneceksin." 

"insanlardan lezzet ve zevk duygusu ahnacak, 
dunya ile ilgili bir endi§e ve tasa kalmayacaktir." 

"Geceler buytik bir i§ icin dbnmektedir. Yildizlann 
hareketi de yine bu i§ icindir." 

"Eski insanlarm ahvalini gundtiz ve gecelere sor ki 
onlarin nijanlarmi ve adetlerini sana haber vere- 
ceklerdir." 



240 Hz. AH Divani 

"Bu fani dtinyada ebedT kalmak istiyorsun. Bir^ok- 
lari da ayni §eyi temenni ettiler." 

"Ey yerytizunun vah§ileri, gayirh ve gmenli yerler- 
de otlaniniz. Taze etler yemek suretiyle semizle- 
nin." 

"Gaflet iginde bulunuyordun. Halbuki bltim daima 
uyaniktir. Ey uykuya dalmis kisi bltim igin hazirhkh 
ol!" 

"Yokluga, mahkum seyler pesinde kosuyorsun. 
Halbuki sen olup gideceksin. Dtinyada ebedi kalan 
higbir sey yoktur." 

"Yarin oldugunda seving: gbzyaslarmi akitacagini 
zannediyorsun. Halbuki gaflet denizinde yuzuyor- 
sun." 

"Ben Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin kar- 
desi ve damadiyim. §ehitlerin imami ve efendisi 
olan Hamza benim amcamdir." 

"Cafer-i Tayyar benTm bz kardesimdir. Cennette, 
gece ve gunduz, melekler arasmda u^arak vakit 
gegrmektedir." 

"Peygamberin kizi benim esimdir, kendisiyle 
sukunet bulmusumdur. Etlerimiz ve kanlanmiz 
birbirine kansmistir." 

"Peygamberin iki torunu benim cocuklanmdir. 
(Hasan ve Huseyin) Sizin hanginizde benim bu 
yakinhgim gibi bir yakmhk vardir?" 



Hz. Ali Divani 241 

"islamiyet'i kabul etmede hepinizden bncelik bana 
aittir. Daha bulug ?agina ermeden islam dinine 
girdim." 

"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem beni sizle- 
re bakmakla gorevlendirmisti. Cuhfe'de goliin ba- 
sinda bunu sizlere Man etmisti." 

"iginizden beni segerek sizlere takdim etti. Verdi- 
gim hukumlere nza gostermeniz ve bana itaat 
etmeniz gerekir." 

"Dileyen bu durumu kabul etsin, dilemeyen de 
hiiziin ve kader ile basbasa kalsin." 

"Hie kimsenin inkar edemedigi bir kahramanim 
ben. Hem sava§ ve hem de bans zamanlannda 
herkes beni tanir." 

"Fakat bir ise tesebbtis ettigim zaman, kotu kalpli 
kimseler hemen karsi gikip bana muhalefet eder- 
ler." 

(SffTn'de) "Eger bana itaat edilseydi kendi kavmimi 
Yemame veyahut §am semtine yollardim." 

"Bizim siyah sancaklanmiz dalgalanir. Eger onu 
harekele gegrmek gerekirse (Ebu Sasan) Husayn'e 
haber verilir. O da sancagi ortaya gkanverir." 

"Saffa dahil olan Husayn, blum havuzundan kanlar 
akmaymcaya kadar arkasini verip geri cekilmez." 

"Savas esnasinda Husayn'm gayret ve ikramdan 
baska hig bir ^abasinm olmadigmi gbrtirsun." 



242 Hz. AH Divani 

"Savasa davet edildiginde sabir gbsterir. Ytiksek 
ses ve na'ralar yukseltildiginde, onu tahammulle 
kar^ilar." 

"Mezhic pismanhk duyup geri cekilinceye kadar 
Akk, Lahm ve Himyerliler sabir gbsterip diretti- 
ler." 29 

"Cuzam kabilesi Mezhic kabilesine seslenerek size 
yaziklar olsun, zalim olan kimlerdir? dedi." 

