HAZRET-I ALİ DiVANI
Hazirlayan İİihramcizade
Haci ismail Hakki ALTUNTAS
iÇiNDEKILER
HAZRET-i ALi kerremallahu vechenin DiVANI
UZERiNE 5
ONEMLi NOT: 16
ALLAH TEALA HAKKINDA 17
RASClLULLAH HAKKINDA 20
HZ. FATIMA aleyhisselama ASKI 27
HZ. EBU TALiB aleyhisselam 33
HZ. ALi kerremallahu veche 37
HZ. ALi'nin ARKADASLARI 55
HZ. ALi 'NiN KAHRAMANUGI 63
HZ. ALi'NiN MUSRiKLEREMEYDANOKUMASI.89
HZ. HASAN aleyhisselama NASiHATi 102
HZ. HUSEYiN aleyhisselama NASiHATi 113
iUMTAHSiLETME 122
HiKMETLER (Muhtelif) 125
AHLAK 131
EDEB 134
iBADET 136
SUKUR 138
ADAB-I MUASERET 139
KALBiN HALLERi 143
DOSTLUK-ARKADASLIK 150
KONUSMA-SOHBET 158
SEVGi 161
KADER 164
GENCUK-iHTiYARUK 167
GUNLER 171
ECEL-OLUM 173
ZAMAN-DEVRAN 178
BELA-MUSiBET 187
SABIR 189
UMiT 191
DUNYA VE SEVGiSi 194
KAZANg-RIZIK 200
ZENGiNLiK- FAKiRLiK 204
CiMRiLiKVECOMERTLiK 207
KANAAT 210
HIRS-iTiDAL 216
HATALI HALLER 220
KiBiR 224
KIYAMET ve ALAMETLERi 226
MUAViYE 229
DUA 245
(jj-allsJi L_l j all LaaJl
HAZRET-I ALI kerremallahii vechenin
DIVANI UZERINE
Bu cali$ma; hayati boyunca Hazret-i AN kerremal-
lahu veche tarafindan sbylenmi$ manzum sbzlerin
(§iirlerin) §erif Murtaza denmekle unlu Ebu'l-Kasim
AN bin Tahir'in derledigi ve OsmanN imparatorlu-
gu'nun buytik bilginlerinden Mustakim-zade Su-
leyman Sadeddin'in manzum olarak tercume edip
acikladigi "Hazret-i Ali Divani ve Aciklamasi" ndan
hazirlanmi$tir.
insanlar $u sorulan sorabilirler. Hazret-i Ali kerre-
mallahu veche gercekten bbyle bir divan te§kil
edebilecek kadar §iir sbylemi$ midir?
Veya sbyledigi manzum sbzler daha sonraki nesil-
lere §uphe ve ku§ku sinirlanni a§acak tarzda ula§a-
bilmi§ midir?
Fesahat, belagat ve sanat ybnunden e§ine az rast-
6 Hz. AM Divani
lanan ve konu bakimmdan islam, tarihindeki mut-
luluk cagina isik tutan bu siirlerin daha sonraki
nesillere aktanlmasi- oldukca saglam esaslar dahi-
linde ve buyuk bir titizlikle olmustur. Ayrica bbyle-
sine hassas bir konuda 50k titiz ve islamiyet'in
ruhunu zedelemeyecek tarzda bir davranis icinde
olmamiz gerektigine isaret etmekte yarar vardir.
£unku Hazret-i Ali'nin sbzleri ve sbyledigi siirler
kaynak bakimmdan hadTs ve stinnete yakin dere-
cede bnem arz etmektedirler.
Hazret-i Ali'nin sbyledigi siirler konusunda cesitli
gbrtisler ileri surulmus, bunlar arasinda birbirine
yakinhk gbsteren ve birbirini teyit edip pekistiren-
ler oldugu gibi degisik anlamlar sergileyenler de
vardir.
Hazret-i Ali'nin ilnrri ve edebt yonu uzerinde
onemle durmak gerekirken ehl-i sunnet ve'l-
cemaat bilginleri, her nedense susmayi tercih
etmi§, bunun yanmda §ia alabildigine bu
meydanda at ko§turmu§tur. Bazi kimseler higbir
delile dayanmadan Hazret-i Ali'ye ait sbz ve siirle-
rin onun sehadetinden 50k sonra uyduruldugunu,
bu kadar sbzun ezberlenip yazilmasma imkan,
bulunmadigmi iddia etmektedirler. Olduk^a bnem-
li olan konuyu derinlemesine bir incelemege tabi
tuttugumuz zaman gbrurtiz ki Hazret-i Ali'nin ha-
yati boyunca sbyledigi mensur sbzler, islam dininin
esaslarma ve o esasin gerektirdigi hukumlere, ka-
nun koyuculuga ve tatbikatma ait olmus, ayrica
Hz. AM Divani 7
sosyal, ekonomik ve toplumu ilgilendiren mesele-
lere deginerek bunlan smirsiz bir bilgi kudretiyle
agiklami^tir.
islam dininin sosyal ybnunu aydmlatici ve suphele-
ri giderici, me^hul bir^ok konulara isik tutucu, ayri-
ca tarih? olaylan sebep ve sonu^lanyla agiklayici
Hazret-i Ali'nin sbz, hutbe, bgut, vasiyet, mektup,
vecize ve dualari §erif Radi (Miladi: 970-1016)
tarafmdan toplanip bir araya getirilmis ve buna o
"Nehcii'l-belaga" adi verilmistir.
§erif Radi diye tanman Ebu'l-Hasan Muhammed
bin Ebi Tahir Ahmed el-Huseytn bin Musa, hem
baba ve hem de, anne tarafmdan seyyidlik merte-
besine nail olmus Hazret-i Ali'nin torunlanndandir.
incelememize konu olan Hazret-i Ali Divani'ni der-
leyen §erif Murtaza'nm kardesidir.
Edebiyat ve §iirde se^kin bir yeri bulunan §erif
Radi, Hazret-i Ali ve Fatma'nin evliliklerinden do-
gan cocuklannin listesini ve seceresini duzenleme
ve seyyid olan kisilerin islerine nezaretle ilgili "na-
kiplik" gbrevini yapmistir.
Bilinecegi gibi o dbnemde Bagdat'ta Buveyhiler
hukum surmekte ve Hazret-i Peygamber'in soyun-
dan gelenlere buyuk bir deger verilmekte, onlara
karsi ilgi ve alaka duyulmaktadir.
Ebu'i-Hasan Muhammed Radi'nin bir^ok konuda
Cesitli eserleri vardir. Bunlar arasmda bizi ilgilendi-
ren "Nehcu'l-Belaga" adiyla toplayip duzenledigi
8 Hz. AM Divani
ve Hazret-i Ali'nin hutbe, mektup, dua, vasiyet ve
sbzlerini ihtiva eden eserdir. Serif Radi Bagdat'ta
vefat ederek evinin bahcesine gbmulmustur.
Bbylece bu iki kardes buytik bir hizmet gbrmustur:
Serif Radi, Hazret-i Ali'nin mensur sbz, vecize, hut-
be ve emirname gibi islam tarihine isik tutan par-
galari derlemis; kardesi Serif Murtaza da Hazret-i
Ali'nin manzum sbzlerini dtizenleyerek bize esi ve
benzeri bulunmayan bir cahsmanin ulastirilmasma
hizmet etmistir.
Hazret-i Ali tarafmdan cocukluk yillanndan basla-
yarak olgunluk ve ihtiyarhk yillarinm son demlerine
kadar sbylenen manzum sbz ve siirler, munacat ve
nasihatleri ihtiva eden dusunceler de §erif Murta-
za tarafmdan duzenlenip bir divanda toplanmis ve
bu esere "Divanu Ali" (Hazret-i Ali'nin Divani) adi
verilmistir. Matbaanm olmadigi ilk zamanlarda
kopya edilmek suretiyle cogaltilan bu eser, daha
sonra islam aleminin ^esitli ulkelerinde elden ele
dolastinlarak okunmus, 19. yuzyilda da Misir'da,
Bulak matbaasmda 1255 (MiladT: 1839) tarihinde
basilmistir (5).
Buytik bir ihtimalle Hazret-i Ali'nin sbyledigi §iirle-
rin bir kismi katipler tarafmdan yazilmis ve bbylece
daha sonraki nesillere ulastinlmistir. £unku o db-
nemlerde Kur'an-i KerTm ve HadTs-i serifler disinda
cagdas Arap siiri de bnemli bir yer tutardi.
Hazret-i Ali'nin Divani'nda, hayat hikayesi ve ba-
Hz. Ali Divani 9
sindan ge?en olaylann tasviri bazen ima ve bazen
da agk^a dile getirilmistir. (Junku Araplarda siir
bnemli bir unsurdu. §iire verdikleri bnemi agklama
bakimmdan su atasbzleri ?ok unludur:
"§iir, Araplann sefaret kalemi veya evrak dairesi-
dir."
Arap, her §eyini siirle anlatmis ve olaylar, siir diliyle
gerekli agklamaya kavusmustur.
Bazi kimseler bu kadar manzum sbzun sonradan
uyduruldugunu, hatta bu kadar siirin ezberlenip
yazilmasina, dbrt asra yakin bir zaman sonra §erif
Murtaza'ya ulasmasina imkan bulunmadigmi iddia
etmislerdir. Fakat bu tur goru§ler bizi, Araplann
bzelliklerini bilmeme gibi bir sonuca gbturtir ki bu
da~ olaylann sebep ve sonug'armi birbirine bag-
lamamiza engel teskil edecektir. Sadece islam
dbnemine ait degil, cahiliyye devri sairlerinin siirle-
ri de raviler tarafmdan bellenmis, ezberlenmis ve
sbylendikleri sekilde tespit edilmistir. Okuma-
yazma bilmeyen toplumlarda hafizanin ve ezber
gijcunun 50k buytik bnemi vardir. Edebiyat; §iir,
belagat ve fesahata asik olan Araplar, bu hususta
brnek ahnmaya layik siir -ve sbzleri daima ezber-
lemis ve daha sonraki nesillere aktarmak duskun-
lugunti gbstermislerdir. Boyle bir bzellik Araplar
ign bnemli bir gelenek haline gelmistir.
Hazret-i Ali'ye ait siirlerin ezberlenmek suretiyle ve
kuvvetli rivayetlerle daha sonraki caglara ulastinl-
10 Hz. AM Divani
digi ve bbylece bu buyuk insanm kiymetli sbzleri-
nin unutulup kaybolmaktan kurtanldigi kuvvetle
tahmin edilmektedir.
islam dunyasmda bnemli bir yeri bulunan ve eser-
leri asirlarca okunup yararlanilan, ehl-i stinnet ve'l-
cemaat gbrtisunun savunuculanndan imam
GazzalT, "ihyau Ulumti'd-Din" isimli eserinde Haz-
ret-i Ali'ye ait sbzlerden brnekler vermis ve bu
sbzleri delil gbstermek suretiyle. ileri surdugti gb-
rus ve dusuncelerini pekistirmege cahsmistir.
Son zamanlara kadar medreselerde okutulan
"Kafiye"yi esash bir sekilde serh eden Molla Cami,
Hazret-i Ali'ye ait,
"Oklarin agtigi yara iyile§ebilir. Fakat dilin agtigi
yara kolay kolay kabuk baglamaz"
seklindeki sbzunu kendi gbrtisunun dogrulugunu
ispat etmek maksadiyla zikretmistir.
Kazruni ve Usam gibi bilginler de ayni gbrusu pay-
lasmis ve Hazret-i Ali'ye'ait beyitlere bzel bir yer
vermislerdir. imam, Sa'rani' (Olumu: 973) "Levahi-
ku'l-Envar fi-tabakati's-Sadeti'i-ahyar" isimli ese-
rine Hazret-i Ali'ye ait sbzleri almak suretiyle bu
konuda hizmeti ge?en kimseler arasma katilmistir.
imam Hasen el-Fencekrt, Hazret-i Ali'nin ikiyuz
kadar beytini toplayarak bu konuda buyuk bir hiz-
meti yerine getirmegi cahsmistir. Bu eser, daha
sonraki caglarda bir^ok eklemelerle genisletilmis
Hz. AH Divani 11
ve kendisinden fazlasiyla yararlanilan bir kitap
haline getirilmistir. Ozellikle Seyyid Hibetullah bin
Muhammed el-Haseni, Hazret-i Ali'ye ait olup
tarih, hadts ve tasavvufla ilgili eserlerde yer alan
sbzleri de bu esere katarak "Envaru'l-Vusul" adi
altinda bir kitap meydana getirmistir. Ayrica, el-
Hadikatu'l Anika adi altinda toplanan Hazret-i
Ali'nin siirleri daha sonra genisletilerek ve ilaveler
yapilarak "Envaru'l-Ukul - minej'ar-i Vasiyyi'r-
Resul" ismi altinda duzenlenmistir.
"Hazret-i Ali Divani" ise §erif Murtaza (966-1044)
tarafmdan arap alfabesindeki harf sirasma gore
duzenlenmis ve belli bir sira dahilinde sunulmus-
tur.
§erif Murtaza, Bagdat'ta yasayan ve Hazret-i Ali
sulalesinden gelen kimselerin nakiplik gbrevini
yurutmustur. £ok eser yazan bir bilgin oldugu ve
kutuphanesinde o dbnemlerde seksenbin cilt do-
laymda kitab bulundugu iddia edilmektedir. Boyle
bir iddia mubalagah kabul edilse bile bnemli bir
ger^egi dile getirme agsindan dikkate deger bzel-
liktedir. Mucemu'l-Buldan adh eserde, bu kutup-
hanenin dunyada ejsiz oldugu, kitaplann, hepsinin
bilginlerin el yazmasi halindeki eserlerinden mey-
dana geldigi bildirilmektedir.
Degi§ik konularda eser yazan §erif Murtaza'nm
bnemli eserleri iginde "Dtirer ve Gurer"i anabiliriz.
Kur'an-i Kerimdeki ayetlerin tefsirine, hadTs, lugat
ve-benzeri konulara yer verilen eserde ?ok sayida
12 Hz. Ali Divani
siir'de kaydedilmistir.
Hazret-i Ali'ye ait siirleri dtizenlemede Serif Mur-
taza'nin yetkiyle kalem oynattigi ve bbyle bir hiz-
mette-bulunmak suretiyle, ihtiyag duyulan bir
boslugu doldurdugu rahathkla sbylenebilir.
Serif Murtaza'nin duzenledigi Divan, 18. yuzyil
bilginlerinden Mustakim-zade Suleyman Sadeddin
tarafmdan serh edilmek suretiyle islam edebiyat
ve tarihine, kiymeti ytiksek bir eser kazandinlmis-
tir. Ehl-i sunnet ve'l-cemaat inancma simsiki bagh
ve ondan, hig bir sekilde taviz, vermeden kalem
oynatan Mustakim-zade Suleyman Sadeddin, Haz-
ret-i Ali'ye ait sbzler hakkinda cesitli gbrusler ileri,
suruldugunij kaydeder. Bazilan, Hazret-i. Ali'ye ait
siirlerin, yasadigi ^agdan daha sonraki yillara inti-
kal etmedigini iddia ederken, bazilan da ona ait
siirlerin sadece iki beyitten ibaret oldugunu sby-
lemislerdir. Fakat eski kaynaklan tarayanlar, Haz-
ret-i Ali tarafmdan sbylenmis siirlerle karsilastiklan
gibi bunlardan bol miktarda brnekler verildigini de
gbrurler.
Hazret-i Ali'nin siirlerini inkar edepler, daha 50k
bunlarm Serif Murtaza ve kardesi Serif Radi'ye ait
olabilecegi ihtimali uzerinde durmus ve bu konuda
tahminler yurutmuslerdir. Fakat Mustakim-zade
Suleyman Sadeddin, Serif Murtaza'nin blum tari-
hinin HicrT: 436 (MiladT: 1044) Oldugunu, Hazret-i
Ali'nin Divani dikkatle incelenirse bbylesine hik-
metlerle dolu ve belagat kurallanna riayet edilerek
Hz. AH Divani 13
sbylenen sbzlerin §uphe ve tereddtide yer kalma-
yacak sekilde Hazret-i Ali'ye ait oldugunun anlasi-
lacagmi sbyler.
Mtistakim-zade Suleyman Sadeddin, Hazret-i Ali'ye
ait divani derleyen ve dtizenleyenin Serif Murtaza
oldugunu, dolayisiyla eserin toplanmasinda emegi
ge^en bu zata bir yakistirma cihetine gidilerek
yanli§ iddialarla ger^egin inkar edilmesine cahsildi-
gmi sbyler.
Hazret-i Ali'ye ait Divan'm Mustakim-zade tarafin-
dan yapilan manzum tercume ve agklamanm ori-
jinal adi "§erhu Divan-i Ali"dir. Mustakim-zade'nin
kendi el yazmasi halindeki nushasi, istanbul'da,
Suleymaniye Kutuphanesi Esad Efendi Bblumunde
2780 Numarada kayithdir. Daha sonra Hicri 1255
(MiladT: 1839) tarihinde Bulak'da (Misir) basilarak
okuyucularm istifadesine sunulmustur.
Eserin bas taraflannda istanbul'da kadihk yapmis
olan Neyli-zade Muhammed Hamid, Bursa'da ayni
gbrevde bulunmus el-Hac ibrahim Hanif, Seyyid
Abdullah Hasim-zade, Defter-i HakanT eminlerin-
den Mir Suleyman, Vak'a-nuvis Muhammed
Hakim, Ali bin Seyh Muhammed el-Huseyni, Sey-
hu'l-islam Salih Efendi-zade Muhammed Emin,
Muftu Piri-zade Osman ve Rumeli kazaskerlerin-
den Muhammed Said tarafindan takriz (eserin
basina konulmak uzere tanmmis kimselerin takdim
ve takdir yazisi) konulmustur.
14 Hz. AM Divani
Osmanh imparatorlugu'nda bnemli gbrevlerde
bulunmus veyahut o dbnemde hala ayni gbrevleri
muhafaza eden kisilerin, eseri gbklere cikaran
ifadeler kullanmalan, Hazret-i Ali'nin Divani uze-
rinde yapilmis olan serhin (aciklamanin) buyiik bir
ilgi gbrdijgunu ve 18. yuzyildan baslayarak zama-
nimiza gelinceye dek §6hretini devam ettirdigini
gbstermektedir.
Eserin Mukaddimesinde Stileyman Sadeddin, Hal-
vettlik tarikatina mensup Sinan ve Sa'di §eybani
adlarmda iki samimi dost ve arkadasindan tesvik
gbrdijgunu ve onlarm isranyla Hazret-i Ali Divani'ni
tercume edip agklamaya basladigmi sbyler. Yazar
bu eseri 22 Cemaziye'l-Ula 1183,(= 24 Eylul 1769)
tarihinde serh etmeye baslamis ve 1 Cemaziye'l-
Ula 1186 (= 30 Haziran 1772) tarihinde tamamla-
mi|tir. Kitabm bitim tarihini gbsteren iki terkip
vardir ki bunlar (Tuluu'l-hatm ve Huve'l-tevzi'l-
azim) dir. Bunlar ebced hesabiyla eserin bitimine
dusurulmus tarihlerdir.
Mustakim-zade'den once Hazret-i Ali Divani uze-
rinde cahsarak ona cesitli sekillerde serh yazanlar
olmustur. Fakat bunlarm cogu belli bir gbrusu esas
alarak ve daha cok bu gbruse agirhk vererek yo-
rumlar yapmislardir. Oysaki Mustakim-zade Su-
leyman Sadeddin sadece mucerred hakikati aras-
tirmak gayesiyle bbyle bir cahsmaya girismi? ve
pesin hukumlerden mumkun mertebe kacinmaya
cahsmistir. Kendi cagi icinde kayitsiz, sartsiz kabul
Hz. Ali Divani 15
veyahut kmamayi degil, inceleme, arastirma, du-
sunmege sevk etme ve karsilastirma yoluyla bir
degerlendirmege bnem vermistir.
Bir miisliiman ifin onder Kur'an-i Kerim'dir. Onun
arkasinda Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
Efendimiz'in hadtsleri ve sunneti gelir. Kur'an ve
stinnete bagh bilginlerin gbrevi ruhlan aydmlatmak
igin tikanmis yollari a^mak ve kapatilmis pencere-
leri zorlayarak istifade edebilecek hale getirmektir.
islam? emirlere uymayanlar veya bunlari batin
adami oldugu iddiasiyla veya islam buytiklerinden
birine baghliklan bahanesiyle inkar edenler —
BatmTlerde oldugu gibi— tehlike smirlarina yak-
lasmis ve bu alanda dolasmaya baslamamis olan-
lardan bir hayir gelmez.
£ocukluk yillanndan baslayarak sehit edildigi ana
kadar Hazret-i Ali'nin sbyledigi her sbzde bir ince-
lik, belagat, fesahat ve hikmet mevcuttur. iste bu
ybnuyle Hazret-i Ali tehlikeli bir bblge olmaktan
gkarilmah ve art dusunceye yer verilmeksizin
islam'm emrettigi bir bi^imde ele alinmahdir. 1
Geni§ bilgi igin kkz: Hz. Ali Divani [Kitap]. - Istanbul :
[s.n.], trc: Mustakimzade Suleyman Sadettin, hzl: §akir
Dl'CLEHAN 1981.
16 Hz. Ali Divani
ONEMU NOT:
"Hazret-i Ali Divani" §erif Murtaza (966-1044)
tarafmdan Arap alfabesindeki harf sirasina gore
duzenlenmi§ ve belli bir sira dahilinde sunulmu$-
tur. Bu tur duzenleme §iiri muhafaza ezberlemede
faydah olsa da fikir ve du§unce olu§umu agsmdan
gunumijz insani igin ?ok cazip durum i^ermedigin-
den, konu ba^hklari altmda tasnifi daha faydah
olur du§uncesiyle bolumlere taksim ederek tekrar
hazirlamaya gah^tik. Bu §ekilde gok ayri bir eser
gbruntusij vermekte oldugu gibi Mustakim-zade
Suleyman Sadettin Efendinin §erhini hazirlayan
§akir DJCLEHAN'in hazirladigi metindeki Turkge
metin gevirileri farkh yerlerde olacagindan divan
usulu dizimi orijinalligi buytik bir §ekilde bozulmu§
olacaktir. Bizim gayemiz Hazret-i Ali kerremallahu
vechenin sbylemek istedigi hikmetlerin okuyucu
tarafmdan kalbe ve ruha nak§ini kolay kilarak du-
§unce ve mutalaa agsmdan farkh boyutlar i?ere-
cegini du§unmekteyiz.
Ba$vuru kaynagimiz eserinden dolayi §akir DJCLE-
HAN Hocamiza da te§ekkur etmeyi uzerimize bir
borg biliriz. (hzl)
^l^/pl (j-a^/)j! Jh\
ALLAH TEALA HAKKINDA
"Allah, diri, baslangici olmayan, kudretli ve kendi-
sine yalvaranlann siginagidir. Mulkunde ona e§ ve
ortak, baska bir varhk yoktur."
"Allah'tan baska hig bir sey vasf edilmege layik
degildir. Her ne kadar esyanm hakikati sabit ise de :
insanlann Rabbi sana kafidir. Sana gam veren sey-
lerde de oyeterlidir."
"Ey senden, baskasmin bulunmadigi kurtanci,
senin afvina, magfiretine, btiyuklugune siginmayi
biliyorum. Benim bu istegimi yerine getirecek bas-
ka bir makam da yoktur."
"insanm mahiyyetini idrak etmek mumkun degil
iken insanlann, Cenab-i Hakk'm kadim olan sifatla-
rini ve bulundugu durumu idrak edip anlamalan
hig mumkun mudur?"
"Esyayi ve varhklan ilk yaratan odur. Sonradan
yaratilmis olanlann O'nu idrak edip anlamalan hi?
mumkun mudur?"
"Ger?ek anlayis, Allah'in zat ve sifatlannm bir ben-
zerinin olmadigini dusunerek onlara inanmaktir.
O'nun sirnndan bahsetmek ve O'nu dunyadaki
varhklarla izah etmege gahsmak, ortak kosmaktan
baska bir sey degildir."
18 Hz. AM Divani
"ilahi, btitun gunahlarmi ikrar edici bir kul olarak
senin dergahina geldim. Sen kusurlan bagislayan
ve kuluna merhamet eden bir Yaraticisin."
"Allah'i bir varhga benzetmek isteyenler daima
aciz kahrlar. £unku Allah'i bir sekil uzerinde du-
sunmek mumkun degildir."
"Yukseliste gbrtirsun ki Cenab-i Hakk'in kudret
dalgalan senin dusunce rtizganni darmadagm et-
mistir ve sen onu bir varhga benzetmege muktedir
olamazsin."
"Gbkleri ve semavi alemini kendi kudretiyle ytiksek
kilan Allah Teala, kendi arsmda ytice oldugu gibi
tek basina ve yalnizca hareket etmektedir."
"Cenab-i Hakk, inanmayip kufurde inad edenlerin
yerinin cehennem oldugunu, kitabi ve peygamberi
vasitasiyla bildirmistir. Mu'minlere de va'd ettigi
sekilde cenneti verecektir."
"Bu ebedT devlet ve basari bize Cenab-i Hakk tara-
findan bir nasihat ve Ogut oldu. Bize, basari iginde
basari elde edememenin sebeplerini de gbsterdi."
"Allah'a kim dostluk yapip onun yolunda giderse,
O da onlara yardim eder, inat edip yolundan sap-
tiklari muddet^e de kafirlere eziyet ve sikinti vere-
cektir."
"Allah kendisine babahk isnad eden Hiristiyan ve
musrikleri bu dunyada nziklandinr. Fakat ahirette
adaletini tecelli ettirir."
Hz. Ali Divani 19
"Eger gufran ve rahmet zuhur ederse bu, Cenab-i
Hakk'in bir Ititfudur. Bunun ziddi meydana gelirse
sue ve hata benimdir."
"Allah, bize blumu hayirh ve mukafath bir §ey
olarak versin. ^unku 0, bizim annelerimizden daha
fazla merhametlidir ve iyilik yapandir."
"Nefsi eziyetlerden kurtardigi gibi, esref ve iyi olan
bir dtinyaya da yakinlastinr."
"Cenab-i Zu'l-Celal olan Allah hakkinda su-i zann
besleme. £unku O, su-i zanna degil husn-i zanna
layiktir."
"Ben gu^luklerden sonra kolayhklarin meydana
geldigini gbrdum. Allah' m sbzu butun sbzlerden
daha dogru ve ger^ektir." "Kerim olan Cenab-i
Allah'a guven. ?unku O, kullanna karsi bir babanin
Cocuguna duydugu sefkat ve merhametin daha
fazlasmi duyar."
"Allah'in kullar tizerinde nice gizli nimet ve lutuf-
lan vardir ki zeki olan kimseler dahi bunu idrak
edemezler."
"Ey nefis, ayaga kalk ki insanlar ayaga kalktilar.
Her ne kadar halk uyumakta ise de Ars sahibi olan
Allah seni gbrur."
"Benim mabudum, koruyucum, Rabbim ve meli-
kim Hak Teala'dir. Onun kulu oldugumu ikrar edip
ondan korktugumu ifade ederim."
20 Hz. AM Divani
RASULULLAH sallallahu aleyhi ve
sellem HAKKINDA
"Cenab-i Hakk misli ve manendi (benzeri dengi)
gbrulmemis bir hak peygamber gbnderdi. §efkat
ve merhametiyle yol gbsteren, insanlan iyilige
davet eden bu rasulun adi Muhammed'dir. (sal-
lallahu aleyhi ve sellem)"
"Ahmed sallallahu aleyhi ve sellem bizim aramizda
serefli ve aziz bir insan olarak diger insanlara galip
geldi. Onun yeri ve durumu daima itibarh oldu."
"Ey sayesinde karanliklann dagitildigi, insanlan
bazen korkutarak ve bazen da onlara umit vererek
dogru yola davet eden Allah'in sevgili peygambe-
ri."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemi muminler
arasinda bgreticilik gbrevini yaparak haberler ge-
tirdi. Allah, onu se^erek gbnderdi."
"insanlarm en hayirhsi olan Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellemi kendi nefsimle korudum. Allah'in
evini tavaf edenlerin en faziletlisi ve en segkini
odur."
"O davet hilesiz bir is idi ve yararhydi. Onunla yuk-
seklige ve yuce bir yere eristi. Ona fazlasiyla bir
seref ve paye verdi"
"Bu isim (Muhammed) Peygamberin ismidir ki,
Hz. AH Divani 21
ben ve butun timmet ona asik olup arkasina dus-
musuzdur."
"indirilmis semavT kitaplara veya Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve selleme inanincaya kadar bu du-
rum devam edecektir. KelTmullah olan Musa ile
Zu'n-Nun (Yunus'un) davetinden farki yoktur."
"Hazret-i Muhammed, egrilikten armmis olarak
Hakk dinini agkga teblig etti. Yasin Suresi'nde be-
lirtildigi gibi, bu kitap dosdogrudur."
"Ey zulum ve haksizhkla ona dusmanhk besleyen-
ler. 0, zulum ve haksizhk yapmak ign gbnderilme-
di."
"Ey peygamberlerin sonuncusu ve peygamberlik
mektubunun muhru! Ben ya§adik£a sana olan
§ukran borcumu dile getiririm. Butun faziletler ve
iyi hasletler sana aittir."
"Sen ey kainatm seg'lmisi Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem yeryuzunde uygunsuz bir i§ mey-
dana geldiginde, sen onun nehyedicisisin."
"Gbreceksin ki kufrun esas ve temeli sarsilacak,
onun (Hazret-i Ali) kihcmin etkisiyle bas egecek,
zayif ve bitkin dusecektir."
"Dusmanlar, kurtlar gibi agizlarmi agp ulumakta-
dirlar. Herkese ezTyyet ve azab vermektedirler."
"Dusman, hezimet ye maglubiyyete ugrayacaktir.
Haydar, Allah tarafmdan bahsedilen yardima kavu-
sacaktir."
22 Hz. AM Divani
"Gbrduk ki Cenab-i Hakk kendi habibine yardim
etti. Onu iktidar sahibi ve faziletli bir insan yapti."
"Kafirleri zillet ve maglubiyete ugratan Cenab-i
Hakk muslumanlara yardim ve nusret ihsan etti."
"O gece (Bedir) Rasulullah Allah'm nusret ve yar-
dimmi aldi, cunku Peygamber, adaletle htikmet-
mek tizere gbnderilmisti."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bize Kur'an-i
Kerim'i getirdi, Akil ve idrak sahibi olan insanlar
igin O'nun ayetleri agiklayicidir."
"Nice topluluklar sadakatle ve dogrulukla ona
iman edip inandilar. Bu sekilde bmurlerini tamam-
layip nimetlere kavustular."
"Bir gurup ta Peygamber'i inkar etmek suretiyle
Hakk'tan yuz cevirdiler. Allah Teala onlarm kalple-
rine hile ve fesad verdi."
"Peygamber Efendimizin varhgi, kendi hanedani
icin bir kale mesabesinde idi. Dusmanlardan gele-
cek tehlikelere karsi ona sigmir, bbylece emniyet
ve huzur icinde yasarlardi."
"Peygamber Efendimiz, aramizda sabahlayip ak-
samlayinca onun mubarek bakislan arasinda her
an hidayet, mutluluk ve sevinc nurunu musahede
ederdik."
"Ey kendisine feda oldugum sevgili peygamber,
amcan oglunu serbest birak ki senin dusmanlanna
blum sacan kihcmdan onlarm tizerine ates yagdira-
Hz. AH Divani 23
sin."
"Biniciler o cbmert insanin korkusundan bylesine
par?a par^a oldular ki sanki uzerlerine bir arslan
saldinyordu."
"Arslanlardan dolayi inleri bir korku kapladi. Yer-
yuzundeki vahsi, ve yirtici hayvanlar birbirlerini
feda etliler."
"Kuvvetli bir btinyesi, ctir'et ve cesareti, gbzu pek-
ligi vardi. Bir arslan gibiydi, kbtulukleri bnlerdi."
"Gayret ve hamiyyet sahibi kimseler, Rasulullah'in
Hakk'a yuruyusu uzerine aglasinlar. O Rasulullah ki
gegtigi yerler, toz bulutuna burunurdu."
"Ondeki saflarda yer alanlar, Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem igin aglasinlar ki o kahraman,
dusmanin basma vurdugunda kufur ehlini ikiye
ayinrdi."
"Bir^ok insanlar, blenin mirasina sahip gkarak onu
aralarmda paylasirlar. Bize birakilan peygamberin
mirasi ise, dogru yol ve hidayet gizgisidir."
"Hak iginde, Resulullah'tan yuz ^evirerek yolunu
sasirmis olanlann azgmhk ve taskinhklarini ber-
taraf ettik. Cunku onlar, hentiz dogru yolu bul-
mamis ve hidayete ermemislerdi."
"Hazret-i Peygamber bize dogru yolu gbsterince
hepimiz Hak-Teala'ya itaat ettik, dogru yolu bul-
duktan sonra Allah'a itaat etmeyi ve takva tizere
bir hayat surmeyi gerekli gorduk."
24 Hz. AM Divani
"Kufur ehli Resulullah'a arkalanni verince ve on-
dan dbnup batil yolda yurumege baslaymca, mus-
luman bir topluluk olarak bizler, huzur-i saadette
toplanip ona yardimci olduk."
"Peygamber efendimizin Hakk'a yuruyusu bizim
igin buyuk bir, musibet oldu. Onun gibisini bir daha
bulmamiz mumkun degildir. Bir benzeri olmayan
bbyle bir insanm Hakk'a yuruyusu, yerytizundeki
musibetlerin en buyijgudur."
"Ey ahirete go? edenlerin ve topragi kucaklayanla-
rin en hayirhsi, senden daha buyuk ve topluma
yararh baska bir insan var midir?"
"Hazret-i Peygamber Hakk'a yurijyunce, gundtiz
olmasma ragmen bizi bir zulmet ve karanhk kapla-
di. Gece karanhklanndan daha koyu ve §iddetli
olan bbyle bir zulmet, her tarafi sardi."
"Senden sonra insanlann ijleri, bir gemiye yukle-
tildi. Deniz 50k §iddetli dalgalarla ^alkalanmca,
gemi batip kayboldu."
"Butun peygamberlerin sultani ve risalet saltanati-
nin taci olan Rasulullah, ortadan kaybolunca bu
geni$ ve u?suz bucaksiz dunya, halkm bajma dar
gelmege bajladi. Geni§ olan fezalar daraldi."
"Musibet kihci, muslumanlarin gbgsunu bylesine
yardi ki parampar^a olan ve bir araya gelmesi
mumkun olmayan mermertasina dbndu."
"Halk o musibeti ku^umsemiyor. Cunku sikmti ve
Hz. Ali Divani 25
eziyetler, vucutta gatlayip bir daha dtizelmeyen
kemikgibi olmustur."
"Bilal-i HabesT, her namaz vaktinde Hazret-i
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin ismini zik-
rettik^e muslumanlann gbnltindeki yara depres-
mektedir."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimize,
elbiseler kefen ve toprak ta mezar olduktan sonra,
baska birinin blumune ve topraga gbmulmesine
tizuntu duymam;"
"Benim ruhum ah u naleye ahsti, keske inlerken
beraberinde canim da giksaydi."
"Ya Rasulullah, seni de dusunduk^e ve senin ayrih-
gmi hatinma getirdik^e gbzlerimin yaslarmi tuta-
maz oldum. Bunun igndir ki gbzlerim, fazla yas-
larm akmasma musamaha eder oldu."
"Ya Rasulullah, senin medfun bulundugun yerin
topragma hurmet ederim. Bu duygularim beni,
baska mezarlara karsi mahzun gbrunmekten ahko-
yar."
"Ya Rasulullah, sen benim gbzumun siyah yeri,
yani gbzumun nuru idin. Onun ign gbzumun siyah
kisimlan senin ayriligma aglar."
"Senden sonra kim blurse blsun, bnemli degildir.
Senin blumunden korkardim. Hakk'a yuruyusun-
den sonra baskalarinm blumu pek bnemli de-
gildir."
26 Hz. AH Divani
"Bir topluluk bana ba§saghgi dileyerek sabir ve
tahammul gbster, diyorlar. Oysaki sabir ignde
sabirdan da aci §eylervardir."
"Ey Allah'm sevgili peygamberi, yemin ederim ki
seni hig bir zaman ve hig bir yerde unutmam, ak-
limdan gkarmam."
"Bir tepeye tirmandigim zaman orada senin eski
veyahut yeni bir izine rastlanm."
"Senden sonra benim ig'n hayatm hig bir anlam ve
tadi yoktur. Korkarim ki bu §ekilde bmrum uzayip
gitsin."
Hz. AM Divani 27
HZ. FATIMA aleyhisselama A$KI
"Ey kutlu isimle sbhret bulan se?kin Peygamberin
kizi Fatima, zatmda nice kerametler zuhur eden
yuksek sbhret sahibi kihnan bir peygamberin kizi-
sin."
"Ey Fatima'm, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lemin yardimiyla nimetlere kavustum. Kafirlerle
mucadele ederek kullarm rabbi olan Allah'in nza-
sini elde ettim."
"Allah'in rizasmi kazanmaktan baska hicbir sey
istemiyorum. Cennette onun ho§nutlugunu arzu-
luyorum."
"Ey Fatima'm, kerem sahibi ve insanlarm efendisi
olan Peygamberin kizidir. Haram-zade degildir.
Kotulukle ilgisi yoktur."
"Ey Fatima, Hak Teala o guzel gerdani bylesine
suslu kildi ki bu kapiya gelenlerin hepsi, Peygam-
berin esiridirler."
"Benim byle bir sevgilim vardi ki, yeryuzunde ona
es baska bir sevgili ve kalbimde onun sevgisinden
baska bir sey yoktur."
"Oyle bir sevgili idi ki gbzlerimden ve cismimden
uzak kalmasina ragmen hayali hie bir zaman kal-
bimden ?ikmazdi."
"Gbzu dogustan surmeli bir guzele asik oldum.
f^unku o, gbzlerine minnetle surulen bir surmeyi
28 Hz. AM Divani
surmemistir."
"Sevgi ve ulfet dahnda bir gift gtivercin gibi yasi-
yorduk. Sohbet ederek birbirimizden yararlaniyor,
mutluluk ignde vakit gegriyorduk."
"Evimiz, her tCJrlu misafirin konakladigi bir yerdir.
Bizim yiyeceklerimiz, onu yemek isteyenlere helal-
dir."
"Evimizde ne varsa onu misafirlere ikram ederiz.
Sirke ve ekmekten baska bir seyimiz bulunmasa da
onlari evimize gelenlere veririz."
"Ey seref ve inanmishk brnegi Fatima! Ey buttin
insanlann hayirlisi olan Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellemin kizi."
"Herkes yaptigi iyiligin karsihgmi gbrtir. Hayir, isle-
yen kimseler mukafata nail olurlar."
"iyilik yapanlarm yeri ytiksek cennetlerdir. Allah
oralari cimri olan kimselere haram kilmistir."
"Cimriler igin son derece kbtu yerler hazirlanmis-
tir. Ates onlari cehenneme geker."
(Hatirlasana) "Bogazin kapah oldugu halde (orug-
lu) kapiya gelip bizlere agliktan sikayetle, Allah igin
bir sey verin, diye bir esir el uzatti."
"Kapiya gelen ve siddetli fakirlik etkisiyle muztarip
olup ah eden ve inleyen fakiri gbruyor musun?"
"Meskenet ve fakirligin etkisiyle boyun egerek
Allah rizasi igin bir sey verin diye yalvarmaktadir."
Hz. AH Divani 29
"Allah Teala bize bu yetimi gbnderdi. Ona rahm
eden bize rahmetmistir. Ona olan ikram bizedir." 2
"izzet ve ikramda bulunan kimsenin gidecegi yer
Cennetu'n-Naimdir. Allah, cenneti kbtu olanlara
haram etmistir."
"Eger misafir kerem sahibi bir kimse ise bntine
koyduklanmiza razi olup yer. Eger kbtu bir insan
ise, ona verdiklerimizi begenmez."
"Dunyada muhtac kimselere yardim eden, yoksul-
lari doyuranlar, yarin kiyamet guntinde ecir ve
sevaplarmi Allah yanmda hazir vaziyette bulurlar."
"Ziraatgi yakmda ektigini bicecektir. Minnet etme-
den o esiri aghktan kurtar. Dunyada az bir hayirla
isledigin sevaplann mukafatmi bbtir dunyada faz-
lasiyla gbreceksin."
"iki dostun birlesmesinden sonra mutlaka ayrihk
olur. Aynhkla son bulmayan 50k az kavusma var-
dir."
"Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemden
sonra Fatimetu-z-Zehra da ayni yolu tutup gitti.
Higbir dostluk ve arkadashk sonsuz degildir."
"iki seyin ayrihgi benim cigerlerimi yakti ve gbzle-
Bu beyit, ed-Dehr Suresinde gegen "Yemege olan
sevgilerine ve i§tahlanna ragmen yoksulu, yetimi, esiri
doyururlar idi."(ayet, 8)'e i§arettir. Bununla ilgili agik-
lama daha once gecmi§tir
30 Hz. AM Divani
rimden damlayan yaslar, kan gibi akip durdu."
"Zaman, aramiza girerek bizi birbirimizden ayirdi.
£unku zaman, dostlar arasma girerek onlari dar-
madagm eder."
"Olum bizi bircok seylerden uzak birakti. Guzel huy
ve guzellik sahibi kimseden ayri du^tuk."
"Ben sevgiliye istiyak ve hasret duymaktayim.
Acaba insani sevene gbttiren bir yol var midir?"
"Hikmet sahibi birisi, ayrihk aninda bir sbz sbyle-
mistir ki o sbz ibret alanlann dillerinden dtismez.
darb-i meseli ben de cok anarim."
"Olum habercisi geceleyin eve gelip bltim haberini
getirince dehsetli bir sekilde uykumu kagirdi." 3
"Glum habercisi geldiginde ona dedim ki sen
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin disinda biri-
nin vefat haberini mi getirdin?"
"Korktugum basima geldi fakat olum habercisi
O'nu kayirmadi. Dostum, belalar karsisinda sigma-
gim ve guzellikte benzersiz olan koruyucumdu."
Bu beyit, Hazret-i Fatimetu'z-Zehra'mn Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem Efendimizin Hakk'a yuruyusu
uzerine soylemis oldugu su siirine bir nazire seklinde
soylenmistir:
"Bizim uzerimize inen musibet, gunduzlerin uzerine
inseydi onlari kapkaranhk yapardi."
Hz. AH Divani 31
"Benim basima byle bir §ey geldi ki sevgilimin
kabrini ziyaret edip ona selam yerdigim halde be-
nim selamima cevap vermedi."
"Ey Fatimam, sana ne oldu ki bizim selamimizi
almadm, yoksa bizden ayrildiktan sonra dostlarma
ve sevdiklerine karsi gbsterdigin sevgiyi unuttun
mu? Bizden ayriligm sana melamet mi verdi?"
"Ben, yukandaki siiri sbyledigimde Hazret-i Fatima
lisan-i hal ile bana su cevabi verdi: Tas ve topraga
bulasan bir insan ne diyebilir ki?"
"Toprak benim iyiliklerimi yutmakla sizleri unut-
tum. Yakinlanmdan uzak kalmisim. Onlarla benim
arama bir perde girmistir."
"Ey sevgilim, benden sizlere selam olsun. Fakat
aramizdaki sevgi, muhabbet, yakinhk ve ulfet ipi
kopmus bulunmaktadir."
"Benim gozyasjarim ancak senin ayriligm nede-
niyle fazlaca akmaktadir. Seni hatirladikga ken-
dimi aglamaktan alamiyorum."
"Ey ahir zaman peygamberinin kizi Fatimetu'z-
Zehra, senin gidisinle gizledigim ve sakladigim
sirlann a?iga ?ikmasiyla benim saghgim bozuldu."
"Fatma'nin ahirete go? etmesiyle bana gug gelen
islere, Allah'tan geldigi igin boyun egmek zorunda-
yiz. Ona karsi gelerek inad etmek ve mucadele
vermek kudretine sahip degiliz."
"Benim sabrim o mertebede idi ki sikinti cektigim
32 Hz. AM Divani
islerden hig birini sana acmazdim. Hummaya tu-
tulsam bile senin yaninda bu hastahgimi aciga
vurup seni rahatsiz etmezdim. Bilirsin -ki bu konu-
da benim benzerim azdir."
"Mala noksanhgin gelmesi ve bir eksiklige ugra-
madi bir zarar ve ziyan degildir. Gercek zarar ve
ziyan, kerem sahibi dostlann yoklugudur."