"Ehl-i Beyt icin de olsa Allah'tan korkmaz misiniz? 
Allah'a yakin olanlara deger verilmez mi?" 

"Ollimli secmek suretiyle kendini tehlikeye atanla- 
n Allah mlikafatlandiracaktir. Onlar, ne mutlu ve 
aziz kimselerdir." 

"Bahsettigim bu topluluk, Rebia kabilesidir (ibn-i 
Nizar bin Maadd). Onlarm tizerine cok sayida asker 
gbnderilse de dehsetli bir kahramanhga sa- 
hiptirler." 



Bu beyit gegmis sava5lan anlatiyor. islam'dan ev- 
vel kabileler arasinda cereyan eden sava$lar oldukga ilgi 
gekici bir durumdaydi. 

Akk, Maadd bin Adnan'in biraderidir ki nesli hala 
Yemen'de devam etmektedir. 

Lahm de Yemen kabilelerinden bir kabiledir. Cahi- 
liyyet doneminde birgok idareci, bu kabileden gkmi§tir. 



Hz. AM Divani 243 

"Hind'in ogluna (Muaviye'ye) kilif ve ok darbele- 
rini biz tattiracagiz. Bizden yuz gevirmekle duzen 
ve intizami bozdu." 

"ibn-i Ziberkan'i yanma gagirdi. Zu-Kela' ile Ku- 
reybe'ye sayisiz armaganlar verdi." 

"Karanhk bastigmda Muaviye, Amr, Numan, Busr, 
Malik ve Havseb gibi kabile reislerini yardimma 
Cagirdi." 

"Muaviye, Kurzi ve iki oglunu, Hars, Kayn, Ubeyd 
ve Eslem gibi kimseleri izzet ve ikrama bogdu." 

"Benim sag yanimda bahadir olan Mezhic kabilesi, 
sol yanimda da kahraman Vail kabilesi durur. 

"Savasm merkezi yerinde kendine guvendigim 
Mudarr kabilesi bulunuyor. Hemedan'dan da bu- 
yukleri benim yanimda yer almistir." 

"Arka taraflarda yer alan Ezd kabilesi ulu kimseler- 
dir, Cenab-i Hakk kadimdir, sonu yoktur." 

"§ibamhlan ?agirdim fakat davetime icabet etme- 
diler. Onlarin bu davranisi bana agirgeldi." 

"Onlar bilimden uzak, kizgmhga daha yakmdirlar. 
Atesi sbnup te geriye katan bir kbr par^asi gibidir- 
ler. Yildizlan gizlidir. Yanlarma vanlmadik^a gb- 
runmeyen gahlar gibidirler." 

"insanlarm en -kbtusu ve yaratiklann en gayretsizi 
Kays kabilesinin kbleleridir ki burunlan yere surtu- 
le surttile burunsuz olmuslardir." 



244 Hz. Ali Divani 

"Higbir zaman bir toplumun bntinu alamadilar. Kin 
ve gururda, hayir ve serde intikam tohumu ekdi- 
ler." 

"Bir topluluk iginde onlardan biri gkmaz ki zultim 
ve haksizhgi gbguslesin veya yerine getirilmesi 
gereken bir i§i yapsm." 

"Atilan ve saplatilan mizraklarla atlarin kana bo- 
yandigini ve onlara binenlerin de gbzlerinin kan 
Canagina dbndugunu gbrdum." 

"Sava$ stirerken atlarin ayagmdan kalkan tozlar 
sanki havada kara bir bulut veya kahn bir toz taba- 
kasi meydana getirmi§ti." 

"ibri-i Hind (Muaviye) Zu'l-Kela, Yahsab, Kind, 
Lahm ve Cuzam kabileleri' nin her birini davet et- 
ti." 

"Ben de Hemadanhlan yardima ^agirdim. Derile- 
rimi dert edinir, bana bir bela ulajtiginda siper ve 
kalkan olurlar." 

"Onlari davet ettim. Bunun tizerine davetime 
icabet ettiler. Hepsi de cesur, atilgan ve kahra- 
mandirlar." 