"Onlar olmadan hayat ve yasamanm hig bir tadi ve
lezzeti yoktur. Yemin ederim ki yasamaya karsi hi?
bir istegim kalmamistir."
"Ben bldugtimde sevgim unutulacak ve belki de
hatirlanmayacagim. Benim gibi nice dost ve arka-
das bulunacaktir."
"Ey Fatima'm, iste kihcim, bu kotu bir sey degildir.
Ben ne korkagim ve ne de kacan bir insanim."
"Bunun icindir ki gbzlerime uyku girmiyor ve uyu-
yamiyorum. Kalbim, aynhk-hasretinden dolayi
susuz halegelmistir."
"Ayrihk gecelerine karsi olan sevgim mutluluktan
degildir. Belki daha sonra kavusma nasip olur da
onun safasini ceker dusuncesiyle ayrihk geceleriyle
muteselli oluyorum."
"Kavusma ye vuslat gunleri bana cok cazip gelme-
di. Cunku gbrdum ki her sey zevale yuz tutmus-
tur."
Hz. Ali Divani 33
HZ. EBU TALIB aleyhisselam
"Babam Ebu Talib, kurtulus talep edenlerin koru-
yucusu, yagmura hasret kimseler idn bereketli bir
yer ve karanhkta kalanlar igin bir nur idi."
"Her ttirlu kbtuluge sebep olan seylerden ve kotu
sbzlerden, sakmdi. iffet ve nezahate riayetle yuk-
sekyerler edindi."
"Kerim olan nefsini kotu durumlardan korudu.
Yukseklik di^inda kalan seylerden gekindi."
"Cahil veya bir gocuk, hafif mesreplik gbsterdigi
zaman hilim ve vakarla kar§ihk vererek yol gbsteri-
cilikyapardi."
"Olgunluk ya5inm yuma§akhgina sahiptir. Cesaret-
te ihtiyath davranir. Di§ gbruniJ5te himmeti gb-
runmese de ashnda basiret sahibidir."
"Onun yuzunden sular berrakhk ve anhk kazanmi$-
tir. Deger bakimmdan da sular yine ondan dolayi
kiymet kazanmistir."
"Zamanm ve devranin olaylan karsisinda sabir
gbsterir. Kalpte gizli olan durumlan ketmetmege
gahsir, bbylece idare cihetine gider."
"Butun himmetlere galib gelen bir himmeti vardir.
Ay, nasir ki en yuksek 151k noktasma ulastiginda
diger yildizlan bastinrsa o da ayni sekildedir."
34 Hz. AM Divani
"Faziletinden dolayi komsularma kar§i gbsterilmesi
gereken hak ve hukuku gbzetler. Ahd u vefaya
riayet eder."
"Ey baba, Hazret-i Peygambere yardim' etmekte
bana sabri tavsiye ettin. Allah'a yemin ederim ki
ben bu sbzden hig bir zaman ayrilmadim."
"Fakat benim istedigim sey benim nusret ve yar-
dimimi gbrmus olmandir. Biliyorsun ki ben, hig bir
zaman senin emir ve tavsiyelerin dismda hareket
etmedim."
"Benim btitun gayret ve ?abam Hazret-i Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellemin basanh olmasi igindir.
Hidayete vesile olan elgye ku^tikken de, buyukken
de yardim etmekten geri kalmadim."
"Babanm sana yapmis oldugu tavsiye ve ogutleri
tutmaga calis. £unku babasinm tavsiyelerini dinle-
yen kimse zarargbrmez."
"Senin yoklugun, gayret ve himmet sahibi kimse-
ler igin bir yikim oldu. Sen Muhammed Musta-
fa'nm en hayirh amcasi idin."
"Geceleyin aksamdan sabaha kadar daima inler ve
aglarim. f^unku dtinyadan o buyuk reisimiz, serda-
nmiz ve ihtiyanmiz (seyhimiz) gitti."
"O seyh ve reis diye adlandirdigimiz babam, Ebu
Talib'dir ki fakirlerin ve yoksullann sigmagi idi.
Sabirh, halim ve mutevazi olmasma ragmen ytiksek
atalanna yakm olan evlattan degil idi."
Hz. AH Divani 35
"Ebu Talib'in bu dtinyadan gitmesiyle idarede ag-
lan gedigi Beni Hasim kanatti. Isigm kisilmasma
musaade ederlerse sbnuverir."
"Kureys kabilesi, Ebu Talib'in Hakk'a yurijyusuyle
seving: ve nese duydu. Oysaki dtinyada hi? kimse-
nin baki kaldigi gbrulmemistir. Bugtin onun olui-
mune sevinenler, yarin kendileri de bleceklerdir."
"Kureys kabilesi, her hususta gosterdikleri sey-
tant akil ile hareket ederler. Fakat buna ragmen
dogru yolu bulmamis, dalalet ve kufur iginde yuz-
mektedirler."
"Zaman zaman bogazimda acihk duyarim ki bana
makam ve mevkiini kaybeden insanlann hissetti-
gi acidan daha agir gelir."
"Bir kimseyi gormedim ki kendi kusur ve ayipla-
riyla mesgul olsun. Boyle bir kisi dis gorunusteki
guzel seylere bakmaksizm gozlerini insanlann
iginde bulunduktan durumlara dikmistir."
"Diinyada h\g kimse insanlann dilinden kurtul-
mamistir. £unku insanlar daima birbirlerinin de-
dikodusuyla mesgul olmuslardir."
"Ey gbzumun nuru! Cbmertlik, gogup giden iki
insana helal olsun. Bu dtinyada onlarin bir benze-
rini gbremezsin." 4
Hazret-i Ali'nin comertlikte e5siz diye tavsif ettigi Haz-
ret-i Hadice annemiz ile kendi babasi Ebu Talib'dir. Ebu
36 Hz. AH Divani
"Bunlardan birisi Mekke'nin efendisi olan Ebu
Talib'dir. Digeri de kadinlardan ilk namazi kilan
Hatice'dir."
"Temiz tabiath bir insan olan Hazret-i Hatice'nin
huy guzelligi Cenab-i Hakk tarafindan verilmi§ ve
kendisine fazilet bah§edilmi§tir."
"Onlarm Hakk'a yuruyu§leri bana aydmhk olan
gundtizu gece yapti. Beni zahmet ve sikmtilar igin-
de birakarak, uzuntumu sonsuz hale getirdiler."
"Allah rizasi igin Jslamin yayilmasma yardimci
oldular. Verdikleri sozu tutarak dine kar§i gelen-
lerle mucadele ettiler."
"Bir kul ki buyuk olan Allah'a itaat eder ve onun
emirlerini teblig eden Hazret-i Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellemin ardindan gider."
"Allah'm esenligi bir bir onun uzerinde olsun.
Sabah ak§am ve esenlik ve mutluluktan uzak
kalmasm."
"Dosdogru yolu tutarak adalet ve hakkaniyeti yeri-
ne getirenlerle Allah'm yolundan ayrilarak zelil
olanlar bir olmazlar."
"Bize Cenab-i Hakk'm himayesi ve onun habibi
olan Peygamber'in dostiugu kafidir. Ba§ka bir
yardimciya ihtiyacimiz yoktur."
Talib'in asil adi Abdu Menaf bin Abdulmuttalib ibn-i
Ha5im'dir
Hz. Ali Divani 37
HZ. ALI kerremallahu veche
"Ben bvunmege layik bir insanim ki yedi gbgun
sahibi olan Allah Teala beni koruyup <;esitli nimet-
lerini vermistir:"
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem benim kar-
desimdir, onunla sihri akrabahgim vardir. Benim
amcamm ogludur. Allah'in salat ve selami onun
uzerinde olsun."
"Ben Aliyyim, kunyem de iki torunun babasi olan,
'Ebu's-sibteyn'dir. 5 Korku ve hayret gunu olan
savasta dujmana galib gelme kudretine sahibim."
"Ben, haseb ve neseb bakimmdan peygamberin
karde§iyim, ikimiz de amca gocuklanyiz. Onunla
beraber bulunmu§, onun husn-i nazanyla terbiye
g6rmiJ5um. Torunlan benim gocuklanmdir."
"Benim ceddim ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellemin ceddi birdir, ikimiz de ayni soydaniz. Fa-
tima da benim zevcemdir. Benim hig bir sbzumde
yalan yoktur."
"£ocukluk gunlerimden baslayarak beni yukselten,
ayaklandiran, yeme ve ipeme yardim ederek
Sibteyn: iki torun anlamina gelen bir kelimedir. Bu
beyitte gegen Ebu's-Sibteyn'den maksat, Hz. Hasan ile
Hz. Hiiseyin'in, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
Efendimizin torunu olmalan ve onlann babasmin da
Hazret-i Ali olmasidir.
38 Hz. Ali Divani
beni egiten, o buyuk Peygamber'dir."
"Onun dedesi benim de dedemdir. Babam da am-
casidir. Soy ve sopumuz bir oldugu gibi benim
hanimim onun kizidir."
"Karde§lik kurdugu zamanlarda herkesin huzurun-
da bana dua ederek ve benim iyiliklerime degine-
rek ovgulerini belirttiler."
"Ey se^kin Peygamber! Seni nefsimle korurum.
£unku Senin vasitanla Cenab-i Hakk, bizim tizeri-
mizden cehalet karanhgmi kaldirdi."
"Canim bu tende olduk^a sana ruhum ve canim
feda olsun. Canm ne kiymeti vardir ki ben de o
kbke mensup bir biriyim."
"Yardimcilann en hayirhsi olan Allah, benden nus-
ret ve yardimini eksiltmez. £unku onun birligine
sukreden bir kalp ile iman etmisimdir."
"Allah'a §ukurler olsun ki cocuklugumdan beri
kalbim sabit ve mutmain olup islam'a baglanmis-
tir."
"Ben o peygamberin getirmis oldugu butun sbzle-
re inandim. £unku o, merhamet ve bagislamasi
sonsuz olan Allah Teala tarafindan gbnderilmistir."
"Arap olan ve olmayanlar arasmda ben islam'a
girenlerin bncusuyum. ilk islam'a girenler iginde
bzel biryerim vardir."
"Benim yakinim, insanlan Hak dine davet eden
Hz. AH Divani 39
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemdir. Cennet-
teki hurilerin isteklisi azdir."
"UstunliJk sbz konusu edilirse Peygambere yakm-
lik bana verilmi§tir. Dudaklanyla bana zahiri ve
batm? ilimleri bgretti. Ben, dinde fakih oldum."
"Savas meydanlannda benim gibi cesur ve kahra-
man bir kimse yoktur. £ocuk olarak islam'a giris,
once bana nasib oldu."
"Benim diger insanlara ustunluklerimden biri de
Fatima ile evli ve ondan dogan cocuklann babasi
olmamdir. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
kendi kizmi benimle evlendirdi. Bbylece seref bul-
dum.
"insanlarm hayran olduklan ve baslarmin kesildigi
Bedir savasmda bnemli bir yerim vardir. Onu izle-
yen Uhud ve Huneyn Savaslannda da yararhk gbs-
terdim. Bunlar benim icin bvunc kaynagidir."
"Muslumanlarm sancagi bana teslim edilmistir.
(Hendek Savasi'nda) Musriklerin ileri igelenlerin-
den Amr'i bldurdum. Buna herkes hayret eder."
"Savas kizismaya basladigi zaman Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem beni one surerdi.
Rasulullah bana seslendikce fazlasini yerine getiri-
rim, derdim."
"Dusmanlann ruhlanyla dolu olan bardaktan ice-
rim. Bu bana bir lutuf ve ilaht armagandir. Dunya-
da benim benzerim yoktur."
40 Hz. AM Divani
"Kahramanlari Kahrederim, hig kimseden ve dun-
yevT hig bir seyden korkum yoktur."
"Her iste can u gbnulden hizmet etmek isteyen
Haydar'im. Ben, oyalanmam, bos ve anlamsiz sey-
ler pesinde kosmam."
"Benim fazilet ve yukseklige deger bzelliklerimi
kim inkar edebilir? Ben Aliyim. Cenab-i Hakk'a
boyun egerek itaat etmisim."
"Mermerden imal edilmis bir tasa yagmur ve su
hie etki edebilir mi? Kuvvet ve galebeye, arzu ve
istekle erisilebilir mi?"
"insanlar bildiler ki benim islam'daki payim diger
kimselerin paylanndan daha fazladir."
"Ben kendisine umit baglanmis Aliyyim. Olume
hazirhk yapmis ve zimmetimde olan gbrevi ifa
ediyorum."
"insanlarm en hayirhsi ve kerem sahibi olan bir
peygambere yardim ediyorum. O peygamber ki
dogrulukla tin kazanmis. ve merhameti herkes^e
bilinmektedir."
"Ben gudeneli hentiz (hicretten ) bir iki yil ge?ti.
Pek tecrubeli degilim fakat savasi deneyenler ve
gungbrmus olanlar benim kuvvetli oldugumu bilir-
ler."
"Yurekli ve cesur bir insanim ki cin taifesine men-
sup kisiler gibi savasi her turlu sanat ve fenle icra
ederim."
Hz. AH Divani 41
"Silahim ve kalkanim beraberimdedir, Benim kih-
cim her turlu kin ve bfkeye kapilmis olanlan orta-
dan kaldinr, onlari ber-taraf eder."
"Kihcimla btitun dusmanlanmi kendimden uzaklas-
tiririm. Annem beni bu is igin dogurmustur. Ben
dtinyaya savas igin gelmisim."
"Sag elimde Zulfikar'im vardir. Sol elimde de ana
damarlan kesen kihcim bulunmaktadir."
"Dbvus ve kavga etmek isteyenler beri gelsin. Bana
yakin olanm emri tizerine onlarm boynunu vuru-
rum."
"Onun dusmanlanndan intikam almakla gbgsum
rahathk bulur ki o. Allah' in dinini yaymak ve hakki
teblig etmek ign ugrasti."
"Bugun dinimi yaymak ve bzelliklerimi ortaya
koymak ign deneme yaparim. Sag elime kihcimi
almisim. Savas esnasmda sanimi beyani ederim."
"Arslan, arslan tizerine keskin ve parlak kihglarla
saldinyor. Yemeni kilic benim sag elimdedir."
"Hamle ve saldinya geg sana oklar etki edemez.
Olumden korunmak ign elinde kalkanm vardir."
"Ben, btitun Kureys kabilesinin bnderiyim. Katan
dagi gibiyim, galip gelen ve kaslanni gatan bir ars-
lanim."
"Yemen'in ileri gelenleriyle Necid ve Aden halki
benden razi olmuslardir. Ben, Hasan ve Huseyin'in
42 Hz. AM Divani
babasiyim."
"Savasta Hasan'm babasindan sakinmiz. Ona ilis-
meyiniz ki size zarar ve ziyani dokunmasin."
"Benim hilm ve yumusakhk atim daima gemlen-
mi|tir. Bunun yanmda kizgmhk atim da egerlenmis
vaziyettedir"
"ici dogru olana karsi gayet dogru hareket ederim.
Egri olan insanlara karsi ben de egri davraninm."
"Nice kerem sahibi ve kahraman insanlar vardir ki
Hint demirinden yapilmis kihclarla din dusmanlan
uzerine yururler."
"Bircok insanlar takva ve zuhd elbisesinden so-
yunmadilar. islamiyet yolunda yurumege devam
ettiler. Bircoklan da Cenab-i Hakk'in lutfuyla kuv-
vet buldular."
"^agdaslarimizm ne sekilde yok olup gittiklerini
gbzlerimizle gbrduk. Yaptiklan is veya sbyledikleri
sbzleri nakletmek gerektiginde, falan kes sbyle idi,
diye sbze baslanir, hatiralan yad edilir. Birgun sira
bize de gelecektir."
"Ya islam'in zafer bulmasi icin mucadele verin
veya bu ugurda sehit olun. f^oktandir ki ben fer-
mani yerine getirmekte ihmalkar davrandim."
"Beni istediniz, ben de davetinize icabet ederek
geldim. Fakat bu konuda ancak oluleri dirilten
Cenab-i Hakk'in takdiri cari olur."
Hz. AH Divani 43
"Actigim gizli sirlarm korunacagmdan hig bir za-
man emin olmadim. Kbtu olan bir ise el uzatma-
dim ve bbyle bir seyi akhma bile getirmedim."
"Bir kerre evet deyip sbz verdigimi ve bu sbzumu
yerine getirmedigimi hatirlamiyorum. Mai ve co-
cuklarimm yoklugu bahasma da olsa hig bir zaman
cimrilikyapmadim."
"Bu dunyada yasayanlarm cesitli i^lerle alakalan
vardir. Benim buttin yasayisim boyunca arzu etti-
gim sey, ger^ek bir dost bulmak olmustur."
"Kafirlerin ileri gelenlerinden nice zalimleri ve kah-
raman gecinenleri bir kihc darbesiyle ikiye ayir-
dim."
"Kureys kabilesi devamh olarak benim oldurul-
memi temenni etmektedir. Allah'a yemin ederim
ki onlar bu arzularma kavusmayacaklardir."
"Dusmanlanm benim blumumu temenni ettiler.
Halbuki bbyle bir dusunce sakattir. f^unku bu, byle
umumt bir yoldur ki benim tek basma orada bu-
lunmam mumkun degildir. Olum herkese mahsus-
tur."
"Benim kihc darbelerime kalkan ve migferler da-
yanmazlar. Ben ve hicret etmis olan Rasulullah
birlikte savasmaktayiz."
"Daima zaferler elde eden Aliyyim. Bahadirhk ve
kahramanhkta buttin cihani ismim kaplamistir."
"Eger blmezsem Allah'a sbz veririm, byle bir savas-
44 Hz. AM Divani
yapacagim ki izi ve nisani kaybolmadan meclisler-
de ve sohbet toplantilannda daima anilsm."
"Eger sag kalmayip bltirsem o hainler, bozduklan
sbz ve antlasmalarmdan dolayi zilletli ve rezaletli
bir hayata du?ar olacaklardir."
"Ben byle cesur bir insanim ki annem benim adimi
arslan anlamma gelen Haydar koymustur. Harp
sanatmin arslaniyim ki kimse benimle boy bl^use-
mez."
"Pazulan gu?lu, boynu kalm bir aslan gibiyim, sa-
vas esnasmda korkudan dolayi kimse benim yu-
zume bakamaz. Hi? kimseden cekindigim yoktur."
"Korku ve savas gununde sana zirh ve migfer kafi
gelir. Dunya seni hem gtildurur ve hem de-aglatir."
"Size byle bir bltim olgegini sunayim ki kihcim iki
omuzunuzun arasini birbirinden ayirsin."
"Bana muhalefet ederek ayri bir yol tutanlar, bana
zarar veremezler. Benden bnceki bir kimsenin
blumij, dunyada kalmami gerektirmez. Ben de 50k
ge^meden blecegim."
"Hak yolunu birakip batil dustinceler pesinde ko-
sanlar, hentiz tarn anlamiyla vucudu gelismemis
bir soylu cocugun darbeleriyle yola geleler."
"Ey kufur tizerinde hayat stirenin oglu, ben Aliy-
yim. Askerler benim bnumden ?il yavrusu gibi ka-
^arlar."
Hz. AH Divani 45
"Sizlere darbeleri indiren benim. Yardimcim, darhk
aninda siginacagim yegane sigmagim Cenab-i
Hakk'tir. Hicret ve go? onadir."
"Ben ve benden once ahirete giden kisinin dunya-
daki durumu suna benzer ki bir dostunu ziyaret
edip gecer veyahut aksamlayip sabah geldiginde,
yola cikar."
"Sabir ve metanette fazlasiyla kuvvetliyim. Baska-
larma bir bela geldiginde onlarin pazulanna zayifhk
bulasmasma ragmen benim kuvvetim fazlalasir."
"Lisanim, kizgm bir devenin agzindan cikardigi
kirmizi maddeler veya celikten yapilmis bir kihc
gibi keskindir." .
"Kalbim, insani hayretler icinde birakan cejitli
hikmetleri sbyler. Mu§kulleri hallettigi gibi inciler
sacar."
"Kurey? kabilesinin kotu niyyetli kimseleri
Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme kbtuluk
yapmak istediklerinde Cenab-i Hakk, onu kudretiy-
le koruyup kurtardi."
"Mu^rikler Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme
kbtuluk yapmak maksadiyla harekete gectiklerinde
gbc etmek zorunda kaldi. Ben onun yatagmda
yatarak nefsimi blum ve esarete ahstirmaga ve
kabul etmege razi ettim."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem geceleyin
magarada yattigmda Allah'm yardim ve koruma-
46 Hz. AH Divani
siyla her tCJrICJ tehlikeden emin oldu."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem orada uc
gun ikamet ettikten sonra devesinin yularmi sala-
rak Medine'ye dogru yola cikti."
"Bu hizmeti Allah'm dinine yardim etmek maksa-
diyla yaptim, Boyle bir tavir ve hareket, mezara,
girip basimin altma tastan bir yastik konuluncaya
kadar devam edecektir.
"£ocuklara kucukken sbyledigim Sbzleri, bir musi-
bet ve belaya ugradigimda sbylemedim. Ah cekip
sikayette bulunmadim."
"Ben o vakit cocuklann hallerine uzuluriim ki ba-
balari ahiret alemine gbcmus, seferde ve hazerde
onlarin sikintilanni tekefful edecek ve karsilayacak
kimseleri bulunmasm."
"Bircok uygunsuz isjer vardir ki onlari gormezlik-
ten gelip gecerim. Ashnda gormezlikten gelmeyip
onlarin ustesinden gelmege gikum vardir. Fakat
islam? hamiyyetim bu sekilde hareket etmemi
gerektiriyor."
"£ok kimseler vardir ki gbzlerini kaparlar, onlarin
bu hallerini bilmeyenler kbr zannederler. Oysaki
insan gbrdugu halde bazi islerin maslahati icin
gormezlikten gelir."
"Ben nice seyleri sbylemege muktedir iken nefsimi
zaptedip sbylemem. Oysaki beni sbylemekten
ahkoyacak veya sbylemege mecbur edecek bir
Hz. AH Divani 47
kimse yoktur."
"insanlarm davrani§ ve huylanndan haberdar iken,
nefsimi zorlayarak ve gucumij kullanarak sabret-
mege cali§iyorum."
"Temiz kalpli ve saf inangh olan muminler cehen-
neme girmezler. Akilh -olan insanlar, kaderi zorla-
maga cah§mazlar."
"Aci durumlar ve uygun olmayan i§ler kar§ismda
istemeyerek sabrettim. Suyun akip gitmesi ve ge-
riye bir kismmin kalmasi gibi hilafet muddetim az
kaldi."
"Allah'm yardimmi gbzleriyle gorduler. Peygambe-
rin yakm arkada§lannin kurtulu§a erdigini mu§a-
hede ettiler."
"Ben Egrilmeyen kihg: sahibi, Aliyyu'l-Murtaza'yim.
Kiyamet guntinde Kevser havuzunun sahibiyim."
"Kendi sarigmi ba$ima giydirip beni taltif eden
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, karde$i ol-
dugum bana demi§tir ki,"
"Sen benim karde§imsin ey keramet kaynagi.
Benden sonra kendisine uyulacak senden ba§kasi
kim olabilir?"
"Allah, o gtizel yuzlu §ehitlerin mukafatmi versen
ki onlarin rehberi ve bnde geleni Ha§im'dir."
"Dine aykiri byle uygunsuz i§ler gbrdtim ki Allah'a
iftiradan ba§ka bir $ey degildi. Bunlar safari beyaz-
48 Hz. Ali Divani
latacakcinstendi."
"Kulaga caiman, sbzler ve dunyayi karartan du-
rumlarm bir tekini o se^kin Peygamber duymus
olsaydi, razi olmazdi."
"Ey Osman eger mesveret ve danisma ile bu ise
(halifelik) malik oldum diyorsan, (Omer)in tayin
ettigi ve onlarla musavere etmen gerekli kimseler,
ortahkta gbrtinmuyorlar."
"Eger peygambere yakmhk iddiasiyla halifelige
talip olup, muhaliflerini susturmak arzusunda isen,
peygambere senden daha yakin kimseler de var-
dir."
"Her isteyene mahmi bahsedecegim, ister borg
olsun, isterse tizerime farz olan, zekat olsun, ma-
hmi vakfedecegim."
"Adalet ve hakkaniyet ehli olanlar bilirler ki, ben
hig bir zaman Hak'tan yuz ^evirmedim. £unku ona
inancim vardir."
"Cenab-i Hakk'm verdigi nzka kanaat getirmisiz.
Bize ilim ve irfan verdi, dtismanlanmiza ise mal ve
mulk vermistir."
"insanlarm bana yapmis olduklan iyiligi basa kak-
malari ve minnet etmeleri, daglardan tasiyacagim
taslardan daha agirgelir."
"insanlar bana diyorlar ki cahsmak ayiptir. Ben de
onlara derim ki, insanm baskasindan bir sey iste-
mesi kadar ayip ve utan? verici bir sey yoktur."
Hz. AH Divani 49
"Ben, bastanbasa minnet ve basa kakma ile dolu
olan bir dtinyayi kabul etmem. Ben hig bir zaman
kiymetli olan mertebeyi zilletle islemem."
"Oyle bir insanim ki yapmis oldugum izzet ve
ikramlar bana veraset yoluyla ecdadimdan ge^mis-
tir."
"Bir hayir isledigim zaman onun arkasindan baska
hayirlar da islerim. insanlar istemeseler de ben
bbyle biryol izlerim."
"Fakir olan bir kimse bana arkadas oldugu zaman
ben ona istedigi kadar azik verir ve onu doyuru-
rum."
"Bir sikmtiyi gidermek igin beni davet ettiklerinde
sikmtiyi gidermege gali§inm. Bir haksizhk yapmak
igin gagirdiklannda onlarm davetlerine icabet et-
mem."
"Birisi benden bir yardim istese, parlayan ve hizla
yol ahp giden yildiz gibi onun yardimina kosanm."
"Ben, konu-komsumu kendi ailemin fertleri gibi
sayarim. £unku muslumanlar kendi evlerini beni
tercih ederek evimin yanina yapmislardir."
"Akilh ve tedbirlik bir insan oldugumu gbrmez
misin? Nafi' Mescidinden sonra. Muhayyis ismin-
deki hapishaneyi in§a ettim. Bbylece emin Ve sag-
lam bir koruma yeri yapmis oldum."
"Kufe sehrinin sahilleri, ne guzel ve hos yerlerdir
ki kalbe safa bahsetmektedir. Biz burada ulfet
50 Hz. AM Divani
bulmus ve guzel kokular almisiz."
"Develer, gece olunca eve doner, gunduziin ise
otlaklara giderler. Selamet iginde biryakmhk bulup
sabah vaktinin nimetlerinden yararlanirlar."
"Ben byle bir dogan kusuyum ki sen benim ozellik-
lerimi bilirsin. Havada ucan kuslann kol ve kanatla-
n benim korkumdan tir tir titrer."
"Ben cesur ve kahraman kimselerin cocuguyum.
Savas sikintilarmi cekmisim. istedigimde insanlan
yere sererim."
"Bizim keskin kihcimiz etrafta dtismanlarimizi te-
mizledi. Cbmertligimiz ise elimizde mal ve mulk
birakmadi."
"Meliklerin avian tavsan ve tilkilerdir. Ben ata
binip ava gktigimda benimkiler cesur ve kahraman
insanlardir."
"Benim avim savas meydanlarmda ata binmis kim-
selerdir. Ben savas esnasmda dtismanlan katleden
bir arslanim."
"Dusmanlar tizerindeki darbelerim ve kihc tistun-
lugtimden gucltikler hosnut oldular. Hastalar da
sifa buldular."
"Gbz ucuyla bakan bir arslan gibiyim-Savas mey-
danlarmda, yatagmda ktikreyen bir arslandan bas-
kasi degilim."
"Savas ve kavga atesi tutusmaya baslaymca ve bu
Hz. Ali Divani 51
esnada piyadeler birbirlerine kan§inca benim
du§manim gbzlerime bir sinek gibi gbruntir ve
mizraklann sesinden kurtulamaz."
"Sava§ esnasmda bir girpida yere serici darbe ve
hamlelerimi gorurler. Benim kihcimin §iddetinden
ata binmi§ olanlar yuzu uzere yere du§erler."
"Du§manm ba$ina kihci indirdim ve onlarin kafata-
sini ikiye ayirdim. Zulfikarim keskin ve parlak yuz-
ludur."
"Kemiklerin cisimden ayrilmasi gibi o da, darbenin
etkisiyle burnu tizerine du§up yere yikildi."
"Zamanin olaylanni altmi§ yil ya§ayarak gbrdtim.
Hayatin aci ve tath taraflanni, kolayhk ve gudukle-
rini deneyerek gecirdim."
"Allah'in bana verdigi nice nimetlerin §ukrunu ifa
edemem. Dilimin ve gticumun yettigi kadar §ukru-
nu yerine getirmege cahjsam bile tarn anlamiyla
bu vazifeyi yapmi5 olamam."
"Allah'tan istesem de istemesem de onun fazl u
keremi daima benim yardimcim, 0, benim daya-
nagim ve sigmagimdir."
"Ey bltim emrini teblig eden melek, dtinyada kal-
manin mumkun olmadigmi biliyorum. Benim de
ruhumu al dostlann ayrihk tizuntusunden kurtul-
mu§ olayim." 6
Bu beyite $u anlami verenler de olmu§tur: "Beni bi-
52 Hz. AM Divani
"Zamanm olaylan ve tecrtibeler beni metin ve
dayanikh kildi. Bazi §eylerden beni ahkoyanlan ben
de ahkoydum."
"Her gbrdijgune dostluk ilan edip seninleyim di-
yenlerle bir ilgim yoktur. Hi? kimsenin sorusuna
cevap vermekten aciz degilim ve ba$kalanna,
mu§kulumu-halletmesi ign yalvarmam."
"Zayif gij^lu olmadigimdan dilimin ve kalbimin
idareleri elimdedir. Ben nereye ybneltirsem onlar,
da oraya ybnelirler. Daima ignde bulundugum
zamani ge^mijle mukayese ederim."
"Birgok arkadas, dost ve ahbaba vefa gosterdim.
Vefali olmak gereken yerde onlardan vefami esir-
gemedim. Fakat onlardan karsihk gormedigim
gibi, cefa ve eziyeti gordum."
"Benim maksadim, meclis ve toplantilarda bana
sevgi {gbstermeleri, arkamda da beni iyilikle ana-
rak hatirlamalandir."
"Ey gbzler, benden uykuyu def edin. £unku seher
vaktinde insanlar Allah'i anarak geceyi gegrirler,"
"Ey Ebu Biikre, 7 §unu iyi bil ki yerytizunde ayakka-
bih ve yalm ayak gezenlerin en hayirhsiyim."
rakman miimkun olmayan oliim! Bana biraz firsat ver
ki Hakk'a ibadet edeyim, ondan sonra ruhumu al."
Ebu Bukre,sahabilerden Nafi ibni el-Haris ibni Kel-
de'nin kunyesidir. Bu §iir ona hitaben soylenmi5tir.
Hz. AH Divani 53
"Hazret-i Peygamber ona uyulmasi ve onun hakki-
na riayet edilmesi Hususunda tavsiyelerde bulun-
du. Fazilete sahip bir insan oldugunu peki§tirdi."
"Onun hakkmda kusur ve ihmalde bulunma, hak-
kini tarn anlamiyla ver. Cenab-i Hakk dogru sbyle-
yenlerin en dogrusudur."
"Ben, Allah'a verdigim sbz uzerine kom§umun
irzmi ve namusunu muhafaza ederim. Hatta bk-
surmek gerekse, onu gizler agga vurmaktan geki-
nirim."
"Hem Allah'm cezasmdan korkarim hem de onun
affediciliginden umit varim. §unu ?ok' iyi bilirim ki
mulkunde istedigi gibi tasarruf eden O, adil-i mut-
laktir."
"Butun insanlar dalalet, inkar ve jiddetli manevi
sikmtilar iginde iken ben, Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellemi rasul olarak kabul etmi§ ve ona
inanmi5tim."
"Benim dinimde §uphe edene hidayet temenni
ederim. Allah'im, bana cennet iginde fazl ve kere-
minle ya§amayi nasib et."
"§eriki ve ortagi olmayan o Allah'a §ukurler olsun
ki kullarma daima merhamet etmi§tir. Sonu olma-
yan ve Baki kalandir."
"Eger bana azap ederse ben bu azaba miistahak
oldugum igindir, Eger affederse onun fazl u ke-
remindendir."
54 Hz. AM Divani
"Ey Allah tarafindan §ahid kilmmi§ Peygamber,
benim dinim, o segkin ve ustun peygamberin dini
olduguna ve musliiman olduguma dair Allah igin
§ehadette bulunur musun."
Hz. AM Divani 55
HZ. ALI'nin ARKADA$LARI
"Ey benim ashabimm ve arkada§lanmin durumunu
bgrenmek isteyen kimse! Dogrusunu bilmek isti-
yorsan sana doyurucu cevap vereyim."
"Sana dogru ve ger^ek bir §ekilde onlardan haber
vereyim. Her birisi hakikat ignde Kur'an-i KerTm'i
muhafazaya gayret gbstermi§lerdir.
"Her biri sava$ esnasinda 50k sabirhdirlar. inanmi-
yorsan ne §ekilde olduklarmi hi? ?ekinmeden on-
larla temas eden topluluklardan sor."
"Benim kavmimi gbrmez misin? £agnldiklan vakit
mutlaka icabet ederler. Onlara kizdigimda asla ses
gkarmazlar. Bu kadar itaat-kar, halim ve selimdir-
ler."
"Ortada gbrunmesem bile, hazirmi§im gibi ve yan-
larmda bulunmu§casina hareket ederler. Onlar
bulunmadiklan zaman da ben ayni §ekilde hareket
eder ve onlari korurum."
"Benim bvdugum askerler sava§ ve kavga erbabi-
dirlar. Anneleri aglayip hasretlerini gekmez, baba-
lari da arkalarmdan hayiflanmaz."
"Bu kabileye mensup kimseler bylesine asildirler
esir aldiklan insanlara kar§i musamahakar ve vefa-
hdirlar. Sayet kendileri maglup olurlarsa higbir
zaman firar edip ka^mazlar."
"Oyle bir kavimdir ki sava$larda giydikleri elbiseler,
56 Hz. AH Divani
kill?, pusatve Davud'un zirhmdan ibarettir." .
"Baslannda Tolgalar tistlerine de zirhlan giyerler.
Ellerinde mizrak ve kill? oldugu halde savasirlar."
"Kihglar gtilmeye baslaymca, dusmanin bmru ag-
lamaya baslar. Mizragm ucu kanayinca da ruhlar
ka^mayi tercih eder."
"Fazilet ybntinden. Ezd kabilesi digerlerinden 50k
tistundur. Ata binmede de kimse onlarayetisemez.
Onlar hepsinden daha yuksek mertebededirler."
"Evs ve Hazrec kabileleri, misafirperver ve cbmert-
tirler. iyilik ve ikramda birbirleriyle yan§irlar."
"Ey Ezd kabilesi, 8 sizler gayret ve hamiyyet sahibi
aziz bir topluluksunuz ki sertlikle asla bijkulup,
ezilmezsiniz."
"Mizac ve huyunuz geregi afide vefa gbsterdiniz.
£ok eski zamanlardan beri hi? bir zaman dogrulu-
gunuza yalancihk kansmadi.
"Hamle ve saldinya ge^tiginizde insanlar sizden
Hz. Enes radiyallahu anh anlatiyor: "Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem buyurdular ki:
"Ezd kabilesi, Allah'm yeryuzundeki ordusu (ve dininin
yardimcilan)dir. Halk onlan algaltmak ister, Allah ise
onlan yuceltir. insanlar uzerine oyle bir zaman gelecek
ki, zaman kisi:
"Keske babam Ezdi olsaydi! Keske annem de Ezdi ol-
saydi!" diye temennide bulunacak." Tirmizi, Menakip,
(3933).
Hz. AH Divani 57
gekinirler. Boyle bir durum size kolay geldigi ign
dusmandan sakmmaniz sbz konusu degildir."
"Ey Ezd kabilesinin kahraman, evlatlan, hepinizden
hosnut ve memnun olmusum. Butun islerin sonu
degil, basisiniz. Dusmanlar sizden ka^arlar."
"Dunya durduk^a Ezd kabilesi, ehi-i beyte olan
samimi sevgileri, candan ifa etlikleri hizmetten
dolayi rahmet ve magfiretten umitsiz olmazlar.
Nereye giderlerse gitsinler, Allah onlarin yardimci-
sidir."
"Sizlerin evveli de ahiri de temizdir. Aslinizm pak
olduguna fer'iniz delalet eder. Allah'in kanunu
bbyledir. Kbku ve ash diken olan bir agacin dalm-
dan uzum elde edilemez."
"Ezd kabilesi byle asil ve nectb bir kabiledir ki kos-
mak veya at yanstirmak gerekirse muhakkak diger
zumreleri ge^erler. iftihar edilecek bir sey sbz ko-
nusu olunca baskalanndan daha fazla bvguye
layiktirlar. Savaslarda da daima galib gelirler."
"Bir^ok savasta Ezd kabilesi vardir. Sabretmek
gerekirse sabretmesini bilirler. Esir almada fazla-
siyla beceriklidirler. Fakat yagmacihk oldugunda
gekinip uzaklasmayi tercih ederler."
"Samimiyetve ihlaslarmdan dolayi HakTeala kendi
dostlugunu onlar hakkmda izhar etmistir. Onlarin
temiz kalpliliklerine sa^ma sapan ve malayani isler
kansmamistir."
58 Hz. AH Divani
"Ezd kabilesi, sohbet meclislerinde guzel ahlak
sahibidirler. Cehalete hig bir zaman boyun egme-
mi§, §iddet ve hiddetle galip gelmenin mumkun
olmadigini bilmislerdir."
"Eger razi olup ses gkarmazlarsa, buyuk bir yardim
ve cbmertlik kaynagidirlar. §ayet bir gun kizip ga-
zaba gelirlerse, arslanlar dahi onlardan korkup
ka^arlar."
"Onlardan bir sey istenildiginde halkm en cbmer-
didirler. Savasa davet edilirlerse; derhal icabet
edip savajmaya ba§larlar."
"Gassan kabilesi toplanip hticuma ge^tiklerinde
onlari maglub ve perisan edemediler."
"Allah, onlari Resulullah'a yaptiklan hizmetlerden
dolayi mukafatlandirsm. Hayir isledik^e hayirlarmi
kabul etsin."
"Benim bmrtim son buldugunda ve hayatimin son
demleri geldiginde benim igin gbzyasi dokup agla-
yanlar az olacaktir."
"Kisi sevdigi arkadas ve dostunun blmemesini is-
ter. Fakat bbyle bir istek ve arzunun ger^eklesmesi
mumkun degildir."
"Ey Haris, 9 blenler beni gbreceklerdir. ister mumin
Haris-i A'ver HemedanT, Hemedan, Yemen'de bir kabi-
lenin adidir.
Hz. AH Divani 59
ister mtinafik olsun onlarla karsilasacagim."
"BenTgbrenleri veya benim gorduklerimi adlanyla,
vasiflanyla, bzellik ve durumlanyla bilirim."
"Sen yarin kiyamet guntinde sirat kbprtisu kurul-
dugunda benim bnume geleceksin. Yaptigm bir
kusur ve ayak stir^melerinden endise etme."
"Ge^mege ve sirat kbprusunu atlamaga basladi-
gmda atese derim ki sen bu kisiyi yakma Allah igin
ona yaklasma."
"Onu birak ve ona sakm yaklasma. Cunku o, sag-
lam olan manevi bir iple bana baglanmistir."
"Susuzluk aninda ona bir bardak soguk su ikram
edeyim ki tadi baldan daha tath olsun."
"Bunlar Haris'e (ve sevenlerine) sbylenmis Ali'nin
ilginc sbzleridir. Onlarda hayret edilecek bir^ok
hususlar mevcuttur."
(Siffin Savasi'nda Abdu'l-Aziz bin el-Harse'ye) "Sen
nefsini, guctin yetmeyecegi olgude feda ettin.
Utandin, fakat gayret sahibi kimselerin az oldugu
muhakkaktir."
"Allah senin yapmis oldugun hayri mukafatlandir-
sin. Elinden geldigi kadar iyilik yaptin. Allah senin
bu iyiliginin sevabmi kat kat artirsin."
"Ehl-i beyt'in reisi, dunyadan ahirete gb£ edince,
halktan ehl-i beyte karsi cefa ve eziyetler gelmege
basladi."
60 Hz. AM Divani
"Haris-i bin Simme'nin yaptigi i§te uzuntuyu mucib
bir durum yoktur. Cunku bize kar§i olan vefasmi
yerine getirdi."
"Karanhgin her tarafi kapladigi ve yeryuzune bir
korkunun cbktugu demlerde gbrevini yerine getir-
di."
"K1I15 ve mizraklann garpi^tigi bir demde
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemi aramaga
gayret gbstermi$ti. Meydana gelen olaylara kar§i
durmu§tu."
(Cemel Vak'asmda) "Gel sbzumu tut, acele etme,
insanlann yaraticisi olan Allah ign dogru sbz bu-
dur." 10
"Eger blumij tercih etmek istiyorsan gadinni kur.
Kukremi§ arslan savletiyle saldirinm."
"Elimdeki keskin kihcim eti ve kemikleri birbirin-
den ayirdetmeyi kendisine adet edinmi§tir."
(Siffmde) "O cesur, bahadir Hemedanhlar, sava§m
ba§layacagi gunun sabahi, silahlanni alarak yardi-
mima geldiler."
ZQbeyr ibn avvam radiyallahu anha s6ylenmi§tir. Bu
beyit Cemel Vak'asi'nda cennetle mujdelenmi§
sahabTlerden olan Zubeyr'e hitaben ve onu tehdTd eder
§ekilde s6ylenmi§tir. Peygamber Efendimizin halalann-
dan Safiye bint-i Abdu'l MuttalTb'den dogan Ziibeyir
ibn-i Avam muhalefetten vazgegerek geri 5ekilmi§tir.
Hz. AM Divani 61
"Ata binmis olarak ve toplu halde yanima geldiler.
Hepsi de savasta yararhhk gbsteren bahadir kimse-
lerdi."
"Her birisi ok ve mizraklarla bezenmislerdik. Birbir-
lerine kan§irlarsa alev safari ates zannedersin."
"Onlardan hakikati koruyan Said bin Kays kuman-
danhk ve liderlik mevkiine ge^ti. Kerem sahibi kim-
seleri koruyan bir kisi idi."
"Savas atesi kizismca dusmanin igine dalmaya bas-
ladilar. Sanki kavga meydanmda devamh igyorlar-
di."
"Allah, Hemedanhlar'a mukafat olarak cenneti
versin. Savas giinunde dusman igin bldurucij bir
zehir oldular."
"Hemedanhlar'm huyu guzeldir, dindardirlar. On-
larla karsilastiginizda sizinle en gtizel, tath ve yu-
musak sekilde konusurlar."
"Hemedanhlar'a ne zaman misafir olursan sana
izzet ve ikramda bulunurlar ve sen onlarm bu hali-
negibta edersin."
"Hemedan kavmi daima aziz ve kerem sahibi ola-
rak bilinmislerdir. Nasil ki Kabe'nin ruknti makam-
lar ignde kutlu kabul edilmisse onlar da aziz bilin-
mistir."
"Hemedanhlar, Peygambere ve onun yakmlanna
daima sevgi beslemislerdir. Savas meydanlannda
50k geviktirler."
62 Hz. AM Divani
"Eger cennetlerin kapisinda durup bu gbrevi yap-
saydim, Hemedanhlar'a selametle girin derdim."
"§akik, Mu'bed, Abdullah, Nebhan ve Ha§Tm'in
ogullan, §ehit olanlann en segkinleridir. Hak din
olan islam'a hizmet etmi§lerdir."
"Biri de binici olan Urve'dir. Sava§ kizi§maya ba§la-
yinca kihg: ve oklarla saldinya ge?er. Allah'in rah-
metinden uzak kalmasin."
HZ. ALI NIN KAHRAMANLIGI
"Ben, yuksek soylu ve kendisiyle iftihar edilen
Mustafa'nm kblesiyim. Ben, Abdulmuttalib'in ne-
sebinden gelen hayirh bir agacm dahyim."
"Segkin bir peygamber olan Muhammed Musta-
fa'nm kardesiyim."