Hz. AM Divani 245 

DUA 

Allah Teala buyurdu ki; 

"Ey kulum benden ne dilersen, cekinmeden ve 
korkmadan iste. £unku butun alemlerin rabbi- 
yim. Jzzet ve Celal sahibi olan benden, isteyemez- 
sen veya tereddude dusup istegini aciklamazsan, 
acaba benim disjmda siginilacak ba§ka bir yer ve 
kapi var midir?" 

"Ey Allah'im yijzumu dergahina surup kapma gel- 
dim. Gidecegim tek yer ancak senin ulu dergahm- 
dir. Sana siginan bir kula merhamet et." 

"Ey Kadir-i Zu'l-Celal olan Allah'im tek dayanagim 
ancak sensin, yuksek mertebede olanlarm Mevlasi 
ve siginagism. Hakiki Mabud oldugunu bilip senin 
kapma itimad edenler, mutlu kimselerdir." 

"Verdigin her nimete suktir ve hamd olsun. insan- 
dan her turlu eziyet ve sikintiyi def eden yine sen- 
sin." 

"Ey Allah'im, sen kalpleri bilensin, Esma-i Husna- 
dan biri olan "Hakk" ile mevsufsun. Hakkaniyetle 
hareket edersin." 

"Ey Allah'im, dunyaya nur u zulmet, aydinhk ve 
karanhk inmeden evvel de senin zatin var idi." 

"Ey Allah'im, sen insani diger varhklarda olmayan 
yakinhk ve kurbiyyet ile sereflendirdin. Butun ve- 
himlerin ustunde bir kavusmaya erdirdin." "(Al- 



246 Hz. AH Divani 

lah'im) istedigini yerine getirensin. Hig kimsenin 
duymaga gug yetiremedigi §eyleri sen duyarsin." 

"Ey kerem, cbmertlik sahibi ulu Allah'im, sana 
hamd ve sukur olsun. Sen istedigine verir, istedi- 
ginden ahrsm." 

"Pismanhk duyarak nefsinden sikayetgi olan ve 
yaptigi kusurlann etkisiyle uyumayip Allah'a yalva- 
ran kisi, mutlu ve bahtiyardir." 

"Gbrtinurdeki hastahk ve manevi eksikliklerinden 
hig biri, insani, Mevla ile olan gizli gonul muamele- 
lerinden alikoymamahdir." 

"Gece karanhginda yalniz kahp Allah'a yalvaranm 
duasini kabul eden ve isteklerine cevap veren 
Cenab-i Hakk, kulun, "Ya Rabbi" demesine karsihk 
"Lebbeyk" cevabmi verir." 

"isledigim gunahlan dustindugumde onlarm had- 
dinden fazla olduklarmi gbrtirum. Fakat Cenab-i 
Hakk'in rahmet ve magfireti benim gtinahlarimdan 
daha fazladir." 

"isledigim iyi isler dolayisiyla ben Cenab-i Hakk'in 
magfiretini talep etmiyorum. Benim timidim ancak 
O'nun rahmet ve magfiretidir. Rahmet edenlerin 
en merhametlisi olan Allah, beni bos cevirmeye- 
cektir." 

"Eger gufran ve rahmet zuhur ederse bu, Cenab-i 
Hakk'in bir lutfudur. Bunun ziddi meydana gelirse 
sue ve nat a benimdir." 



Hz. AM Divani 247 

"Benim mabudum, koruyucum, Rabbim ve meli- 
kim Hak Teala'dir. Onun kulu oldugumu ikrar edip 
ondan korktugumu ifade ederim." 

"Ey Allah'im, lutuf ve minnet sahibisin. Ben ise 
kusur ve hataya malikim. Beni affma mazhar kil." 

"Ey Allah'im, lutuf ve ihsanda bulunacagmi umit 
etmekteyim. Benim bu iki umidimigerceklestir." 

"Ey Allah'im, beni azabina du^ar etme. Meydana 
gelecek isyan ve hatalardan uzak tutarak kendine 
yakin kil." 

"Benim ricadan baska bir ?arem yoktur. Senin 
affma guveniyor ve senin hakkinda husn-i zann 
besliyorum." 

"Bir^ok hata ve ayak surcmelerime pisman oldum. 
Bundan dolayi parmaklanmi isirdim, dislerimi ko- 
pardim." 

"Ey Allah'im, insanlar benim hakkimda hayir ve 
iyilik dusunuyorlar. Eger beni affetmezsen insanla- 
rin kbtusu olurum." 

"Benim bnumde uzun bir hapis vardir (blum). 
Sanki ben su anda mahpus olup kalmisim." 

"Cihanin guzelligi ile ben divane olmusum. Uzun 
bmrumij bazi emeller ve temennilerle tukettim." 

"Eger dunyada zuht ve takvayi ger^eklestirip ve 
onlann pesinde kosmam sbz konusu olsaydi, sirti- 
mi onlara dayar ve kalkan yapardim." 



248 Hz. AH Divani 

"Ya ilahi! Dua edenin duasmi kabul etmek ve ihti- 
yaglari gidermek ancak sana mahsus bir seydir. 
Tehlikeleri bnlemek ve ki§iyi zarara ugratmamak 
da ancak sana mahsustur. Bunlari sen yapabilir- 
sin." 

"Ya Rabbi! Benim kalbimi ve ayaklanmi yolunda 
sabit kil. Senin feyzin ve noksanlardan tenzih kihsin 
bana kafidir. Baskasma ihtiyacim yoktur." 

"Ya Rabbi! Gunahlarimm coklugu kalbimi hasta ve 
perisan etti. Bu zayif vucudum feryat ve figan ede- 
rek inlemektedir." 

"Benim derd ve hastahklarim gizlidir, tedavilerini 
ancak sen yapabilirsin. Ey hastahklara sifa veren 
Allah'im, senin dostlugun gibi baska bir dostluk var 
midir?" 

"Ey Allah'im, eger beni azaba ducar edersen, ku- 
surlar benimdir. Eger affedip magfiretine mazhar 
edersen sonsuz kerem ve lutuf sahibisin. Buna 
layikolan Zatmdir." 

"Allah'tan baska kimseye tapmayan ve ibadet et- 
meyen mu'minin yolunu ac. f^unku o, sadece ken- 
disiyle yetinmeyip, camilere gitmek icin baska- 
larmin da yolunu acar ve onlari uyandinr." 

"Ey, Allah'im, benim yaraticim, koruyucum ve sigi- 
nagimsin. Darhk ve ferahhk zamanlannda ancak 
sana yalvanr ve senden yardim-dilerim." 

"Ey Allah'im, benim kusur ve gunahlanm ne denli 



Hz. AM Divani 249 

50k olursa olsun, senin affedici ve bagislayici mer- 
hametin ondan daha coktur." 

"Ey Allah'im, ben ne kadar nefsimin istemis oldugu 
§eyleri ona verdimse de su anda pismanhk bah?e- 
sinde dolasmaktayim." 

"Ey Allah'im, benim durumumu, ihtiyaglarimi ve 
fakirligimi gbrensin. Benim yapmis oldugum gizli 
munacat ve isteklerimi duyansm." 

"Ey Allah'im, benim rica ve yalvanslarimi geri dbn- 
durme. Kalbimi, hidayete erdikten sonra dunyaya, 
meyl ettirme. Senin sonsuz hazinenin bah- 
sislerinden mahrum etme." 

"Ey Allah'im, beni azabindan halas eyle! ^unkij 
ben sana karsi boynumu bukmus ve zilletle huzu- 
runda egilmisim." 

"Ey Allah'im, beni kendine ve muhabbetine yakm 
et! Kabirde yatacagim zaman bana soru soran 
meleklerin cevabim kolayhkta vermegi nasib et." 

"Ey Allah'im, eger bin yil bana azap etsen bile se- 
nin lutuf ve merhametinden timidimi kesmem." 