"Ben, edeb ve kemal sahibi olan Abdulmuttalibin
ogluyum. Soyuma bir noksanhk gelmesin diye sb-
zumu tutarim. Gayretli ve cesur bir insan igin
blum, ka^maktan ve savastan kurtulmaktan daha
iyidir."
"Tertemiz olan asTI bir soydan geliyorum. Dusma-
na, arslanlar gibi saldiran bir kisiyim."
"Ben Aliyyim, Hasim'in soyundanim. Savas mey-
danlarmin arslaniyim. insanlan kirar gegerim."
"Ben hucum ve saldinda bulunan ve guzel kill?
kullanan bir insanim."
"Kureys kabilesinin ileri gelenlerinin ?ocuguyum.
Ben gidami savasarak, baskaldiranlan terbiye ede-
rek ahrim. Perisanhk gbrmemis bir evde terbiye
gbrerek yetistim."
"Hepinizi bilirsiniz nesep ve soyda hile yapildigi
zamanlarda bile benimle peygamber arasindaki
kardeslik yalan degildir. §uphesiz ondan asla yalan
sadir olmaz."
64 Hz. AM Divani
"Temiz vucudu gumus gibi, alni da altm mesabe-
sindedir. Kihcimi, onun yolunda ve onu hosnut
etmek ign cekerim."
"Bir akran ve dusmanla karsilasirsam, korku du-
yup ka^mam. ^unku bana yaklasan kimse blum,
eziyet ve kedere rastlamistir. MaddT ve manevi
galibiyetim atalarimdan bana gecmistir."
"Benimle savasanlarm hepsini toprak tizerine yati-
rayim. Kafirlerin boynunu keskin kihcimla vura-
yim."
"Elimdeki keskin kihcim ya keder ve uzuntuleri
defeder veya bana eriserek blumu se?er. ^unku bu
kihc el ve basimm tizerinde seyreder durur."
"Savasta elimdeki kihg: ve han^erin isik ve panlti-
sindan her taraf, aydmlanir."
"Benim kargi ve keskin kihcim daima savasa hazir
vaziyettedir. Tertemiz bir peygamber benimle
olduktan sonra bu durum elbette devam edecek-
tir."
"Bu kihc size daima galib gelenlerin cocugundan
bir hediyedir. Bir darbeyle tizerinde vacib olan
gbrevi yerine getirir."
"Kafa kemigini ve omuzlan yaran o kih^la -Allah
yardim ettigi takdirde askerlerin basmi ?eken reisi
ve gbzdeleri korurum."
"Bazilarma sahra ve ovalar dar gelir. Bazilarma da
mizraklar arasindan gikip gitmek mumkun olur."
Hz. AH Divani 65
"Onlar, bos ve anlamsiz bir goru^le taslara tapar-
ken ben, Muhammed Mustafa'nin Rabbi olan ve
her seyi veren Allah Teala'ya ibadet ettim."
"Ey Fatima, Zulfikar'imi bana ver ki savas ve car-
pisma gtinunde benim yegane yaver ve arkadasim
ancak bu kih^tir."
O; askerler beni bldurmek idn tesebbuse gegtiler.
Mir'ac sahibi olan babanin hakki idn benim kihcimi
getir."
"Keskin kihcim olan Zulfikar'i getir ki Musluman
gazilerin suratle savasa gidenlerine ben de katihp
gideyim."
"Bir kavmin oturdugu yerlere indim ki, hepsinin
yuzleri, karacigerleri gibi simsiyah olmu§tur."
"O gun byle, bgut veren ve korkutan biri geldi ki
denizin dalgalarla saklanmasi gibi askerler sakmdi-
lar."
"Eger bana karsi zafer kazansalardi beni sehit
ederlerdi. Fakat beni bldurenler dunyada ebediy-
yen kalamayacaklardir."
"insanlan oldurduler ve oturmakta olduklan evle-
rini yiktilar. Sabah oldugunda hemen hemen hepsi
iltica ettiler."
"Vuruslanmla Hak Teala'yi razi edecegim. Hayatta
oldugum muddet^e ve arzularim devam ettik^e bu
gbrevi yerine getirecegim."
66 Hz. AM Divani
"Ya islam'm agkca yayilmasini temin edecegim
veya bu yolda sehit dusecegim. Damarlarimdan
kan akarak bu serefi kazanacagim."
"Nice insanlarla dostluk ve arkadashk ettim fakat
onlardan zahmet ve eziyet gbrdum. Allah, bunlara
gulmeyi nasip eylemesin, di^leri dbkulsun."
"Korkutmak ve sindirmekte benim gibi cesur ve
kahraman insan az bulunur. Bes cepheden hticum
eden bir asken kuvveti ancak ben dagitmaya guc
yetirebilirim."
"Bana yardimci ve dost olarak Cenab-i Hakk ve
agizi keskin kihcim kafidir ki savas esnasmda onun
darbelerinden simsek cakti zannedersin."
"Mizraklar firlamaga baslayinca benim kavmim
(toplulugum) goguslerini onlara siper ederler."
"Kalplerinin tizerine zirhlan giyerler ki onlan gb-
ren, Allah icin bltime gidiyorlar, derler."
"Mizragin ucundaki yumusak demiri siddetli bir
hale getirdim ki yerinden dusmesin. Bbylece ser-
vet kapanlarm ve kendini kaybedenlerin rengi
ucsun."
"Mizragim, savas ve takva tandirmin atesini alev-
lendirerek hergtin nice askerleri cepheye surer."
"Savas esnasmda ne sekilde hareket etmek gere-
kiyorsa, ister bas kesmek, ister ayak kesmek, byle-
ce hareket eder ve dusmani kovmak ve yok etmek
icin ne lazimsa onu yapariz."
Hz. AH Divani 67
"Bedir Savasi'nda muslumanlara imkan ve firsat
veren Allah, musriklere gazap ederek onlari mag-
lup etti."
"Ellerinde parlayan keskin kihclar vardi. Savas es-
nasinda sanki cilalanmis gibi bu kihglar parlamak-
taydi."
"Nice yetismekte olan gencler ile ihtiyarlar bu
savas esnasinda maglub olup gittiler."
"Onlar icinde feryad ve figan ederek aglayanlarm
gbzyasi, gbkten bo$anan yagmur ve akan seller
gibi dbkuldij."
"Bedir Savasi'nda Utbe ile oglunun bldurultip or-
tadan kaldirilmalan uzerine kopanlan feryad ve
figanlar, hayatta kalan §eybe ve Ebu Cehil gibi
musriklerinde blduruleceklerini haber vermekte-
dir."
"Kin ve bfkeye sahip olanlar ile ibn-i Cud'an (Ab-
dullah), matem elbisesine burunmus ve yavrusunu
kaybeden annenin sabirsizlanmasi gibi saga sola
kivraniyordu."
"Bir gurup savasci Bedir Kuyusu'nun etrafmi sara-
rak orada kendilerine yer yaptilar. islam kahra-
manlari buraya musrikleri dag gibi yigdilar."
"Azgmhk ve taskinhk isteyenler sonunda kendi
isteklerine kavustular, kendini bilmezlerin, cezasi
bu dunyadan ayrihp gitmektir."
"Onlar cehennemi kendilerine mesken edinmek
68 Hz. AH Divani
suretiyle bu dunyadaki zultim, haksizhk ve haka-
retten el cekip gittiler."
"Bedir savasi, bize ger^ek dost birakmadi, hepsini
ahp gbturdij. Arkada emniyetli, bir yol kalmadi."
Bedir Savasi'nda bineklere binmis savasglan boz-
guna ugrattim. Kahramanlarmi perisan ettim."
"Biz, onlarm elbiselerine ragbet etmeyip iffetimizi
muhafaza ettik. Eger o, bizim durumumuzda ol-
saydi elbiselerimizi soyup gbturmekten cekinmez-
di."
(Uhud) "Savas esnasinda onu bldurmem gerekir-
ken firsat verip Talha'nm blumunu geciktirmem bir
nevi haksizhkti. Allah'a stikurler olsun ki onu orta-
dan kaldirdim."
"Talha, 11 yuzu uzere dustince keskin ve parlak olah
kihcimla yukanya kaldirdim. Onu bldurdugumde
yuzu uzere dustu."
"Karanhkta parlayan yildirim gibi kihcimin cevheri
151k sa^tiginda, sanki atesin igine tuz dusmus gibi
oldu. Bir hamlede kellesini boynundan kopardim."
Ke5fu'l-Gumme" sahibinin dedigine g'ore, Hazret-i
Ali'nin Uhud Sava§i'nda mu5riklerin unlulerinden Amr'i,
Ebu'l-Esba' ibni Abdu'l-Aza'yi ve Ebu Umeyye ibn-i Mu-
gire'yi; Beni Abdu'd-Dar' dan Abdullah bin Cemil'i ve
Talha bin Ebu Talha'yi oldurdiigu hususunda butiin
tarihgiler ittifak etmi5lerdir.
Hz. Ali Divani 69
"Savasta, benim mucadele yerim ve tavrim her-
kes^e bilinmektedir. Kilicimm ulastigi her insan
yuksek sesle aglamaya baslar."
"Araplar arasinda yaygm olan "Babasiz kalmakla"
bvunuyorsaniz ey musrikler, bizden sehit olanlann
sayisi fazla degildir."
"Bizim §ehit biraktiklanmiz hakkinda soy ve sopla-
rinm supheli oldugunu iddia ederek onlara saldiri-
yorsaniz, ey musrikler bilin ki sava§ dbnusunde
sizden Talha'yi yol ortasmda yatar vaziyette birak-
tik. Kihglarimiz aramizda parlayan ve alev safari
birer ates gibiydi. Siz neyle bvunuyorsunuz?"
"Bizim kill? ve oklanmiz, askerlerinizden (Talha'nm
oglu) Osman'i helak edip oldurdu. Karisinm yaka-
sini yirtarak feryad ve figan ettigini sbylerler."
"islam askerleri, peygamber ile birlikte o mertebe
basanh oldular ki bltim havuzundan dbntisleri
mtimkun olmayanlar bir tarafa, mtisriklerin sancak
tutan dokuz cesur kumandanini bldtirduler."
"Ey cesitli kabilelere mensup topluluklar! Benim
bu kihcim yalan sbyleyenlerin basmi yaracak sekil-
de elimde duruyor."
"Gelin ok ve kih^ darbeleriyle hazir olun. Cesaret
ve kahramanhkla kendinizi savas meydanma ati-
niz."
"Kihcim sizi ates ve azaba yollayacaktir. Bunu ya-
parken her seyi insana veren ve bagislayan Allah'in
70 Hz. AM Divani
yardimma muhtacim."
"Onun ictigi kanh ve irinli sicak su olacaktir. Aylar-
da ve yillarca orada kalacaktir."
"Mel'un olan bir toplulugun durumunu mu hatir-
ladm ki mahzun olup aci aci aghyorsun?"
"Yoksa akilsiz olan o toplulugu mu hatirladm ki
dine davet edenlere kar§i hile ve kurnazhkla hak-
sizhk yaparlar."
"Bir kbtulijkten sakmmalari icin kendilerine uyan
yapildigi zaman bunu dinlemezler. Oztir diledikleri
takdirde bzurleri kabul olunmaz."
"Allah onlari hayira nail etmesin ki, benim Osman
bin Maz'un'a 12 kizginhk gbstermeme neden oldu-
Osman bin Maz'un, sahabilerin onde gelenlerindendi.
Hazret-i Peygamber'in siitkardesidir. Bedir Savasi'na
katilmi§tir. Kefenlenip, mezara konuldugunda Hazret-i
Peygamber'in gozlerinden ya§lar akmi5ti. Baki' mezarh-
gma gomulen muhacir, sahabilerin ilkidir.
Kunyesi Ebu's-Saib idi. Cahiliyyet doneminde bile i?ki
igemistir., Onun gomulmesinden sonra Hazret-i Pey-
gamber, sahabTlerden birisine, "Mezarmin ba§ ucuna
bir tas dik" diye ferman buyurdular. O zat tasi, hazirla-
diginda kaldirmaya gucu yetmeyince Hazret-i Peygam-
ber bizzat kendisi tasi kaldinp basucuna diktiler.
.Buyurdular ki, "kardesim Osman'in mezanni bu sekil-
de diger insanlara isaretledim." Hazir bulunanlar anla-
dilar ki olen bir insanin basucuna tas dikmek sunnettir.
Hz. Peygamber, uc avuc dolusu topragi olu defn edildik-
Hz. AH Divani 71
lar."
"Osman'm ytizune ve gbzune darbe indirdiler.
Birbiri ardinca yaptiklan saldinlarla her tarafini
kanlar ignde biraktilar."
"Eger blmezsek biz de bunun bctinu ahriz. Ta ki
hak yerini bula ve sue cezasiz kalmaya."
"Ya i§lemi§ olduklan sug: ve isjen pis,manhk duyup
geri dbnerler veyahut bizim onlara yoneltecegimiz
ten soma mezarin ustCine atmi§, aynca oglu Ibrahim
oldugunde mubarek elleriyle mezannin ustune su-
serpmi§, boylece bu hareketleriyle muslumanlara ornek
olmusjardir.
Miislumanlann maglub olduklan devirlerde Velid bin
Mugire, Osman bin Maz'un'u yanma gagirmis, boylece
kafirlerin §errinden emin olmu5tur. Fakat muslumanla-
nn sikinti ve eziyet damarlan kabarmi§ ve Velid'i terk
ederek tekrar muslumanlann safma katilmi§ti. O top-
lantida Peygamber §airi Lebid bin Rebia §u beyti soyle-
di:
"Allah'tan ba§ka herjey batildir. Her nimet mutlaka
zeval bulacaktir."
Osman bin Maz'un birinci misrai tasdik fakat ikincisini
kabul etmemi5ti. Bu esnada ihtilaf cikmi5, Kurey§liler-
den bir gene, Osman'm yuzune bir tabanca ile tokat
indirmi§ti. §iddetli darbenin etkisiyle gozlerinin etrafi
morarmi§-ve gozune kan inmi§ti.
Velid, Osman'a, tokatin gozlerine bir zarar verip verme-
digini sormu5, o da, gozlerim, bir zarar gormedi demi§ti.
72 Hz. AH Divani
saldiriyi hos karsilayip asagida kalmayi tercih eder-
ler."
"Bize zulmetmek isteyenlerin zulmunu bertaraf
ederiz. Butun gazilerin elinde keskin ve bilenmis
kihg'ar mevcuttur."
"Keskin kihglar yaraya tuz serpiyordu. Biz sifayi
musriklerin kanh baslannda gbruyorduk."
"Akla sahip olmayan insanlar ikrar edinceye ye
serkesligi birakip yumusakhk gbsterinceye kadar
bu durum devam edecektir."
"Musrikler, bldukten sonra dirilmek, hasir ve nesir
gununde hesap vermegi inkar ettik, dediler. Mev-
cut zevkleri, gelecekteki va'dlerle degistirmek akil
kari degildir, seklinde bir iddiada bulundular."
(Uhud'da) "Atlar uzerinde cenk edenler, savas
meydanmda etrafi sardilar. Her taraf toz toprak
ignde kaldi. Bu savasta kizanlar, esir dusup i§ ya-
pamaz hale geldiler. Fakat byle bir savas oldu ki,
gazilerin atlarinm nallanndan si^rayan topraklar
onlara adeta savas elbisesi oldu."
"Olum develerinin beline ipler baglanmistir. "Sa-
vas meydanmin kahramanlan binici olanlardir.
Bugun uzerimdeki savas elbiselerini gkarmis. ve
ortaya atilmisimdir. Bana karsi kim cesaret edip
gkabilir."
"Saldiri ve hamleden hig bir korkum yoktur. £unku
dusmanlarm tizerine ben saldirip taarruza ge?e-
Hz. AH Divani 73
rim."
"Savas gtinunde hig bir zaman geri cekilmem. Be-
nim karsimda savasanlar ya oldurulur veyahut
"kihcimin etkisiyle hezimete ugrayip ka^arlar."
"Uzak ol ey mel'un. (Amr bin Ahnes bin Serik Saka-
fT) Senin gibi inkarci olanlar bile sana lanet okurlar.
Algakhkla sbhret bulmussun."
"Zulfikarim ile seni bylesine par^alarim ki eskimis
bir pa^avra par^asi gibi dbkulursijn."
"Sana kihg: darbelerini indirdigimde basin bylesine
iki par^aya bbltinecek ki kinlmis ve parampar^a
olmus bir bardagm bir araya gelmeyisi gibi olacak-
tir."
"Bu savas ve cihadimla temenni ediyorum ki Allah
Teala beni cennetine koysun. Makam ve mertebe-
lerin en yuksegini bana versin."
"Mtisrikler bize zultim ve haksizhk ettiler. Taskinhk
ve azginhklannda israr ettiler."
"Saldinya ge^tiklerinde biz coguz dediler. Savas
guntinun sabahmda uzun mizraklarla taarruz etti-
ler
"Eger Hamza'yi bldtirduk diye seviniyorsaniz", bu
sevinme ve bvunmeniz bosunadir. £unku o cennet
kbsklerinde yasiyor."
"Hamza, Bedir Savasi'nda musriklerin azgmlarm-
dan, olan Utbe'yi bldurdii. Dtismanlan yok etmede
74 Hz. AM Divani
hig bir gugluk cekmezdi,"
"iyilik yapan Allah'a hamd u senalar olsun ki ku-
lundan lutuf ve ihsanmi hig eksik etmez."
"Peygamberine temkin ve kuvvet verdigi ign Al-
lah'a sukurler olsun. O'nu, azgin dusmanlar uzeri-
ne daima galip getirdi."
"Abdu'd-Dar'm ogluna byle bir hamle ile saldirdim
ki cevheri parlak kihcimin, darbeleri kalm kemikle-
rini bile par^aladi."
"Hepsi de meydani birakip kagtilar. Kalpleri umit-
siz, viicutlan da yarah bir sekilde idi."
"Yildiz gibi parlayan kihci elimde titretir, dtismanin
basini ve omurgalanni ikiye bblerim."
"Allah, onlari dagilmcaya kadar ben meydandan
ayrilmadim. Yumusak kalplilerin kalbini ferahlat-
tim."
(Hendek Harbinde) "Ey arkadaslar! Bu sava§ mey-
daninm binicileri benim tizerime mi geliyorlar?
Durum belli oluncaya kadar lutfen beni ve onlari
basbasa birakm. Siz saldirmayin, ben onlann hak-
kindan gelirim."
"§u anda yuksek himmet ve hamiyyetim beni
ka^maktan ahkoyar. Ates sa?an kihg benim besi-
min ustunde oynasa bile Hayber-i Kerrar'a karsi
koyustan beni ahkoyamaz."
"Aramizda Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
Hz. AH Divani 75
bulunuyor. Aim bulutlar arasinda parlayan bir
gune§ gibidir."
"Allah kendi peygamberine ve dinine yardim eder.
Her ilerleyen muvahhid kimselere de yardimcidir."
"Eger islam? kabul etmezsen Allah sana lanet ede-
cektir. Benim keskin kilicimm darbeleri karsisinda
metanet gbster."
"ibnti'l-Vedd lakabiyla bilinen Amr, bana saldirdi-
gmda yemin etti. Onun bu yemini herkes tarafm-
dan isitildi. Ben de ona hticum ettigimde yemin
ettim."
"Amr'in yemini su mealde idi: Savas ve kavgadan
ka^mamak ve maglup olsa bile Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellemi peygamber kabul etmis
musltimanlar zumresine girmemek. ikimiz karsi
karsiya gelerek korkusuzca saldinya ge^tik ve bil-
digimizden geri kalmadik"
"Ey Amr, sana yazik oldu, istek ve arzun meydana
geldi. Allah'm takdir ve kudretiyle dusmandan aciz
kahpgeri ^ekilmem."
"Ey ayagini kbtulijklere bulastirmis kisi, Allah sana
lanet etsin. Yakinda elem ve dert atesine dtisecek
ve orada kbmur gibi yanacaksm."
"Amr, keskin kihcm ellerimde titredigini gbrunce
bu isin hig te sakaya gelen, tarafi olmadigini anla-
di."
"Ey Amr, sen byle usta bir biniciyle karsilastm ki
76 Hz. AH Divani
ayak basista tekrar eski yerine dbnmektedir."
"O usta binici Beni Hasim soyundandir. Kendi
kavmi arasinda himmeti ytiksek bir kimse olarak
bilinir ve her is ona havale edilirdi."
"Kureys ve diger kabileler suna §ahittirler ki igle-
rinde benim yerimi tutacak kimse yoktur."
"Allah'in lutuf ve keremi olduk^a elimdeki kihcim-
la kendimi ve askerlerimi korurum."
"Kutsal tas olan Hacer-i Esved'in Rabbine yemin
ederim ki etimi ve kanimi Allah yoluna feda etmi-
$im."
"Bu kill?, Ha§im? soyundan gelen bir insanm elin-
de olup basjariniz uzerinde dolasjr."
"Bu keskin ve parlayan kill? dusmanlann basmda
bulunan saglari tiras etmek igindir."
"Onunla himayem altmda bulunan askerleri koru-
rum. Harekete ge?mek uzere atlara binen dus-
manlari ber-taraf ederim."
"f^abalamak isteyenler toz ignde kaybolurlar.
Benim karsima ?ikanlar blumle karsilasirlar."
"Basiretle savasa niyet ederek dbvusmege basla-
dim. Herkesi muradina eristiren ve kurtaran Allah,
beni de basanh kildi."
"Meydana ?ikarak dbvus ve kavga edecek birini
istedim. Bu istegim tizerine dbvusecek biri ortaya
atildi."
Hz. Ali Divani 77
"Senin basin tizerine konan parlak kihc, yok edici
ve bldurucij bzelligi ile yaraya tuz ekicidir."
"Omit ederim ki cenaze sahiplerinin oluler tizerine
aglayip feryad etmeleri gibi, mensup oldugun kabi-
le senin ustune aglayarak gelecektir."
"Benim kihcim senin vticudunda bylesine buyuk bir
yara acacaktir ki hezimete ugramis ve kacmis. in-
sanlar anildikga sen de anilacaksin."
"Ey bedbaht Amr, savas ve kavga firmi kizismaya
basladi. Kabaran ve alevler sacmaya baslayan ates
korkulu bir hale geldi."
"O yemininde durdu ve Allah'a, dbnmedi. Kendisi-
ne baktigimda hurma dah gibi vticudunun bir par-
gasi ustune dusmus ve hendege dogru kafir
"Kahraman ve cesur olanlar, savasta birbirlerine
blum bardagini sunarlar ki iginde kisiyi blduren
keskin zehir vardir."
"Benden uzak ol ki, kahredici ve bldurucij pencem
sana ulasmasm. Aksi takdirde gecip giden dunku
gun gibi sen de geri gelemezsin."
"Ben byle bir kimseyim ki kavmimi ve mensup
bulundugum toplumu izzette korurum. Aslma ba-
kihrsa yukselten de alcaltan da Cenab-i Hakk' tan
baskasi degildir."
"Bizi cok sbzle uyarmaga cahsti. Hatta bizi kor-
kutmak icin kihcmi da cekti."
78 Hz. AH Divani
"Hazret-i Muhammed Mustafa'nm amcasmin og-
lunun vurusudur. Bu darbeden kendini Koru. Gbk-
ten inen bir §imsek gibi insanin tepesine inmekte-
dir. Kendine guveniyor ve cesaretin var ise bu kihc
darbelerinden kacma."
"Buytik bir darbe ile ona galip geldim. Benim ansi-
zin indirdigim o darbeyle savas esnasinda kimse
sabirsizlanmaz."
"£elikten yapilmis keskin kihciyla savasip, omurga
kemiklerini ikiye bolup ayirdi."
"Amr'm taskmhklari artip, bmrunun ipi uzaymca,
keskin ve bntinde durulmaz kihcla onu bigip bltime
yolladim."
"Ey dusmanlar! Siz Cenab-i Hakk'm kendi dini olan
islam'la, Peygamberini yalniz birakacagini zannet-
meyiniz, Allah, bbyle bir sey yapmayacaktir."
(Hayberliler) "Ders almak isteyenler igin nice hadi-
seler vardir. Bunu, akh olanlar da, akh olmayanlar
da gorduler."
"Bize hem mal bakimindan ve hem de kufur yb-
nunden kuvvetli olan bir kafir gbnderdiler. Toplan-
ti yerlerinde onu zorla tutabiliyorduk."
"Kilicimm darbeleri boynuna ulasmca adeta ger-
danhk takmis gibi oldu. f^esitli darbeler yedikten
sonra cehennemin dibine yollandi."
"Cehennem, kafirlerin gidecegi bir yerdir. Allah'm
emirlerine itaat edenlerin gidecegi yer ise cennet-
Hz. AH Divani 79
tir."
"Allah'im, di§ gbrunusle iman etmis gibi gbrunup
te i?ten inanmayanlar bizden uzak olsun. Yalanci
ve batil seyler pesinde kosanlar da uzak kalsmlar."
"Bana diyorlar ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem sana bfkelendi. Kendisine muhalefet eden-
ler gibi seni terk etti." 13
Hicretin 9. yihnda Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi
ve selleme ulastinlan bir habere gore Anadolu'dan
§am'a bir askeri kuvvet gelip Medine'ye dogru yola
gkmislardi. Askerin oncu kuvvetleri Belka ismindeki
yere ulasmisti; Bizans imparatoru Herkal da o gunlerde
Humus'ta bulunuyordu.
Hazret-i Peygamber ugyuz kisilik, ashab ile §am'a dogru
yola gikti. Tebuk denilen yere vardilar. Burasi Medi-
ne'ye ondort merhale uzakhkta idi. iki ay kadar orada
kaldilar. Bu haberin yalan oldugunu anlamalan uzerine
tekrar geri dondCiler. Bu esnada Hazret-i Ali Medine'de
vekaleten kalmislardi. Hafiz ismail'in naklettigine gore
munafiklar su yalan haberi yaymaya gahstilar: Guya
Peygamberle Hazret-i Ali arasina bir sogukluk girmis,
onun igin kendisini Medine'de birakmistir. Bu dediko-
dular, Hazret-i Ali'nin kulagma kadar gitti. Derhal yolcu-
luk hazirhgma baslayip Hazret-i Peygamber'in ayak
tozlarma yuzsurmege niyetlendi. O gunlerde Hazret-i
Peygamber ile beraberindeki askerler Curf denilen
yerde idiler. Munafiklann uydurdugu dedikodu Hazret-i
Rasulullah sallallahu aleyhi ve selleme anlatihnca Pey-
gamber Efendimiz soyle buyurdu:
80 Hz. AM Divani
"Bu sana bir eziyettir diyenlere ben, Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem bbyle bir sey yapmaz ve
bbyle bir fiili islemez, dedim."
"Kihcimi boynuma takarak merhametli, faziletli ve
adaletle hukmeden Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellemin huzuruna vardim."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem beni gbrun-
ce uzuntij duydu ve ignden bir titreme basladi.
§efkat ve merhametle benim halimi sordu."
"Ey amcam oglu deyince kendisine yalancilarm ve
kiskang: kimselerin uydurduklan yalanlan anlat-
"Yalancilardan korumak ifin ben seni ehil ve evladima
ve foluk focuklanma vekil ve bakici tayin ettim. Sen
bana Harun'un Musa'ya olan yakmhgi gibi yakmsin.
Tayin edildigin hizmeti gormege don." Bunun Qzerine
Hazret-i Ali tavsiye edilen hususlan yerine getirmek igin
geri dondu.
Seyh Ebu'l-Lays Nasr SemerkandT "Bostanu'l-Arifin"
isimli eserinde $6yle bir olay anlatir: Rivayete gore Haz-
ret-i Ali buyurmu$lardir ki,
"Ben sava$ ve miicadeleyi fazlasiyla severdim ve bun-
lara karji bir temayiiliim vardi. imam Hasen diinyaya
geldiginde ben ona Harb adini taktim. Hazret-i Pey-
gamber bu ismi degi§tirip Hasan olarak koydu. Ayni
sekilde Hiiseyin dogdugunda yine ayni adi koymak
istedim, onu da Esed-ullah degistirerek Hiiseyin koy-
du. Daha sonra onlara Herve'nin ogullan olan Seber ve
Siibeyr isimlerini koymak istedim bu da nasip olmadi."
Hz. AH Divani 81
tim."
"Bana sen kardesimsin, baskalan degildir, dedi.
Harun'un Musa'ya olan baghhgi gibi aramizda bir
ilgi vardir."
"Benim maksat ve gayem hidayetle yticelik yolun-
da yurumektir. Hak olan bir dinin kanun ve nizam-
larmi tatbik etmek igin acele ediyorum."
"Bir vahy-i ilahT olarak indirilen Kur'an-i Kenm'e
razi olmusum. Faydayi da zarari da veren Cenab-i
Hakk'm emirlerine kar§i boynunu egmisim."
"igmizde Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
bulunmakta ve bize dogru yolu gbstermektedir. is-
lam sancagi kiyamete kadar stirecek ve dalgalana-
caktir."
"Dehri bzleyenler ve bbyle bir arzunun, pesinde
olanlan, zaman helak edip yere galdi. Guresmek
isteseler bile maglup olup gittiler."
"Savas meydanlarmda cenk^i ve saldinlarda basa-
nh olduguma delil ve sahid, Peygamberin buttin
sahabiler iginde bana (Hayber'de) tevdi ettigi san-
caktir."
"Atesi gbren arslanm kagtigi tecrtibe edilmistir.
Fakat ben diger arslanlar gibi degilim. £unku savas
atesini gbrunce saldinr ve hucuma ge^erim."
"Butun kabileler bilirler ki ben savasm basi ve rei-
siyim. §uphesiz savas esnasmda ?ok kutlu bir hur-
ma dah gibi cesitli oyunlar-gbstermege muk-
82 Hz. AM Divani
tedirim."
(Ey Haris) "Ben, soy ve sopu astl olan bir ailenin
cocuguyum. Araplann HasTm? kolundan olan Haz-
ret-i Muhammed Mustafa'dan sonra fazilet ve
keremde bnemli bir yer tutarim."
"Benim cevremde temiz insanlar toplanmislardir.
Fakat maksat ve gayeleri savasta dusmandan mal
ve ganimet toplamaktir."
"Bu bltimden sakinip kurtulmak mumkun degildir.
Hem savasta mal elde etmek ve hem de kacmak
isteyenler, bunu basaramazlar."
"Olumden kurtulmak mtimkun olmadigma gore
korkuyu birak ve atese atilmayi gbze al. Ates,
sbnmeye yuz tutsa bile, kivilcim sacan kihcinla onu
alevlendir."
"dlurn ruzgari, senin tizerine yokluk topragini
sagti. Yari bogazlanmis bir hayvan gibi deprenip
bize eziyet verme. £unku kendisiyle mucadele
edilecek nice insanlar vardir. Bizi rahat birak ki
onlarla savasip mucadele edelim."
"Ey her yere davetsizce giden kbtu huylu edebsiz
kble, eger blume karsi bir sevgi duyuyorsan, yam-
ma yaklas ki senin carene bakayim."
"Ey kuduz kopek, kacma ortaya cik, gayret ve ha-
miyyet sahibi olan insan, savas meydanmdan kac-
maz. Bu duygulardan yoksun isen sana kacmak
yarasir."
Hz. AH Divani 83
"Ey edebten nasibini almayan ki§i, beni savasa
davet, etmege nasil cesaret edersin? Elimdeki
kihgtan alevlerin sigradigini da mi gbrmuyorsun?"
"Agzmdan bltim suyu fiskiran kihcima kar§i kim
durabilir. Eger bu durumu biliyorsan kihcimin in-
dirdigi darbelerin bntinden ka^man gerek. (Junku
haddini bilen insanlar terbiye smirini asmazlar."
"Akilh bir insan isen saldinlara sahne olan bir sava-
5a katilmayi kabul etmemen gerek. Cunku karsim-
da simdiye kadar ayakta duran olmadi. Kihcimin
bldurucu darbelerini gbrenler, savas bitti, dbnelim
derler."
"Gayb aleminde savas, cenk ve bansi gbrdum.
Fakat bu sbzlesme dogru olmayan bir sbzlesme-
dir."
"Allah, Siffin denilen bu yerleri bize ikametgah
yapmasin. Hem bize ve hem de size, gokte parla-
makta olan bir yildiz gbrunmektedir."
"Ya siz veya biz bluruz, baska caremiz yoktur. Bu
savasta ne siz ve ne de biz ka^amayiz."
"Don ve benimle savasa girmege tesebbus etme.
£unku savas iginde arslan kesilirim. Benim oklari-
min ucundan kimse kurtulamaz."
"Savasa yavas olarak ve vakarla baslaymiz. Gece
gunduz isiniz savas meydanlannda toplanmak
olsun. Sakin dagihp savasi terketmeyin."
"Ya islam'in zafer bulmasi igin mucadele verin
84 Hz. AM Divani
veya bu ugurda sehit olun. Coktandir ki ben fer-
mani yerine getirmekte ihmalkar davrandim."
"Beni istediniz, ben de davetinize icabet ederek
geldim. Fakat bu konuda ancak oluleri dirilten
Cenab-i Hakk'm takdiri cari olur."
"Gece karanhgmda arslanlar gibi birbirleriyle cenk
eden ko^larm, sulh Man ederek bansabileceklerini
pek dusunemiyorum."
"Bizim askerlerimiz (Siffin Harbinde) arslanlar gibi
savastilar. Dusmanla karsilastiklannda seving ve
ne§e yuzlerinden okunuyordu. Bir kismi uykuya
dalmis idi. Bir kismi da sehit duserek yuzleri tizere
uzanmislardi. Boyle ?arpismalarda basmi ahp gi-
denler kendilerini kurtardilar."
"Geceleyin hanimi veya cariyesiyle ulfet ederek
misil misil uyuyan kimse, beden ve vucudunu ra-
hata kavusturdu."
"Ellerine gegirdikleri keskin kihglarla birbirlerine
saldirdilar. Tolgalar birbirine degerek savas kizisti,
agizlardan atesler pusktiruyordu."
"Savas meydanma ?ikarak ellerine gegrdikleri
keskin k\\\<;, mizrak ve diger savas araglanyla sal-
dirdilar. Fakat basan, Allah'm izniyle Musltiman-
larm oldu."
"Onlara, fitneyi uyandirmayin gelin islam'a teslim
blmek suretiyle emin olunuz. Mubarek ve kutlu
olan islam'i se^mekle bahtiyarhga kavusunuz, de-
Hz. AH Divani 85
dik."
"Allah'a yemin ederim bunlari bldtirmek, Cenab-i
Hakk'a olan yakinlarm en hayirhsidir"
"islam'm zarar gbrmesi icin Kureyza, Gatafan ve
Kurey§ Kabilelerinden tic ki§i harekete gegti. Fakat
onlardan sava§a kaplanlardan biri 50k cesur olma-
sina ragmen yikihp gitti."
"Ebu Amr kacmasina ragmen Hubeyre avdet et-
medi. Cesaret ve §ecaati belli olan ki$i yurudugu
yoldan dbnmedi."
"Sabahleyin bulu§tugumuzda kihglara av oldular.
Sava§ meydani o kadar kizi$ti ki kargilar adeta
onlari yakalamak igin tuzak oldu."
"Allah Teala, Ali'yi bu halkm icinden secerek kendi-
sine yardimci oldu. Allah, bugtin ondan razi olacak,
Anter'in de cezasini verecektir."
"Kbtu i§lerin haddinden fazla gogaldigini gbrunce
ate§i yaktim ve Kanber'i cagirdim."
"Ate§ten kuyular kazildi ve Kanber oraya munkirle-
ri yakan deste deste odunlar ta§idi."
"Sava$ta develer arka taraflanni gbstermeyince
sagnlarma bir §ey olmaz. Yaralanma ancak on ta-
raflarmdadir, arka taraflannda degildir."
"Arkadan du§mani sungulemek bizim kargilanmiza
haram oldu. Du§mani gbgsunden vurmak ancak
onlara helal oldu."
86 Hz. AH Divani
"Kureys kabilesi Bedir Savasinda maktul olup yenik
dustijgunde ben, o gunku savasta yararhhk gbste-
rip kendimi belli ettim."
"Savas ate§ini kizi§tirdigimda Kanber'e dedim ki:
Sancagi ?ek, sakin bu, isten korkup geri cekilme."
"Sakmayim deme, ?unku sakinmanm insana bir
yarari yoktur. Hile ve kurnazhgm kaderi degistir-
mesine gucu yoktur."
"Sakinmanm bltime bir faydasi yoktur. Fakat sid-
detli blume kar§i tedbir almak gerekir."
"Ben Hemedan'lilan cagirdim, onlar Himyerlileri
gagirdilar. Bu savasta ne olurdu keske Cafer-i Tay-
yar benimle savassaydi."
"Eger amcam Hamza benimle olsaydi Kurey§ kabi-
lesi, gece dogan yildizi gbrurdu. Gece karanhgi
parlayan bir gunes gibi olurdu."
"Nefsime yaziklar olsun ki onu sevindiren 50k az
olay meydana geldi. Her ne kadar insanlarm halleri
bir degilse ve onlara hayir ve ser arka arkaya gelir-
se de beni sevindiren hadiseler azdir."
"Bu dunyada kimseyi bldurmek istemedim ve on-
larla savasmaya talip degildim. Fakat onlar dehset-
li bir savas ^ikarmaya cahstilar."
"Zafer vakti gelmege basladi. Hemen karmca gibi
yurumege baslaymiz. Savasta kivilcimlar si^rayinca
korkmaymiz. Sabir ve sebat ehliyiz bize sikmti ve
eziyet etki etmez."
Hz. AH Divani 87
"Butun cisimler bir gun olup yok olacagina gore
Hak yolunda §ehit olmak en guzel hareket tarzi-
dir."
"Kahramanlar birbirine kan$ip mizraklar u?u§unca
kafalarm vurulmasi onlara sohbet eder gibi gelir.
Toplulugun konu$tugu sadece kellelerin u^urulma-
si konusudur."
"Sava§tan nigin geri kalayim. Cesur ve gevik bir
kimseyim. Sag elimde parlayan keskin kihcim var-
dir."
"Higbir zaman bir toplumun bnunti alamadilar. Kin
ve gururda, hayir ve serde intikam tohumu ekdi-
ler."
"Bir topluluk iginde onlardan biri gkmaz ki zultim
ve haksizhgi gbgtislesin veya yerine getirilmesi
gereken bir i§i yapsm."
"O (Hz. Ali) sizi unun ufalanmasi gibi bgutur. Cesa-
ret ve kahramanhk meydaninda e§sizdir, sava?ta
zayifhktan korkmaz. insanlan kihcina gida yapmi§-
tir."
"Ey fitneye sebep olan ve dine inanmayan mu§rik,
Ebu'l-Hasen'in (Hazret-i Ali) ortakhkta gbrunmesini
mi istiyorsun. Beri gel ki ikimizden hangisinin zarar
edecegini gbresin."
"Ey Aliyyi gbrmek iddiasinda ve sevdasinda olan
ki§i, ben senin cahil ve geri zekalmin biri oldugunu
88 Hz. Ali Divani
gbruyorum." 14
"Onunla kar$ila§mak §erefini elde ettin. Bu sava$
meydanidir, acele olarak kar$ima gk."
"Kminda duran kihca kihg: demezler. Hakiki kihg
kinmdan gkmi§ ve giplak olarak duran, sava§an
kihgrir."
"Ey oglum Muhammed, baban gibi sava$g olmak
istiyorsan du§mana mizragmi batir. Kizi§ip parla-
mayan bir sava§m hayri yoktur. Onu alevlendiren
kihg: panltilan, kargi ve ok ati§landir."
"Hepsi de benim ehl-i beytten olduguma bak-
maksizm, tilkilerden daha kurnazca hile yoluna
saptilar. Bu gecenin biraz aydinhk olmasini bek-
lerken bir evvelki geceden daha karanhk oldu."
"Allah'm resulu btitun dujmanlarma galip gelip
onlari yenmi§tir. Peygamberligine en buyuk delil
ve adil §ahit gbkten indirilen kitaplardir."
Bu beyit, Nehrevan Sava§i'nda. du$man saflannda yer
alan birisinin Hazret-i Ali'nin askerlerine seslenmesi ve
onlara laf atmasi uzerine s6ylenmi$tir.
HZ. ALi'NIN Mt)$RiKLERE MEYDAN
OKUMASI
"Ben, nesebi yuksek ve temiz olan Abdulmutta-
lib'in oglu Aliyim. Allah'in evi olan Kabe'ye yemin
ederim ki biz, kitaplarda bncelikle anilmisadir."
"Dogru soyleyen Muhammed Mustafa'nm yakinla-
riyiz. Sancak ehliyiz, ibrahim makami ve perdelerin
koruyucusuyuz, Arablar, Rasulullah sallallahu aley-
hi ve selleme saldirdikga ona yardim edenlerde-
niz."
"Saydigim bu hususlardan birini tercih etmezseniz,
gerisini siz bilirsiniz. £unku kabilemiz, BenT Hasim
kabilesidir ki soy ve soplan tertemizdir."
"Hazret-i Peygamber'in sayilan bu bzelliklerinden
baska, sizin aranizda Cenab-i Hakk'in emriyle ona
yardim edenler de goktur. Sadece ben yardim
etmiyorum."
"Oyle bir peygamberdir ki her vahyin indirilisinde
buyuk bir emir ferman buyurulur. Hak Teala onun
ismini Kur'an'da anmakla buyuk bir ikramda bu-
lunmustur."
"O peygamberin mubarek yuzu, parlayan bir ay
gibi idi. Aym ondbrdunde bulutlar arasinda goru-
nen dolunaya benzerdi."
"Allah'in kendisine ilham ettigi ve kalbine dogur-
dugu islerde, olduk^a emindi. Eger emanet edilen
90 Hz. AM Divani
seyler sbz ise, onlari dogru ve tarn olarak teblig
ederdi."
"Allah Teala, bizi kitabiyla ve peygamberiyle aziz
etti. Yardim ve ilerlemede mutlu kildi."
"Allah, peygambere yardim hususunda bize
ikramda bulundu ve islam dustincesini tasima ve
yaymada firsat vererek dinin diregi yapti."
"Dusmanlarima olan saldirim, Cenab-i Hakk'm
kudret ve yardimiyladir. O Allah, geceyi gundtizden
gikanci ve Beylu'l-Haram'in Rabbidir. Ben, Mu-
hammed Mustafa'nm amcasinin ogluyum, ismim,
yukseklik anlamma gelen ve sanm yticeligine
delalet eden bir kelimeden almmistir."
"Cibril-i emin evimizi ziyaret ederek islam'in farzla-
rini ve htikumlerini getirdi."
"ilk once biz helali helal alarak belledik, harami da
haram bilerek ondan sakmdik."
"Buttin yaratiklardan hayirh ve yararh biziz. Duze-
ninde ve ipin basmm cekilmesinde biz bnctiluk
etmisiz."
"Buttin kbtijluklerle savasan bizleriz. Olaylann
oklanna bizler hedef olduk."
"izzet ile buttin kuvvetli isleri basardik. ipin ucu
elimize gecti, kufru bozduk. islamiyet bbyledir."
"Kiliclanmiz, savas meydaninda yuvalarmdan ucu-
rulan kus yavrulan gibi baslari ucurur."
Hz. Ali Divani 91
"Neseb ve soy bakimindan onlardan, daha serefli
oldugumuzu herkes bilir. Kabe ile iftihar etseler
bile biz onlardan bvunmege daha layikiz."
"Keramete layik bir kavmiz ki Peygamberin men-
sup oldugu bir kabiledeniz, Dine yardim edicileriz.
Ayni zamanda Cenab-i Hakk tarafmdan yardim
gbrmusuz."
"Yeryuzti O'nun en iyi sakinleri oldugumuzu iyi
bilir. Buna en adil sahil ise gol ve kbylerdir. Yer-
lesme yerleri bize daima sahitlik eder."
"Eger Ortuye burunmus Kabe-yi muazzamaya sor-
salardi onlara haber verirdi. Beytu'l-Haram'in en
hayirhlanni, Haceru'l-esved haykirarak sbyler."
"Kureys kabilesinin inanmayan takimi Hazret-i
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin bldurulme-
sini temenni ederler. Ger^egi gordukleri halde her
an ona iftirada bulunur, onu yalanlamak isterler."
"Ey Kureys kabilesi, sizlerin yalancihgi ayan-beyan
ortadadir. Yakmda ben size uzun mizraklarin ucu-
nu ve enli kih^lari tattiracagim."
"Aramizda dusmanhk ipini koparacak ve adaletle
hukmedecek, keskin bir kihgtan baska bir sey gb-
remiyorum."
"Oyle bir kill? ki yuzu billur gibi parlamaktadir.