"Ey Allah'im, bana affediciligini gbstererek bagis- 
lamandan tattir. Malm ve mulkun yarar saglama- 
digi bir gtinde bana yardimci ol." 

"Ey Allah'im, eger beni korumazsan; yok olup gide- 
rim. Eger korur ve muhafaza edersen sag kahrim." 

"Ey Allah'im, eger iyilik yapanlara lutf ve merha- 



250 Hz. Ali Divani 

metini hasredersen, kotuluk yapanlara kim mer- 
hamet edecektir." 

"Ey Allah'im, eger takva hususunda bir kusur i§le- 
dimse iste buradayim. Senin affediciligine sigina- 
rak onun izinden yuruyorum." 

"Ey Allah'im eger gtinahlarim daglari asacak bir 
noktaya eristiyse senin bagislaman kusur ve gu- 
nahlarimdan daha yuksek ve daha coktur." 

"Ey Allah'im, eger kusur isleyip dergahma geldim- 
se beni atfet. Senin kapma gelip bylesine beklemi- 
sim ki benim hakkimda, sabirsizhk yapip yuz ge- 
virmez diyorlar." 

"Ey Allah'im, senin kereminin zikri, beni yakmak- 
tan uzaklastinr. Kusurlarimm anilmasi gbzlerimden 
yaslar akitiyor." 

"Ey Allah'im, kusurlanmi affet ve gugluklerimi gi- 
der. Ben kusurlanmi itiraf ediyorum ve korku ile 
senin dergahma siginmisim." 

"Ey Allah'im, beni rahmet ve mutluluguna eristir. 
Senin fazilet ve kerem kapmdan baska bir kapi 
bilmiyorum." 

"Ey Allah'im, eger beni uzaklastinrsan ve bana 
hakaret edersen, senin disinda kendisinden bir sey 
umit edebilecegim kimse var midir?" 

"Ey Allah'im, eger beni zararh gikarir ve elimde bir 
seyim kalmazsa, baska garem var midir? Ne i§ ya- 
pabilirim, ki?" 



Hz. AM Divani 251 

"Ey Allah'im; sbztinu tutarak gece yanlanndan 
sonra kalkip ibadet edenler, sana dua ederek yal- 
vanyorlar. Diger muminler ise derin uykuda mi§il 
misjl uyuyorlar." 

"Herkes senden yardim dilemektedir. Senin buyuk 
merhametine ve senin cennetine girmegi umit 
ederek hareket etmektedirler." 

"Ey Allah'im, selamet ve huzur iginde olma umidi 
beni emin kilmaktadir. Kusur ve kabahatlarimm 
curmij ise beni ayiph kilmaya sebep olmaktadir." 

"Ey Allah'im, benim yarah gbnlum sana ybnelerek 
senin rizani ister. Benim kalbimi saf ve temiz eyle." 

"Eyyub peygamberin basina bela ve musibetler 
geldiginde, yapmis oldugu duayi ben de senden 
isterim." 

"Ey Allah'im, eger bana bir kaza eristiyse cemilin 
ve guzelligin ile beni sevindir." 

"Ey Allah'im, eger beni affedersen, kendimi kurta- 
racagim. Aksi takdirde gunahlarim beni helak eder, 
ahirette zararh ?ikanm." 

"Ey azamet ve ululuk sahibi Allah'im, Ha§im so- 
yundan gelen Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel- 
lemin ve onun ehl-i beyti ile jyilerin hiirmetine 
beni affet." 

"Ey Allah'im, beni Hazret-i Rasulullah sallallahu 
aleyhi ve sellemin dini uzere bmrumun sonuna ka- 
dar sabit kil. Bbylece senin emirlerini tutan, kbtu- 



252 Hz. Ali Divani 

luklerden sakinan ve boynu bukuk bir insan ola- 
yim." 

"Ey Allah'im! Senin sevgili Peygamberin herkese 
yardim ettigi ve sefaatg oldugu gunde beni mah- 
rum birakma." 

"Ey Allah'im, Muvahhidler 30 sana yalvarip dua 
ettikleri ve senin kapma gelen ve rukua egilerek 
niyazda bulunanlar oldugu muddet^e Rasulullah'a 
salat ve selamm osun." 