Elimde, ?akan bir simsek gibi hareket etmekte ve
dusmanlara zarar vermektedir."
"Eger savas meydaninda Maadd ve Mazhic kabile-
92 Hz. Ali Divani
lerinin buytikleri toplansalar, ben onlarin ululanna
serdar ve ba§kumandan olurum."
"Hak dini olan islam'm mtintesibleriyiz. Cenab-i
Allah'in lutf ve keremiyle sava§larda fazlasiyla sab-
rediciyiz."
"Biz sava§gyiz, onun ate§ini tutu§tururuz. Daha
bnceki tecrtibeler de gbstermi§tir ki sicakhgi ba§-
kalarmi korkutmaktadir. Atlarin ayaklarmdan sicra-
yan kivilcimlar da bunun delilidir."
"Darbelerim ve can ahci hucumlanmla hepiniz zelil
ve hakir olursunuz. Zulfikar'imm ini§leri eninde
sonunda sizi dize getirecektir."
"Parlayan bir 151k gibi olan amcam oglu ile sizlere
kar§i sava§maya devam ederiz. Cenab-i Hakk bizi
muvaffak kilar ve dintnin emirleri yerine getirilin-
ceye kadar cihadi surdururijz. Bu olgun ve kahra-
man cocugun darbeleri yeterlidir."
"Kim olursa olsun, istedigimizde onu sava§tan
ahkoruz. Cesur olan insanlara kar§i elimizi sakm-
dirmayiz."
"Kiliclanmiz, dbnup kacanlan geri cevirir. Kibir ve
gururdan dolayi ba$ini yukseltmi§ olanlarm ba§mi
egiltiriz."
"Keskin ve hem ate? sacan kihc benim elimdedir.
Du§manlann kani onun darbelerinin etkisiyle yere
dbkultiverir."
"Demirden yapilmi§ zirhi gbmlek gibi giyip sizin
Hz. AH Divani 93
karsiniza gktigimizda, dehsetler iginde kahrsiniz ve
bbyle bir durumda bizler savastan el cekmeyiz."
"Bu §ekilde cenk ve savasa devam ederiz. iki taraf-
tan, biri galip gelince veya sizin kabilenizin uygun
gbrdugu sulhu teklif edince, savasi sona erdiririz."
"Muhakkak olan sunu bil ki sen de blumun pen?e-
sinden kurtulmaya muktedir degilsin. Oyleyse
dalalet ve kufur yolunu se^erek yanhs yola sap-
manin ne anlami vardir."
"Cehaletle puta tapmaktan vazgegp islam'i kabul
et. Uzza ismindeki puta tapmaktansa Cenab-i
Hakk'a kulluk ve ibadet et."
"Lat ismindeki puta tapmaktan ve sa?ma sapan
seylerden yuz ^evir. Bbyle devam ederse kiyamet
gununde sana ebedi azap mustahak olur."
"Ne yazik ki Rebia katl olundu. Savas kizginhgi ar-
tmca Hak kelamini isitir ve emre itaat ederdi."
"isittim ki orada bir hadise meydana gelmistir.
Oralarda, sokak baslannda halkin toplanip bir ara-
ya geldigini haber aldim."
"Kavgaya sebep olan bir i§ orada meydana gel-
mezdi, insanlann nefret ettigi kbtu isler ve durum-
lar olmazdi."
"?ok eski zamanlardan beri oraya yerlesmis sarp
bir topluluk idi. Hayirh isler yapmak istiyorlardi,
emelleri bundan ibaretti."
94 Hz. AM Divani
"Murre byle bir kabiledir ki soy ve sopu yalan sby-
lemekle §bhret bulmustur. Ayak diretmelerine
imkan olmadigi gibi bir zorlugu gbrdtiler mi hemen
kacarlar
"O ses hayvanlann karinlarmdan gikardiklan sese
benzemezdi. Halbuki Hakim b.Cebele onu davet
ettiginde o sesi isitmisti.
"Bedir guntinde §eybe'yi bldtirmekle buyuk bir
savasi kazandik. Yeni elbiseleri, kana bulasmis
sekilde suslenmisti."
"Cehennemde onlara cesitli yerler hazirlandi. Al-
lah'in izniyle musfiklere, kags firsati verilmedi."
"Cehennemde su yerine sari ve zehirli icecekler
icenlerle, rahat ve huzur iginde cennette safa su-
renler elbette bir degildir."
"Cehennemde yasayanlarla, cennette gibta oluna-
cak sekilde kevser suyunu icerek durumu iyi olan-
lar bir degildir."
"Onlar Fihir kabilesinden en tistun olanlardi. Dun-
ya hayatinm sus ve zineti olan mal ve cocuklan
cogaltmak maksadiyla hak dine dbnmediler. Bun-
larla gurur duydular."
"Muslumanlardan bir kismi savasta sehit oldular.
Bir kismi da Hazret-i Peygamber'in etrafmda top-
lanarak mutluluk ve saadeti tattilar."
"Cenab-i Hakk onlara Firdevs cennetini verdi. Ora-
da, ne sogukluk ve ne de sicakhk duymadan yasa-
Hz. AH Divani 95
yacaklardir."
"Onlar anildikga Cenab-i Hakk'in esenligi uzerin-
den eksik olmasin. O kutlu yere sayisizca vardilar
ye §ehadet $erbetinden kana kana igtiler."
"Onlar daima Hazret-i Rasulullah'avefa ve baghhk
gbsterdiler. Ba§lan daima ytikseklerde idi. Onlar-
dan biri de aslan lakabiyla §bhret bulan Hamza
idi."
"Mus'ab, Hazret-i Resulullah'm yaninda bir arslan
gibi dbvu§uyordu. Onun elindeki mizragm ucu kan
kirmizi olmu5 ve sanki al bir elbiseye burunmu§tu."
"VelTd bin Mugire beni bldurmege te§ebbus eyle-
diginde ona dedim ki: Ben Ebu Talib'in oglu
Ali'yim."
"Ben Mekke ve Medine vadilerinde htikum stiren
bir emirin ogluyum. Benim atalarim bu cevrede
tistunluk saglami? ve Kabe-yi Muazzama'nin ida-
resinde sbz sahibi olmu§lardir."
"VelTd'den korktugumu zannetmeyiniz. Ondan
Cekinerek ka^tigimi veya yuz ^evirerek gittigimi
kimse akhna getirmesin."
"Ey ibni Mugire, ben byle cbmert bir insanim ki bir
kahramanin elindeki kill? nasil oynarsa, benim
elimde cbmertlik de byle oynar."
"Du§manlara kar§i dilim uzundur, armin sokmasma
benzer. Fakat dostlara kar§i gayet kisa olup onlarla
bal gibi sohbet eder."
96 Hz. AH Divani
"Resulullah'i inkar etmek ve onu yalanlamak sure-
tiyle buyuk bir zarara ugradmiz. .Sizler ehl-i fetret-
ten (Allah'i tasdik etmekte iken O'nun pey-
gamberini yalanlamakla) zararh giktiniz. Ziraat yeri
olan dtinyada iman sermayesini beyhude yere
ttiketmekle tevhid tohumunu curuttunuz."
"ilahi vahyi inkar etmekle yalancihginizi isbat etti-
niz. Allah'm laneti yalancilar tizerindedir."
"Ey hakkmda sure indirilen Ebu Leheb, elin kuru-
sun. Zevcen olan Harb' in kizi Suhre de Cehen-
nem'de ates kutuklerinin hammah olsun."
"Yakmhgini birakarak Hazret-i Resulullah'i yalniz
biraktin. Selamet ve huzuru terkederek zarar ve
ziyani satin aldm."
"Ebu Cehil'in korkusuyla ona uyup kbtuluk batakh-
gma saplandin. Kuyruk, basa uyarak onun yolunu
tuttu."
"Ey Ebu Leheb, senin Ebu Cehil'e uyman utang:
verici bir seydir ki yarm hac mevsiminde yabancilar
hacca geldiklerinde bu aybi senin yuzune vuracak-
lardir. O zaman ne buyuk hata ettigini anlamis
olacaksin."
"Eger dusmanlannin besledikleri kin ve bfke sebe-
biyle Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
yumusakhk gbstermis olsaydi ve onlari idare et-
mege cahssaydi, saldirganlar mizrak ve kih^la de-
rimi yuzerlerdi."
Hz. AH Divani 97
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin etrafmda
cesur, akilh ve tedbirli nice kimseler vardir ki onlar
dusurulmedikce ve o topluluklar yanlmadikca
dusmanlan Peygambere el uzatamazlar."
"Ey ibni Utbe, kahredici bir kuvvete sahip olan
Allah, seni dunya ve ahirette zarara ugrayanlardan
eylesin. §u anda bltim bardagindan bir damla icir-
mek suretiyle senin isini bitirecegim."
"Suhr'un 15 hanimi olan Hind, diger kadinlan basina
toplayarak Muslumanlann basina gelenlere sevin-
diklerini duydum."
"Hind, eger Hamza'nm sehadetine sevinerek bvu-
nurse aldaniyor, demektir. £unku O §ehadet dev-
letiyle ebedi saadeti tatmijtir."
"Ebu Sufyan'in karisi olan Hind, unutmasm ki biz
Bedir sava§inda mu$riklerin buyuklerinden sayilan
Ebu Cehil, Utbe bin Rebia ve onun oglu VelTd'i
bldurdtik."
"Kurey§ kabilesinin nice kahramanlarmi bldtirerek,
di§i ve erkeklerini esir alarak ganimet elde ettik."
"Muslumanlann sehit olup gitmeleri kafirlerin
oluleri gibi degildirler. Musriklerin oluleri cehen-
Suhr, Muaviye'nin babasi olan Ebu Sufyan'inadidir.
Ashnda Hazret-i Suleyman'in yuzugunu galan hirsizin
ismi iken sonradan Ebu SCifyan'a takilmi§tir. Hind'in,
babasi, Utbe bin Rebi'a bir Abdu's-sems bin Abdi Me-
nafdir.
98 Hz. AH Divani
neme gidicidirler ve onlari kapida cehennemi bek-
leyenler kar§ilar."
"Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem de
toz toprak iginde Uveyy 16 ismindeki mu§rigi 61-
dtirdu."
"Kureys kabilesi, Hazret-i Peygamberin etrafinda
halkalanmi§, bizlere dusmanhk beslediler ve Al-
lah'in nurunu sbndurmek igin ugrastilar."
"Bir topluluk igin onlarin rizkmi veren Allah degil-
dir, diyemem. iyilerin de kotulerin de rizkini verip
Ubeyy, ibni Half ibni Veheb bin Hazaka isminde, mu§-
rikler safmda yer alan bir kisi idi. Hazret-i Peygamber,
hayatmda bir tek kafir oldurmustijr. O da Ubeyy'dir.
Hadis-i Serifte "insanlann en kotiisii bir peygamberi
oldiiren veya bir peygamber tarafindan oldiiriilendir"
buyrulmustur. Ubeyy, Hazret-i Peygamber' e, Mekke'de
iken, bir at aldim onu sadece arpa ile beslemekteyim ki
onunla seni oldurecegim, demi§ti. Hazret-i Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellemde/'insallah ben seni oldiirii-
riim", buyurmuslardi. Kardesi Umeyye Bedir'de oldu-
rulmus, babasi da esir ahnmisti, ancak fidye vererek
kurtulmustu. Uhud savasmda ilk once beseri dusmani
tarafindan gorununce bu kafir Hazret-i Peygamber
uzerine yurudu. Hazret-i Peygamber, Haris bin Sam-
me'nin bir rivayete gore Zubeyir'in elinden kargiyi ala-
rak onu yaraladi. Bagirarak, Muhammed beni oldurdu
diye feryat etti ve "MCirru'z-Zahrane" ve ya "Serf" adin-
daki yere vardigmda oldu. Hazret-i Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellemin elinde oldurulen tek kafir buydu.
Hz. AH Divani 99
onlari doyuran Allah'tir."
"Cehalete bula§mi§ kimseler, faizleri de kendileri
gibi zannetmesinler. Bir^ok biniciler ignde biz de
binici olduk."
"Bedir sava$mda kendileriyle kar§ila§tiklanmizdan
bizi sorun. Yuzyuze gelip sava§tigimiz nice kimsele-
ri bldurdijgumuzu onlardan bgrenin."
"Biz byle bir topluluguz ki sava§ ve kavgadan
korkmayiz. Kihc ve oklar ucu?tugunda biz onlardan
cekinmeyiz."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem aramizda
parlayan ve 151k sacan bir ay gibidir. Allah onunla
du§manlanmizi ba§a§agi ederek bizi muvaffak
etmi§tir. Onun isigiyla du§manlann karanhgini
ke§fetmi§tedir."
"Bedir Sava§i'ndan sonra bizim hakkimizda sbyle-
nenler §udur: Hie kimse yeni elbiseler giymege
firsat bulmadi."
"K1I15 ve hanger bizim feslegenimizdir. Nergis ve
gule ihtiyacimiz yoktur. £unku biz sava$i kendimize
adet edinmi$tedir."
"Du§manm kani bizim §arabimizdir. Onlarin kafa-
tasi bizim i^ecek bardagimizdir."
"Bugtin ate§i kizi§tirayim ki onu isteyenler, attan
du§erek yuzu ustune yere serilmi$ olalar."
"Sizler Hakk'm azabindan korkmaz misiniz? Al-
100 Hz. Ali Divani
lah'tan korkmak kadar emin ve dogru bir duygu
olamaz."
"Sizler de Ebu'l-E§ref ktinyesi ile unlu Ka'b gibi,
bizim kihglarimizin etkisiyle yere dusersiniz."
"Allah bilir ki bas ceviren ve azan bir deve gibi Ka'b
de islam dinine karsi bir azgmhk iginde idi."
"Cenab-i Hakk, Ka'b'in bldurulmesini Rasulullah
sallallahu aleyhi ve selleme bildirmek icin Cibril-i
Emin'i gbrevlendirdi. Ve olaydan, onu haberdar
etti."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem gizli olarak
bir elci gbnderdi (Muhammed bin Mesleme'yi) ki
keskin bir kihc ile onu bldurmus ola."
"Ka'b'in bdurulmesi etrafta duyulmaya baslayinca
onun dost ve arkadaslan gbzyasi dbkmege basladi-
lar."
"Hazret-i Peygamber'e dediler ki, bizi kendi halimi-
ze birak. Feryad ve figan ederek onu bvelim."
"Onlara biraz musamaha ettikten sonra baska bir
yere gidin, dedi. Bbylece burunlanni yere surttu."
"Beni Nadirlileri gurbete gbnderdi. Bbylece suslu
ve guzel olan evleri bos kaldi."
"Ezriat'a (§am'da bir yerin adi) surulunce birbirle-
rine kavusmus oldular."
Hz. Ali Divani 101
"Ne yazik ki bir kimse Gitrif in 17 yanma girince 50k
mal dagittigim ve §iddet ile korku saldigini sbyler-
di."
"Hafif darbeleriyle, soylu olmayan ve atalari ke-
remden yoksun bir kimseyi kurtardi."
"Onun kulpu kink i§lere yapi§mi§ oldugunu gbr-
dum. Yapi§mi§ oldugu ipin de asla saglam olmadigi
meydandadir."
Gitrif: Ce5mu'l-kunza isminde bir ki§inin ogludur.
Ce5m, Yemen' de bir kabile reisidir.
102 Hz. AH Divani
HZ. HASAN aleyhisselama
NASIHATI
"Ey Hasan'im! Sen, belalann ortaya gkisi esnasin-
da kendine sabir ortusunu hazirla. £unku gbster-
mis oldugun guzel sabir sayesinde belalar yok olup
bittiginde neticenin hayirh ve iyi oldugunu gorur-
sun."
"Her toplulukta sen yumusakhk gbster. islerinde
acele etme. Yavas hareket etmek, dost ve arkadas-
lardan daha yararhdir. f^unku bu sekildeki bir dav-
ranis, sahibini sikintilardan kurtanr."
"Dostunla olan sozunde daima ve her yerde dur-
maya ?ahs. f^tinku sbze olan bagliligm seni daima
memnun edecek ve gbnlunij ferahlatacaktir."
"Sen nimetin sukrunu ve Allah'a karsi olan gbrevini
yerine getirmege gahs. Boyle hareket edersen
Cenab-i Hakk, dusunemeyecegin kadar sana baska
nimetleri de verir."
"Kisi, kendini ne sekilde gbrtirse Cenab-i Hakk ona,
istegine uygun mertebeler verir. Sen halk ignde
daima ytiksek mertebeler pesinde ol."
"Rizkmi helal kapidan iste ki her taraftan §ana
gelmege baslar. Rizik konusunda endise etme,
senin arzu ettiginden daha fazlasi seni bulur."
"Rizk, elde etmek ign sakin ytizsuyu dbkme, hasis
ve cimri olan bir kimseye ihtiyacmi arz edip ondan
Hz. Ali Divani 103
bir §ey isteme. Regaib gecesinin faziletleri, layik
olmayan insanlardan beklenmez."
"Senden hayirh bir i§in meydana gelmesini temen-
ni eden dostunun hakkma riayet etmeyi ve kendi-
sine saygi gbstermegi tizerine borg: bil."
"Anne ve Babanm hakkini gbzet, akrabalanndan
da takva uzere olanlara yardimci ol."
"Bir canh varhk, terbiye igin potada eritilip uzerin-
deki kirler yok edilse; izafe suretiyle tasfiye edilip
ve bir kahba dokulse ondaki fazilet iksirinin hayir
ve bereketinden dolayi, altina dbnusun"'
"Bir insanin baba tarafindan olan deger ve kiymeti,
onun kemaline delalet etmez. Guzel ahlak, edeb
ve insan? bzellikler bir araya gelip onun nefsinde
toplandigi takdirde insan-i kamil olur."
"ilim elde etmek igin ugras ve edep tahsiline gay-
ret sarf et. Bbylece ilim ye edeb sayesinde basan
elde eder, neye elini uzatirsan, onu elde etmege
muvaffakblursun."
"isi, Allah ign olan bir insanin bu durumu ne kadar
guzeldir. Boyle islerde basanh olan insanlarm baba
ve dedeleri de kerem sahibidirler. Hayirh ve yararh
isleri kendilerine huy edinerek atalarmin yolunda
ytiruyenler ne bahtiyar insanlardir."
"Muruvvet, kisinin verdigi sbzu yerine getirmesi-
dir. Komsulan yardim isterlerse, gece gundtiz onla-
rin isteklerini yerine getirip, sitemlerinden kur-
104 Hz. Ali Divani
tulmaktir."
"islam'a ait gergekleri gbrmeyen ve inanmayan
insan sikmti, iztirab ve eziyetlerden kurtulamaz."
"Zaman, mihnet ipiyle seni bogarsa, iztirab gekip
tasalanma. Kurtulusun igin yegane ve tek Mag: sa-
birdir. Akilh bir kus tuzaga dustijgunde tahammul
gbsterir, demisler."
"Sabreden bir insan, gunu gelince ipin dugumlerini
Cbzmege muvaffak olur. Aksi takdirde beyhude bir
grpinma, kisinin gektigi iztirab ve sikmtilan artirir."
"Nefsimi, dert ve sikmtilar kusatinca ve zamanm
olaylan onu sikmaya baslaymca ona sunu derim
:"Zamanm §iddeti kar§isinda sabirh ol. Qunku her
§iddetli giiniin mutlaka bir sonu yardir. Sabir ve
tahammul, §erefli ve asTI insanlarm i§idir."
"?ok ge^meden pesinde kostugun yararh i§in,
Cenab-i Hakk tarafindan yerine getirilecektir. Si-
kinti ve mesakkatlerden, kurtuldugun an, rahat ve
huzura kavusacaksm."
"Kalpleri umitsizlik ve ye's duygulan kapladiginda
ve bbyle bir hastahktan bttiru gbguste bir daralma
oldugunda;
Hileli isler, gbnul sehrine yerlesip orayi vatan
edindiklerinde ve kalbi, gam kaplayip sikmti mey-
dana getirdiginde;
Gam ve kederin yok olusu igin bir gikar yol bula-
mayan akilh insan, derdine bir gare ve ilag aramak-
Hz. AM Divani 105
tan vazgecip el cekse bile;
"Biitiin bu durumlarda ve umitsizlige du$up gare-
siz kaldigin zamanlarda isteklerine cevap veren
ve lutfuyla seni ayakta, tutan Cenab-i Hakk, senin
imdadma yeti§en birini gonderir."
"Hadisat ve zamanin kotu gidisati son bulup, iyi ve
mutluluk verici bir duruma dbntisunce, gbguslerde
bir ferahhk meydana gelir."
"Gecimini zilletle temin etmekten sakm. Kotu, adT
ve bayagi isler pesinde kosma. istek ve arzulanni
himmeti ytiksek insanlara arz et. Kotulerle
muhatab olma."
"Fakir olup yoksulluga dtisersen, hastahgini gonul
zenginligi ile tedavi etmege gahs. Derisi uyuz olan
insandan ka^ar gibi, kotu insanlardan kag ve ihti-
yacmi onlara sbyleme."
"Rizkm bir gun mutlaka dbnup seni bulacaktir.
Cunkti yildizlar kadar uzak olsa da nzk, gelip insani
bulur."
"Ey dostlar, eger durumum nasildir diye bir soru
sorarsaniz, biz zamanin olaylan, sikinti ve eziyetleri
karsismda tahammul ve metanet gbstermisizdir;
diye cevap veririm."
"Cefa ve ezTyetlerin, bana etki etmediklerini gbs-
termek icin htizun ve uzunttilerimi saklanm. f^unkti
dostlar, bende zayif bir nokta bulduklanndan
mahzun, dtismanlar ise mesrur olurlar."
106 Hz. AH Divani
"Dunya cbmertlik gbsterip sana mal ve mulk verin-
ce, sen de bu firsati ganimet bilerek diger insanla-
ra karsi cbmert davran. £unku dunya durmadan
degismektedir. Zengin olan fakir, fakir olan da
zengin olmaktadir."
"Dunya, sana ikbal gbsterirse, cbmertlikle o mal ve
mulku tuketemezsin. Eger sahip oldugun ikbal, bir
gun idb'ara dbnerse cimrilik ve hasisligin onu dur-
duramaz."
"Mal ve servet, insanin ayiplanni brter. £unku
zengin olan bir insan yalan sbylese bile halk onun
bu sbzlerini tasdik ederi Dogru sbyledigine inana-
rak yalan sbzunu dogru kabul eder."
"insanlar, mal azhgmi akil noksanhgina baglarlar.
Akilh oldugu halde mail az olani ahmak zanneder-
ler."
"Her sikmti ve eziyetle gureserek yenmege muvaf-
fak oldum. Fakat fakirlik ve yoksulluk bana galip
geldi."
"Fakirligimi asiga vursam, beni utandinr, vurmaz-
sam i^ten beni kemirir. Ulfet ve beraberliginde
huzur olmayan bbyle bir arkadasin yuzu kara ol-
sun."
"Ki§i, zeka ve akhyla nzk bolluguna ve mal ?oklu-
guna kavussaydi, butun mertebe ve derecelerin en
ustun noktasma nail olurdum."
"Butiin nziklar, Cenab-i Hakk'in fazl ii keremiyle
Hz. Ali Divani 107
ezelde taksim edilmi§tir. Akil ve mantik oyunla-
riyla degi§tirilmesi mumkun degildir."
"Hakk Teala'nm insana verdigi kismetlerin en ha-
yirhsi akildir. Yerytizunde yararh ve ona benzeyen,
derece ve rtitbe bakimindan esit olan baska bir
nesneye rastlamak gugtur."
"Cenab-i Hakk insanm akhni noksansiz ve eksiksiz
yarattigi takdirde, onun huylari da mukemmel
olur. Cunku, bir isin alet ve araglan eksiksiz olunca
ondan meydana gelecek seyler de tam ve eksiksiz
olur."
"Kisinin, halk arasindaki yasayisi ve canh kalmasi
akil iledir. ilim ve tecrubenin asil merkezi akildir.
Akil olmadan higbir is dbnemez."
"Kisiye, arkadas ve dostlan arasinda deger ve kiy-
met kazandiran, tam ve saglam bir akildir, iradesi
dismda mesru' olmayan bir yoldan kendisine ve-
rilmis olsa bile bu akli, yol gbstericidir."
"Arkadaslan arasinda akhn azhgi o insan ign bir
noksanhk kabul edilmektedir. Soy, sop, nesep ve
ash temiz olsa da bbyle bir durumda kimse ona bir
deger vermemektedir."
"Akil ve cesarette ne kadar ba§anh olursa olsun,
geginme hususunda zengin ve talihi yaver giden
insanlar, daima galib gelmi§lerdir."
"Zamanimizdaki bela ve musibetlere hayret etmek
yersizdir. £unku huzur ve saadet ignde yasamak,
108 Hz. AH Divani
bela ve musibetlerden 50k daha tuhaf hale geldi."
"Guzellik, degi^ik ve suslu elbiseler giymekte de-
gildir. Ger^ek bir guzellik, ilim ve edeple elde edi-
len ve gbzlerin dikkat etmekte itina gbsterdigi
guzelliktir. Dtinya ve ahirette kurtulusumuza vesile
olan da ancak bu tur bir guzelliktir."
"Babasini kaybeden insan gergek yetim sayila-
maz. Ben, akil ve deger bakimmdan eksik olanla-
ra yetim derim. Her ne kadar seriatta babasini
kaybedene yetim denilmis ise de hakikatte yetim,
akil yoniinden eksik olandir."
"Senin igin bnemli olan soy ve sopunla bvunmen
degildir. Edep ve terbiye bakimindan ustun bir
mertebede bulunman, irk ve sulalenin serefiyle
bvunmenden seni mustagni kilmistir."
"Edepten nasibini alamamis kisinin kendisini saygi,
deger bir insana baglamasi ve onun soyundan
geldigini iddia etmesi ona ne kazandinr? §erefli ve
faziletli bir babadan ?ocuga ne yarar olabilir?
Onemli olan kisinin kendisidir."
"Olgun insan o kimsedir ki: Fazilet, edeb ve benze-
ri bzelliklerin gerektigi zamanlarda baskasma ihti-
ya? duymadan 'ben burdayim' diyebilendir. Yoksa
benim babam sbyle idi, su meziyetleri vardi, diye-
rek atalanyla bvunen kimse kemal sahibi degildir."
"Hazret-i Jsa gibi canhlan dirilten bir nefese sahip
olsa, da babanin fazilet ve bzellikleriyle bvunme.
Hz. AM Divani 109
Gergek anlamda insan isen kendi meziyet ve ozel-
liklerinle oviin."
"Ey soy ve sopuyla iftihar edip bvtinen kisi! ilim ve
irfanm iyi gbrmedigi bbylesine cahilane bir bvtin-
menin sana ne yarari vardir? Butun insanlann an-
ne ve babalan birdir, hepsi de Adem ve Havva'dan
dtinyaya gelmislerdir."
"Hi£ kimsenin gumus, altin, demir veya bakirdan
yaratildigini gordiin mu? Kimin ash bu madenlere
dayanmaktadir?"
"Dunyada hig kimsenin kendi el emegi ve cahsmasi
ile yaratildigini gbrdtin mu? Et, kemik ve sinirin
dismda insanda baska bir seyin mevcut oldugu
iddia edilebilir mi?"
"Cahil kahp nesebinle bvtinme. £unku insanlann
higbiri baki degildir. Ovtinme ancak uzun mtiddet
kullanildiktan sonra yokluga kansmasi zaman alan
ve akl-i maad diye tabir edilen akil, utanma, mari-
fet, fazilet ve benzeri bzelliklerle olur."
"Nefsimi terbiye etmek igin himmet ve gayret sarf
ettim. Fakat Allah'tan korkmak ve ona ybnelmek-
ten baska, ona etki edecek bir muessir bilemiyo-
rum." .
"Eger terbiye hususunda kusur ve aczim olduysa
nefsimin susmasi, konusarak yalan sbylemesinden
daha iyidir."
"insanlann dedikodusunu yapmak, onlan kuguk
110 Hz. Ali Divani
dusurmege cahsmak, sadece islam dininde degil,
diger semavT dinlerde de haram kilmmistir."
"Ey nefs, eger sbz gumus ise sukut altindir."
"Nefsini ve irzmi korumak isteyen kimse, herkese
muhatab olmaktan ve ona cevap vermekten geki-
nir. Halkla iyi gecinen ve onlari idare etmek yolla-
rini arastiran kimse, en dogru hareketi yapmis
demektir."
"insanlarm hakkma riayet ederek onlari hos tut-
maga cahsan, san ve sereflerine uygun davranan
kimse, buna karsihk olarak' hayir ve ikrama layik
gorulur. insanlara ihanet ederek, onlara izzet ve
ikramda bulunmayan kimse ise onlardan umit
ettigi ikrami asla bulamaz."
"Nice akilsiz insan vardir ki cehalet ve gafletleri
sebebiyle yuzume karsi sbylenmeyecek sbzleri
sbylerler. Bu gibi insanlara cevap vermegi tiksinti
veren bir sey kabul ederek susmayi tercih ederim."
"Kotii huylu insan, hafif-mesrepligini artirdikca,
ben tahammul edip yumusakhgimi artirinm. Bu
halimle kendimi "ud" agacina benzetirim. Qunku
ud yandikca guzel kokusu da artar. Kotii kisinin
atesi fazlalastikca benim hilm ve yumusakhgim
artar. Bundan dolayi kendisine cevap vermem."
"Din kardesinin kusurlanni brtmek icin ustune bir
perde cek. iyi taraflanni anarak kbtuluklerini brt-
mege cahs."
Hz. Ali Divani 111
"Akh yerinde olmadan zultim eden bir insanin
tecavuzlerine karsi gbgsunu siper et. Zaman geg-
tikge o zultim de geger. ^unku dtinyada her sey ge-
gicidir."
"Akilsiz olan insanin sbzlerine karsihk verme. Fazi-
lete dayah bir hareket tarzmi seg. £unku zalimin
hesabini, gergek yaratici ve Seriu'l-Hisab olan Allah
gbrtir."
"Dtinku gtinun gegmesi gibi vefa da yok olup gitti.
Halk, hile ve kansik isler pesinde olup sadece kendi
ihtiyaglanni temin etmekle mesguldur."
"Zamane insanlan, gbrunurde birbirlerine karsi
sevgi ve vefa duygularmi izhar ederler. Halbuki
igleri akrep gibi kin, nefret ve dusmanhkla do-
ludur."
"Benim ilmim goktur, huy ve ahlakim da guzeldir.
Bu gibi ozelliklerle bezenmis bir insanin bedbaht
olup olmayacagini bilmiyorum."
"Bin tane dusman arasam, bulmam mumkundur.
Fakat gergek ve hakiki bir dost arasam, bulabilece-
gimi zannetmiyorum."
"Kbtulerin blumuyle dtinya harap olmaz. Fakat
iyilerin gogup gitmesi dunyanin yikilmasma sebep
olur.
ihtiyacin karsismda kapi kapanirsa uzulme, bu
gbrevi baskasma birak. Sana kapiyi O' agar."
"Ey gbzumun nuru oglum, anne ve babanm hakla-
112 Hz. AH Divani
rina riayet et. Uzak ve yakin akrabalarma karsi
iyilikte bulun."
"Takvaya riayet eden, guzel ahlakh, iffet ve terbiye
sahibi, verdigi sbzu yerine getiren insanlarla arka-
da^hk yap."
"Tabiat ve huyu guzel olan insanlarla arkadashk
yap. £unku bu tur insanlann sohbeti kalbe sus ve
ziynettir."
"insanlara eziyet veren seylere engel olmaya gah§,
dilinle kimseyi incitme iman ehline ragbet et ki
inanmis bir insan icin tevazu sarttin Boyle huylarla
bezenmis kisiye, canim sana feda olsun, derler."
"Gbzunii haram olan, seylerden sakindir, komsuna
eziyet etme. Huy ve tabiatini bvulmus olan bzellik-
lerle bezemege gah§.""Butun olaylarda Allah'a
dayan. f^unku gbrtinen ve gbrtinmeyen kaza ve
belalardan ve insana zarar veren kotu bakislardan
ancak Allah korur."
"Allah'tan, ismet ve gtinahlardan uzak kalmayi
iste. Baskalarmdan higbir sey istemeksizin O'nun
nimetlerine sukretmegi bir vazife bil. Hig bir zaman
mtinkir olma.""f3:alis ve inalmi verirken ytiksek
mertebelere ulasmak igin sarf et. Bbylece yaratik-
lan koruyan Cenab-i Hakk'in himmetiyle ancak
bvulmus kisilerden olursun.""Dunyada ebedt kala-
cagim diye ev, yurt edinme. £unku dunyada. ebe-
dilik yoktur. Herkes gbcer gider."
HZ. HUSEYIN aleyhisselama
NASIHATI
"Ey Huseynim! Muhakkak olan sudur ki, ben terbi-
ye maksadiyla hak sozu sbyleyip nasihat ederim.
Benim sbylediklerimi dikkatte dinleyip gere-
kenlerini yerine getirmege gah^. ^unku akilh insan,
terbiye ig'n verilmis bgutleri dinleyen kimsedir."
"§efkatti bir babanm ogutlerini dinle ki sana, terbi-
ye hususundaki nasihatlerim gida gibi vermekte-
dir. Edepli oldugun takdirde iki cihanda da mutlu
olur ve kurtulursun."
"Ey benim dunyada ve ahirette meziyetleri yuksele
olan oglum! Rizik, Cenab-i Hakk'm kefaleti altmda-
dir. Oyleyse sen isteginde daima guzelini tercih
eyle ve ?ok talepte bulunma."
"Malmi yalniz kendine ayirma, Yaratanini dusunup,
ihtiyag sahiplerine ve fakirlere de dagit"
"Cenab-i Hakk, butun insanlarm rizkini vermegi
taahhut etmistir. Gelen ve giden mal, mulk, servet,
altin ve gumus, igretiden baska bir sey degildir."
"Rizik, bir insana gbz kapayip agncaya kadar ge?en
kisa bir zamandan daha suratli verilir. Sebepler
halkedilince, gerisi kendiliginden gelir."
"Rizik, sellerin aktigi derelerden ve kuslann yuvala-
rindan u^masmdan daha sur'atli olarak sahibine
114 Hz. AH Divani
ula§ir."
"Ey' benim gbzumun nuru ogulcugum! Kur'andaki
nasihat ve ogutleri tut. Kim ki Allah'in kitabindaki
nasihatlarla amel ederse, saadet ve mutluluk eh-
linden olur."
"Gel, Kur'an-i Kerim'i okumaya gayret sarf et. Hu-
kumleriyle amel eden ve okuyu§una bzel bir itina
gbstererek ona saygi duyan kamil insanlar ignde
ya§a."
"Kur'an-i KerTm'i guzel bir ahenk ve sesle okuyup
anlami tizerinde du§unmek, buytik bir mutluluk
vesilesidir. Kur'an'i derin bir heyecan ve kendin-
den ge^ercesine okuyarak Allah'a yakin olmak
isteyenler, bu arzularma kavu$urlar."
"Samimiyet ve ihlas ile Allah'a ibadet et. £unku bu
§ekilde ibadet ettik^e yuksek mertebelere ula§ir,
manevT bir geli§me gbsterirsin."
"Kur'an-i KerTm'i okudugunda, korku ve azab bildi-
ren ayetlerle kar5ila§irsan, durakla. Buytik bir
ta'zim ve titreyi§le gbzlerinden ya§lar akitarak ve
anlamlanni derin derin du§unerek oku:"
"Duraklama esnasinda, ya dil veya kalp ile su
munacatta bulun. Ya Rabbi! Sen dilersen adaletin-
le kabahat i§leyenleri cezalandinrsin, fakat beni o
zumreden eyleme."
"Ben her hata ve kusurumu kabul edip senin
dergahma geldim. £unku ayiplan orten ve kusur-
Hz. Ali Divani 115
Ian affeden ancak sensin. Kabahatli olanlann,
senin kapindan ba§ka gidecek yerleri yoktur."
"Kur'an-i Kerim'i okurken, hosa giden ve cennet-
teki dereceleri bildiren ayetlerle kar§ila§irsin."
"Samimi bir kalp ile icten ah ve enin ederek Allah'a
yaklasmis kimseler gibi sen de ebedT cenneti iste.
Mutluluk ancak yalvarmak ve cenneti istemekle
elde edilir."
"Calis, valvar, rica ve temennide bulun ki o cenne-
te girebilesin. Yikilmayan, daimT ve ebedi olan
kbsklerdeki huzur ve rahata kavusmak icin, bbyle
bir yol izlemekten baska care yoktur."
"Kesiklige ugramayan ve sonu olmayan ebedi bir
yasayisa kavus. Olaganustu bir yere girmege gay-
ret et ki yikilmasi mumkun olmasin. Bbylece neseli
ve mutlu bir hayat bulmus olursun."
"Bir hayirh ise niyet edersen onu yapmak icin acele
et. £unku gecikir ve o isi agirdan almaya cahsirsan,
zihninde dogan bazi dusunceler, seni o isi yapmak-
tan ahkoyabilir."
"Bir kbtulijk yapmak icin arzu duyar ve icinde bir
his uyanirsa, gbzunu kapat ve o isi yapmaktan
vazgec. En guzel sey, Allah'in emirlerine uymaktir.
f^unku isterin en hayirhsi Allah'in emir buyurdukla-
ridir."
"Bir babanin, cocugunun ustune titremesi, egilip
sefkat gbstermesi gibi, sen de dostlarma karsi ayni
116 Hz. AM Divani
ilgiyi gbster. Onlara kucak a?, kollanni uzat, ve
yardimda bulun."
"Komsu ve misafirlerine guctin yettigi kadar yar-
dim et ve ikramda bulun, ilgi ve alakan o derece,
50k olsun ki seni gbrenler, aranizda bir akrabahk
veya irsiyyet bagi var zannetsinler."
"Kendine o kimseyi dost olarak sec ki, seni kardes
gibi kabul etsin ve senin hazir bulunmadigin anlar-
da, sana saldinda bulunanlara karsj munakasa
edip, seni savunsun."
"Hastanm sifa bulmasi igin ilaci istemesi gibi sen
de hakiki dostlan iste. Sikinti cekmek istemiyorsan,
yalancilarla arkadas ve dost olma."
"Nerede olursan ol, gercek dostlarla dusup kalk.
Dogrulugu bilinen ve yalan sbylemeyen kisilerle
ahbabhk kurmak, olduk^a guzel bir seydir."
"Yalanciyi gbzden uzak tut, onunla arkadas olma.
§ayet sana yaklasmak isterse, sen ondan uzaklas.
f^unku yalanci, kendisiyle sohbet ettigi insani dahi
yalana ahstinr."
"Yalanci, senin arzularmdan da bte yapmacik bir
hareket ve dil ile seni kandinr, olmayacak isleri
sana yaptirmaga cahsir. Halbuki senin sbyle-
diklerini degistirerek tilki gibi hile ve kurnazhk yo-
luna sapip baskalarma aktarir."
"Yaltaklanan kisilerden sakin. f^unku senin basma
bir musibet geldiginde, ates alevlerisin diye fitne
Hz. AM Divani 117
odununu ta§ir."
"Ba§an ve ikbal zamanlannda insanin etrafini dola-
§ip kutlayanlar, darhk ve sikmti geldiginde, hemen
ortadan kayboluverirler, Bu tur ki§ilerin i§i gucu,
insana eza ve cefa cektirmektir."
"Ey oglum Htiseyin! Sana bgut ve nasihat verdim.
Eger ikabul edip geregini yaparsan kazanch gikar-
sin. Fakat ne yazik ki dunyada nasihattan daha
ucuz bir §ey yoktur; Pahaya layik ve kiymetli bir
§ey iken maalesef ahnip satilmiyor."
"Ey Htiseynim, eger gurbete ve yabanci bir mem-
lekete yolculuga ^ikarsan, o ulkenin adet ve igele-
neklerine gore hareket et."
"Yabanci bir yerde, akhna guvenip o ulkenin ahali-
sine aykiri dujunme. Suphesiz her memleketin
dujunce tarz ve bicimi ayridir."
"Ne olurdu, ke§ke ben de bu ogutlere gore hare-
ket etseydim. zaman ba§kalan bu ogutlerime
daha fazla ragbet gosterirlerdi."
"Butun varhgimla Cenab-i Hakk'm emirlerini yerine
getirmege cah§tim. Fakat icraatlarimdan dolayi
bazilan bana kar§i cikip di§ gicirdattilar."
"Ozrunu byle itimat edilecek birisine sbyle ki senin
tavir ve hareketlerini ho§ kar$ilayarak, bajanh
olman icin sana yardimci olsun."
"Dunyanm zevk u safasma aldanip sevinme. Basa
gelen musibet ve belalar kar§isinda da uzuntu
118 Hz. AM Divani
duyup tasalanma. £unku her iki durum da ge-
gcidir."
"Yarinki gunu dunku gune kiyas ederek rahatini
du§un. Dunya i§leri sikmti ve uzuntij gekmege
degmeyecegine gore, bo§una yorulup sikilma."
"Zamanla ?ocuk ve torunlanmizin ba§ina gelecek
bela ve eziyyetleri gorur gibiyim. ileride cereyan
edecek sava§ ve sikintilann ate§i §imdiden tutu§-
mu§tur."
"Gelin ve guveyin, renkli elbiselere burunmesi gibi
bizim de sakahmiz kana boyanacaktir."
"Gbrdugum bu durumlar veya bana gbsterilenler,
a?ik?a ve asikare degil, ruyada oldu. Bu olaylan
miJ5ahede etmek igni bana anahtar verildi."
"Gordugiim bu bela ve musibetlerden sakmmak
miimkun degildir. Nobet ve sirayla gelmektedir-
ler. Bunlar gelip sana eri§meden evvel, sen ken-
dini onlara karsi hazirla."
"Allah, bizim yerimize ge^erek din emirlerini yeri-
ne getirene rahmet eylesin. Nass ile sabit olan
kiyam sahibi o kimsedir ki halk, din i§lerinde onun
nufuzuna ve hukmetmesine hayret eder."
"Ey Huseyin! O mehdi hem benim ve hem de senin
intikammi alacaktir. Sikmti ve eziyetlere kar§i sabir
gbster ki, mukafatini gbresin."
"Bir kan ign binlerce kari dbkmu? ve kusuru yok-
ken bir guruh insan, onun katli igin cabuk davran-
Hz. AM Divani 119
mislardir."
"Eziyet verip sikmti ^ektirdikten sonra zalimlerin
ozur dilemeleri, hig bir yarar saglamayacaktir."
"Ey Huseyin'im, dost ve ahbablann ayrihgi mtina-
sebetiyle uzulme. ^unku ayriligm olmasi muhak-
kaktir. Eskiler demisler ki, "Olum idn hazirlayiniz,
yikilmak idn in§a ediniz."
"Ey Huseyin'im, dtinyanin harap olmak ign yaratil-
digini bgrenmek istiyorsan, iginde oturdugum;
evlere sor ki sana lisan-i halle cevap verirler. Diin-
ya ehline ebedilik yoktur, derler."
"Ben, din htikumlerine olan tarn baglihgim ve onla-
n tatbik etmem munasebetiyle, ayet, vahiy ve
bunlarm gereklerine iman edenler ign, adeta dinin
kendisi olmusum."
"dvunulecek bir aile oldugumuza dair ^esitli delil-
ler vardir. £unku Kur'an da bize isaret edilmis ve
uzerimize salavat getirilmesi emir buyurulmustur."
"Ey Huseyn'im! Deden Hazret-i Muhammed Mus-
tafa'ya daima salat ve selam getir. Bbylece dint bir
emri yerine getirmis olur ve Kur'an'daki ayet-i
kerimelerin, esranna talip olanlan memnun eder-
sin."
"Devrana ve zamana bir gun de olsa guvenme.
f^unku zaman durmadan degismekte ve duzenli
gbrunen isler ^bzulmektedir."
"iyilik ehline haset etme, onlari kiskanma. Onlarla
120 Hz. Ali Divani
beraber oldugun takdirde Daru's-selami bulur,
Cennetegirersin."
"Yuce olan Allaha itimat et, daima ona gtiven.
£unku buyuk nimetlere sahip olan Cenab-i
Hakk'tir."
"Arzu, istek ve arastirma ile ilim elde etmege gah§.
Helal ve harami birbirinden ayirdetmede dikkatli
ol."
"Kbtu sbz sbylemegi adet haline getirme. Allah'm
razi oldugu ve begendigi §eyleri konus."
"Arkadasm sana hiyanette bulunursa sakin ayni
seyi sen yapma. Verdigin sbze sadakada bagh ol."
"Dost ve arkadaslarma kin besleme. Affetmegi
adet haline getir. Bbylece kurtulusa erersin."
"iyiliklerin yanmda ihsan ve keremde bulunmak
adet olmustur. Kbttiler yanmda ise bir noksanhk
kabul edilmistir."
"iyilik ve ihsan kendini bilenlerce sedefin' igine
dtisup inci olan Nisan yagmuru gibidir. Kbttiler
yanmda ise yilanm agzma dtisen zehir gibi olur."
"Kerim olan bir kimseden bir sey istemek igin ona
gidip selam vermen kafidir. Baska bir sey sbyleme-
ge Itizum yoktur."
"Kerem sahibi insana selam verir vermez senin
ihtiyacini anlar ve onlari gidermegi kendisine
bor£ bilir."
Hz. Ali Divani 121
"Kerem sahibi insana sirrini tevdi edersen onu
baskalarma a^madan gizli tutar."
"Benim sakladigim sir, kapisi kilitli bir ev gibidir.
Anahtan kaybolmus ve kapisi muhurlu kalmistir."
"Gucun ve iktidarm oldugu zaman sakm zulmetme,
£unku zulmtin sonu pismanhktir."
"Ey ogulcugum mazlumun ahmi almaktan sakm.
£unku mazlumun bed-duasi karanhkta sana isabet
eden bir ok gibidir."
"Sen uyursun fakat zulme ugramis. insan uyumaz.
Sana bed-dua eder, uyanik olan Allah onun bu
bed-duasim kabul eder."
"Seninle sakalasmis olsalar bile sen kimseyle saka-
lasma. Bu sekilde hareket edersen selamet bulur-
sun."
"Sbzlerin agtigi yara onulmaz ve kabuk baglamaz.
En 50k sbzun agtigi yaradan kan damlar."
"Ger^ek dost ve arkadasm o kimsedir ki senin ba-
sina bir bela ve sikmti geldiginde tizuntu duyar."
"Ger^ek kardesin o kimse degildir ki sikintiya du-
sup perisan oldugunda sana sitem ede."
ILIM TAHSIL ETME
"insanlar iki kisimdir. Birincisi ilim bgretenler, ikin-
cisi de onlardan ilim bgrenip geregini yapanlardir.
Bu iki igurup disinda kalanlar, saf bir nesnenin
geriye kalan tortusu gibidirler."
"Gercek alim o kimsedir ki kendi nefsinde mevcut
olan seyleri bilen kimsedir. Yoksa guzel sozler sby-
leyerek ve darb-i meseller getirerek insanlara hi-
tap eden, alim degildir."
"iftihar ve seref, ancak ilim ve irfan erbabina yara-
sir. Cunku bunlardan her biri, bilgi ve tecrubeleriy-
le diger insanlara hak ve dogru yolu gbster-
mektedirler."
"insanin derecesini, rutbe ve kiymetini yukselten
ilimdir. Kisi ilim ve marifetle guzel vakit gegrebilir.
Cahil olanlar ise bilginlere karsi bfke duyar, dus-
manhk besler, kin ve nefretle karsihk verirler."
"ilmi koruyup, hakkina riayet edelim. Buna karsihk
bir ticret talep etmeyelim. £unku kainat olQ mesa-
besinde iken ancak ilimle dirilebilmistir."
"Nereye gidersem gideyim ilmim ve irfanim be-
nimledir. Kalbim, ilim sandigidir, ici bos olan bir
sey degildir."
"Eger evimde olsam, ilmim benimledir. £ar§i ye
sokaga ciksam dahi onun benden aynlmasi mum-
kun degildir."
Hz. AM Divani 123
"insan kalb zenginligi ile zengindir. Yoksa mal ve
mulke sahip olmak zenginlik degildir."
"ilim insan igin bir sustur, sen ilmi elde etmek ign
gayret sarf et ve bmrun olduk^a bu arzundan vaz-
ge^me."
"ilim ve irfana meyl ve Allah'a guvenerek kalp zen-
ginligini taleb et. Yumusak ol ve metin bir akil ile
kendini korumaya ?ahs."
"ilim elde etmede sakin usanma. Bir gun gelir ki
denize dalar gibi ilim ve irfan denizine dalar ve
onun safasini surersin."
"Ziihd ve takvaya riayet eden ve dinin emirlerine
uyan bir mumin ve islam? ganimet bilerek ilim ve
irfani kapan kimselerden ol."
"Sen kendini ve kendi halini iyi bil ki yararh bir ilim,
guzel akmakta olan bir su gibidir; istekli olan insan-
lara kolayhkla ve faydah olacak sekilde ulasir."
"Kisi, geri durmak suretiyle maksad ve meramma
ulasmaz. Hatta bu durum onu tehlikeli ve bilinme-
yen biryere ulastinr."
"Eger ilim arzu ve temenni ile elde edilmis olsaydi,
yeryuzunde hi? kimse cahil kalmazdi."
"£ahs, tembellik gbsterme, gaflet ignde kalma,
Ahirete, gbstermis oldugun tembelligin cezasini
Cekecek ve pismanhk duyacaksm."
124 Hz. AH Divani
"Qok olsa da dtinya mail fanidir, yok olmaga
mahkumdur. ilim ise bakidir, hig bir zaman tuken-
mez."
"ilme ihtiyag duydugum kadar, bazi zamanlarda
cehaletin zorlamalanna da ihtiyacim vardir."
"Cehalet, benim bzelligim olmadigi igin onunla
higbir zaman hosnut ve memnun degilim. Fakat
bazi zarun anlarda ona ihtiyag duyanm."
"Bir kimse, cehalet kusurlu ve kabahatli bir seydir,
derse dogru sbylemi? olur. Fakat ztill, ondan da
daha kabahatli ve kusurlu bir seydir."
HIKMETLER (Muhtelif)
"Sen ey insan, agklayici bir kitap gibisin. Harfler
igteki gizlilikleri agga vuran ve beyan eden vasita-
lardir."
"Taskm bir run, iki cisim arasmda bulunmahdir ki,
cisimler ikidir, fakat ruh birdir."
"Senin basjna bir bela ve musibet geldiginde
sabret. Qunku Kur'an'da in§irah suresinde "Usiir-
lerin" ikisi bir, "yusurler" iki olmakla; bir darhga
iki kolayhk takdir ettigini dii§unerek teselli bul."
"Acele etmemek ve yumusak davranmak, kurtulus
ve felaha sebeptir. Ne is olursa olsun ba^arih ol-
mak istiyorsan, teenni ile hareket et."
"iki ki§inin bildigi §ey, artik sir olmaktan gkmistir.
Sakin sirrini kimseye a?ma. f^unku dostun da dostu
vardir."
"Sirrini, o kimseye ifsa edip a^iklama ki baskalarm-
dan sana sir getirip onlarin sbyledigi gizli seyleri
sana ifsa eder."
"Baskalarinm sirrini sana getirerek ifsa ettigini
gorursun. Ayni sekilde senin sirrini da baskalanna
ifsa edecektir."
"Dostun seni emniyetli bir insan bilerek sana sirrini
agkladiysa sen bu sirri sakla. Arkadasinm bir aybmi
gbrdugun zaman veya onun bir kusuruna muttali
oldugunda saklamasini bil."
126 Hz. AM Divani
"inanmis kimselerin gizledikleri nice hususlar var-
dir ki bunlardan melekler ve cinler aciz kalmislar-
dir."
"O'ndan (Allah'tan) gelen hidayet kendilerine yol
gostericilik gorevini yapar. Allah'in veli kullan,
daha fazla idrak sahibi olurlar."
"Nice gunahkar ve asi insanlan gbrdum ki mumin
kardeslerinin irzlarinm derilerini parca parca edip
yuzerler."
"Allah insani, lutuf ve keremiyle mutlu ve mesud
etmedikten sonra, kendi cah§ma ve cabalamala-
riyla cesjtli kusur ve kabahatlara ducar olur."
"Toprakta bulundugunuz zaman aranizda iki kans
uzakhk bulunsa bile manevT aleme, gore bu cok
uzak bir mesafedir."
"Akh olmayan bir bilginin durumu, ayagi olmayan
bir insanm ayakkabiya sahip olmasi gibidir."
"Akil sahibi olup da ilim sahibi olmazsan, ayagin
olup ta ayakkabiya sahip olmamana benzer."
"insan kendi akhnin kini gibidir. Kihci olmayan bir
kindan ne hayir vardir?"
"Ekin, bicilmek zamanina eristi, onu tarlada birak-
mak mumkun -degildir. Ekini bicmek gerekir."
"Baska birinin de dunyasi kotu ve mezmum gbrun-
se de ahiret ve ukbasi iyidir. Obur dunyada rahat
edecektir."
Hz. AM Divani 127
"Kbttiluk artmca sabir ve tahammulu fazlalasan
kisi, iki tas arasinda ezilen misk gibidir."
"Mtiruvvet 18 sahibi olan kisi iki tas arasindaki misk
gibidir. Nasil ki ezilince kokusu artmaga baslarsa o
kisinin karsilastigi kbttilukler arttik^a, sabri da ar-
tar."
"Bu ulfet ive yumusakhktan maksadim sudur ki:
Gtiler ytizlu ve tebesstim eden bir cehreyle baska-
larmi sevindireyim. Bbylece onlar da blumumden
sonra mezanmin basina gelip dualanni ?ogaltsm-
lar;"
"Bir isi Cenab-i Hakk istemedikten sonra ardi arka-
si kesilmeksizin bir takim engeller ?ikarak meyda-
na gelmesi mumkun olmaz."
"Sana yarari olmayan bir yerde ikamet etme. Al-
lah'in topragi olduk^a sinirsizdir, senin nzkm ise
genis bir alana yayilmistir."
"iyilik yapmak, gikilmasi ve tirmanmasi gug dagla-
rin tepesine ulasmaktan daha zordur."
"Kbttiluk, cok hizh akip giden bir suyun akintism-
dan daha sur'atlidir. Etrafa hemen yayihr."
"Eger akrebi yillarca besleyip terbiye etsen bile bir
Muruvvet: insaniyet. insanhga uygun olan §eyi yap-
mak. Guzel ve iyi §eyleri ahp, kotu §eyleri ve halleri
birakmak. * Ana baba saadeti. * Mertlik, yigitlik. * Re-
culiyet
128 Hz. AH Divani
gun firsatmi buldugu zaman, hig tereddtit etme-
den zehirli ignesini sana sokabilir."
"Devamh surette cabalayip hareket halinde olana
de ki: Bo§a zahmet cekiyor ve kendini yoruyor-
sun."
"§u u? §eyi daima gizli tut: Cesaret ve kahramanh-
gini, ilim ve irfanmi ve bir de sahip oldugun mal ve
mulkunu."
"insanlar gizli kalmalan gereken bu ug seye du^-
mandirlar. £unku bunlarm yok olmasmi temenni
ederler."
"Zillet ve pintilik evinde oturma. £unku zillet, hor-
lukla arkadastir. Ona tenezztil ettigin zaman sen
de zelil olursun."
"Malma zarar ve ziyan geldiginde hemen gbrur.
Fakat dinine gelen musibeti, anlayip dusunmez."
"Bir kisim insanlar da vardir ki ham dunyalanni ve
hem de ahiretlerini beraber yuruterek onlari kaza-
nirlar."
"Bazilan da hem dunyada ve Hem de ahirette za-
rar ve ziyanda olup her iki dunyanin nimetlerinden
mahrumdurlar."
"Durumlan apa^ik gbrundugu gibi insanlan dbrt
guruba ayirmak mumkundur."
"Birinin dunyasi daracik oldugu halde ahireti genis
ve bvunulecek durumda olur."
Hz. AM Divani 129
"Birinin de dtinyasi musait oldugu halde, ahiret ve
ebedt alemi nefret edici durumda olur."
"Biri de hem dunyada ve hem de ahirette kazana-
rak ikisinin kazancmi bir arada bulur."
"Biri de hem dtinyasini ve hem de ahiretini kaybe-
derek, her iki dtinyanin nimetlerinden mahrum
olur."
"Menfaat ve gikar igin insanlara bas egme. Boyle
bir hareket dinde zayifhk anlamina gelir."
"Muneccimler gelip beni bildikleri ilimle tehdit
ettiler. Dediler ki yildizlann ugursuzlugu mevcut-
tur."
"Ben gunahtan korkuyorum, iki yildizm bir araya
geldigi Kiran'm ugursuzluk ve kbtulugunden kork-
muyorum."
"Senin ger^ek bmrun iginde bulundugun andir.
Ge^en ge^mijtir, gelecek gelmemijtir, iginde bu-
lundugun an ile muammersin, bmrun ondan iba-
rettir."
"insanlar iginde hayirh olanlarla dost ol ki huzur
ve-saadeti bulasm. Cunku Kotulerle arkadashk
yapan kisi gunun birinde mutlaka yaralanir."
"Ciddiyeti §akadan, mizah ve latifeyi edebt ko-
nu§madan ayirdedemeyen kimselerle §akala§ma.
Gunun birinde hosjanmadigin bir soz veya mizah-
la seni uzebilirler."
130 Hz. AH Divani
"Bir gugluk ve sikmti ile karsi karsiya geldigimde,
zamanin etkisiyle degismeyen sabit meselelere
dikkat ve derin bir arastirma ile bakarim."
"Zamana biraz mtihlet ve imkan ver ki insanlar
arasindaki mesafeyi kesmeye yeterli ve kafidir."
"Degismekte olan hadiselerden ders almak sana
kafi gelmez mi? Yeniler eskimekte, ekilmis olan
tohumlar basak verip bigilmekledir."
"Bir toplumun vali ve idarecisi olarak bir gecelik
gorev yapsan da, bil ki onlardan mes'ulsun ve sen-
den onlarm hesabi sorulur."
"Bir anda bana sayisiz zulum ve haksizhk gbsterilir.
Ben ise sabir ile onlarm neticesine bakarim."
AHLAK
"Her yara, kendine uygun gelen bir ilagla tedavi
edilir. Fakat kbtu huy byle bir hastahktir ki Mac ve
tedavisi olamaz."
"Zamanm olaylanna galip gelen kisi, her turlu si-
kinti ve derde care bulmus, yumusak huy ve nazik
bedeniyle herseyi halletmistir."
"Boyle insanlar, yuksek ve bvunmege deger mer-
tebelere yukselmi§lerdir. Halka musamaha ye ke-
rem dolu duygulanyla muamele etmektedirler."
"Ovunmege layik durum sudur ki Hakk Teala ona
yardim etmis, bbylece kendisi de iyi kullardan bir
kul ve dogru yolu bulmus kimselerden olmustur."
"Dedikodu ve giybet camurlanna kendini bula§-
tirma. f^unku gunun birinde bu girkin durum seni
de bir tokat ile terbiye edebilir."
"Kbtu huylari edinmekte zaruret yoktur. £unku
kbtu huy bir yerde durmaz, mizaca sigrar."
"insanin mayasinda ve yaradih§mda hem iyilik
duygusu ve hem de kbtuluge meyil vardir. Huy ve
mizacta da kimisi iyi, kimisi de kbtudur."
"Vefa duygusu tukendi, yardim ve Limit kalmadi.
insanlarda sabirsizhk ve isteksizlikten baska sey
ortada kalmadi."
"insani kerem sahibi yapan onun guzel ahlakidir.
132 Hz. AH Divani
Yoksa mal, mulk ve etrafindakileriyle insan kerim
olmaz."
"Bir kimse kendisine verilmi§ olana razi olmazsa ve
guzel ahlakla stislenmezse, ona fazla bnem ver-
me."
"Haya ve utanma duygusundan hi? bir zaman
uzaklasma. Dtinyadan sakm ve onun hilelerinden
Cekinme yollanni ara."
"iyi hal ile meramini beyan kil. Oldu demekle senin
istegin agga gikar."
"Biz kerem sahibi insanlann ogluyuz. Bizim ?ocuk-
larimizm daha be§ikte iken kunyeleri belli olmak-
tadir."
"Kotulukler izzet ve rahathk db§egi tizerinde uyu-
yunca biz terk-i diyar eyleyip hicret ettik."
"Guzel ve bvunulecek huylar vardir. Bunlardan
birincisi din, ikincisi de akildir."
"U^uncusij ilimdir. Dbrduncusti hilm ve yumu§ak-
hktir. Be§incisi cbmertliktir. Altmcisi ise: kerem ve
ihsandir;"
"Yedincisi, lutufdur. Sekizincisi, sabir ve taham-
muldur. Dokuzuncusu, §ukur, onuncusu da yumu-
jakhk ve Itn tabir edilen mulayimliktir."
"Gbzunu dtinyadan cevir, cefa ve eziyetler kar§i-
sinda sabir gbster, Dunya, bir anhk zamandan ba§-
ka §ey degildir. Daima Mevla'ya ybnel."
Hz. AM Divani 133
"Kiyamet gununun azigi takva ve ibadettir. Kiya-
met ve ha§r gunu yolculugu igin bugtinden yol
azigini hazirla."
"Kij^ukgunahlan isleme! Zira gunun birinde isledi-
gin gunahlar toplanip bir araya gelerek buyuk gu-
nahlara dbnusur."
«isittim ki sen (Hudeys b Rasid) beytu'l-mal (devlet
hazinesinden bir mescid insa ediyormussun. Al-
lah'a sukurler olsun ki sen hayir islemege muvaffak
olmazsin."
"Senin durumun su gtinahkar kadma benzemekte-
dir ki zina paralanyla nar ahp fakirlere dagitmakta-
dir."
"Basiret ve takva sahibi kimseler, o kadma dediler
ki sana yaziklar olsun. Ne zina isle ve ne de sadaka
dagit."
"Kisiye blumtinden sonra mesken olan yer, hayatta
iken bina ettigi ve iyilik veyahut kbtultiklerle susle-
yip insa ettigi evdir."
"Eger dtinyada iken hayirlarla suslu bir ev yaptiysa
ahiretteki evi de gtizel olur. Eger kbtultikle in§a
ettiyse obur dtinyadaki evi de kbtu olur."
EDEB
"Kim ki guzel huylarla bezenip adab ve kurala
riayet, ederse, birtoplulugun basi ve reisi olur."
"insanin ash ve koku gizlidir. Fakat fiil ve hareket-
leriyle ne tur bir insan oldugu hemen anlasihr."
"Bos ve anlamsiz bir sbz sbylemek arzusunu du-
yarsan, ondan gekin. Allah'in admi anarak ustunluk
kazanmaga calls."
"Eger yuksek rutbe ve serefli makamlar pesinde
isen, daima iyilik ve merhameti tercih ederek sef-
katli ve merhametli bir insan ol."
"Eger bir kimse sana zulum ve haksizhk ettiyse onu
Cenab-i Hakk'a havale et. £unku Allah o haksizhgm
mukafatini sana verecektir."
"Dunkij gunde bir kotuluk etlinse, bunun Nag: ve
tedavisi bugunku firsati ganimet bilerek kotulugun
ziddi olan iki iyilik yapman gerekir."
"Temiz huylu insanlara ilim, fazilet, edeb ve irfan
sus oldu. Onlar her zaman bu bzelliklerle temayuz
ederler."
"Kerem sahibi bir insan sana yardimda bulundugu
zaman sen kendisine agk^a tesekkiir et."
"Nefis, bilir ki ben kendisine hi? bir zaman dost
olmam. Ona isyan ettikge ve karsi geldigim takdir-
de hidayet yolunu bulurum."
Hz. AM Divani 135
"£ok kimse vardir ki ayak sur^mesinden nefsini
korumaya gah§ir. Bununla beraber bu korku aleyh-
lerine delil olur."
"Eteklerini cekip topladi. Takva, birr ve iyilige yb-
neldi. Bbylece maksatlanna ula§ti."
"Zenginligini yaymaga gah§, fakat yoklugunu gizle.
Her ne kadar fakirlik ve dervislik insana agir gelse
de yine de gizlemek gerekir."
"Olgun insan o kimsedir ki fakirligini gizlemege
gah§ir; kendi nefsi bile bu fakirlik ve yokluktan
haberdar olmaz."
"Bu nefis dunya igin aglayip gbzyasi dbker. Halbuki
bilir ki selamet, dunyanin igindekilerini terk etmek-
tedir."
"£ocuklanni kucukyaslarda terbiye ve guzel ahlak-
la egit ki ihtiyarhk zamaninda gbzlerin aydinhk olup
onlardan ^ikayetgi olmayasin."
"£ocuk iken insanm bgrendigi ilim, gbrdugu egitim
ve terbiye, tas tizerinde yazilmis yazi gibidir. Kolay
kolay unutulmaz."
"Terbiye, bylesine artan ve hig eksilmeyen bir ha-
zinedir ki felek ve devranin degismesi ona bir zarar
ve ziyan veremez."
"Terbiye ve edeb sahibinin ayagi stirrup yere dus-
mez. f^unku bbyle bir durum meydana gelse bile
ipekten yapilmis dbsek ve kursuler tizerine duser."
136 Hz. AH Divani
IBADET
"Allah Teala'yi bilmek ve tanimak, butun ilimleri
iginde toplayan bir §ukur hazinesidir. Allah'i tam-
mamak ise kufur alametidir."
"Yaraticismi tanimayan ve yaradihs gayesi olan
irfan ile stislenmeyen cahil kimseler, §eklen yasa-
mi§ olsalar bile olQ hukmundedirler. Mezara gir-
meden evvel, cesetleri onlara mezar olmustur."
"Din ve dunya, bir arada ve beraber olduklan
muddetce guzeldirler. Dinsiz olan bir dunyadan
hayir gelmez."
"Bir kimse ki hakiki ilahT ilimle veya onun erbabina
sevgi gbstermege gayret gbstermezse oludur. ikin-
ci hayat ve dirilise kadar onun ion hayattan ve
dirilisten bahsedilemez."
"Ahiret azigi ion Allah'tan korku ve takvayi
sermaye kil. £unku kisinin blmesi geceden daha
sur'atlidir."
"Temiz bir kalp ile Allah ion iki rek'at nafile namaz
kilmayi ganimet bil. £unku Allah'a yakmhk ancak
nafile namaz ile mumkundur."
"Tecrube ve basiret sahibi olup mal ve mulkunu
me5ru yolda sarf eden kimseler ile cahil; servet
toplayarak, zekat ve benzeri hayirh isler icin har-
camada bulunmayip, mal ve mulkunu varislerine
birakanlar arasmda elbette fark vardir."
Hz. AM Divani 137
"dlumle bu dtinyadan gbcerek, rahat ve huzura
kavusan old degildir. Gercek blu, diriler arasmda
gezen, fakat hayattan haberi olmayan kimsedir."
"Senin arzu ettigin seyler, Huld cenneti icinde ger-
gekle^tirilmi^tir. O sonsuz arzu ne guzel ve ne ideal
bir arzudur."
"Halka, kusur ve gunahlarmdan dolayi tbvbe et-
mek vacib oldu. Fakat gunahlan islemekten sa-
kinmak daha vacibtir."
"Ya Rabbi, helak olmadan evvel bana tbvbe etmegi
nasip eyle. Kapi kapanmadan evvel tbvbe sayesin-
de kurtulmu§ olayim.
"Bugun elinde imkan varken ahiret igin hazirhk
yap. Cunkti yarm bu aziktan ayrilacak ve dunyayi
birakacaksm."
"Ge^mekte olan bmurden fazla bir §ey bekleme,
gelmekte ve yakm olan yolculuk ign hazirhk yap.
Cunkti ondan sonra uzak ve belki hig sonu olmayan
bir yolculuk baglayacaktir."
"Ey yazici, senin yazdiklann sabit kaldigina gore
hayirh olan seyleri yaz ki bir gun o hayirh islerle
karsilasasin."
138 Hz. AH Divani
$UKUR
"Benim bazi aliskanhklarim vardir: Eger devran
bana kotuluk edip beni gamh ve kederli kilarsa
sabir gbsteririm, sevingli ve neseli kilarsa Halik
Taala'ya sukr ederim."
"Nefis zenginligi onun ign yeterlidir. Baskasma
ihtiyacini agiklayip ondan yardim dilemez. Fakir
olup baskasma muhta? duruma dusse de sabir
gbsterir."
"Eger gugluk ve sikintiya ugrarsan, sabir ve ta-
hammul goster ki devamh olmayan bu durum son
bulacak, kolayhga eriseceksin."
"Ag kal ki aghk, takva sahibi olan insanlann isidir.
Uzun sure ag kalan bir insan bir gun mutlaka doyu-
rulacaktir."
"Eger nimete karsihk sukur etmis olsalardi mukafa-
tmi gorur ve Cenab-i Hakk'in su mukafatmi elde
ederlerdi." "Eger siikrederseniz uzerinizdeki ni-
metlerimi fazlalastinrim, inkar eder mal ve mul-
kunuzii dagitmazsaniz onu yok ederim."
"Bir nimete kavustugun zaman onun kiymetini bil.
£unku gunahlar ve isyan nimetin ortadan kalkma-
sina sebep olur."
"Nimeti Allah'a sukretmek suretiyle koru. £unku
Cenab-i Hakk nimetin sukrunu bilmeyenleri siddet-
le cezalandirandir. Nimet cezaya dbnusur."
ADAB-I MUA^ERET
"§ekil bakimmdan insanlar birbirlerine benzerler.
£unku hepsinin baba ve annesi, Adem ile Hav-
va'dir."
"Anneler, gbguslerinde inci tasiyan sedef gibidir-
ler. Qunku rahimlerine "nutfe" tabir edilen insan
tohumu emanet edilmi^tir. Babalan ise gocuklann
deger ve kiymetleri ign hizmet gbrmektedirler."
"Eger insanlar soy bakimmdan bvunijp kendilerin-
den daha asagi derecede bulunanlara bir tistunluk
tashyorlarsa, uzak soylan balgk, yaratildiklan,
yakin madde de anne ve babanm belindeki meni-
dir."
"Eger sen soy ve sopunla oviiniirsen, biz de co-
mertlik ve benzeri, iyi ozelliklerle ovunuruz."
"Ahdini yerine getirmeyen kadinlan, agzma ahp
anma. £unku onlann sozu Bad-i saba diye tabir
edilen ruzgar gibidir. Hangi tarafa esecegi belli
degildir."
"Kadinlann bzelliklerinden biri de, kalp kirmalan
fakat guzel ve benzeri yollarla kirdiklan kalbi tamir
etmek ign bir gayret gbstermemeleridir. f^unku bu
tiir kadinlann kalbinde vefa denilen duygu yok-
tur."
"Sabretmen lazimdir. f^unkti sen gtinah isliyorsun.
140 Hz. AH Divani
Namazi oturup kalkarak kil." 19
"Nafile olarak tic gun orug: tutarsan haftanm geri-
ye kalan dbrt guntinde de yemek yiyerek oru^suz
kal."
"Geceleyin hanimmla ilgilenerek yumu§ak davran.
Ona kar§i sert hareket etmekten salcin. Hanimmi
ihmal etmen dogru bir davrani§ olmaz."
"Belalar kar§ismda sabir gbsterirsen mukafatini
gbrursun. Aksi takdirde hayvanlar gibi gamsiz oi-
lman gerekecektir."
"Biz erkekler sikmtilara gbgus germek ve celadet
gbstermek ign yaratilmi^izdir; kadinlar ise aglamak
Bu beyit bir hukmu ifade ediyor. Hazret-i Ali'nin hali-
feligi esnasmda birisi, onun huzuruna gelerek hammiyla
aralannda bir problemi oldugunu beyan etti. Kar§ihkh
$iir soyleyerek adalet ve hakkaniyetle aralanm bulmala-
nm istediklerinde Hazret-i Ali bu beyti soylediler.
Davaya hal garesi bulmak ign gelen o ki§inin hanimi
$6yle soyledi: "Benim beyim mahremi oldugum halde
bana iltifat etmiyor. Gece oturup kalkarak namaz
kiliyor. Gilnduzlerini oru? tutmakla geqriyor. Onun bu
$ekilde giinah kazandigmdan endije ediyorum. Qiinkii
bana hi? bir surette ilgi gostermiyor."
O kadmm kocasi da §6yle dedi: "Zamammi onunla ge-
grmekten korkuyorum. Ben kadinlara ilgi duymuyorum.
Bazen oturarak ve bazen ayakta namaz kihyorum. Gu-
nahlardan bu §ekilde kurtulabilecegimi umuyorum.
Ke§ke ondan kurtulmu§ olaydim."
Hz. AM Divani 141
ve matem tutmak ign."
"Kadinlar yemin ettiklerinde uzun sure bu hal de-
vam etmez. £unku kinah parmaklar ign yemin sbz
konusu degildir."
"Eger sana yumusakhk gbsterirlerse buna kanma.
£unku sana gbsterdikleri bu yakmhgi baskalanna
da gbsterirler."
"Sana yakmhgi oldugu surece satani surmege bak.
Senin yoklugunda mahzun olacagmi zannetme."
"Dediler ki sevgilin senden sana daha yakmdir.
Onun sevgi ve askmdan hayret ig'nde kalmissin."
"Dedim ki temiz ve saf bir su devenin sirtinda ta-
sindigmda deve yurtir; fakat susuz oldugu halde o
sudan igsmez."
"Bazi dostlanni sik sik ve gun asiri ziyaret et ki
sevgin artmis olsun. ?unku muhabbet ancak gidip
gelme ile fazlalasip gogahr."
"Az bir arkadashk daha guzeldir. f^unku sik sik gb-
rusmek ve arkadaslarla dusup kalkmak ister iste-
mez sevginin azalmasma neden olur."
"Tirnaklanni sunnete uygun olarak kes. Sag elin
kugjk parmagindan baslayarak; sonra orta par-
mak, sonra basparmak, sonra kugjk parmagm ya-
nindaki parmak, sonra da §ehadet parmaginm
tirnagmi kes. Sol elde de ayni sirayi takip et."
"Misafire ikramda bulun. Gbreceksin ki sana
142 Hz. AH Divani
ikramda bulunup, comertlik yapanlarla cimrilik
yapip ikramda bulunmayanlardan haber verecek-
tir."
"Eger kusurlu bir insan senden afv dilerse onu
bagisla. (Junku Cenab-i Hakk'm sevab ve mukafat-
lari daha fazladir."
"insanlara daima iyi gbrunmege gah§, onlara lutuf-
la muamele et. Bbylece devran senden uzaklasir
veya cefayi sana dost yapar."
KALBIN HALLERI
Kudretin oldukga temiz kalpli insanlarla olan arka-
da§hgmi artir. Cunku onlardan yardim diledigin
zaman hemen senin yardimma ko$arlar."
"Di§tan bir delil ve haber aramaya luzum ve ihtiya-
cm yoktur. Sende mevcut olan kalbin gizli ofan her
$eyden haber verebilir."
"Kusurlanma bakma; ayiplarimi brt, bir eksikligim
olmu§sa onlan affet diye Allah'a temenni ve ni-
yazda bulunurum."
"Dertlerimin ?oklugundan halktan bir care ara-
dim. Fakat benim feryad, figan ve yakan$lanma
kimsenin cevap verdigini gbrmedim."
"§erik ve ortagi olmayan Allah'a hamd u senalar
olsun ki sabah ve ak§am ona §ukur ve sena etmek
benim adetimdir."
"Yakmhk ve unsiyyeti ile bana teselli verecek kimse
kalmadi. Ger^ek enis ve yakm olan Cenab-i Hakk'la
unsiyyet kurmaktan ise korkuyorum."
"Dogru yolu gbsteren HakTeala'ya ybnelmeyen ve
onun gzdigi yolda yurumeyen bir insana vaizler
etki edip, onun kalbinin hastahgma deva bulamaz-
lar." 20
Bahauddin Nak5bendT Hazretlerine gelerek ondan §ifa
dileyen bir hastaya tovbe ve istigfar etmesini emir bu-
144 Hz. Ali Divani
"Glum sekeratimn korkusunu duyan kimse uzun
uykunun lezzetini duyamaz. £unkii bu dusunce ile
sabahlara kadargbzlerine uyku girmez."
"insan igin bir meselede suphe ve tereddtit mey-
dana gelse ve onu cbzmekte sikmtiya ducar olup
umitsizlige du§se."
"Gbrtinmeyen islerle ilgili bir muskul ve guclugum
oldugu takdirde saglam bir fikirle onu halletmege
gah§inm."
"Tasidigim anlayis ve dusunce kilicmin keskinligi,
suphe perdesini yirttigi gibi, tarz ve bicim elbisesini
de tarumar etmistir."
"Ey oglum insan suretinde nice hayvanlar vardir ki
gbrunurde isitip esyaya baktiklan icin insan zanne-
dilirler. Oysaki bu tur kimselerin, insanhkla ilgileri
yoktur."
"Felek ve devran senin arzu ve isteklerin istikame-
tinde dbndugunde, ona karsi husnu zann besledin.
Kaza ve kader perdesinin arkasmda gizli ve senin
yurmu§lar. Bunun nedenini soranlara §ah-i Nak$ibend:
"Once hasta kendi sihhatine talip olmali ve ondan
sonra Cenab-i Hakk'tan iyilejmesi icin niyazda bulun-
mahdir ki biz de onun duasimn kabulii icin Allah'a
yalvarahm. Kendisinin istemij oldugu $eyin meydana
gelmesi icin once kendisi dua etmelidir. Heniiz hasta-
nin istemedigi bir durumun olmasi icin duanin kabulii
cok uzak bir ihtimaldir," demijtir.
Hz. AM Divani 145
yaratihsindan evvel yazilmis kbtu durumlardan
korkmadm."
"Fakir olan bir insan zengin olacagim diye Limit ve
arzuda bulunur. Zengin ise fakirlik korkusuyla
uzuntu duyar."
"Diismanin bedenindeki bir hastahga ilaci ver,
fakat onun dusmanhgindan emin olma, dost ol-
mayan bir insanla miidaratta bulunmak sana
yarar saglamaz."
"Bir kimsenin isi bittigi zaman ona, ne kapinm
bnunde duran kapicilar ve ne de kilitler engel ola-
maz."
"Erkekler kadmlardan emin olmasinlar. Ayni sekil-
de kadmlar da erkeklerden emin olmasinlar."
"Kisi, gayret ve ?aba ile kendi nefsini korumak
istese de gbzler haindir; onu harama bakmaya
zorlar."
"Dunyaya ve onun islerine yuf olsun. £unku dun-
ya, sadece teessuf ve uzuntu ign yaratilmistir."
"Dunyanin dert ve uzuntuleri bir an olsun eksil-
mez. Hem padisahmdan ve hem de onun emri
altindakilerden sikintilar kalkmaz."
"Gurbete ?ikarak, bnume gelene sordum; Acaba
bu dunyada ger^ekten dogru ve sadik bir dost var
midir?"
"Dediler ki dunyada iki sey yoktur. Birisi kartal
146 Hz. AH Divani
yumurtasi, digeri de ger^ek ve hakiki dost."
"Ey dunyada kedersiz safa ve zevk isteyen kisi,
yokluga mahkum bir seyi istedin, zafere ulasacagi-
ni timit etme."
"§unu iyi bil ki bmrtin olduk^a imtihanlardan ge?e-
ceksin. Hayir ve ser; kolayhk ve gugluklerle smana-
caksm."
"Dunyanm devamh degismekte-oldugunu gbrdum.
Ne htizun ve sevincin ve ne de sikinti ve kederin
devami vardir."
"Bir dostumla olan sbzlesmemi bozma fikri igm-
den ge?se bile kerem ve utanma gibi duygular bu
uygunsuz isi yapmaktan beni ahkoyar."
"Allah'a yemin ederim ki her an bir yakmini veya
arkadasini kaybeden biriyle karsilasinm. Musibete
ugrayanlar o kadar coktur ki nereye ugrarsam
onlara rastlarim, sifa edici cevaplarveririm."
"Eger, zamana kendimi kaptinrsam, dert ve istirap
sahiplerinin sikmtilari her gun huzntimu artirir,
bbylece gam ve kederden hali kalmam."
"Eger ebedT dunyada rahat etmek istiyorsan, uy-
kuyu ve gafleti birak, bir ayagini bzengide tutan
yolcular gibi hareket et."
"Huzur ve mutluluk o kimsenindir evinin bir kbse-
sine cekilerek kapilanni kapamis ve perdesini ^e-
kerek dunya ehliyle olan ilgisini kesmistir."
Hz. AM Divani 147
"Zaman ve gtinler, gbsterisli ve tantanah halleriyle
buyuk isler meydana getiriyor gibi gbrtinurler.
Halbuki akilh insan, iki kotu sonucun dogmasmdan
baska seye §ahit olmaz.
Birincisi zenginin mahni kaybetmesiyle karacigerde
beliren hastahk, ikincisi de dostlardan ayrilmaktan
ottiru beliren tizuntudur."
"Benim huztin ve kederlerimi paylasanlarm tumu
gitti. Geride yalnizhk ve tek basma kalmishgim
kaldi."
"Benim vticudum, yastiga dayanip rahat ve huzur
icinde yatmaktan sakinir. Ctinku bltim geldiginde
korumus oldugum vticudum, topraga bula§arak
kemiklerim gurur."
"Dunya i§leri ile ilgili hususlarda bir sikmtm olduy-
sa tasalanma, ?tinku bu bir mujdedir, arkasinda,
hemen ferahhk vardir."
"Bir bela ve musibete ugrar ve sikmtilara mtibtela
olursan sabir gbster ki arkasinda ferahhk ve rahat-
hk vardir."
"Nice afiyete erisenler, hastahklarmdan sikayetci
oldular. Nice hastalan da gece uykusuzlugu peri-
§an etti."
"Hadiselerin siddetinden dolayi nice insanlar sikm-
ti cektiler. Bazilarinm da korkudan dolayi gbzlerine
uyku girmedi."
"Diinya eger beni mesrur ve mutlu kilarsa ona
148 Hz. AH Divani
sevinmem. £unku hig bir sevingli olay yoktur ki
sonunda iiziintiiye donii§mesin."
"Taziyede bulunduktan sonra herkes kendi i§ ve
gijcune doner. Musibete ugrami§ ki§iyi ate§ler
iginde birakirlar."
"Ge^mis olaylardan dolayi kaza ve kaderi itham
etme. Nefsini ho§ tutmaya cah$ ki i§ler kolayla§-
sin."
"Her sikinti ve tizuntunun surur ve ne§e verici tara-
fi vardir. Sur'atle dbnen gece ve gtinduz gibi gelir
seni bulur."
"Ben ge^mi? bir §ey igin teessuf ederek hasret
Cekmem. Cunku meydana gelmi$ bir i$ ign uzul-
mek bir yarar saglamaz ve giden §ey geri gelmez."
"insani bldtiren bu keskin zehirle dolu bardagi al i£.
Bbylece blumu tatmis olursun."
"Gunluk nzkin az oldugunda sabret. £unkti bir
zaman gelir ki Cenab-i Hakk senin iizerindeki si-
kintilan kaldinr."
"Fakir olan bir ki§inin sabri onu yticeltir. Ba§kasm-
dan bir §ey isteyen kimse ise zelil ve hakir olur."
"Uzun gecelere huztin ve tizuntu sipari§ edilmi$tir.
Ecel guntinun geli§inden evvel hazirhkh ol."
"insanlar, bir^ok aci i§lerle kar$ila§irlar ki, tadi on-
lara karga dblegi otu gibi aci gelir."
"Bir^ok fitneler insanlara byle suratle gelir ki onu
Hz. AM Divani 149
son siralarda, ilk bardakla igerler."
"ister zengin ol ister fakir, hayatin tizuntu ile son
bulur. Zengin de olsan fakir de olsan olup gidecek-
sin."
"Dunyanm tadma zehir kansmistir. Bal yedigini
zannetsen bile ignde zehir vardir."
"Sen bir^ok nimetlerin stikrunu yerine getirmez-
ken Allah, sikmtilarini gidererek seni neselendirir."
"Vakur olan bir^ok kimseler eziyet ve sikmtilan
guler ytizle karsiladilar. Gbnltinu ah ve inlemeden
uzak tutanlar rahat buldular."
"Kizdiran ve insani gazaba getiren sbzlerden kula-
gimi ahkorum. Benzersiz olan yumusakhga iltifat
ederim."
"Nefis, fakir oldugu zaman feryad ve figan eder.
Nefsin fakirligi zenginlikten daha hayirhdir ve onu
sbndurmege ^ahsir."
DOSTLUK-ARKADASLIK
"Kisinin degeri, arkadashk yaptigi insanlarla bl?u-
lur. Esyanm miktanni bl^mek ign nasil bir?ok olgu
ve tarti aletleri varsa, bir kalbin diger bir kalbe
kar§i gbsterdigi sevgi ve muhabbet de, kavusma
aninda belli olur."
"Elimden, olmadan dosttan aynldigim zaman,
hemen bana dusmanhgini Man eder. Yoklugumu
firsat bilerek sbylenir durur. Fakat demez ki aynl-
masi zarurT idi. Bu ayrihk onun elinde olmadan
meydana gelmistir."
"Allah igin sevgi ve dostluk izhar etmeyen bir kisi,
artirma ile satilan bir malda, dellalm, alan varsa
sattim, diyerek o maldan umidini kesmesi gibi sen
de ondan umidini kes."
"Seni istemeyeni ve seninle gbrusmek arzusunda
olmayani sen de isteyip arzu etme. Onun seni bi-
rakip gitmesinden mahzun olma. £unku gbzleri ne
ise kalbindeki hisleri de odur."
"U9 §eye riayet etmeyen bir insanla arkada§ olma
ve bir avug kiile olsa bile onu sat"
"Bunlar dogruluk ve vefa ile mal ve mulkunu co-
mertge dagitmak ve sbylenen bir sirri saklamak-
tir"
"Benim dusmanimla dost olan bir kimse, benim
dusmanimdir. Bana muhabbeti oldugunu sbylese
Hz. AM Divani 151
bile ben ona inanmam. Benim dostuma dostluk
gbstereni ben fazlasiyla sever ve onu dost kabul
ederim."
"Ey benim dtismanimla dost olan kimse, benden
uzak ol. £unku gonuller arasmdaki sirlar birbirin-
den uzaktir."
"Bana muhabbet ve sevgi gbsteren kimseye ben,
bmrumun sonuna kadar sevgi gbsterir, ona safa ve
dostluk meyvesini takdim ederim."
"Beni terk edip yuz ceviren bir insan bununla ye-
tinmeyerek hakkimda kbtuluk yapmaga cahsirsa,
onun dogru yola gelmesi igin Allah'a dua ederim."
"insanin bin tane dost ve arkadasi da olsa ?ok de-
gildir. £unku bir tek du§man bazen insana 50k
gelir. Bin dost ?ok degildir ama bir dusman 50k-
tur."
"Ne yararin ve ne de zararm vardir. Anladim ki
senin varhgin ile yoklugun birbirine esittir. Ne ma-
Imla ye ne de canmla yardimda bulunuyorsun:"
"Mtimkun oldugu kadar ve guctin yettigince insan-
lardan uzak kalmaya ?ahs. Sana kbtulugu dokuna-
cak kimseye yakm olma."
"Sana yaklasmak isteyip selamet ve huzur iginde
olan kimseye sen de yaklas. Razi olmayip senden
uzak kalan kimseden, sen de ilgini kesip uzaklas."
"Bir topluluk ne kadar kuvvetli olursa olsun, gunun
birinde gruplasma ve aynlmalar onu dagitir."
152 Hz. AM Divani
"Haseb ve nesebi bozuk kbtu kimseye iyilik yapar-
san iyiligin zayi olur. Boyle bir sey yapma. £unku
kbtu ruhlu kimse senin iyiliginin kiymetini bilmez."
"Eger iyilik yapmak istiyorsan, iyi insanlara yap ki
miskin, kokusunu salmasi gibi senin de o iyiligin
her tarafa yayilmis olsun."
"Hilim ve yumusakhgi kendine huy edin, insanlarm
eziyyetlerini affet. Yaptigm bu isin mukafatini gb-
rur ve isitirsin."
"Sevdigin zaman haddi asmayarak ve ifrat ile tefri-
te sapmadan sev. £unku ne zaman onunla geki§ip
ayrilacagin belli olmaz."
"Dtismanlik besledigin zamanlarda da ifrata ka?-
ma. Cunku olabilir ki bir gun kendisiyle cekisip
dtisman oldugun kisi ile bansasin."
"Ger^ek kardesin o 'kimsedir ki sidk ve dogrulugu-
nu senden eksik etmez. Kendi nefsine zarari do-
kunsa da faydayi senden ayirmaz."
"Seni perisan eden bir durumu gbrdugtinde he-
men onu duzeltmege ?ahsir. Senin derlenip topar-
lanman igin kendisini feda eder."