"Ey dualari isiten, gokleri yukselten, daima baki 
kalani bahsedisi sonsuz, vokluga ugramislan sevin- 
diren Allah'im!" 

"Ey gayb alemini bilen, sue ve gunahlan bagisla- 
van, kusur ve ayiplan orten, uzuntu ve sikmtilan 
kesfeden Allah'im, ofkeye kapilmislar, senin lutfu- 
nu umarlar." 

"Ey yuce sifatlar sahibi! Bitkileri yeserten, dagilmis 
olanlan toplayan, dagilmis ve saga sola dokulmus- 
leri bir araya getiren, curumus kemikleri dirilten 
Allah'im!" 

"Ey yagmurlan yagdiran, bulutlan deniz suyundan 
yapip, yumusak ve kumlu yerlere indiren; aglari 
doyuran, hezimete ugramis olanlara lutfunu 



Muvahhid: Allah'm birligini ve Rasulullah sallallahu 
aleyhi ve sellemi rasul kabul edip tekrarlayan kimselere 
denir. 



Hz. Ali Divani 253 

umumilestiren Allah'im!" 

"Ey burglan yaratan, gokleri deliksiz yapan, gundu- 
zu geceden gkaran, (geceyi gunduze sokan) gune- 
$in i$iklanni parlatan, yildizlann parlakhgi bitince 
onun isiklanni-sacan Allah'im!" 

"Ey sabahlan yapan, talihleri zafere goturen 
ruzgarlan bilinmeyen yonlerden estiren, zevale 
eren isiklan tekrar sabahlara cikaran, yagmurlan 
yagdiran, bulutlan yaratan Allah'im!" 

"Ey yerleri saglamlagtiran, daglan ona kazik gibi 
cakan, her seyi bir esas uzerine kuran, yukseklikleri 
ve buyuk daglan yaratan, baslangici olmayan, sa- 
nat ve kudretiyle esyayi yaratan ve yapan Al- 
lah'im!" 

"Ey dogru yolu gosteren, istikameti bulduran, bu- 
tun insanlan nziklandiran, meskun yerleri $enlen- 
diren, gam ve kederleri gideren ve yok eden Al- 
lah'im!" 

"Ey kendisiyle her zaman sakindigim, fazl u keremi 
bana sigmak olan, hukmunu yerine getiren, yaptigi 
hie bir $ey noksan olmayan, yucelik, hilim ve yu- 
mu$akhkla bana muamele eden Allah'im!" 

"Ey tutsaklan kurtaran, kirilmi; yerleri tekrar bir 
arava getirip iyilestiren, fakir ve yoksullan zengin 
yapan, kucukleri besleyen, hasta olanlan sifaya 
kavusturan Allah'im!" 

"Ey beni aziz eyleyen, kotuluklerden sakmdiran, 



254 Hz. AH Divani 

zillet ve hakaretten kurtaran, musibet ve afetler- 
den koruyan Allah'im, beni keder ve uzuntulerden 
muhafaza et!" 

"Ey Allah'im! Beni cin ve insanlann kotuluklerin- 
den, kiyamet gunu unutulmaktan, kalbimi kasvet 
ve sikintilardan, azgm nefsin serrinden ve lanetli 
sevtanin kandirmasmdan koru!" 

"Ey gecimimizi temin eden, insanlan ve havvanlan 
doyuran, yuvalardaki kus yavrulanna nzik gonde- 
ren, yiyecek ve giyecek veren Allah'im! Ezelden 
ebede tek ve yucesin, ilim ve kudret sahibisin." 

"Ey mulk sahibi, itaat ve isyan edenlerin aim vazi- 
sini cizen Allah'im! Kul icin senden baska siginila- 
cak, gecmiste ve $u anda kendisinden yardim iste- 
necek yoktur. Ancak bizi kurtaracak sensin." 