"Fazilet ve kerem, iyi huyun eseridir. Yaptigi bir
iyiligi basa kakmak ise kbtu sanatm ta kendisidir."
"Dostunla kurmus oldugun yakmhgi sbzlesmene
aykiri davranarak bozma. £unku bbyle bir davra-
ni§, sevgi ve yakinligm ortadan kalkmasina neden
olur."
Hz. Ali Divani 153
"Gergek sevgiden yoksun olup gorunurde dostlu-
gunu ilan eden kotu kimselerin sohbetinden sa-
kin. £unku iglerinde bir sevgi olmadigi halde di§-
tan seni seviyorlarmis. gibi davranirlar."
"Eger onu hosnut edersen, senin lutuf ve keremi-
ne sevgi besler. Armaganlanni kestigin takdirde
sana zehirleri hazirlar."
"Birbirlerini gbrdtiklerinde dostluk ve sevgilerini
ilan edenler, her nedense ayrildiktan sonra bu
dostluk ve sevgide kusur edip unutmayi tercih
ederler."
"Nice himmet ve gayret sahibi kisiler vardir ki zul-
me asla nza gbstermezler. Guzel ahlak ile alemde
mtimtaz ve bnemli bir yer isgal ederler."
"Akranin olan ve seninle denk gelen, kimselerle
arkadashk; yap. £unku kaybolan bir serefi tekrar
kazanmak cok zordur."
"Muhabbet ve sevgi ehliyle dost ve arkada? ol.
£unku bu tur kimseler kerametlerle kusatilmislar-
dir."
"Hidayetin delilleri yeryuzunde sayisizdir. Gbklerde
de en iyi durumlan bildiren alamet ve nisanlar
vardir."
"Hie bir arkadas yoktur ki insana muvafakat edip
ona yardimci olsun. Bulunan arkadaslarda da sa-
dakat ve dogruluk yoktur."
154 Hz. AH Divani
"Bir kimsenin, sana ihtiyaci kalmasa da yine bir
gun seni hatirlamasi ve seni unutmamasi gerekir.
Gercek dostluk budur."
"Gercek dostum o kimse degildir ki benden usan-
mis, olsun. Kayboldugumda da baskalarmi dost ve
arkadas edinsin."
"Gercek dostum o kimsedir ki ilgisini devam ettirip
sirlarimi saklar-ve benim sikintilarim onun kalbini
de kaplar."
"Ey arkadas ve dost arayan kimse bu-zamanda
senin aradigin dost ve arkadas yoktur."
"Arkadaslarm hepsi zalimdirler. Bu devirdekilerin
hepsinin iki dili, iki yuzu vardir."
"Seninle karsilastigi zaman guler yuz gbsterip te-
bessum edenler, kalplerindeki kotulukleri sakhyor-
lar."
"Gbzlerden bir an kayboldugun zaman sana, iftira-
da, bulunur ve buhtan ederler."
"iste yasadigimiz zaman, iste bu dbnemde yasa-
yanlar. Sevgi ve muhabbetle kendisini kabul ede-
cegin iki can arkadasi yoktur."
"Ey huzur ve selamet bulmak isteyen kimse, bir
koseye cekilip tek basma yasa. Senin yasadigm
cagda kendileriyle unsiyyet ve yakinhk kurulacak
kimseler yoktur."
"Verdigi sbzu tutmak icin mezarlardan daha vefah
Hz. AM Divani 155
bir §ey yoktur. Kadinlann siginacaklan en saglam
hisar, mezarlardir. Mezar ziyaretleri sbzlerin yerine
getirilmesinde buyuk ve sadik yerlerdir."
"Devr-i zaman beni byle bir dosta ismarladi ki hatir
bilmez, gonul tanimaz, isi gucu cefa ve eziyettir."
"Sen dua et, uztintu ?ekme. Umulur ki guruk kalpli-
lerin kalbi duzelmis olsun. £unku bozuk olan bir
derinin bile sepicilik ile duzeldigi gbrulmustur."
"Eger senden yuz ^evirirlerse izzet ve ikramla kar-
sihk ver. Eger senden bir sbz saklarlarsa asla onlar-
dan bir sey sorma."
"Birgoklan dtinya mahni toplamak ion ugrasir di-
dinir. Fakat daha sonra kbtuliik ve sekavet ehli
olan varisleri bu mal ve mulk tizerinde kavga eder-
ler."
"Bazilan bu dtinyadan olup gitmelerine ragmen
biraktiklan eserler sayesinde sanki yasiyorlardir.
Bazilan da hayatta olmalanna ragmen, olulerden
farksizdirlar."
"?oluk cocuguna, sana misafirlige gelmis olanlara
ve gudugunti ifade ederek sikmti idnde bulunan
fakirlere harcamalarda bulunmaktan cekinme.
Bunlar israf sayilmazlar."
"Kendilerine uyulacak iyi insanlar, bu dunyayi bira-
kip obtir dunyaya gittiler. Her isi yerli yerinde gb-
rup kbtulijge engel olanlar dunyalarmi de-
gistirdiler."
156 Hz. Ali Divani
"Dinde §uphe ve tereddtit edenlerle arkadas olma,
onlari terk et. £iinku egri du§unceli olanlar daima
§ijphe cukurunda kaldilar."
"Bir isi if§a etmekten sakin. £unku ayagi sunken
insanm kusurunu sbyledigin zaman onun kin ve
dusmanhgmi kazanirsm."
"Kotulerle arkadashk yapmaktan sakin. Senin ar-
kadaslarm, §erefli insanlarm oglu olan temiz kim-
seler olsun."
"Allah'm nuruna mazhar olan kisiye, meramma
ulasmak ign bntine gkan engeller bir anlam ifade
etmez. Uzun uykuyu birakip uyanik kalmak ona
daha kolaydir."
"Ey nefsime olan eziyetten dolayi bana hucum
edenler ve ey uyanikhk bah^esinde geceleyin yu-
ruyusumu ayiplayanlar."
"Eger ytiksek mertebeler kazanmak istiyorsan ve
bbyle bir niyetin var ise, gurbete ve yolculuga gk-
maga hazirlan ki bes ttirlu yaran vardir."
"Seyahatin bes yaranndan birincisi sikmti ve kede-
rin yok olusuna vesiledir. Rizkm talep edilmesi, ilim
ve terbiye kurallanni bgrenmek ve iyi kisilerle soh-
bet imkanini elde etmek, ancak seyahatla mum-
kun olabilmektedir."
"Denilse ki, gbrtinurde yolculuk ve seyahatin ya-
rarlari var ise de ova ve sahralan asmak, bu esna-
da gesitli sikmtilara, eziyet ve gu^ltiklere kat-
Hz. AM Divani 157
lanmak da vardir. Biz de o zaman deriz ki:"
"Ki§inin vatanindan uzak oldugu halde olup, dun-
yasmi degi§tirmesi, mufsid ve gammazlar arasin-
da kalarak olmesinden daha hayirhdir."
KONU§MA-SOHBET
"Cahil ile sohbet ve arkadashk yapmaktan sakm.
Hem senin ondan uzaklasman ve hem de onun
senden uzaklasmasi ikinizin yarannadir. £unku
birgok akilh ve bilgili insan, cahillerle olan arkadas-
hklari yuztinden yok olup gittiler."
"Dilini sbvmeye ahstirma, tath konus. Aksi takdirde
havlayan kopek gibi dilin durmadan kotuluge ah-
sir."
"Ash ve topragi temiz olmayan bir insanin agzm-
dan guzel ve hosa gidici kelimeler gkmaz
"Erbabiyla oldugu takdirde az sbz guzel bir seydir.
Fakat erbabiyla olsa bile 50k sbz girkin ve kotu-
dur."
"Mecliste vakitsiz sbz sbyleme. Akil igin bir sus
mesabesinde olan susmayi tercih et."
"Kisi kendi dilinin sur<;mesiyle blume ve cezaya
garptinldi. Yoksa ayak stir^mesiyle daragacina
gitmedi."
"Susmakta olan bir insan zillet ve hakarete
muhatab olmaz. £ok konusan ise gesitli surgmeler-
le karsilasir."
"Eger sbz sbyleyenin konusmasi gumus ise, susma-
si yakutlarla suslu incidir."
Hz. AM Divani 159
"Bir meclisle sana sorulmadigi takdirde konusma-
ya baslama. (Junku akilh insanlara gore bbyle ha-
reket etmek grkin kabul edilmi§tir."
"insan sustugu zaman hakkinda daima husnu zann
beslenir. Akh eksik ve ahmak olsa da sustugu ign
ne oldugu bilinmez."
"Mizah ve sakah sozler soylemekten gekin. Qunku
gogu zaman saka ile karisik sozler, sana telafisi
gijf belalar getirir."
"§u sozu hi? bir zaman yalanlama. Zamane insan-
lan ya umduklanna veya korktuklarma ikram ve
iltifat ederler."
"Sana eziyet veren ve seni sikan bir sozu, hi? soy-
lenmemis farz ederek susmayi tercih et. Qunku
senin rahatin bundadir."
"islam dini igin gbzyasi dbkerek agla. f^unku erkan
ve nisanlanni terk edip sartlarmi bir kenara ittin."
21
"islam'm guzide ve se?kin muntesibleri gogup gitti-
ler. Geriye onun gereklerini yerine getirenlerden
TaberT'yi esas alarak Kadi-Mir Huseyin YezidT, bu §iirin
soyle-ni§ sebebini §u olaya baglar: Hazret-i Ali, ibn-i
Mulcem denilen mel'un tarafindan yaralandigi zaman
hayatmdan Limit kesildiginde karde§i Ukeyl bin Ebi
Talib gizlice Muavi-ye'ye giderek ona biat etmi§tir. Bu
olay Hazret-i Ali'ye intikal ettirildiginde aglayarak yuka-
ndaki bu §iiri soylemi5tir.
160 Hz. Ali Divani
50k az ki$i kaldi."
"Buyuk sbzlerden ve buyuk konu$maktan da geki-
nirim. Bbylece tiksindigim bir §eyin cevabini ver-
memi$olurum."
"Akh noksan bir insanm hezeyanlanna cevap verir-
sem ben akil bakimindan ondan daha noksanim
demektir."
Hz. AM Divani 161
SEVGI
"Allah ign olan bir sevgi, saf ve karsihksizdir. Fakat
kotulukler uzerine kurutmu§ bir sevginin sonu
uzuntij, elem ve keder ile biter."
"Eger irki temiz, ash pak olan bir kimse, bir rica ve
minnetle gelip senden bir sey talep ederse, guzel
soz ve agik bir dil ile kendisine cevap ver. Musa-
maha eden, ciddT insanlara yakisir sbzler sbyle."
"Senden bir sey isteyen asil insana, basim ve gb-
zum tizere veririm, diyerek onu hos-tut. Serefli ve
kerem' sahibi insanlarm bvgusunu alan, kazanir."
"Sevgide sakin aldanma. Seven insanin cesitli delil-
leri vardir. Yaninda sevgilisinin gizli durumlarmi
saklamasi getindir."
"Bunlardan birisi naz ve niyazla sevenini imtihan
etmesidir. Sevdigi insanin yaptigi her ise sevinir."
"Hakiki sevginin bir delili de insana sevgilisinin bir
sey vermeyisinin hediye ve ihsan gibi gelmesi; onu
fakir yaptigi zaman, bunu buyuk bir ikram gibi
gbrmesidir."
"Sevmenin delillerinden biri de sevenin daima
uyanik kalmasidir. Ona verilmis olan her seye nza
gbstererek onunla kani olmasidir."
"Sevmenin delillerinden biri de, elbiselerini gikarip
denize girmek ign can atan kisinin duydugu heye-
cani tasimasidir."
162 Hz. Ali Divani
"Sevmenin delillerinden biri de fani olan bu dun-
yaya iltifat ve ragbet etmemesi, gegici olan nimet-
lere gonul baglamamasidir."
"Sevmenin delillerinden biri de mahbubuna mut-
lak itaat etmektir. Onu azarlasa da israrla kendisi-
ne olan sevgisini belirtmektir."
"Sevmenin delillerinden biri de sevgilisine olan
hasretten dolayi, yuztinun sapsari olmasi, iginde
bir sikmti bulunmasidir."
"Sevmenin delillerinden biri de kendisini mesgul
eden buttin §eyleri birakarak sevgilisinin unsiyet ve
yakinhgiyla teselli bulmasidir."
"Sevmenin delillerinden biri de yuztinun hep gul-
mesi, fakat ignde devamh bir arzu ve istek bulun-
masi, §uphe ve vesveseden uzak kalmasidir."
"Sevmenin delillerinden biri de insanlar arasmda
guler yiizlu olmasidir. Fakat i^ten, ^ocugunu kay-
beden bir kadmin mahzun olmasi gibi uzuntij,
duymasidir."
"Sevmenin delillerinden biri de §udur ki: gecele-
yin feryad ve figan ederek aglamasidir. Oylesine
bir feryad ki kimse kendisine nasihat edecek ce-
sareti bulamasin."
"Sevmenin delillerinden biri de dergahma el uzat-
mis ve bir sey isteyenleri sevindirip onlara izzet ve
ikramda bulunmasidir."
"Sevmenin delillerinden biri de uygun olmayan bir
Hz. AM Divani 163
is yaptiginda, akilh insanlardan birinin gbrmesiyle
aglamasidir."
"Sevmenin, delillerinden biri de zor olan isleri ba-
sarmak, ff sebilillah cihad etmek ve benzeri faziletli
isler pesinde kosmaktir."
"Sevmenin delillerinden biri de butun islerini il-
kbnce Allah'a havale ve teslim etmekdir. £unku
adil-i mutak, ancak Allah'tir."
KADER
"Allah Teala'nm bizim durumumuzla ilgili takdiri
igin bir smir gzilemez. Her §eyimize ve her halimi-
ze bakici olan O'dur. Bizim tedbirimizin ustunde
onun takdiri vardir."
"Bu fani aleme ragbet ve iltifat eden elbette felek-
ten §ikayetci olur. £unku safasini geken bir gun
cefasmi da ?eker."
"Korkakhkla ulanma; ileriye atihp gayret gbster-
mede ise mukafat mevcuttun Kurtulmak ign ka-
derden ka?an kimse muvaffak olamaz. Kimse ka-
derden ka^amaz."
"Sikmtilar ve guglukler senin igin bir gun kolay
olacaktir. £unku butun" i§ler Allah'in takdirine
gore olgulup bigilmi^tir."
"Allah'in istemedigi §eyler gelip seni bulmaz. Sana
eri§en §eyler O'nun takdir ettigi ve uygun gordugu
i§lerdir."
"Zamanin olaylan kar§isinda sabret, kimseye
kizginlik gosterme. Levh-i Mahfuz'da yazili olan-
lann di§mda hifbir §ey insanin ba§ina gelmez."
"Allah'in bana takdir ettigi bir §ey, ba§kasina
gitmeyecektir.. Onun \g\n iizulmem."
"Serik ve ortagi olmayan Allah'a hamd u senalar
olsun. Benim kuvvetim yoktur, himmetim de $e-
reften ba§ka bir §ey degildir."
Hz. AM Divani 165
"Takdir edilen bircok §eyler vardir ki gizlice gelir.
insanlar, ondan geldikleri ana kadar da haberdar
olmazlar."
"Ezelde takdir edilmeyen hileyle elde edilemez.
Ancak daha once takdir edilenler meydana gelir."
"Her §ey takdir edildigi zamanda meydana gelir.
Ancak cahil kimseler zahmet ve sikmti cekerler."
"Kuvvetli olan bir kimse kendi cah§ma ve gayretiy-
le muradma eri§emez. Cunku zayif olanlar da ma-
kam sahibi, olurlar."
"Gece uyuyamama hastahgi, vucudumdaki kuvvet
ve takati tuketti. Zayif bedenim adeta bir bastona
dbndu. Egilmi§ bir hale geldi."
"Gercek ashni du§unursen topraklan oldugunu
hemen anlarsm. Aslma tekrar dbnmen gerekecek
ve toprak tabakalarinm altina gireceksin."
"Senin istedigin Mac, yine §endedir. Fakat bunu
anlayamiyorsun. ilacmi aradigm dert de sende
meydana gelmi§tir, ba§kalanndan gelmemijtir.
Fakat buna dikkat etmiyorsun."
"Sihhat kadar kiymetli bir §ey yoktur, onu pahah
zannetme. Sikintiyi da ucuz sayma. r^unku sikmti
ucuz degildir."
"Achga tahammul ve sabir gbster, §i§manhga iltifat
etme. Nice zayif hayvanlar kesilmekten kurtulur-
166 Hz. AH Divani
ken, semiz olanlan bigagin altma yattilar." 22
"Dtinyadaki hastahklarin cogunu gbrdtim. Bu dun-
yada bir^ok hastahga §ahit oldum. Olum anma
kadar bir^ogunun hastahktan kurtulmadigi vaki-
dir."
Zayifhk, islam'da makbul sayilan bir harekettir. ibadet
ve taata engel olan §i§manhk hakkmda imam
§afii,"§i§man insan hig bir zaman felah bulmadi" buyu-
rur. Ozellikle alimlerdeki §i§manhk hig bir zaman mak-
bul sayilmami§tir. HadTs-i §erifte,
"Ciisseli olan ve §i§manhga iltifat eden alime, Allahu
Teala bugz eden" buyurulmu§tur. Hatta sahabilerden
karni bCiyuk birini i§aret eden Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem, "Bu karin ba$kasinda olsaydi senin i(in
daha iyi olurdu," buyurmu§lardir.
Hz. AM Divani 167
GEN£LiK-iHTiYARLIK
"insanlar, bana kan aglatan o iki seyin hakkinm
onda birini dahi yerine getirmezler. Bunlar, dost-
lardan uzak kalmak ve gengligin sona ermesidir."
"Ge^mekte, olan genglik yillarimi dusundukce ag-
ladim, durdum. Keske giden o genglik yillari tekrar
geri dbnebilseydi."
"Eger genglik, satin alman bir sey olsaydi, onu
satandan istedigi fiyattan satin ahrdim."
"Her ne kadar geri gelmesini ve satih almayi te-
menni ettikse de genglik, elden gikip yuksek yerle-
re ve erisilmesi gug makamlara ulasmakta; ona
kavusmak, ancak ebedT alemde mumkun olacak-
tir."
"£ok yigit ve kahraman vardir ki bltimden ?ekin-
meden benim gengligim htikum surmektedir, diye-
rek sabah ve aksam emin bir sekilde yasarlar. Oy-
saki kendilerine kefen bigldigi halde bundan ha-
berleri yoktur."
"Bir kimse altmis senelik bmur surse de yarisi
gece olan bu bmur uykuda gbrulen bir ruya gibi
gegmektedir."
"Omrun yansinm yarisi da gaflet ve bilmezlikle
geger. Bbylece sagi soldan ayirdetmek igin insanin
gucij yoktur."
"Omrun yansinm yansini uge bbldugumuzde, bu-
168 Hz. AH Divani
nun ugte biri ge§itli hirs ve emellerle gegsr. Cahs-
mak ve goluk gocugun nafakasini temin etmek bu
savi ignde bnemli bir yer tutar."
"Omrun geriye kalan kismi ge§itli sikmtilar ve ihti-
yarhkla gegnektedir. Gbgnek ve sefer hazirhgi
yapmak isteyenler bunu bbyle bilmektedirler."
"Omrun uzun olmasmi temenni etmek cehaletten
baska bir sey degildir. Omrun taksimi, agikladigi-
mizgibidir."
"Gunler gegsrken geriye gunahlardan baska bir
sey kalmiyor. Oysaki sen gaflet ignde kalmis. ve
dunya seni Hak'tan ayiran islerle mesgul etmekte-
dir."
"Dunya hayati ile sevinmen gurur ve pismanhktan
baska bir sey degildir. Dunyada ebedi kalmak du-
suncesiyle hareket etmek, bo§ ve anlamsiz bir
davranistir."
"Ahiret tarlasi mesabesinde olan bu dunyada,
azigini temin edince yol hazirhgini yap. isi acele tut
ki gok gegneden blum geliverir."
"Bu dunya, yolculuga gkmak ig'n inilip binilen bir
yerdir. Aksamleyin inen yolcu sabahleyin yolculuga
gkmak ig'n harekete gegsr."
"Ne zamana kadar bu hakikT olmayan ask oyunu-
nun eteklerini tutup gskeceksin. ihtiyarhk geldi ve
genclik, elbiselerini soymak zorunda kaldi."
"Nefsimdeki siddetli arzu atesi, basimda beliren
Hz. AM Divani 169
bltim isaretiyle sbnup gitti, ihtiyarhk yildizi dogun-
ca, zevk ve safa guntim, karanhk geceye dbndu."
"Gen^lik, insandan yuz ^evirdikten sonra yuzdeki
kirmizihk gun-be-gtin sarihga dbnijsur. Basmdaki
killar beyaz olur, bbylece aydmhk olan gtinler, kap-
karanhkolur."
"Basimm tizerinde beyazbaykus yuva yapti (Ba-
simdaki siyah killar bembeyaz oldu.) Bunun uzeri-
ne yuvadan her an kargalar u?up gitmektedir."
"Benim bmur binamm harab oldugunu gbrunce
ziyaretime mi geldin? £unku senin gezdigin yerler
viranelerdir. Sen daima harab olan yerlerde gezer-
sin."
"ihtiyarhk miiezzini basin tistune gikip ytiksek sesle
artik gitmek, zamani geldi, hazirlan diye seslen-
mektedir."
"Olijmun habercisi olan ihtiyarhk gelip gatti. Sa?la-
rim agardi. Fakat bende mevcut olan hirsta bir
degisiklik meydana gelmedi. Suphesiz dtinyaya ait
hirslan yerine getirmek, bu belaya mubtela olan
ki^iye -geng: te olsa sikinti ve eziyet gektirir."
"insanin killarinm beyazlamaya baslamasi, bltim-
den bir isarettir. Yaslanmanin baslangig: tarihidir."
"Senin vucudundaki killann beyazlamaya baslama-
si onlarm blumu demektir. Killann izi tizerinde sen
de blume yuruyeceksin."
"Basmdaki beyaz killari gbrdugunde tedarikini
170 Hz. Ali Divani
yapmaga basla ve hayattan sakinmaya gah§."
"Benim yasayisim hig dtizenli gegebilir mi? Sakah-
ma ihtiyarhk alametleri girdikten sonra onlari bo-
yamak ne isle yarar?"
"dmrtin en guzel gunleri, ihtiyarhktan evvelki
genglik yillandir. Bu gtinler, ayrilmaya baslayinca
insan yokluga mahkum olmus demektir. £unku
gengligin parlak ve guzel gtinleri yukseldigi son
noktadan inmege dogru baslar."
"Dunyanm genis oldugunu farzetsen bile bir gun
bu genislik zevale erip inkiraza (sbnme-zeval) ug-
rar."
"Hos geldin, safa geldin ey ihtiyarhk demleri. Yuru-
yup giden genglik yillarmi Allah'a emanet ettim."
"Gen^lik gunleri, sanki hi? yasanmamis gibi gitti,
ihtiyarhk ise hig zeval bulmayacakmis gibi geldi."
Hz. AM Divani 171
GUNLER
"Bu dunyanin bir gece ve gunduzden ibaret oldu-
gunu gbrmez misin? Tekrar edilmek suretiyle Cu-
martesiden Cumartesiye gelinmekte, bbylece haf-
ta tamamlanmaktadir."
"Gunlerden cumartesi gunu cok guzel bir gundur.
£unku bu gunde avlanmak igin seriatta bir yasak
konulmamistir. Diger gunlere nisbetle cumartesi
gunu daha rahat ve huzurludur."
"Pazar gunu insaata baslamak iyidir. f^unku Hak
Teala o gunde yaraticihk vasfmi gbstermege bas-
lamistir."
"Pazartesi gunu yolculuga cikarsan, arzu ettigin
seyleri cabuk elde edip servet ve bolluga kavusur-
sun. f^unku pazartesi genislik ve bollugu icine alan
bir gundur."
"Hacamat (Vucudun bir yerini yarip tizerine boy-
nuz koyarak kan aldirmak) yapmak isteyenler, sail
gununti tercih etmislerdir. f^unku o gun de kan
akitmak diger gunlere nisbetle yeg tutulmustur."
"ilac almak ve kullanmak isteyenler, carsamba
gununu tercih etmelidirler. f^unku o gunun tedavi-
ye iyi geldigi bilinmektedir."
"Per§embe gununde ihtiyac sahiplerinin istegi
yerine getirilir. Dualari, i§iten Cenab-i Hakk o
giinde arzu ve temennileri kabul ederek onlara
172 Hz. AM Divani
cevap venr.
"Evlilik, dugtin yemekleri ve erkeklerle kadinlarm
gerdege girmeleri cuma guntinde olmaktadir. Bu
ttir i§lerin bbyle bir gunde olmasi daha uygundur."
"Bu ttir ilimlere peygamberler veya onlari izleyen
bilginler vakif olmu§lardir."
"Yildizlar ilmiyle ugra§anlar ve doktorlar bldtikten
sonra tekrar dirilmeyi inkar ettiler. Ben onlara
§unu dedim:"
"Sizin dedikleriniz dogru gkarsa benim bir zararim
olmaz. Fakat benim dediklerim olursa sizler zararh
gkarsiniz."
ECEL-OLUM
"Kesintisiz olarak ebediyyen yasamak hig mumkun
mij? Ruh, blum urgani ile baglanmistir."
"Cisim, blum oklanna hedef olmustur. Mulk ve
dunya hayati degismege ve saltanat, yikilmaya yuz
tutmustur."
"Dunyaya blumu karsilamak igin geldin. Bu dunya-
ya girisin ve geli^in, gkip, gitmen ig'ndir."
"Uzun hayat igin baska bir yol var midir acaba? Ey
yolcu blum ig'n bir degisiklik dusunulemez."
"Olum, ne babayi ve ne de gocugu ahkoyamaz.
Oyle bir yoldur ki burada herkes ister istemez yu-
rumek zorundadir. Allah'tan ba§ka higbir §ey baki
degildir."
"Cenab-i Hakk tarafma gitmekten ba§ka bir yer
yoktur. Herkes ig'n bu yolda yurumek mukadder
olmustur."
"Alemlerin yaratilmasma neden olan Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem vefat ettigine ve umme-
ti de devamh kalmadigma gore herkes blecektir.
Onlardan once de kimsenin baki kalmasi temin
edilmemistir."
"Olumden kacmak ig'n iki gunu tercih etmek zo-
rundayim. Birisi o gunde blum takdir edilmemistir.
Digeri de blum gunudur."
174 Hz. AH Divani
"Olumumun takdir edilmedigi gtinden korkum
yoktur. Olumumun takdir edildigi gunde ise korku,
ka?ma ve kurtulma mumkun degildir."
"Elinde hayir islemek igin firsat varken, sakm yar-
ma birakayim diye geciktirme. £unku yarm geldi-
ginde belki de sen bbur dunyaya gideceksin. Olu-
mun ne zaman gelecegi belli degildir." {U5 pey-
gamber bile ansizm vefat etmisjerdir.)
"Olum haktir, herkes bu §erbetten i^ecektir. Oy-
leyse sana dogru hizh adimlarla gelen blume karsi-
hk, sen de hayirh isleri yapmakta acele et!"
"Olum oklari hi? bir zaman hata etmezler, daima
hedeflerine vanrlar. Bugun isabet etmediyse yarm
mutlaka isabet edecektir."
"Dunyada ebediyyen kalmak arzusunda iken sana
blum disinin keskin olan tarafi gbrunmege basladi.
Oysaki sen blumden gafil ve habersizce yasiyor-
sun."
"Ey dunya pesinde kosan kisi, senin tasavvurlarm
anlamsizdir. Cunku arzu ve emellerin sonsuz oldu-
gunu zannediyorsun. Halbuki insani blduren olCJ-
mun oklari gizlidir. Kime ybnelirse hemen bldurur.
Onlardan kurtulmak veya bir anhk gecikme ile
daha sonra cekebileceklerini dusunmek bosuna-
dir."
"Ey zamana hukmederek vakit ge^iren kisi, blum
yavas yavas sana dogru yaklasmakta ve blum, vak-
Hz. AM Divani 175
ti gelmis bulunmaktadir."
"Dtinyada yasayan ve hayat surenlerin aldanma-
sindan ve blumun verdigi sogukluktan daha deh-
setli ve urkutucu bir sey gbrmedim. Her iki durum
da belli duzenin son noktalandir."
"Bir insanm akraba ve dostlanna blum geldiginde,
aglamalarma hayret ederim. Musibete ugramis
insanm feryat ve figan etmesi tuhaf bir seydir."
"Akrabalanma ait bir bina bnunden ge^tigimde,
eskiden yasamislarin higbir izine rastlamam. Sanki
onlari susmus gibi gbrurum."
"Olum vakti geldiginde, korunmak igin giyilen zirh
ve benzeri elbiselerin insana ne yarari vardir? Bun-
lar, kisiyi blumden koruyamazlar."
"Olum, cok tuhaf bir seymis gibi cahilcesine bagi-
nrlar. Aglayarak ve yaka pa?a yirtarak feryad eder-
ler."
Cenab-i Hakk, butun insanlan blum hususunda esit
kilmistir. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
Efendimiz, diger peygamberlerden ustiin iken
bliim aninda eceli geciktirilmedi."
"Gbrunurde blum, sekil bir ayrihk gibi ise de
Hakk'a kavusma araci oldugundan uyanik insanlar
blume karsi bir arzu ve istiyak duyarlar."
"Gaflet perdesinin arkasma gizlenerek, ilahi emir-
leri yerine getirmekten cekindin. Fakat yakinda
senin ruhunu almak ign byle bir elg (Azrail) ge-
176 Hz. Ali Divani
lecektir ki gaflet perdesi ona mani olamayacaktir."
"Ekin, biglmek zamanina eristi, onu tarlada birak-
mak mumkun -degildir. Ekini bi^mek gerekir."
"Humma hastaligmin siddetine kapilanlarm hep-
sinde ayni isaret ve delil vardir ki sonunda blume
dugar olurlar."
"Senin bekgilerin ve nbbet tutan koruyucularm
olsa bile blumden hig bir zaman emin olma. £unku
blum bir gbz agip kapayincaya veya bir nefes alm-
caya kadar yakmdir."
"Olum oklarinm daima hazir vaziyette bekledikle-
rini bilmelisin. Zirh ve kalkanla korunanlara bile
hemen ulasiverir."
"Olum ansizm ve sen hig farkina varmadan gelir.
Mezar ise, islemis bldiigun seylerin bir sandigi
gibidir."
"Gaflet ve bilmezlik ignde iken ecel gelip seni bu-
lur. Sen hig -farkina varmadan blum sana yaklas-
mis olur."
"izzette oldugum zamanlarda blumu anmadim.
Oysaki blum, her azizi zillet ignde birakir."
"Senden sonra geriye kalan konustugun ve sbyle-
digin sbzlerdir. Hayirh ve yararh olan seyleri sbyle
ki bunlar senin hayirla, anilmana vesile olsun."
(Hz. Omer radiyallahu anh'a) "Sana bassaghgi di-
lemem hayattan emin ve ona guvendigim ig'n,
Hz. AM Divani 177
degil dinin bir stinneti oldugu igindir."
"Kendisine bas saghgi dilenen kimse dtinyada
blenden sonra baki degildir. Bir zaman sonra ken-
disi de blur."
"Mai ve mulklerimizi mirasglar igin toplamaktayiz.
Evlerimizi de devran yiksm diye insa etmekteyiz."
"Yerytizunde bir^ok §ehirler yapildi. Fakat ?ok
ge^meden harap oldular, ahalileri de olup gittiler."
"Eger bldtikten sonra bylece kalsaydik bltim herke-
sin rahat ettigi bir sey olurdu."
"Fakat bldtikten sonra tekrar diriliriz. Kiyamet gu-
nunde her seyden sorguya gekiliriz."
"Keske annem beni dogurmasaydi veyahut devam-
h olarak ?ocuk kalsaydim. Keske bir ot olsaydim,
beni hayvanlar (kuzu ve geyiklerin yavrusu) yesey-
di."
178 Hz. AM Divani
ZAMAN-DEVRAN
"Gunlerden hangi gun gbsterilebilir iginde tuhaf
olaylann cereyan etmedigi anlar bulunsun."
"Zamanm toprak ba§ma olsun. £unku byle bir de-
virdeyiz ki hak ve hukuka riayet edilmez, isyandan
ba§ka bir §ey ortahkta gbrunmuyor."
"Devrandan merhem isteyip yarasini iyile$tirmege
gali^an ikisi, tedavi yaptigini zannediyor. Halbuki
bilmez ki, yara ustune yara a?mi§tir."
"Gel bir daha evlenmemek uzere u? talak ile $u
devran gelinini bo$a. Vefasiz olanmi terk edip vefa-
h bir sevgili aramaya ?ah§."
"Bundan evvelki bmrunun ge?tigine, gelecek gtin-
lerini mukayese edersen, bo§ i§lerle vakit tuketti-
ginden haberdar olursun. En buyuk ve adil §ahit
budur. Ders almayip ta evvelki durumun uzere
devam edersen, byle bir sabaha gkarsin ki senin
aksine §ehadet edecektir."
"Gegen gunler hakkinda, nefsini su?larsan, yaran
yine sana olur. Hi? olmazsa ge?mi§in kazasmi
yapmakla (hatirlamakla), yaralann geri doner.
Qunku ge?en gun hi? bir zaman geri gelmez."
"Zaman, beni gam ve sikintiya ugratirsa uzulmem,
sabrederim. £unkii hi? bir sikinti ve gugluk sonsuz
degildir, gug olan bir gun kolayla§abilir."
"Devran beni gamh ve kederli kildiysa sevinmemi
Hz. AM Divani 179
de temin edecektir. Cunku her guclukten sonra
mutlaka bir kolayhk ve ferahhklardir."
"Geceler, selamet ve huzur tizere gecip giderken,
tehlikelerden salim olup gurur duydun. Oysaki
gecelerin safhgi yanmda bulanikhgi da mukadder-
dir. Degismekte olan bu alem dbnme tizerine ku-
rulmustur."
"Bazilan gecmis. zamani kmayarak onu kotulerler.
Halbuki gecmi§te degisjklik yoktur. Her §eydeki
degisjklik belli bir kural uzere peyderpey mey-
dana gelmektedir."
"Gecelerin yeniden dbnmekte oldugunu gbrmez
misin? Gunduzlerin de gecelerin arkasmdan geldi-
gini farketmez misin?"
"Devr-T zamana kbttiluk isnad ederek onu ayipla-
yan zalime de ki, zamani kbtuleme. Zamana sitem
etmekle kotulugu kendi elinle kazandm."
"Bircok kimseler vardir ki dunyalan genis, ucsuz
bucaksizdir. Fakat dtinyadan sonra gelen ahiretleri
berbattir."
"izleri belli olmayan mezar sakinlerine selam ve
esenlikler olsun. Sanki bu dunya-bezminde hie
oturup kalkmamislar.".
"Onlar sanki bu dunyanm soguk suyunu icmemis-
ler ve sanki yiyeceklerin yas ve kurusuna el deg-
dirmemislerdir."
"Kisinin uykusu uyanikhgmdan iyidir. Kisi uyandi-
180 Hz. AH Divani
gmda §er ve kbttiluk yapacaktir. Oysaki hayir ve
§erleri kaydeden melekler, buna razi degildirler.
Zamanm olaylan insanlara ders verir."
"Her yeni olan seyin sonu eskimektir. Dunyaya
gelmek ebedi aleme gitmek igindir."
"Hangi toplantidir ki dagilmaya mahkum olmasin.
Bir araya gelip toplananlar guntin birinde ayrilma-
ya mecburdurlar."
"Hangi yanktir ki guntin birinde birlesmemis. ol-
sun? Ayrilma ve dagilmalar, bir gun o yangi bir
araya getirecektir."
"Bir i§ten yararlanan kimsenin sonuna kadar on-
dan fayda gorup, yararlandigi goriilmus. miidiir?"
"Ey zamanm sikintilanni ve musibetlerini seyreden
kisi, sunu iyi bil ki devranin degi§meyen bir huyu
ve kanunu vardir."
"Devranin kbtuluklerinden sakmmak igin insana
duydugu §eyler kafidir, demijler."
"Talih ve bahti kendisine yaver olmayan insanm bir
isle ugrasmasi blumu demektir. Hareket gbster-
mesi, ?abalamasinm hig bir yarari yoktur."
"Olum vakti geldiginde bu dunyadan gogup gidene
sor ki ey padisah, hani senin askerlerin, develerin
ve etrafmdaki servetin?"
"O padisaha sor ki guglu ve kuvvetli insanlar ile
topluluklarm anahtarlanni taniyamadiklan o hazi-
Hz. AM Divani 181
nelerin simdi nerededir?"
"Nerede o hizmetgler ki senin hizmetinde idiler?
Nerede basina gegrdigin tolgalar, keskin demir ve
savas aletleri?"
"Nerededir binmis oldugun cins cins atlar, hizme-
tindeki ufaklar? K1I15, kargi ve ince yapih mizrakla-
rin? Butun bunlar simdilik yoktur."
"Nerede padisahin ihtiyaglanni yerine getirenler?
Sjmdi yere du^tugu zaman onun ihtiyaglanni yeri-
ne getiremiyorlar."
"Nerede dalga halinde saldinya ge^en bahadirlar?
Nerede devleti himaye eden ve koruyanlar?"
"Nerede ok atanlar? Oltim oklari sana gelip ulasti-
gmda bunlar meharet ve beceriklikleriyle bu oklara
engel olmazlar mi?"
"Butun bunlar blume devrana engel olamazlar.
Ecel geldiginde bunlarm hig birisi seni blumden
kurtaramazlar."
"Vermis olsan bile rusvet seni blumden kurtara-
maz. Hile ve kurnazhkla da blumden kurtulamaz-
sm."
"Bunlarm hig birisinin sana yardim ve menfaatleri
dokunmadi. Olum anmda bir padisah, benim hayat
yakami blumun pen^esine teslim ettiniz, sizin bu
durumunuz ne grkindir, diye feryad eder."
"Senin mezanni kimse sormaz. Hatta mezan ziya-
182 Hz. Ali Divani
ret etmek bile kimsenin akhna gelmez."
"Seni tamamen unutarak artik anmaz oldular.
Onlarin yegane me$galesi senin mal ve mulkunu
dagitmaktir."
"Senin oturdugun kb§kun ne su?u vardir ki bir
yakinhk ve unsiyet vermiyor. Onceden gelip giden-
ler insana bir korku veriyor."
"Bir mulke hakim olsan bile hi? bir zaman blumu
inkar etme. £ijnku bltim ve korku sana diz goktu-
rur."
"insanlarm kar§ila§tiklan fitneler ?ogu zaman igle-
rinde adaletle davranan kimseler sayesinde berta-
raf edilir."
"Hayat uyku ile uyanikhk arasinda cereyan etmek-
tedir. Sadece bir gece ile gtinduzden ibarettir."
"Bir topluluk ya§arken ba§ka bir topluluk blmekte-
dir. £unku zaman hukmunu icra etmekte, sitem
etmege luzum yoktur."
"Ben devrani anne ile babaya benzetirim. Hig kim-
se tarn anlamiyla ne§eli olamaz ve bir gununti ne§e
ignde gegremez. Bir gunu sevin^le gegrirse arka-
sindan huztin ve tizuntu gelir."
"Dunyadaki ya§ayi§i oven ve medheden olursa
bmre yemin ederim ki 50k ge^meden onu yerecek-
tir."
"Dunyaya ybnelirsen fitnelerle kar§ila§irsm, ondan
Hz. AM Divani 183
yuz cevirirsen gam ve tizuntuler bulursun."
"Nerede bmur surup ya§ayanlar ve onlarin etra-
finda bulunanlar? Hepsi yok olup gittiler. Baki ka-
lan sadece Cenab-i Hakk'tir."
"Ya§amakta olan bir gene gelecekte ne ile kar§ila-
§acagini ve ba§ina ne tiir bir felaket gelecegini
bilemez."
"Eger zaman sana vefasizhk gbsterirse sabret ve
Cenab-i Hakk'a en iyi kelimelerle hamdet. Gayen
ona sukretmek olsun."
"Dtinyada insanm daima kolayhkla vakit gecirmesi
sbz konusu degildir. i§ler hem kolay ve hem de
zordur. Sikmtilar yanmda ne§e ve mutluluk da
vardir."
"Sikmti ve eziyet yurdunda rahat ve huzuru arama.
Olmasi mumkijn olmayan bir §eyi arzu edenler
zararh gkarlar."
"Ruzgann dogru eserse onun kiymetini bil. Her
hafakan ve sikintmm arkasinda sukunet vardir."
"Sana bir iyilik yapildigi zaman ondan gafil olma.
Sukunetin ne zaman gelecegini bilemezsin."
"Zaman degi$iklige ugradi. Fakat bilmezler ki ben
insanlann buytik addettikleri i§lerin tistesinden
gelirim."
"Dunya icindekilerle birlikte her gun iki kerre degi-
§iklige ugrar. Onlari gtinde iki kerre dbnderir."
184 Hz. Ali Divani
"Gunes, bgleye kadar bir yere gelmek icin seyre-
der. Zevalden sonra ise dagilmaya yuz tutar."
"Nerede insanlara zultim ve hakaret eden padisah-
lar? Onlari bugtin bltim bardagi ile igirmi§lerdir."
"Ki§i, emelleri toplayip onlarin pesinden kosar,
devran ise ahp dagitir. Nefesler onlari yayarken
bltim onlari katlar."
"Hayret edilen bir seydir ki bazi zamanlanmiz yu-
celik, bazi zamanlar da rezaletle gecmektedir. Za-
man, beni belaya ilistirdi."
"Zamanm hali tuhaftir. Yticeltmesi bile bir bela
olup ihsanlan aglatir. Bir belaya mubtela oldu-
gumda aglarim fakat daha agirini gbrunce de bir
evvelkinin bitmesine aglarim."
"Nice gticluklerden sonra kolayhklar meydana
geldi. Gamh ve kederli 'kimselerin kalbi ferahhk
buldu."
"Nice isler vardir ki sabahleyin (baslangicta) kbtu-
lijge giderken, aksamleyin (sonucta) nese ve sevin-
ce dbnustir."
"Zamani deneyen insan hie korkmaz. Ctinku bilir ki
dtinyada o iki sey meydana gelir. Hayir ve serrin
Allah'tan geldigine inananlar, ona teslim olup dog-
ru yolda, yurtimege gayret sarf ederler."
"§iddetli bir korku rengimi degistirirse, buna pek
de sasmayin. Ctinku uzun muddettir bana sikmtilar
musallat olmustur."
Hz. AM Divani 185
"Susuz kimselere su verip onlan iciren cesme,
ayni sekilde uzattigi su ile susuzlan miitekeddir
ederek, onlara bulanikhgi verir."
"Herhangi bir noksanhk bulunmadigi halde kisinin
kisa gorusudijr ki bazi §eyleri secmekte, bbylece
kendi nefsini gugsuz ve takatsiz zannederek isleri
halletmekten cekinmektedir."
"Her kisi kendi kabiliyet ve gijcune gore bu dtinya-
ya gelir. Kimisi Hakkin nzasini talep ederek iyilik
yapanlardan olur, kimisi de dogru yoldan, sapip
munkir ehli olur."
"Nice melik ve hukumdarlar, korunmak maksadiy-
la dag baslarmdaki kalelere sigmdilar. Fakat onlan
kusatanlara maglup olup o kaleler kendilerine
yarar saglamadi."
"Sigmdiklari ytiksek yerlerden inmek zorunda kal-
dilar. Umitsizlik icinde mezarlara dogru yurudu-
ler."
"Mezara defnedildikten sonra birisi onlara ytiksek
sesle bagirdi. Nerede tahtiniz, taciniz ve suslu elbi-
seleriniz."
"Nerede cibinliklerle ortulup korunan o guzel yuz-
ler? Gece ve gunduz bir zarar gelmesin diye sakla-
nan bedenler?"
"Nazh ve nimetlerle beslenip gidenlerin ahvalini
soranlara mezar en guzel cevabi verir. O guzelim
yuzler uzerinde simdi kurtlar dolasmaktadirlar."
186 Hz. AH Divani
"Buradaki yiyecek ve i^ecekleri uzun surer. Sabah
aksam tekrarlanan bu yemek ve i?mek durmadan
devam etmektedir."
"Saymaga kalkisirsak 50k olduklanni gbrdugumtiz
kardesler, sikinti ve zamanm hadiseleri karsismda
azdirlar."
BELA-MUSIBET
"Dunyada zararsiz bir menfaat elde etmen mum-
kun mudur? (Junku alem, hem menfaat ve hem de
zarar ign yaratilmi§tir."
"Eger bir bela ve musibetle karsilasirsam, oylesine
kati bir sabir ve tahammul gbstermeliyim ki, go-
renler bana, mermerden daha kuvvetlidir desin-
ler."
"Tecrube ile bilinmi§tir ki dunyanin nimetleri ve de
musibetleri devamh degildir. £ok neselenmek veya
eziyetler karsismda uzulmek, akilh insanlarm i§i
degildir."
"Dunyanin, insanm basma getirdigi bela ve musi-
betler tuhaf karsilanmaktadir. Bence insanlarm bu
konudaki gaflet ve saskinhklan daha da tuhaftir."
"Bela ve musibetler son haddine ulastiklannda,
ruhlar eriyerek nihayet bulur."
"Eger dunya, ehlinden sakinirsan onlar seninle
bansmak isterler, eger onlara meyledip yakmhk
kurarsan, seninle cekisip dusmanhk beslerler."
"Ey benim dostum, bu dunyada insanm basma
gelen musibetlerin higbirisi devamh degildir. Al-
lah'a yemin ederim ki hepsinin bir sonu vardir."
"Eger bir bela ve musibet senin basma gelirse ve
ayagm surgerse, sbz ve fiil ile sikayette bulunma.
Sabretmesini bil."
188 Hz. AH Divani
"Siddetler ve musibetler son bulup ruhlar, beden-
den gkma mertebesine vardiginda sabir dahi
mumkun olmasa bbyle bir anda Cenab-i Hakk'm
nusret, yardim ve zaferi zuhur eder."
"Nice insanlar aksamleyin safa ve rahathk icinde
iken, seherleri bela ve musibetle son bulur."
"Sana bir bela ve musibet geldiginde feryat ve
figana baslama, sabret. £unku darhk zamanindan
sonra genislik vardir. Bu da ancak sabirla elde edi-
lir."
"Eger kerem sahibi olan bir insana musibet gelirse,
hemen sikayet etmege baslama. Hasta olsa bile
hastahgini belli etmez."
"inen bela ve musibetler, insana birer derstir. Bun-
lardan ibret alarak ve tecrube kazanarak daha
buytik belalardan zarar gbrmemesi icin, elini ve
etegini arzu ve isteklerden cekmesi gerekir."
"Eger geceleyin ibadet etmek icin ayrilan muayyen
zamanlann ibadeti ve oruc tutanlarm orucu olma-
saydi."
"Bir seher vakti uzerinde yasadiginiz yer sarsihr ve
siz yerin altina girerdiniz, £unku sizler kotu bir
topluluk olup itaat etmiyorsunuz."
SABIR
"Zamanla tecrube kazandim ki, sabir ve tahammu-
lun en buyuk mukafati ki^inin sihhat ve afiyet icin-
de bulunmasidir."
"Bir is hususunda ciddi olarak sabir gbsterip zafere
erismeyen insan 50k azdir. £unku sabrm sonu za-
ferdir."
"Birazcik sabret. £unku her gudukten sonra kolay-
hk vardir. Her isin belli bir zaman ve sonucu var-
dir."
"Dunyanm ozellik ve vasiflanni, iyi ve kotu ybnleri-
ni bilen akilh ve tedbirli kisi, bir hiyanetle karsi
karsiya gelirse sabretmesini bilir. £unku sabir ve
rizanm insana hainlik ettigi gbrulmemistir."
"Hayirh bir is idn nefsini zorlamaya gali|, acizlik
gbsterip yerinde oturma. Hur olan insanlara higbir
zaman acizlik mazeret -olmaz."
"Nice kerem sahibi insanlar vardir ki baslarmdan
cesitli musibetler gecmis, fakat sabretmek suretiy-
le bu bela ve musibetleri atlatmislardir."
"Zamanm olaylan karsisinda sikihp sabirsizhk gbs-
terme. f^unku ki§inin olaylar karsisinda, acizlik
izhar etmesi onu sabirsiz yapar."
"Sabir, arzu ve temenni edilen seylerin anahtandir.
Her turlu hayir, sabirla meydana gelir."
190 Hz. AH Divani
"Geceler, uzasa da sabret, gunku gun dogmadan
neler dogar. Nice serkes atlar sabir sayesinde in-
sana itaat ettiler."
"Bircoklan sabir ile arzulanna kavustular. insan,
"Nerede" ve "C^ok uzaktir" dememeli."
"§iddetli bir sikmti basina geldiginde ondan nefret
edip cekinme. (Junku olaylar devam etmez, arka-
sindan hemen ferahlikgbrunur."
"Ey topluluklar, hicbir zaman gurbete ragbet ve
iltifat gbstermeyin. ^unku insan yasadigi muddet-
ce gurbette gezen bir garipten farkh degildir."
"Ruzgann huyunu ve maksadini bilen kimse, her
belaya karsi sabir gbsterir, §ikayetinde ise sacma-
lamaz."
Hz. AM Divani 191
UMIT
"Zamanm cesitli renkleri vardir. Sabah aksam
durmadan degismektedir. Akmakta olan kan bu-
nun arasmda yol bulur."
"Ciplak kisi giyim ve elbise ile sevinir, bunlara ka-
vusmayi temenni eder. Zelil olan ve zulme ugrayan
kisi de zafere ulasmayi ve yardim gormeyi ister."
"Umulur ki kirilan bir kemigi Cenab-i Hakk lutfuyla
tekrar iyilestirsin. Merhamet ve lutfuyla, kirilan
yerin kaynasmasmi saglasin."
"Ben olumu her ne kadar yakm bir sey olarak bil-
dimse de, umidim ondan daha uzundur."
"Allah Teala'nm lutfundan umit kesilmez; Umulur
ki insani ba§anh kilsm. Sen O'nun rahmetinden
umidini kesme, gunku gug olani-kolay yapmak
onun igin zor degildir."
"istemi§ oldugun bir makami elde edemedinse,
gece karanhgim veya yaz sicakhgmi tercih ederek
nefsini zorlamaya <;ali§."
"Gece yuruyiJ5u ve uykusuzlugunun verdigi sikinti-
lara kar§i sabir gbster. Himmet sahibi isen, gece ve
gunduz ihtiyac duydugun §eyleri iste."
"Istirap cekme, istegine kavu$madinsa acizlik gbs-
terme. Cunku bu takdirde muradina ermek icin
elde edecegin zafer ve bapri acizlik ile istirap ara-
smda yokolurgider."
192 Hz. AH Divani
"Dunyada yasadigm mtiddet^e saadet ve mutluluk
umidinden uzaksm. Oldtigun zaman ise gidecegin
yer cehennemden baska yer degildir."
"Allah'a dayan ve gtiven, O'nun nzasini almaya
gah§. Kendisine uyulan ve kendisinden bir seyler
Limit edilen, ancak Cenab-i Hakk'tir."
"isledigim iyi isler dolayisiyla ben Cenab-i Hakk'in
magfiretini talep etmiyorum. Benim umidim ancak
O'nun rahmet ve magfiretidir. Rahmet edenlerin
en merhametlisi olan Allah, beni bos cevirmeye-
cektir."
"Ey gunahlara bulasmis insan ye'se dusup umitsiz
olma. £unku her §eyi yaratan Cenab-i Hakk'in bir
ismi de Rauf (fazlasiyla merhamet eden) dur."
"Hazirhgini yapmadan ve yol azigini tedarik etme-
den sakin gbc etme. £unku cikacagm seyahat faz-
lasiyla korkuludur."
"Ey haksizhk ederek sue ve gtinah isleyen, fakat
sonradan bu su^unu itiraf ederek pismanhk duyan
kimse."
"Allah'm su sbzu ile mujdelenmissin, nese ve surtir
duy. "Habibim o kufredenlere soyle ki eger sana
du§manliktan vazgegerlerse gegmi$ gunahlan
yarhganacaktir." (Enfal, 38).
"Eger ihtiyati se^erek tedbirini ona gore alsaydi,
sabrin bela aninda gerekli oldugunu bilecekti."
Hz. Ali Divani 193
"Bir gun sikinti ve eziyetlerle kar§ila§irsan sabirsiz-
hk gbsterme. ^unku rahathk gbrecegin gunler uzun
olabilir."
"Her nefis blumden korksa da emel ve istekler onu
kuvvetlendirip ayakta tutar."
"Umitsiz olma ve Allah'in rahmetinden ye'se du§-
me. £unku umitsizlik kufurdtir. £ok ge^meden
umulur ki Cenab-i Hakk seni zengin yapsin."
"i$leri kolay gbr ki rahata kavu§asin. £unku kolay
gbrulen her §ey mutlaka kolayla§ir."
194 Hz. Ali Divani
DUNYA VESEVGISI
"Ey dunya! £ok sikinti ve eziyet cektiriyorsun. Aci-
larm az olmadigi gibi, cok mal sahibi olanlara da
zarar verdin."
"Seni tatmak igin ugra§anlarm hig biri tarn tat ala-
madi. Ancak §irk, pislik ve inkarla kar^ila^tilar."
"Dunyada uzun kalacagini zannetme. Gece karan-
hgi bastiginda acaba sabaha cikacak mism?"
"Sihhati yerinde plan nice kimseler, hastahga yaka-
lanmadan olup gittiler. Bunun yaninda hastalan-
diktan sonra iyile§ip cok ya§ayanlar da az degildir."
"Cenab-i Hakk'in gbrevlendirdigi bir melek vardir
kT, hergtin §u sbzu tekrarlar: "olmek ifin dogun,
ha rap olmasi icin yapin."
"Dunya hazinesindeki sevgi ve vefa cevheri tuken-
di. Dogruluk ve sadakat azaldi, umitlerimiz yok
olup gitti."
"Dunyada hie bir nimet ebedT degildir. Kimseye
devamh olarak bir nimetin verildigi gbrulmemi§tir.
Bunun gibi elem ve keder de gecicidir."
"Dunya ile ilgili bir i§i isteyip onu elde etmek icin
ugra$an ki§i, yolunda ge§itli yoku§ ve ini§lerle kar-
§ila$ir. Arzuya kavu§mak icin yukseklik yaninda
alcakhk, izzet yaninda zillet vardir."
"Dunya hayatmm gereklerinden biri olan gecinme,
Hz. AM Divani 195
Limit ve arzu ve elde edilen bir sey degildir. Bunun-
la beraber rizkmi isteyenlerle birlikte sen de kovani
sahver."
"Rizk igin sahverilen kova, gbrunmeyen bir hazine
mesabesinde olan kuyuya inip, sana bir gun murat
suyunu dolduracaktir. Siyah camurla kansjk da
olsa sana biraz su gkaracaktm"
"Bu dunya kbtti huylu, hain, hile-baz ve gaddardir.
Kim onu nikahlamaya kalkisirsa korkmadan ve
acima hissini duymadan hile yoluna saparak onu
aldatir."
"Dunya, arzu ve istegini yerine getirince ve mera-
mina kavusan insandan yuz gevirir. Baska bir kim-
senin cilvelerine istiha duyar."
"Ey dunyaya asik ve onun kbtCi gbrunusune talip
olan kisi! §unu 50k iyi bil ki, onun teveccuhu sana
degil, baskasmadir. Dunya, senden yuz ?evirip
arkasini dbnunce, daha evvel ona gbsterdigin sev-
gi, alaka ve temayulun bosuna oldugunu bilir, pis-
manhk duyarsin. Fakat o zaman da is isten ge^mis
olur."
"Dunyadan sakm. f^unku o isret, zevk ve safa yeri
degildir. Oyle gbrunse de ashnda aldaticidir. Fani
ve yokluga mahkum olan yerde edebT ve kahci olan
seyleri aramak, bosunadir."
"Dunyanm safhgi ve an gbrunmesi sikinti ve izti-
rapla kansmis vaziyettedir. Asayis ve huzuru ise
196 Hz. AH Divani
mihnete baglanmistir. Boyle olan bir yerin eninde
sonunda eski haline dbnecegi §uphesizdir."
"Dtinya, daima iki durumda bulunur. Birincisi:
§iddet ve sikmtilar yaninda, bolluk ve ferahhgin
olmasi. Jkincisi de: Kuyuya sahverilen kova gibi
dtinyadaki nimet ve eziyetlerin, pesi sira gelmesi-
dir."
"Gbrebilen kimseler ign dtinya, devamh degisen
murdar bir ceset, bir hayvan lesi gibidir. Kbpekler
onu her tarafa cekmege cahsirlar."
"Bu dtinya, zehir safari bir yilana benzer. Her ne
kadar yumusak gbrtinmekle ve ona yapisanlarda
bir hafiflik hissedilmekte ise de ashnda byle degil-
dir,"
"Bir^ok dtinya isini halletmekte zorluk cektim.
Fakat bana kolaylastmldiginda onu rahathkla ?bz-
mege gah§tim."
"Bu dtinya fanidir, devamlihk ve ebedtlikten nasi-
bini almamistir. Bir brumcek tarafmdan yapilmis
aga benzer."
"Dunyada gedmini temin edecek kadar bir azik
sana kafidir. £ok ge^meden gb^eceksin. £unku
"Yeryuzunde mevcut olan her sey gegicidir" diye
bir sbz vardir."
"Dtinya, guzelligi dillere destan Sebine 23 sekline
Sebine, Araplardan. Amir Cemhi'nin kizmin adidir.
Hz. AM Divani 197
girerek benim yanima geldi. Bbylece beni aldat-
mak istedi."
"Ona dedim ki benden ba§ka kimi kandinrsan
kandir. £unku ben dunyadan etegimi fekmisim
ve diinyaya kanacak kadar cahil degilim."
"Benim dunya ile bir ili§kim yoktur. £unkii Al-
lah'm sevgilisi Hazret-i Muhammed dunyayi bira-
karak fakirligi tercih etti."
Leyla ve §irin gibi guzelligi dillere destan oldugundan o
devirde darb-i mesel olarak kullanihrdi, imam Cafer
Sadik, dedesi Hazret-i Ali'nin ahvalinden bahseden bazi
sozleri naklederken soyle bir olaya yer verir:
Bir gun Hazret-i Ali kerremallahu veche Medine-i Mu-
nevvere, di§mda bulunan Fedek isminde bir yerde top-
rak kazimakla ve bellemekle mesgul iken elinde demir
gatalla yeri duzeltmege gahfiyordu.
O esnada gelin §ekline girmi§ bir kadm gorundu. Goren-
ler onu guzelligi dillere destan olan Sebine binti Amir
Cemhi zannettiler. Ona dedi ki: Ey Ebu TalTb'Tn oglu!
Beni kendine ahr san bunun karsihginda sana, insanlar-
ca meghul olan yer altindaki hazine ve defineleri goste-
ririm. Boylece altin ve gumusleri gormus olursun. Ken-
disine kim oldugunu sordum. O da: Ben dunyayim,
fakat insan suretine girerek sana gorundum. Bu sekilde
bana iltifat edecegini tahmin ettim.
Hazret-i Ali, cevaplannda: "Benim, seninle bir ilgim
yoktur. Kendine baska bir koca ara", deyince gozden
kayboluverdi. Bunun uzerine bu dokuz beyti, soyledi.
198 Hz. Ali Divani
"Dunyadaki butun mallann bizim oldugunu farz
edin ve yine Karun'un sahip oldugu mal ve butun
kabilelerin mulku de bizim olsun."
"Sonunda butun mal ve mulk yok olur. Bunlara
sahip olanlar dusmanlar gibi huzun ve kedere bo-
gulurlar."
"Git baskasmi kandir, ben sana kanmam. Senin
izzet, ikbal, mal ve miilk olarak verdigin seyleri
kabul etmem."
"Cenab-i Hakk'm vermis oldugu nzka ben kani
olmusam. Ey dunya, senin isin, seninle mesgul
olup sana ilgi duyanlarladir."
"Allah'a kavusacagim gunu dusunerek korkanm.
Hig bir zaman tukenmeyen azarlama ve azabtan
korkaraksakininm."
"Dunya gegci olan bir gblge gibidir veyahut gece
konaklayip sabahleyin kalkip giden-bir misafirdir."
"Veyahut uykuda gbrulen bir ruya ile umit ufkunda
parlayip kaybolan simsek gibidir."
"Ey dunya ile mesgul olup vakit gegren kisi umit
ve arzulannin sonsuzlugu seni aldatti."
"Sanki durumunu bilmiyormusum gibi dunya bana
hile yapmaga kalkisir. Cenab-i Hakk bana harami
yasaklamis, ben de helal pesindeyim."
"Bana sag ve sol (madd? ve manevi degerlerini)
ellerini uzatan dunyayi reddettim. Onu muhta? bir
Hz. AM Divani 199
vaziyette gbrunce buttin mal ve mulkumu kendisi-
ne hibe ettim."
"Cihanm bvguye deger isleri yerilmi§tir. Ovguye
layik olsan bile yergi bulursun."
"Bir is kemale erince hemen noksanhk ba§ gbste-
rir. Bir i§ bitti denilince sen onun zevalini bekle."
KAZANC-RIZIK
"Helal nzik pesinde ol. Orta ve mutedil olan yolu
terk edip israfa ka^ma. (Junku dinde israf haram-
dir."
"Rizkmi bolca bulanlar, akil ve zeka sayesinde elde
edemediler. £unku takdir ne ise gelir insani bulur.
Riziklar ezelde taksim edilmi§tir."
"Eger kuvvet ve gucluluk ile nzik temin edilseydi,
gugsuz ve takatsiz olan sergenin rizkmi, guglu ve
kuvvetli olan dogan kusu ahrdi."
"Butun kullarm ve hayvanlann rizkmi veren Al-
lah'in sani ne yucedir. Takva sahibi insanlarm rizki-
ni verdigi gibi gunahkar kullanni da mahrum et-
memistir."
"Rizik, eger celadet ve yigitlik ile elde edilseydi,
Allah'in takdir ettigi nzkmdan sana bir par^asi bile
dusmezdi."
"Bir?ok insanlar servet ve zenginlik pesinde kosar,
fakat onu elde etmege muvaffak olamazlar. Bazila-
rina da dunya mail, bir gahsma ve istekleri ol-
maksizm erisir."
"Kisinin her arzu ve olmasini temenni ettigi seyler
?ok ge^meden ger^eklesir. Fakat blumun gergek-
lesmesi onlardan daha yakmdir."
"Eger nzk ve gegm, kisinin kendi istek, gbrus ve
dusunceleri istikametinde layik gorulup ona veril-
Hz. AM Divani 201
seydi."
"O zaman hizmet edenlerin efendi, talih pesinde
kosanlann da mutlu ve mesut olmalan gerekirdi."
"O zaman devran, ehline mutedil olurdu ve §uphe-
siz insana ululuk, san ve §eref verilirdi."
"Fakat her sey bir hikmete binaen yaratilmis, byle
bir yol izlemektedir. isler ki§inin yolda yurumesi ile
degil, Cenab-i Hakk'in irade ve istegi ile ger^ekle-
sir."
"Hayret edilecek bir husustur ki insanlar coktur.
Fakat insanhgin ger^eklerini yerine getirenler az-
dir. Benim bu sbzumun dogruluguna, Allah §a-
hittir."
"Gbzumu agip baktigimda bir^ok insanlan gorti-
rum. Fakat ger^ek anlamda "olgun insan"i gbr-
mem ?ok zordur. Bu durum tuhaf bir seydir."
"Yagmurun yagdirilmasmi ve bereketin indirilme-
sini uzerimizden hi? eksik etmedi. Gbkler, bu ni-
metten bizi men etmedi. Gunes ve ay, tutulmadan
isiklarmi uzerimizesaldilar."
"Kiyamet gununde iyilerle hasr olmaga niyyetin
varsa bu dunyada kula layik ve onun vazifesi olan
kulluk mesakkatlerini kendi isteginle yerine getir.
insanlann mahna gbz dikmekten uzaklasip kendi
emek ve alnmm teriyle kazan."
"Cahsmak, insanlan hakir eder deme. Belki sen
Cahsmak ile yasarsin ve insanlardan mustagni ol-
202 Hz. Ali Divani
mak suretiyle onlara ihtiyacin kalmadigi icin, kadir
ve kiymetinyucelir."
"Sen bugun ekmezsen, yarin bigenleri gbrdugunde
pisman olup yaptigm eksikliklere hayiflanirsin."
"Hareket ve davranislannda nice bilgili ve kuvvetti
kimseler vardir ki mukemmel bir akil ve idraka
sahib olmalanna ragmen nziklan eksik olur."
"Nice kimseler de vardir ki akillan eksik ve noksan
olmasina ragmen, Cenab-i Hakk'in yarattigi denizin
halicinden elleriyle su icerler."
"Ben, Cenab-i Mevla'nin vermis oldugu kismet ve
nzka razi olmusum. Cunku butun islerime o Hallak-
i Cihan bakicidir.
"Gecmiste bana iyilik ve ihsanlarda bulunan
Cenab-i Zu'l-Celal, gelecekte de bana yardim edip
rizkimi verecektir."
"Gecinmeyecegim diye kalbini yaralama. Mutlak
anlamda nzki veren Cenab-i Rabbu'l-alemin'dir."
"Alah'in hazTnesinde var olan ve bilinmeyen rizkini
taleb et. £unku butun isler Allah'in ol demesiyle
meydana gelir."
"Kendisinden bir menfaat iimit ettigin kimse asli-
na bakihrsa fakir oglu fakirdir."
"Eger akilla zenginlik elde edilmis olsaydi her akilh
insanm Karun'dan daha zengin olmasi gerekecek-
ti."
Hz. AM Divani 203
"Rizik, Allah tarafindan belli bir olgu ve mizan dahi-
linde ve bir hikmete binaen verilmektedir. Akillmin
da, ahmagm da rizkmi veren O'dur."
"Merkeplerin istedikleri gibi ve istedikleri §ekilde
otlaklara gittigini gbrmekteyim. Fakat a? ve susuz
arslanlann, felek tarafindan doyurulup igrildigini
gbremiyorum."
"Bir^ok ileri gelenleri gbrmekteyim ki kendi ihti-
yaglarmi temin edemezler. Kotu bir^ok kimseler de
vardir ki kudret helvasi ve bildircm ile beslenirler."
"Kaza ve kader, yaratiklan meydana getiren Ha-
lik'den kalmi§tir. Hig bir insanin kaza ve kaderi
degi$tirmege guctinun yettigi gbrulmemi§tir."
204 Hz. Ali Divani
ZENGINLIK- FAKIRLIK
"islam'dan sonra en yararh §ey zenginliktir. Kufur
ve inkardan sonra en kotu sey ise fakirliktir."
"Mali olan bir kimsenin ayiplanmadigi gbrulmekle-
dir. Ne yaparsa yapsin, mali sayesinde kendisine
hig bir noksanhgm erismedigi kabul edilmektedir."
"Zengin ve kerem sahibi olan Allah, elbette bizi de
bir gun zengin eder. Gem ve keder gekmeye luzum
yoktur. Cunku ne fakirlik ve ne de zenginlik de-
vamh degildir."
"Cunku mal, her turlu eksiklik ve noksanhgi brter.
Fakirlikte zillet, kugukluk ve hakaret vardir."
"Yokluk ve fakirlik insani hakir eder. Sozde dogru
soyleyip isabet etse bile onu yalancilikla itham
ederler. Bunun igindir ki, o hayirh mal iyi insanda
bulundugu an yararhdir demisler."
"Fakirlik, dunyada hur olan insanlan esir mertebe-
sine indirir. igkinin insanlan zelil, hakir ve hor baki-
lan kimseler yaptigi gibi fakirlik te insani algaltir."
"Fakir olan insanlar, ne evlerine ve ne de, mezarla-
rina fazla deger vermezler, Nerede olurlarsa olsun-
lar, bulunduklan yerlerin ustune adeta zillet top-
ragi serpilmistir."
"Ates yagdiran fakirlik, insani azdiran zenginlikten
50k daha iyidir. Bunun yanmda malm azhgi da 50k-
luga tercih edilmis ve insanlar ign huzur ve
Hz. AM Divani 205
sukunun fakirlikte oldugu gbrulmu§tur."
"Nice kimselerin, zengin olduklan icin Allah
Teala'ya isyan ettikleri gorulmustur. Fakat fakir
olan insanlann, Tann'ya karsi isyan etmeleri daha
az goriilmektedir."
"Bazi insanlar, develerinin tirnagi asinmadan mal
ve mulke hazir konarlar. Bazilan da gah§ip cabala-
yip servet edinmek icin bmur tuketirler. Fakat elde
ettikleri malm satasmi stirmeden cekip giderler."
"Akilh olan kimseler, zenginlikten mahrum olmus-
lardir. £unku iki zit sey bir arada bulunmaz."
"Eger zengin oldun ise senin etrafindakiler iclal ve
ikram ile seni yticeltirler. Her zengin kisi, gbzlerde
baskalarma nisbetle ytice gbrunur."
"Zenginligi dtinya susu olarak bil. Ak§amleyin misa-
firlere ikram eden, sabahleyin onlari agirlayan
kimse zenginligin geregini yerine getirmi? demek-
tir."
"Nice edeb ve anlayi? sahibi bilginler vardir ki akil
bakimindan mtikemmel olduklan halde mal ve
varhk ybnunden fakirdirler."
"Nice cahil kimseler de vardir ki mal ve mulke sa-
hiptirler. Aziz ve alTm olan Allah'm takdiridir bu."
"Her kul icin Cenab-i Hakk bir is takdir etmistir ve
kalemin murekkebi kurumustur. Allah, bizim hak-
kimizda takdir ettigi islerde zulum etmez."
206 Hz. AH Divani
"Bir i$in meydana gelmesinde kaza ve kaderi tayin
eden Cenab-i Hakk, hiyanetten muberradir. Hu-
ktimlerinde hi? bir zaman zultim etmez."
"Ruhlanmiz daha yokken ve bedenlerimiz yaratil-
madan ewel Allah, riziklanmizi taksim edip belli
etmi$tir."
CIMRILIK VE COMERTLIK
"Ey Cabir! Eger sana verilmis olan mal ve mulkun
yok olmasmi istemiyorsan senden isteyenlere
vermekte kusur gbsterme."
"Ars sahibi olan Allah'm kerem ve bagisi sonsuz-
dur. Bir tanenin sevabini kat kat verir."
"Mal ve mulkunu fakir ve fukaraya dagit ki nefsini
korumus olasin. Boylece kotu sbzlerden de kendini
kurtarip ve selamete erersin."
"Mal ve mulk sahibi nice kimseleri gbrduk ki serve-
tin ve ikbalin sukrunij yerine getirmekten cekindi-
ler."
"Yerytizunde bbburlenerek ve mallanyla bvunerek
cimrilik anahtanyla kapilanni kapatip, mal ve
mulklerini hapsettiler."
"YeryuzuniJn zekatini ver ve sunu iyi bil ki belli
miktara balig olan bir maldan, zekat vermenin
mecburiyeti gibi insan da yerin hakkma riayet et-
melidir."
"Mescid imar edip yorulan kimse ile evinde hie bir
sikmti ve zahmet ?ekmeden namaz kilanlar, bir
olur mu?"
"Mescid yapan kimse ile evinde uyuyup vaktinde
namazini kilan kimse Bir olur mu? Mescid'in ya-
pilmasinda tas ve toprak cekerek sikmti ve eziyete
ducar olanlar yanmda inatla geri cekilerek hicbir
208 Hz. AH Divani
sey yapmayanlar da vardir. is hususunda, bunlar
musavi olmadiklan gibi ecir ve sevapta da esit
olmayacaklardir."
"insanlara iyilik yapmak suretiyle onlari kendine
kul eyle. Ticarette, en hayirhsmi kazanmak suretiy-
le "kerim" sifatmi almaya hak kazan."
"Eli dar da olsa cbmert insan higbir zaman fakirlige
dusmez. Mali cok olsa da cimri olan bir insan cb-
mert olmaz."
"Dunya mail birakilmak icin olduguna gore akilh
olan kimse cimrilik yapip onu toplamaz."
"Cbmert ye himmet sahibinin elinde mizrak byle-
sine titrer ve hareket eder ki birisine batirmakta
iken, yine geri ceker gibi zannedersin. Cbmert in-
sanin kafasinda daima sevinc ve nese duygulan
dogar."
"Cenab-i Hakk, bu yaradihsta olan insanlara buyuk-
luk bahsetmistir. Ytiksek himmet ve asil yaradihs,
onlarin en bariz bzelliklerindendir."
"Senden bir istekte bulunana mahni yerdigin za-
man, eger iyi bir insan ise irzmi ve serefini korur-
sun, eger kotu ise onun bfkesini yatistinrsm."
"Dunyada bir mal ve mtilke sahip oldugun zaman
sakin cimrilik etme. Cunku cbmertlikle dagitilan bir
mal eksiklige ugramaz."
"Eger idbar bas gbsterip bir gerileme olsa dahi
cbmertlikten geri kalma. Cunku suktir etmek sure-
Hz. AM Divani 209
tiyle senin iyiliklerin kat kat olur."
"Afet ve musibetler meydana geldiginde en kotu
§ey cimriliktir. Bundan da daha kbtusu b? almayi
va'd etmektir."
"Cimrilikten uzak yasayan selamet ve huzur igin-
dedir. Cimriler ise kbttiluge bulasmis, onunla vakit
gegrmektedir."
"Cimri olani cehennem kendisine ceker. Onun
i^ecegi akmakta olan san ve cehennemde sunulan
kaynar sudur. Yetime ikram suretiyle bizim izle-
digimiz yol ise dosdogru yoldur."
"Mai ve mulke kavusan veyahut bir mevki elde
eden kisi, eger bunu arkadaslan uzerine bir bvun-
me ve bbbtirlenme sebebi yapiyorsa o kimse kerim
degildir."
"Comert ve kerim o kimsedir ki iyilige mustahak
kimselere lufufla muamele eder. Sultan tarafindan
bir mevkiye veyahut fazilete layik gbrulurse, onu
baskalarma karsi kibir ve gurur sebebi yapmaz."
"Eger tath bir sekilde hayatmi gegrmek istiyorsan
bu u? seye riayet et. Kiskan? olma, cimrilik yapma
ve hirs pesinde kosma."
210 Hz. AM Divani
KANAAT
"Bir miktar hurmayla yetinerek, onlan yiyen ve
dergah-i Hak'ta boynunu egerek taat ye ibadetini
yapan mumin-kurtulusa ermistir. ^e§itli yemek ve
elbiseler giyecegim diye ^upheli seyler pesinde
kosanlar ise azab ve hesaba mtistahaktirlar."
"Bir ihtiyacm husulune Cenab-i Hakk izin verdikten
sonra, kosarak gelip sen i bulur."
"Ey insafh mumin, komsun a? oldugu halde senin
tok yatmandan daha buyuk derd ve bela mevcut
degildir. Sen keyfine, bakarken o da bir parga deri-
yi ggneyerek aghgini gidermege cahsmaktadir."
"Ey ytiksek kbskler insa eden kisi, suslu ve kiymetli
yerler yapacagim diye bosuna bmur tuketme.
£unku eninde sonunda yikilmis bir mezari mesken
edinmek zorunda kalacaksin."
"ihtiyag fazlasi olan her seyden yuz cevirerek,
takvaya ybnel. ^unku fazla olan seyleri yapmak
veya onlara temaytil gostermek, muttekiler igin
haram kabul edilmistir."
"Dunya lezzetleri karsisinda kanaat edip sabrettim
ve buna nefsimi de ahstirdim. Bbylece sabretmegi
bir gelenek haline getirdim."
"insan odur ki nefsini belli bir seviyede tutar. £un-
ku arzu eden nefse, verdigin muddet^e daha fazla-
sini isteyecektir. Vermezsen kanaat edip su-
Hz. AM Divani 211
sacaktir."
"Gbzume derim ki luzumsuz ve yararsiz seylere
bakmaktan kendini ahkoy. Gecici olan bir guzelligin
pesine dusme."
"Nice baki^lar vardir ki kalpte sehvet uyandirmak-
tan baska yaran yoktur. Boyle bakislann sonu an-
cak pismanhk ve hasrettir."
"Bir sepet hurmasi olup her gun ondan bir defa
yiyen kimse kurtulmus ve felaha ermistir."
"Cenab-i Hakk, nziklan taksim etmistir. Onun pe-
sinde kosarakfazla cabalamak beyhudedir."
"Tamah edip cimrilik yapan kimse fakir, kanaat
edip nzkiyla yetinen de zengin, demektir."
"Ben sikmtiya da ferahhk ve genislige de raziyim.
Benim zillet ve haddi tecavtizle bir ilgim yoktur."
"Butun insanlardan kendini mustagni bil. £unku
Halik Teala sana kafidir. Bbylece dogru bir insan
olarakyalancinm kbtuluklerinden emin olursun."
"Rizkini yalniz Cenab-i Hakk'm dergahindan iste.
Cunku Allah'tan baska hie bir kimse nzik vere-
mez."
212 Hz.AMDivani
"Rizkinin yaratiklar elinde oldugunu zanneden
kimse, Halikine ve Rezzakina guvenmiyor demek-
tir. Eger inansaydi rizkini mahlukta degil Halik'tan
isterdi." 24
"Bir kimse, insanlar beni zengin ederler diye ina-
nirsa manevi bir hata islemis olur ve ytiksek bir
Hazret-i Huseyin aleyhisselam bir ara maddi sikmti
fekmis ve borglanmislardi. Yakmlan ve goluk focugu
toplanarak kendisine dediler ki:
Muaviye, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendi-
mizin hanedanina boyun egmek ve bunu kullanmak
igin bir bahane arar. Bu sikintimizi munasip bir §ekilde
kendisine bildirirsek borcumuzu oder, dediler.
Hazret-i Huseyin:
"Kul, kisi'den rizkini taleb etmez. Kulun durumunu
Halik Teala kuldan daha iyi bilir," dedi. £ok israr ettik-
lerinde ise, "Peki bir mektup yazin, sabahleyin miihiir-
ler ve gondeririz," dedi.
Adetleri geregi seher vakti yataklanndan kalkip di-
sanya giktilar. Donduklerinde ellerinde bir kagit pargasi
vardi,
"Bunu babam Hazret-i Ali'nin kendi el yazilanyla
yazilmis olarak buldum," dedi.
"Aim, okuyun." Baktilar ki kagitta bu dort misralik
siir yazihdir. Bunun uzerine Muaviye'ye mektup yaz-
maktan vazgegtiler.
Hz. AM Divani 213
dagda ayagmin pabuglan tutmayip kayan ve dag-
dan asagi dusen bir kisiye benzer."
"Eger hile ile zenginlik elde edilmis olsaydi, gbkteki
yildizlara yapisirdim."
"Nice caresiz ve fakir kimseleri gbrdtim ki Cenab-i
Hakk'in emrettigi yolda yurur, onun aksini yap-
mazlardi."
"Bu aleak dtinya kimi kandinrsa o zararh gikar. Yuz
yil da eglenmis olsan ve dtinyanin pesine dussen
yine faydasizdir."
"Sonu olan §eyleri isteyici olma. Gecelerin dev-
retmesi onu ?abuk degi^tirir."
"Dtinyanin guzel ve nefis bir sey oldugunu farzet-
sen bile, bbtir dtinya ?ok daha guzel ve cazip sey-
lerle doludur."
"Mali az olsa da gbnul zenginligi insani aziz yapar.
Mali cok olan bir insan zengin sayilabilir amma
zelildir."
"Kanaat eden bir insana nzkm azhgi kafidir. Ag
olan bir insana ekmek katik yerine ge?er."
"Gam ve himmet gbstermek dijsuncesi arasmda
sabahladim. Gamin acizlik, himmet ve gayretin ise
kerem oldugunu anladim."
"Ne bahtiyardir o kimse ki kendi himmeti kadar
isteklerine kavusmus veyahut kismetine kanaat
etmek suretiyle razi olmustur."
214 Hz. Ali Divani
"Kanaat eden bir kimse emniyet ve huzur elbisele-
rini giymis ve bu haliyle dunyadan emin olmustur."
"Zaman beni egitti, halkm elinde bulunan seylere
gbnul baglamamak beni zengin etti. Azigima
kanaat ettim, sabir sayesinde terbiye gbrdum."
"Gegmi temin edecek kadar nefis zenginligi kafi-
dir. Aksi takdirde yer altmdaki butun madenler
onu doyurmaz."
"Zenginlik nefistedir. Yetecek kadanyla kanaat
gerekir, aksi takdirde nefis hig bir zaman verilen-
lerleyetinmez."
"Nefsini kanaat etmek suretiyle eglestirmege gah§,
kanaatkar ol, aksi takdirde yetecekten daha fazla-
sini senden ister."
"Ge?en ge^mistir, gelecek olandan da lezzet alm-
maz. Bu takdirde elde edilenle yetinmek ve kanaat
etmek gerekir."
"Baskalarmin verdigi seyler, seni susuz yaparsa,
kanaatle bir lokma ekmek ve bir bardak su sana
kafidir."
"Ayagm toprakta olsa da basin himmet ve ytiksek-
lik bakimindan Stireyya (Pervin) yildizmda olsun."
"Servete sahib kimselerin armaganlanndan kendi-
ni korumalism ki sonunda ne olacaklarmi gbrebile-
sin."
"Kisinin ab-i hayati (ebedilik suyu, bengisu) dbk-
Hz. AM Divani 215
mesi, baskasma ytizsuyu dbkmesinden daha ko-
laydir."
"Rizik konusunda kullara itab etme, onlari sucla-
ma. Ancak miisaade verildigi zaman senin rizkm
gelir seni bulur."
"Senin rizkm bnceden Allah tarafindan takdir
edilmi§tir. Ya sen ona kavusursun veyahut musait
bir zamanda o gelip seni bulur."
"Bir gun devran seni darhga dusururse Rezzak,
yuce ve tek olan Cenab-i Hakk, sana kafidir."
"istemekte olan ve dilencilik yapan kimse ytizsuyu
dbker, fakat bunun karsihgini bulamaz. Her ne
kadar onun bu istek ve arzusu, istemis oldugu seye
kavusulursa da, sonucu makbul degildir."
"Kisinin istemis oldugu mal ile istegini tartarsan,
istegi ona verdigin maldan daha agir gelir."
"Eger istemege ahstinsa ve dilencilik yapiyorsan-
bari fazilet ve semahat sahibi olan birisinden iste."
"Kerem sahibi olan bir insan va'd ettigi zaman
mutlaka va'dini yerine getirir. Geciktirmeksizin
bahsis ve armaganini verir."
"Bircok lezzetin aci taraflanni tattim. Fakat bunlar
icinde baska bir insandan, dilenmek suretiyle bir-
sey istemek kadar aci bir sey gbrmedim."
216 Hz.AliDivani
HIRS-iTIDAL
"Dogum anmda cocugun eli ile bir seyler tutmaya
ve kapmaya <;alismasi canhlarda bir hirsin var olu-
suna delildir."
"Olum anmda insanlann ellerini acmaya cahsmala-
n bana bakmiz bu dunyadan hi? bir sey almadan
gidiyorum, seklinde bir bgut vermektedirler."
"insan, erisemedigi bir §eyi elde etmek arzusunda-
dir. Olum ise ona, ahp verdigi nefesler 'kadar ya-
kindir."
"insanlarda dunyaya ve dunya mahna kar§i §iddet-
li bir hirs ve istek vardir. Oysaki safasi daima bula-
nikhga kan$mi§tir. Devamh mutluluk mumkun
degildir."
"Niceleri §iddetle ve i§tiyakla dunyaya sanlmak
istedikleri halde buna muvaffak olamazlar. Aciz
olan bazi kimseler de Allah Teala'nin takdiriyle
kuvvet ve kudret sahibi olurlar."
"Bana ne oluyor ki bir makami elde etmek ion
binlerce sikmti ve eziyet gekmekteyim. Bununla da
yetinmeyerek daha yuksek mertebelere gbz dikip
fazlasmi istemekteyim."
"istek dizginlerini artik gek, nefis atini zaptederek
onu emirlerine ram eyleki merammi yerine getir-
mede serkes olmasin. Allah'a yemin ederim ki
rizklan, onu isteyenin arzusuna gore taksim et-
Hz. AM Divani 217
memistir."
"Dunyanm nimetlerine kim doymustur? Ben acisi-
ni, tathsmi, gtizelligini ve grkinligini tadarak her
turlusunij denedim, fakat higbirinden zevk alma-
dim."
"Fani olan bir evi yapmaga tesebbus etmen ne
derece dogru olabilir? Akilh isen gel ebedT alem
ign ytiksek binalar insa et."
"Bir gunltik yiyecegin, ustune giyecegin hirka ve
oturmak igin basit bir ev sana yeter de artar bile.
Yarm blecegine gore dtinya mail pesinde kosman
dogru bir hareket olmaz."
"Birgoklan gun bitmeden olup gittiler. Elde ettikle-
ri yiyecek ve giyeceklerin yansini evlerinde birak-
mak zorunda kaldilar."
"Hirka ve oturulan ev insanm gizli yerlerini brtme-
ge neden olur. Oldurmeyecek kadar bir gidanm
teni beslemesi insana kafi gelmez mi?"
"Azik ve oturmak igin in?a edilmi? bir ev, blen in-
san igin yeterlidir. Fazlasini istemege ihtiyag yok-
tur."
"Ey hararetle dtinya pe§inde ko§an insan, bu gegci
alemde bir lokmacik azik sana kafi degil midir? £ok
toplayanlann blmeyip de dunyada kaldiklanni sen
hig gordun mu?"
"Eger yer tabakalanna ve onlarin iginde bulunan
definelere ulasmak mumkun olsaydi, orada hiz-
218 Hz. AM Divani
metg ve efendiler birbirlerinden ayirt edilemezdi."
"Bir^ok melik ve padisahlar sayisiz, kbsk ve saray-
lar yaptilar. Padisahlar ve de saraylardan hig bir iz
kalmadi."
"Kendisinin her kusur ve noksanmi gbren, insanla-
rin en mukemmelidir. En rezil ve zelili ise istek ve
arzularmin pesinde kosarak hirs sahibi olan kimse-
dir."
"Bu dtinyaya tamah ederek pesine dusme. Onun
ihtisamh gibi gbrtinen yasayisina kar§i arzu duy-
ma."
"Sakm mal ve miilkun pesine dusme. Boyle hare-
ket etmekle sen kimin ign ugrasiyor ve sen kime
mal topluyorsun."
"Olijmun nerede ve ne zaman seni bulup gbttire-
cegini biliyor, musun?"
"insanlan ve dtinyayi, mal ve onu yazan katip gibi
gbrdum. El uzatmakta iken bombos dbnmektedir-
ler."
"Riziklar takdir-i ezelt ile taksim edildigine gore
kisinin, tasiyacagi hirsm azhgi 50k daha guzeldir."
"Bir mezara konulmak tizere cenaze tasidigin, za-
man muhakkak bil ki ondan sonra sen de tasma-
caksm."
"Ey mezann usttinu susleyip, piisleyen kisi! Bilmez
misin ki mezarda olanm elleri boynunda baghdir."
Hz. AM Divani 219
"Mezarda yatan kimse eger sikinti ve eziyet geki-
yorsa, mezarin di§ kisminin susICi olmasinin ona
hig bir "varan yoktur."
"insanlara verilmi§ olan mal ve mtilke imrenerek
hasret ?ekme. (Junku mal ve mulk fanidir, bir gun
mutlaka yokluga kan$acaktir."
"Dunyada ikbal, zenginlik, mal ve mulk ancak
Cenab-i Hakk'a itaat etmek ve onun yolunda sarf
etmek suretiyle guzeldir."
"Mallanni cogaltarak ve kilerlerde saklayarak gb£-
tuler. Aralanndan du§manlan olan varislerine bun-
Ian birakarak gittiler."
"Mallanni ve cocuklanni korumak igin 50k saglam
binalar yaptilar. Daha sonra yaptiklan evleri de,
Cocuklan da birakip gitmek zorunda kaldilar."
"Onlann yaptiklan yerler, yiyecek ve i^eceklerden
mahrum bo§ ve tenha kaldi. Mezara go? ba§laym-
ca arkalannda issiz yerler biraktilar."
HATALI HALLER
"Bende zenginlik ve varhk eserini gbrenler hemen
dost oluveriyorlar. Fakat fakirlik ve perisanhgim
esnasinda da hemen, dusmanhklarini Nan edi-
yorlar."
"Rabbin olan Allah'a yemin ederim ki nice evlere
ugradim ve gbrdum ki sakinleri nese, lezzet ve
dunya mutlulugu icinde onlari insa etmis, §en ve
sakrak oynamaktadirlar."