"Ey, kendisinden yardim dilenenlerin en hayirhsi! 
Bize suphe ve sekk ile sikmti verme. Senin hukum- 
lerine itirazimiz yoktur, feyiz ve bereketinle bizi- 
yararlandir. Sen Hakimsin, her seyi hikmetle yara- 
tansm, yucesin" 

"Ey bizleri kusatmis olan, sikmti ve eziyetleri kaldi- 
ran, genis mulkunde bize lutuf ve keremde bulu- 
nan, adaletinin feyziyle bizi neselendiren Allah'im, 
sevab ve gunah senin adaletinle cereyan etmekte- 
dir." 

"Ey her dusuneni goren, soylenenleri isiten, nasip 
ve kismetleri paylastiran, sayilardaki muskulleri 



Hz. Ali Divani 255 

gozetleyen, her seyi adaletle ayiran ye taksim 
edenAllah'im!" 

"Ey her sirri isiten, gokleri yukselten, guzel sanat- 
lari yaratan Allah'im! Sana yakin olanlara zulum ve 
hakaret eli erismez." 

"Ey bagisladiklanni tamamlayan, iyiliklerine payan 
olmayan, fazlasiyla veren, ihtiyac sahiplerinin ihti- 
yacini temin eden, yuce armaganlarla insanlan 
sevindiren Allah'im!" 

"Ey zayiflann sigmagi, tasah ve kederlilerin yar- 
dimcisi, rahmeti bol olan Allah'im! Yardim ve mer- 
hametini benden esirgeme. Yucesin, benim halimi 
bilirsin." 

"Ey hakkaniyyetle hukum veren, her yaratiga egit 
davranan, olumu herkesin kapisma gonderen Al- 
lah'im! Olumden hie kimse kurtulamaz ve higbir 
doktor ona care bulamaz." 

"Allah'im! Sen beni gorursun, fakat ben seni go- 
remem. Senden ba$ka RabbTm yoktur. Nurunla 
beni aydmlat, gozlerimizi orterek helak etme, yar- 
dimmi bize yollayarak kurtar." 

"Ey yucelik kaynagi, izzet ve guzellik sahibi, azap 
ve ceza veren, kerem ve iyilik bah$eden Allah'im! 
jftihar edilensin, sitemleri ancak son giderensin." 

"Ya Rabbi! Beni cehennem atesinden koru, onun 
korkuya neden olan sikintilarmdan, kotu sonucla- 
rindan, devamh ates sacan sicakhgindan, irin sek- 



256 Hz. Ali Divani 

linde beliren suyundan muhafaza et." 

"Ya Rabbi! Bana Kur'an-i yoldas et! Cennete gir- 
megi nasib et, hurilerle evlenmegi, emniyyet icin- 
de yasamayi Ve boyle bir yasayisa, ulasmayi, ni- 
metlerle dolup tasmayi ve ebedi hayata kavusmayi 
nasib et." 

"Ya Rabbi! Beni nimetlerle dolup tasan, beyhude 
sozlerin konusulmadigi, sikayetlerin mevcut olma- 
digi, uzuntu ve gamin hayale gelmedigi, hastahk ve 
yaralanmanm olmadigi cennetine girmeyi nasib 
et." 

"Ya Rabbi! Beni nezih ve guzel manzaralan olan, 
icinde mesakkat ve zahmetler bulunmayan, sakin- 
lerinin kolayhklarla karsilastigi, icinde vasavanlarin 
zevk ve safa surdukleri cennetine girmegi nasib 
eyle." 

"Ey Allah'im! Beni yuksek kosklere, isiklan parla- 
yan guzelliklere, ardi artasi kesilmeyen nurlara, 
izzetle yasayanlar arasma, nesim ruzgari esen bah- 
gelere nail et." 

"Allah'im! Beni yumusak doseklerle bezenmis, 
guzel elbiselerle suslenmis, lezzetli yemeklerle 
donanmis, hosa gidici tath iceceklerle renklendi- 
rilmis, icinde baldan akan nehirlerle cevrilmis cen- 
netine girmegi nasib eyle." 31 



£izili olan kismin Arapga metni bu §ekildedir.