"Dunya lezzetleriyle dolup tasan evlere dikkat
edilirse, etraflannda blum kuslan dolasmaktadir.
Sonunda pencelerini uzatarak,-buralarda yasayan-
lan kapip kacmakta, arkalanndan da feryad ve
figan cighklan ytikselmektedir."
"Dunya ile arkadashk edince, bos ve gurur verici
seylerle dolu oldugunu gbrdum. Dunya ile dusup
kalkmayanlar, distan onu cazip gbrurler. Halbuki
cblde serabi su zannedip ona yaklasmak isteyenler
gibi dunya da insani aldatir."
"Dunyanm butun yarari gurur ve aldatmadan bas-
ka sey degildir. Neseli ve sevincli olan bir kisinin
sururu da baki degildir."
"Dusmanlann basma gelenlere sevinerek sevinc
gbsterisinde bulunanlara de ki: Dehrin (zamanm)
sikmti ve belalan devamh dbnmektedir. Bugun
bizim basimiza gelmisse, yarin sizin basmiza gele-
cektir."
Hz. AM Divani 221
"Dunyayi talep edene sikinti, eziyet ve cefadan
baska bir sey ulasmaz. Fakat bunun farkmda degil-
dir."
"Dunya ikbal ve idbar tizerine kurulmustur. K151
ikbalde oldugu zamanlarda dinini ve diyanetini
unutur. idbara (islerin ters gitmesi. -talihsizlik)
du§tugu anlarda da fakirlik onu mesgul eder."
"Haramm verdigi lezzet, gegicidir, bir anhktir, fakat
arkasindan, sue, gtinah, pismanhk, zillet ve utanc
gibi duygular birakir."
"Lezzetlerin yok olusuyla geride sikinti ve uzuntu-
ler kahr. Acaba sonu ates olan zevklerin insana ne
yarari vardir?"
"Cehennem atesi, arkadas ve yaranin tesvikleriyle
islenen gtinahlardan cok daha kolayca elde edilir,
Utanc verici isler pesinde kosanlarm sonu atese
dusmektir."
"Komsusu ac, perisan, fakr ve zaruret icinde bulu-
nurken bir muslumanm rahathk iginde yasamasi
utanc verici bir durumdur."
"Sana verilmis olan bir hediye ve bagisi kucumse-
yerek degerini inkar etmen utanc verici bir seydir."
"Bir toplumda fakirleri ezmek ve onlarm kalbini
kirmak, zultimden baska sey degildir. iyilerin yeri-
ne kotulerin gecmesi de utanc verici bir durum-
dur."
"Utanilacak hususlardan biri de, kisinin metanet
222 Hz. AM Divani
gbstermesi gereken dusman karsismda gekilip
gitmesi ve akrabalarma kar§i aslan kesilmesidir."
"Asker iginde kumandanhkyapan bir insanm savas
meydanmi birakip ka^masi utanilacak bir husus-
tur."
"Halden anlamayan kimseye zultim, haksizhk ve
zarari anlatmakta yarar yoktur. £unku sabir ve
tahammulum olmadigi zamanlarda sikayette bu-
lunur, o ise yuz gevirir."
"Gbrmez misin ki denizlerin suyu gekildiginde,
orada yasayan bahklara felaketlergelir."
"insanlarm her gece seni cekistirmelerinden saki-
nip ayilmaz misin? Aynhktan yararlanip yaradihs
sebebini tefekktir etmez misin? Her menzilde bby-
le oyalanip emel ve arzular beslemege bmrun ta-
hammulu yoktur."
"ihtiyag duymadigm bir isin pesine dtisup, arastir-
ma. Cunku bir^ok kimseler tecesstis ve arastirma
meraklan yuztinden helak olup gittiler."
"insanlar igndeki kiymetli ve faziletli insanlan ya-
rarlandirmayanin ikbali, bir gun idbara (islerin ters
gitmesi) dbnusur."
"Verilmis olan bir sbzu yerine getirmemekte hayir
yoktur. Harekete gegrilmeyen bir sbzun yarari
yoktur."
"Her renge girebilen bir insanm sevgisinden hayir
gelmez, ?unku ruzgar hangi taraftan kuvvetli eser-
Hz. AM Divani 223
se o da o tarafa ybnelir."
"Malma kar§i bir temayulun olmadigi zaman co-
merttir. Fakat senin fakirligini hissettigi an cimri
oluverir."
"insanlarm di§ gorunu§leri seni aldatmasm. Suslu
ve yaldizh durumlanna kanma."
"Birgok kimseler vardir ki bakanlan hayret iginde
birakirlar. £unku onlarm 50k talh sbzleri ve ge§itli
yuzleri vardir.".
"Bbyleleri iyilikler oldugunda uyurlar. Kbtuliikler
oldugunda ise uyanirlar."
224 Hz. Ali Divani
KIBIR
"Yeryuzunde bbburlenerek yurume. (Junku o yer,
cok gecmeden seni altma alarak topraga gbmecek-
tir. Senin ustunde insan ve hayvanlar geze-
ceklerdir."
"izzet-i nefs sebebiyle topraga basmayip bitki hay-
vanlara binerek yeryuzunde, gezenler, bir gun gelir
ki toprak, onlann yumusak ve narin cehrelerine
deger. Yerin altma girip toprak ile bir olup gider-
ler."
"Her yeni elbise giyene de ki: giydiklerin mutlaka
eskiyecektir. Herhangi bir seyi toplamak isteyene
de sunu hatirlat: dagilma mukarrerdir."
"Daha once cansiz iken, hayat feyzinin gelisiyle
canlandin. £ok gecmeden blum sana eri§tiginde bu
dunyayi birakipgideceksin."
"Dunyada yuksek, suslu ve guzel bina yapip giden-
ler, arkalarmda varislerini ve cocuklanni yararlan-
dirdilar."
"f^ocuklanyla, mal ve mulkleriyle bvunenler yok
olup gittiler. §imdi onlann yerinde yeller esiyor. Bir
yerde toplanmaga sbz vermi? gibi mukavele ye
muahede yerlerine ybneldiler."
"Allah'm sana verdigi nzka kanaat ederek bununla
yetin. f^unku en buyuk zenginlik budur. Kanaat
etmeyen insanlar fakirlige mubtela olurlar."
Hz. AM Divani 225
"Kalbini tevazu ve algakgonulluluk icin bir yer ola-
rak hazirla. ^unku tevazu, buytik insanlan, seref
sahibi yapar."
"Bir kac nesil insanlan denedim. Fakat bunlar icin-
de mahnin varhgiyla bvtinerek gurur ve kibir besle-
yenlerden kbtusunu gbrmedim."
"Korkusu siddetli nice olaylar gbrdtim. Fakat bun-
lar icinde insanlann birbirlerine gbsterdikleri dus-
manhktan daha korkulu bir sey gbrmedim."
"Bir kimse sadece yaptiklanni begenirse, kibir ve
gurur gbstererek bildigi yolda yururse ona ancak
hayret edilir."
"Kendisini begenmis kimselerin tedbiri kbtudur,
onlari terk et. Bir gun gulerlerse baska bir gun
mutlaka aglayacaklardir."
KIYAMET ve ALAMETLERI
"Dunya, yasamakta olan hi? bir canhya baki degil-
dir. Yasayan hi? bir canh da dunyada kalmaz."
"Dunyanm yakmda bosanmasma izin verilecegini
gormekteyim. Hazirhk yapmis ve pagalarmi siva-
mistir."
"Kiyamet yakm oldugunda yeryuzunu sallayan ve
yerinden oynatan zelzeleler zuhur eder."
"Daglar bylesine sur'atli bir sekilde yerlerinden
oynarlar ki adeta ge?mekte olan bulutlara benzer-
ler."
"Yerler yarihr ve sur nefhasi ijfuruldugunde zemi-
nin altinda bulunan agirhklar meydana gikar."
"Zelzele ve sarsmti oldugu zaman bu durumu sey-
redenler sorarlar, bugun ne oldu? Nedir bu zelzele,
aya bu hal nedir?"
"O zaman butun haberlerini Bari Teala'ya anlata-
caktir. 25 f^unku Rabbi kendisine vahy etmi§tir."
"Allah kiyamet gununde herkesi bulundugu yerden
?ikaracak ve hesap yerine gbturecektir, ister ihti-
yar, ister gocuk olsun herkes dirilecektir."
"Miskali zerre kadar da olsa herkes yaptigi isin
"O gun yer butun haberlerini anlatacaktir. £unku
Rabbi kendisine o vechle vahyetmistir."(Zilzal , 4- 5)
Hz. AM Divani 227
hesabini verecektir. Hig bir sey hesapsiz kalma-
maktir."
"Cenab-i Hakk butun islerin hesabini soracaktir.
Kim hayir islemisse bunun mukafatmi ve kim kbtu-
luk yapmissa onun cezasini gbrecektir."
"insanlan o demde i^ki i^medikleri halde sarhos
gibi gbrtirsun. Her nefs siddetli korkular ile irkile-
cektir."
"Kiyamet gtinunde bir yuk gibi tasidigim gtinahla-
rim bana bir bela gibidir. Acaba onlarm caresi ne-
dir?"
"Ey oglum Tiirkler co§maga ve birbirlerinin iginde
kayna§maga ba§laymca Mehdi'nin adaletle yar-
dima geldigini bekle."
"Hasim ogullanndan olan melikler zelil olur, Bunun
yaninda arzu ve isteklerinin pesinde kosanlara biat
edilir."
"r^ocuklardan bir cocuktur ki belli bir gbrusu yok-
tur. Ciddiyete sahip olmadigi gibi akil denilen nes-
neden de nasibini almamistir."
"O demde, iginizde hakki yerine getirmek ign birisi
gikar. Size hak ve adaleti tavsiye ettigi gibi kendisi
de bu gzgiden ayrilmaz."
"ismi Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin
ismine uygun olacaktir. Ey ogulcugum ona uy-
makta acele ediniz, onu yalniz birakmayiniz. Ca-
nim ona feda olsun."
228 Hz. AH Divani
"Kiyamet guntinde meydana gelecek olaylan unut-
tum. Eyvah nefsimin istemi$ oldugu buttin §eyleri
kendisine verdim."
Hz. AM Divani 229
MUAVIYE
"Bircok uygunsuz isjer vardir ki onlari gbrmezlik-
ten gelip gecerim. Aslinda gormezlikten gelmeyip
onlarin ustesinden gelmege gucum vardir. Fakat
islam? hamiyyetim bu sekilde hareket etmemi
gerektiriyor."
"£ok kimseler vardir ki gbzlerini kaparlar, onlarin
bu hallerini bilmeyenler kbr zannederler. Oysaki
insan gbrdugu halde bazi i§lerin maslahati igin
gormezlikten gelir."
"Ben nice ^eyleri sbylemege muktedir iken nefsimi
zaptedip sbylemem. Oysaki beni sbylemekten
ahkoyacak veya sbylemege mecbur edecek bir
kimse yoktur."
"insanlarm davranis ve huylanndan haberdar iken,
nefsimi zorlayarak ve gucumu kullanarak sabret-
mege cahsiyorum."
"Temiz kalpli ve saf inanch olan mtiminler cehen-
neme girmezler. Akilh -olan insanlar, kaderi zorla-
maga cahsmazlar."
"Aci durumlar ve uygun olmayan isler karsismda
istemeyerek sabrettim. Suyun akip gitmesi ve ge-
riye bir kisminin kalmasi gibi hilafet muddetim az
kaldi."
"Dine aykiri byle uygunsuz isler gbrdum ki Allah'a
iftiradan baska bir sey degildi. Bunlarsaclan beyaz-
230 Hz. Ali Divani
latacakcinstendi."
"Hem bana ahd u peymanda bulunarak halifeli-
gimi kabul ettiler ve hem de daha sonra verdikle-
ri sozij bozup hile ve kurnazhk yoluna saptilar."
"Cenab-i Hakk Kur'an-i Kerim'de, muslumanlarm
bana olan sevgi ve gbntilden baglihgini gerekli
kilmistir."
"Harun'un Musa'ya kardes olmasi gibi ben de Haz-
ret-i Peygamber'in kardesi oldum. Benim sbhretim
buradan gelmektedir."
"Beni onlara imam yapmi§tir ve Cuhfe'de goliin
basjnda beni ornek gostermek suretiyle bana
uymalanni istemi§tir."
"Benimle, kim denk gelebilir ki islam'a ilk giri§im,
akrabahgim ve dindeki hizmetlerimle bndeyim."
"Yaziklar olsun, yaziklar olsun, yaziklar olsun o
kimseye ki bana zulmederek Allah'in huzuruna
gitmi^tir. Kiyamet gtinunde onun hesabini gbre-
cektir."
"Yaziklar olsun, yaziklar olsun, yaziklar olsun o
kimseye ki bana itaat etmeyerek kin ve dusmanh-
gmi ilan etmistir."
"Yaziklar olsun o kimseye ki kbtuluk yoluna sap-
mistir. Hi? bir curum ve gunahim yok iken bana
dusman olmustur."
"Kitabm ortaya koydugu emirleri birakip haram-
Hz. AM Divani 231
dan haberdar olmayanlann bzrunu kabul etmem
mumkun mudur?"
"imamet ipi Rasulullah sallallahu aleyhi ve selle-
min Hakk'a yurumesinden sonra kovaya baglanan
saglam ip gibi Cenab-i Hakk tarafmdan baglandi."
"Peygamber hayatta iken itiraz edemeyenler,
onun gidisinden sonra verdikleri sozu tutmadi-
lar."
"Eger isleri kendi halinde birakmis olsaydim, kav-
mimle olan antlasmama muhalefet eder, bbylece
i§leryuzustu kahrdi."
"Savas atesi parlayinca bana biat edip soz veren-
ler benden ayrildilar. Ebu Bekir ve Omer'e yap-
madiklan hileyi bana yaptilar."
"Hile yoluyla beni aldatan bir gtiruhtan §ikayetg-
yimdir. (Junku dtinyayi bana kapkaranhk yaptilar."
"Haksiz yere ba§latip iddia ettiginiz hakkimi elde
ettim. Sihhatin hastahktan ayirdedilmesi gibi bu
gbrevin bana ait oldugu apagiktir."
"A^ik^a hakkmi oldugunu gbrduguntiz halde inkar
yoluna sapmayi se^tiniz. Oysaki siyah ve beyazm
birbirinden ayirdedilmesi gibi bu hak da agk^a
ortadadir."
"Allah'm kitabi bizim igin en buytik sahittir. Hak
Teala ise en buytik kadidir ve buttin batil isler bir
gun inkiraz bulacaktir."
232 Hz. AH Divani
"Eger kazaya nza gbsteriyorsan korkup geri gekil-
me; Kihcimi kinmdan gkarmi§im, kacmaman gere-
kir."
"Allah'a yemin ederim ki ge?en bir $ey tekrar geri
gelmez. Zorlama ile bir i§in bozulmagi mumkun
degildir."
"itidal yolunu tutarak ortadan yurumegi tercih
ettik. ifrat ve tefrite itibar etmedik."
"Peri§anhk iginde yaptigim sava$ta guya bize yar-
dim edenleri birbirine kirdirmi§im, kendi burnumu
keserek kabilemi heder etmi§im."
"Ey vaitlere ve verilmi§ sbzlere kanarak ve bunlar-
la magrur olarak hareket eden kimse, dalalet yo-
lunun yolculan hak ve dogru yoldan saparak yuru-
dtiler."
"Kulaga caiman, sozler ve dunyayi karartan du-
rumlann bir tekini o segkin Peygamber duymu§
olsaydi, razi olmazdi."
"Sizler, kotu i§ler ijleyen o soyu sopu kesik ile gbz-
leri ufak ki§iyi Hazret-i Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellemin kendisinden sonra vast olarak tayin
ettigi ile bir ve e$it tutuyorsunuz. Boyle bir duru-
mu eger peygamber duysaydi buna razi olmazdi."
"Onlarin ikisi (Muaviye ve Amr bin As) asker top-
lamak suretiyle bu kargasa ye gurultunun dog-
masma sebep oldular. islam dinini dunya menfa-
atleri ile degistirerek dogru yoldan saptilar."
Hz. AM Divani 233
"Basan gbsterirlerse ona Misir valiligini verecegine
sbz vermistir. Su anda din ile dunyalan zarar ve
ziyandadir."
"Ey Amr bin As, Allah'a ve Resultine isyan ederek
bize karsi geldin. Simdilik yetmis bin cesur ve ba-
hadir asker hazir vaziyettedir."
"Ey asker toplulugu ile b? almaga gelen yalanci,
eger maksadin mezarlan ziyaret etmekse benden
izin alarak gelebilirsin."
"Eger blmezsem bir kimseyi dost ve asina kabul
etmeyecegim. Cunku onlar islam'a aykiri kotu isler
yaptilar."
"Sen ondan sonra cehennem atesi iginde yan.
Bugtin sana zehir ilacmi i^ireyim ki cezasini gbre-
sin."
"Ey Amr bin As, beni ka^acak zannetme. Eger beni
bgrenmek istiyorsan Bedir ye Hayber'de savasmis
olanlardan sor."
"Ben Aliyyim. Beni, bilenlerden sorun. Ondan son-
ra savas meydanma gikip savasmayi, gbze aim. Gok
ge^meden ka^maya baslayacaksmiz."
"Elimde keskin kihcim ve parlayan kargim vardir.
Bizim koruyucumuz, o tertemiz ve se^kin olan
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemdir."
"Amcam Hamza ve kardesim Cafer'in bize manevi
destekleri vardir. O Cafer ki cennette yesil kanatla-
ra sahiptir."
234 Hz. Ali Divani
"Kendisiyle bvuniilecek Fatima benim zevcemdir.
Senin annen ise Hind' dir. Onlar arasmda bir mu-
kayese yapilabilir mi? Girdigi yuvadan kovulmus ve
iki is arasmda suphede kalmistir."
"Gucu yetmeyen ve iktidan olmayan insanlann
acizligi yuzunden aciz kaldim. Bundan bbyle zeka
ve akil yardimiyla dusmanlanma galip gelirim."
"Bundan bbyle arkamdan beni suruklemek iste-
yenleri ortadan kaldiracagim. Dagmik ve ayri du-
ranlari bir araya getirip toplayacagim."
"Senin hayatm sayih nefesler tizerinde kurulmus-
tur. Her nefes ahsta ondan bir par^a eksilmekte-
dir."
"Kendini feda ettigin zaman, o seni diriltir. Alay
etmeden seni yurtiten odur."
"Her sabah ve aksam beden yeni nefesler ahr ve-
rir. Sabah alman nefes aksammkinin aynisi degil-
dir. Oyleyse bos yere nefes ttiketip bmrtinu heba
etme."
"Senin dininin su?u nedir ki ona kir ve pasi bulasti-
riyorsun. Nefis elbisende, kir mevcut degildir, fakat
onu sen kirletiyorsun."
"Sen kurtulus istersin fakat kurtulusa giden yolda
yurumezsin. Karada hi? geminin yurudugij gorul-
mus mudur?"
"Savas elbisesi onlarin degismeyen yumusak zirhi-
dir. Develerden yedek olanlanni da yanlanna al-
Hz. AM Divani 235
mislardir. Yataklanndan ktikreyen arslanlarm
bnunden kagp kurtulmak mumkun degildir." .
"Oyle zannet ki dunya sana itaat etti ve sanki bltim
sana gelmeyecektir."
"Sen dunyayi ne yapacaksin. Mezar tasmin gblgesi
kadar bir toprak sana kafidir;"
"Olum igin kendini siki tut! Olum pehlivani senin
yanina geldigi saman sabir gbster, sakin ka^ma."
"Ben onun yasamasini istiyorum o ise benim oldu-
rulmemi hedef ahyor. Ozur dileyen, Murad kabile-
sinden bazi kimselerdir."
"Akillan bozuk ve yildizlar ilmiyle ugra§anlar beni
korkuttular. Merih'in yerine Kog burcunu koydu-
lar."
"Ona dedim ki hileli olan islerden dolayi beni kor-
kutamazsm. Kurnazhklarmi birak. Benim yanimda
Mtisteri (talih) ile Zuhal (talihsizlik) bir-dir."
"^esitli hile ve kurnazhklan benden def edecek
olan HalikTeala'dir. Benim rizkimi veren O'dur."
"Zubeyr ile Talha uygun olmayan islere giristiler.
Bunun igndir ki tizuntuyle ge^en bu gun bana ?ok
uzun geldi."
"Allah bilir ki halka zulmetmek ign bende hig bir
dusunce mevcut degildir. Onlar bana haksizhk
ettiler."
"Benim sbylediklerimi teblig eden ve insanlara
236 Hz. AH Divani
bildiren kimdir? "Bu sbzleri Allah'm elgsi teblig
etti."
"Varm Suhre'nin oglu Muaviye'ye deyin ki faydasi
ve yarari olmayan bir seyi istiyorsun."
"Bas basa gelip savasan ve mticadele edenlerin her
birisi cesur, kahraman ve yigit kisiler idi."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yalniz bira-
kildigi zamanlarda hepsi de ona yardim ettiler ve
sbylediklerini yerine getirdiler."
"Peygamberin ashabi daima keskin kihglar kullana-
rak kahramanhk gbsterdiler. Kihglarinin kinlmasi
mumkun degildir."
"Sen ve senin babanin Jslam'a giri§iniz kerhen
olmustu. £tinku ikinizin tercih ettigi yollar kotu-
liikten ba§ka §ey degildi."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem vefat edin-
ce ikiniz de eski halinize dondunuz. Oysaki daha
evvel izlediginiz yol dalaletten baska sey degildi."
"Sava§ bulutlan gbrtinmege bajlaymca ve kihglar
parlaymca ^im^ek ve yildinmlann ?akacagi akla
gelmektedir."
"Sen yerde yatarken athlarin senin cesedinin uze-
rinden ge^meleri ?ok uzak degildir. Sur'atle ce-
velan edip hareket edeceklerdir."
"Batil seyler pesinde kosarak bos yere vakit gegiri-
yorsun. Sam'i at kisnemeleriyle sana zindan yapa-
cagim,
Hz. AM Divani 237
7 26
"Ey Hind'in oglu sen daima cahil kaldm. Sizin ig-
nizden cesur ve bahadir olanlan bldurecegim."
"Doksan bin ok alan ve mizrak batiran askerlerim
bylesine savasacaklardir ki saldinlan, sahilleri ve
daglari kaplayacaktir."
"Eger Muaviye ile karsilasirsam, gbz ucuyla bakan
ve bagirsaklan buyuk olan insani vurmaktan r;e-
kinmem." 27
"Onu atesin annesi olan (Ummu Haviye) cehen-
neme atti. Uruyen kbpekler orada kendisine kom-
su oldu." 28
Bu beyit, Muaviye'nin bir §iirine kar§ihk olmak uzere
soylenmi5tir. Muaviye, bu §iirinde "Ey Ali, beni gafletle
uyuyor zannetme. Kufe'ye varacak ve sana oralan
zindan edecegim. Belki bu sene ve belki oniimiizdeki
sene bu fikrimi gerfeklejtirecegim."
islam tarihinde Muaviye'ye "biiyiik bagirsakli" den-
mesinin nedeni su olayla baslanir:
Bir gun Hazret-i Peygamber mektup yazdirmak ign
kendisini gagirtmis ve birisini Qg sefer gondererek haber
vermesine ragmen, her ug seferde de yemek yiyor,
cevabmi almisti. Bunun uzerine "doymasm" diye bed-
dua etmislerdi. Gergekten de Muaviye oburluk hastah-
gma tutulmus ve Araplar arasmda "bagirsaklan geni§
Muaviye" seklinde sohret bulmustu.
Ummu Haviye deyimi, Kur'an-i Kerfm'de Muaviye'nin
238 Hz. Ali Divani
"Kbtulukleri par^a par^a terk etmede sabir gbster.
Umulur ki bir gun bu kbtuluklerin tukendigini gb-
resin."
"Birgoklan kendi durumunu gizlemek suretiyle
ulfet buldu, insanlara gbrunurde hos gelen tarafla-
n izhar etti."
"Bircok iyi insanlar kendi dillerini korumak sure-
tiyle cevap vermekten cekindiler. Onlarin bu du-
rumu cevap vermege yetti."
"Bu kadar askerin senin tizerine gelmesi hakkani-
yetledir. Hak gelince batil ortadan kalkar. Gelecek
yil gelip catincaya kadar simdilik bu kadar asker
kafidir."
"Senin askerlerinin bir kismi arslan gibidir. Bir kis-
mi da arslan yavrusu gibi carpismaktadir. Parlayan
kihglarla savas gununde muharebe etmektedirler."
"Dusman safmda yer alanlar esir alminca, ya fidye
vererek kurtulurlar veyahut boyunlan vurulur.
Sancagin bnunde yer alanlarm durumu budur."
"Yalancinm hileleri kotu kalplileri perisan eder.
Savas iginde dusmanin kanmi dbkerler."
(Siffin Savasi'nda) "Ahbaplanma birer birer zarar
verdigini gbruyorum. Sanki onlara ebedT alem i?in
rehberlik gbrevini ustlenmissin."
halasi olan Ebu Leheb'in kansi Ummu Cemile hakkmda
kullanilmi§tir.
Hz. Ali Divani 239
"Dimisk (§am) ehlini birakarak ayrildik. Kadm ve
erkeklerden daha 50k ihtiyar olanlar geride kaldi."
"Nice kadinlarm, sungu batiran avcilar ytizunden
erkeksiz daldiklan goruldu. Bircoklan da dul kaldi."
"Onlar, sava§a giden erkeklerin arkasmdan agladi-
lar. Artik kiyamet gunu ne kadar geri gelmeyecek-
lerdir."
"Biz byle sava§cilanz ki bizim sungulerimiz ancak
mustehak olanlara batinhr. Haksiz yere kimseyi
bldurmeyiz."
"Allah'a yemin ederim ki zulum ugursuz ve kotu
bir §eydir. Kbtulukte israr eden kimse ise zalimdir."
"Kiyamet gununde Cenab-i Hakk'in huzuruna vanr-
lar. Butun du§manlar Allah'in huzurunda toplanir-
lar."
"Kiyamet gununde Allah'in huzuruna vardigimiz-
da ben mi zalim miyim yoksa sen mi zalimsin,
bunu ogreneceksin."
"insanlardan lezzet ve zevk duygusu ahnacak,
dunya ile ilgili bir endi§e ve tasa kalmayacaktir."
"Geceler buytik bir i§ icin dbnmektedir. Yildizlann
hareketi de yine bu i§ icindir."
"Eski insanlarm ahvalini gundtiz ve gecelere sor ki
onlarin nijanlarmi ve adetlerini sana haber vere-
ceklerdir."
240 Hz. AH Divani
"Bu fani dtinyada ebedT kalmak istiyorsun. Bir^ok-
lari da ayni §eyi temenni ettiler."
"Ey yerytizunun vah§ileri, gayirh ve gmenli yerler-
de otlaniniz. Taze etler yemek suretiyle semizle-
nin."
"Gaflet iginde bulunuyordun. Halbuki bltim daima
uyaniktir. Ey uykuya dalmis kisi bltim igin hazirhkh
ol!"
"Yokluga, mahkum seyler pesinde kosuyorsun.
Halbuki sen olup gideceksin. Dtinyada ebedi kalan
higbir sey yoktur."
"Yarin oldugunda seving: gbzyaslarmi akitacagini
zannediyorsun. Halbuki gaflet denizinde yuzuyor-
sun."
"Ben Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin kar-
desi ve damadiyim. §ehitlerin imami ve efendisi
olan Hamza benim amcamdir."
"Cafer-i Tayyar benTm bz kardesimdir. Cennette,
gece ve gunduz, melekler arasmda u^arak vakit
gegrmektedir."
"Peygamberin kizi benim esimdir, kendisiyle
sukunet bulmusumdur. Etlerimiz ve kanlanmiz
birbirine kansmistir."
"Peygamberin iki torunu benim cocuklanmdir.
(Hasan ve Huseyin) Sizin hanginizde benim bu
yakinhgim gibi bir yakmhk vardir?"
Hz. Ali Divani 241
"islamiyet'i kabul etmede hepinizden bncelik bana
aittir. Daha bulug ?agina ermeden islam dinine
girdim."
"Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem beni sizle-
re bakmakla gorevlendirmisti. Cuhfe'de goliin ba-
sinda bunu sizlere Man etmisti."
"iginizden beni segerek sizlere takdim etti. Verdi-
gim hukumlere nza gostermeniz ve bana itaat
etmeniz gerekir."
"Dileyen bu durumu kabul etsin, dilemeyen de
hiiziin ve kader ile basbasa kalsin."
"Hie kimsenin inkar edemedigi bir kahramanim
ben. Hem sava§ ve hem de bans zamanlannda
herkes beni tanir."
"Fakat bir ise tesebbtis ettigim zaman, kotu kalpli
kimseler hemen karsi gikip bana muhalefet eder-
ler."
(SffTn'de) "Eger bana itaat edilseydi kendi kavmimi
Yemame veyahut §am semtine yollardim."
"Bizim siyah sancaklanmiz dalgalanir. Eger onu
harekele gegrmek gerekirse (Ebu Sasan) Husayn'e
haber verilir. O da sancagi ortaya gkanverir."
"Saffa dahil olan Husayn, blum havuzundan kanlar
akmaymcaya kadar arkasini verip geri cekilmez."
"Savas esnasinda Husayn'm gayret ve ikramdan
baska hig bir ^abasinm olmadigmi gbrtirsun."
242 Hz. AH Divani
"Savasa davet edildiginde sabir gbsterir. Ytiksek
ses ve na'ralar yukseltildiginde, onu tahammulle
kar^ilar."
"Mezhic pismanhk duyup geri cekilinceye kadar
Akk, Lahm ve Himyerliler sabir gbsterip diretti-
ler." 29
"Cuzam kabilesi Mezhic kabilesine seslenerek size
yaziklar olsun, zalim olan kimlerdir? dedi."
"Ehl-i Beyt icin de olsa Allah'tan korkmaz misiniz?
Allah'a yakin olanlara deger verilmez mi?"
"Ollimli secmek suretiyle kendini tehlikeye atanla-
n Allah mlikafatlandiracaktir. Onlar, ne mutlu ve
aziz kimselerdir."
"Bahsettigim bu topluluk, Rebia kabilesidir (ibn-i
Nizar bin Maadd). Onlarm tizerine cok sayida asker
gbnderilse de dehsetli bir kahramanhga sa-
hiptirler."
Bu beyit gegmis sava5lan anlatiyor. islam'dan ev-
vel kabileler arasinda cereyan eden sava$lar oldukga ilgi
gekici bir durumdaydi.
Akk, Maadd bin Adnan'in biraderidir ki nesli hala
Yemen'de devam etmektedir.
Lahm de Yemen kabilelerinden bir kabiledir. Cahi-
liyyet doneminde birgok idareci, bu kabileden gkmi§tir.
Hz. AM Divani 243
"Hind'in ogluna (Muaviye'ye) kilif ve ok darbele-
rini biz tattiracagiz. Bizden yuz gevirmekle duzen
ve intizami bozdu."
"ibn-i Ziberkan'i yanma gagirdi. Zu-Kela' ile Ku-
reybe'ye sayisiz armaganlar verdi."
"Karanhk bastigmda Muaviye, Amr, Numan, Busr,
Malik ve Havseb gibi kabile reislerini yardimma
Cagirdi."
"Muaviye, Kurzi ve iki oglunu, Hars, Kayn, Ubeyd
ve Eslem gibi kimseleri izzet ve ikrama bogdu."
"Benim sag yanimda bahadir olan Mezhic kabilesi,
sol yanimda da kahraman Vail kabilesi durur.
"Savasm merkezi yerinde kendine guvendigim
Mudarr kabilesi bulunuyor. Hemedan'dan da bu-
yukleri benim yanimda yer almistir."
"Arka taraflarda yer alan Ezd kabilesi ulu kimseler-
dir, Cenab-i Hakk kadimdir, sonu yoktur."
"§ibamhlan ?agirdim fakat davetime icabet etme-
diler. Onlarin bu davranisi bana agirgeldi."
"Onlar bilimden uzak, kizgmhga daha yakmdirlar.
Atesi sbnup te geriye katan bir kbr par^asi gibidir-
ler. Yildizlan gizlidir. Yanlarma vanlmadik^a gb-
runmeyen gahlar gibidirler."
"insanlarm en -kbtusu ve yaratiklann en gayretsizi
Kays kabilesinin kbleleridir ki burunlan yere surtu-
le surttile burunsuz olmuslardir."
244 Hz. Ali Divani
"Higbir zaman bir toplumun bntinu alamadilar. Kin
ve gururda, hayir ve serde intikam tohumu ekdi-
ler."
"Bir topluluk iginde onlardan biri gkmaz ki zultim
ve haksizhgi gbguslesin veya yerine getirilmesi
gereken bir i§i yapsm."
"Atilan ve saplatilan mizraklarla atlarin kana bo-
yandigini ve onlara binenlerin de gbzlerinin kan
Canagina dbndugunu gbrdum."
"Sava$ stirerken atlarin ayagmdan kalkan tozlar
sanki havada kara bir bulut veya kahn bir toz taba-
kasi meydana getirmi§ti."
"ibri-i Hind (Muaviye) Zu'l-Kela, Yahsab, Kind,
Lahm ve Cuzam kabileleri' nin her birini davet et-
ti."
"Ben de Hemadanhlan yardima ^agirdim. Derile-
rimi dert edinir, bana bir bela ulajtiginda siper ve
kalkan olurlar."
"Onlari davet ettim. Bunun tizerine davetime
icabet ettiler. Hepsi de cesur, atilgan ve kahra-
mandirlar."
Hz. AM Divani 245
DUA
Allah Teala buyurdu ki;
"Ey kulum benden ne dilersen, cekinmeden ve
korkmadan iste. £unku butun alemlerin rabbi-
yim. Jzzet ve Celal sahibi olan benden, isteyemez-
sen veya tereddude dusup istegini aciklamazsan,
acaba benim disjmda siginilacak ba§ka bir yer ve
kapi var midir?"
"Ey Allah'im yijzumu dergahina surup kapma gel-
dim. Gidecegim tek yer ancak senin ulu dergahm-
dir. Sana siginan bir kula merhamet et."
"Ey Kadir-i Zu'l-Celal olan Allah'im tek dayanagim
ancak sensin, yuksek mertebede olanlarm Mevlasi
ve siginagism. Hakiki Mabud oldugunu bilip senin
kapma itimad edenler, mutlu kimselerdir."
"Verdigin her nimete suktir ve hamd olsun. insan-
dan her turlu eziyet ve sikintiyi def eden yine sen-
sin."
"Ey Allah'im, sen kalpleri bilensin, Esma-i Husna-
dan biri olan "Hakk" ile mevsufsun. Hakkaniyetle
hareket edersin."
"Ey Allah'im, dunyaya nur u zulmet, aydinhk ve
karanhk inmeden evvel de senin zatin var idi."
"Ey Allah'im, sen insani diger varhklarda olmayan
yakinhk ve kurbiyyet ile sereflendirdin. Butun ve-
himlerin ustunde bir kavusmaya erdirdin." "(Al-
246 Hz. AH Divani
lah'im) istedigini yerine getirensin. Hig kimsenin
duymaga gug yetiremedigi §eyleri sen duyarsin."
"Ey kerem, cbmertlik sahibi ulu Allah'im, sana
hamd ve sukur olsun. Sen istedigine verir, istedi-
ginden ahrsm."
"Pismanhk duyarak nefsinden sikayetgi olan ve
yaptigi kusurlann etkisiyle uyumayip Allah'a yalva-
ran kisi, mutlu ve bahtiyardir."
"Gbrtinurdeki hastahk ve manevi eksikliklerinden
hig biri, insani, Mevla ile olan gizli gonul muamele-
lerinden alikoymamahdir."
"Gece karanhginda yalniz kahp Allah'a yalvaranm
duasini kabul eden ve isteklerine cevap veren
Cenab-i Hakk, kulun, "Ya Rabbi" demesine karsihk
"Lebbeyk" cevabmi verir."
"isledigim gunahlan dustindugumde onlarm had-
dinden fazla olduklarmi gbrtirum. Fakat Cenab-i
Hakk'in rahmet ve magfireti benim gtinahlarimdan
daha fazladir."
"isledigim iyi isler dolayisiyla ben Cenab-i Hakk'in
magfiretini talep etmiyorum. Benim timidim ancak
O'nun rahmet ve magfiretidir. Rahmet edenlerin
en merhametlisi olan Allah, beni bos cevirmeye-
cektir."
"Eger gufran ve rahmet zuhur ederse bu, Cenab-i
Hakk'in bir lutfudur. Bunun ziddi meydana gelirse
sue ve nat a benimdir."
Hz. AM Divani 247
"Benim mabudum, koruyucum, Rabbim ve meli-
kim Hak Teala'dir. Onun kulu oldugumu ikrar edip
ondan korktugumu ifade ederim."
"Ey Allah'im, lutuf ve minnet sahibisin. Ben ise
kusur ve hataya malikim. Beni affma mazhar kil."
"Ey Allah'im, lutuf ve ihsanda bulunacagmi umit
etmekteyim. Benim bu iki umidimigerceklestir."
"Ey Allah'im, beni azabina du^ar etme. Meydana
gelecek isyan ve hatalardan uzak tutarak kendine
yakin kil."
"Benim ricadan baska bir ?arem yoktur. Senin
affma guveniyor ve senin hakkinda husn-i zann
besliyorum."
"Bir^ok hata ve ayak surcmelerime pisman oldum.
Bundan dolayi parmaklanmi isirdim, dislerimi ko-
pardim."
"Ey Allah'im, insanlar benim hakkimda hayir ve
iyilik dusunuyorlar. Eger beni affetmezsen insanla-
rin kbtusu olurum."
"Benim bnumde uzun bir hapis vardir (blum).
Sanki ben su anda mahpus olup kalmisim."
"Cihanin guzelligi ile ben divane olmusum. Uzun
bmrumij bazi emeller ve temennilerle tukettim."
"Eger dunyada zuht ve takvayi ger^eklestirip ve
onlann pesinde kosmam sbz konusu olsaydi, sirti-
mi onlara dayar ve kalkan yapardim."
248 Hz. AH Divani
"Ya ilahi! Dua edenin duasmi kabul etmek ve ihti-
yaglari gidermek ancak sana mahsus bir seydir.
Tehlikeleri bnlemek ve ki§iyi zarara ugratmamak
da ancak sana mahsustur. Bunlari sen yapabilir-
sin."
"Ya Rabbi! Benim kalbimi ve ayaklanmi yolunda
sabit kil. Senin feyzin ve noksanlardan tenzih kihsin
bana kafidir. Baskasma ihtiyacim yoktur."
"Ya Rabbi! Gunahlarimm coklugu kalbimi hasta ve
perisan etti. Bu zayif vucudum feryat ve figan ede-
rek inlemektedir."
"Benim derd ve hastahklarim gizlidir, tedavilerini
ancak sen yapabilirsin. Ey hastahklara sifa veren
Allah'im, senin dostlugun gibi baska bir dostluk var
midir?"
"Ey Allah'im, eger beni azaba ducar edersen, ku-
surlar benimdir. Eger affedip magfiretine mazhar
edersen sonsuz kerem ve lutuf sahibisin. Buna
layikolan Zatmdir."
"Allah'tan baska kimseye tapmayan ve ibadet et-
meyen mu'minin yolunu ac. f^unku o, sadece ken-
disiyle yetinmeyip, camilere gitmek icin baska-
larmin da yolunu acar ve onlari uyandinr."
"Ey, Allah'im, benim yaraticim, koruyucum ve sigi-
nagimsin. Darhk ve ferahhk zamanlannda ancak
sana yalvanr ve senden yardim-dilerim."
"Ey Allah'im, benim kusur ve gunahlanm ne denli
Hz. AM Divani 249
50k olursa olsun, senin affedici ve bagislayici mer-
hametin ondan daha coktur."
"Ey Allah'im, ben ne kadar nefsimin istemis oldugu
§eyleri ona verdimse de su anda pismanhk bah?e-
sinde dolasmaktayim."
"Ey Allah'im, benim durumumu, ihtiyaglarimi ve
fakirligimi gbrensin. Benim yapmis oldugum gizli
munacat ve isteklerimi duyansm."
"Ey Allah'im, benim rica ve yalvanslarimi geri dbn-
durme. Kalbimi, hidayete erdikten sonra dunyaya,
meyl ettirme. Senin sonsuz hazinenin bah-
sislerinden mahrum etme."
"Ey Allah'im, beni azabindan halas eyle! ^unkij
ben sana karsi boynumu bukmus ve zilletle huzu-
runda egilmisim."
"Ey Allah'im, beni kendine ve muhabbetine yakm
et! Kabirde yatacagim zaman bana soru soran
meleklerin cevabim kolayhkta vermegi nasib et."
"Ey Allah'im, eger bin yil bana azap etsen bile se-
nin lutuf ve merhametinden timidimi kesmem."
"Ey Allah'im, bana affediciligini gbstererek bagis-
lamandan tattir. Malm ve mulkun yarar saglama-
digi bir gtinde bana yardimci ol."
"Ey Allah'im, eger beni korumazsan; yok olup gide-
rim. Eger korur ve muhafaza edersen sag kahrim."
"Ey Allah'im, eger iyilik yapanlara lutf ve merha-
250 Hz. Ali Divani
metini hasredersen, kotuluk yapanlara kim mer-
hamet edecektir."
"Ey Allah'im, eger takva hususunda bir kusur i§le-
dimse iste buradayim. Senin affediciligine sigina-
rak onun izinden yuruyorum."
"Ey Allah'im eger gtinahlarim daglari asacak bir
noktaya eristiyse senin bagislaman kusur ve gu-
nahlarimdan daha yuksek ve daha coktur."
"Ey Allah'im, eger kusur isleyip dergahma geldim-
se beni atfet. Senin kapma gelip bylesine beklemi-
sim ki benim hakkimda, sabirsizhk yapip yuz ge-
virmez diyorlar."
"Ey Allah'im, senin kereminin zikri, beni yakmak-
tan uzaklastinr. Kusurlarimm anilmasi gbzlerimden
yaslar akitiyor."
"Ey Allah'im, kusurlanmi affet ve gugluklerimi gi-
der. Ben kusurlanmi itiraf ediyorum ve korku ile
senin dergahma siginmisim."
"Ey Allah'im, beni rahmet ve mutluluguna eristir.
Senin fazilet ve kerem kapmdan baska bir kapi
bilmiyorum."
"Ey Allah'im, eger beni uzaklastinrsan ve bana
hakaret edersen, senin disinda kendisinden bir sey
umit edebilecegim kimse var midir?"
"Ey Allah'im, eger beni zararh gikarir ve elimde bir
seyim kalmazsa, baska garem var midir? Ne i§ ya-
pabilirim, ki?"
Hz. AM Divani 251
"Ey Allah'im; sbztinu tutarak gece yanlanndan
sonra kalkip ibadet edenler, sana dua ederek yal-
vanyorlar. Diger muminler ise derin uykuda mi§il
misjl uyuyorlar."
"Herkes senden yardim dilemektedir. Senin buyuk
merhametine ve senin cennetine girmegi umit
ederek hareket etmektedirler."
"Ey Allah'im, selamet ve huzur iginde olma umidi
beni emin kilmaktadir. Kusur ve kabahatlarimm
curmij ise beni ayiph kilmaya sebep olmaktadir."
"Ey Allah'im, benim yarah gbnlum sana ybnelerek
senin rizani ister. Benim kalbimi saf ve temiz eyle."
"Eyyub peygamberin basina bela ve musibetler
geldiginde, yapmis oldugu duayi ben de senden
isterim."
"Ey Allah'im, eger bana bir kaza eristiyse cemilin
ve guzelligin ile beni sevindir."
"Ey Allah'im, eger beni affedersen, kendimi kurta-
racagim. Aksi takdirde gunahlarim beni helak eder,
ahirette zararh ?ikanm."
"Ey azamet ve ululuk sahibi Allah'im, Ha§im so-
yundan gelen Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lemin ve onun ehl-i beyti ile jyilerin hiirmetine
beni affet."
"Ey Allah'im, beni Hazret-i Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellemin dini uzere bmrumun sonuna ka-
dar sabit kil. Bbylece senin emirlerini tutan, kbtu-
252 Hz. Ali Divani
luklerden sakinan ve boynu bukuk bir insan ola-
yim."
"Ey Allah'im! Senin sevgili Peygamberin herkese
yardim ettigi ve sefaatg oldugu gunde beni mah-
rum birakma."
"Ey Allah'im, Muvahhidler 30 sana yalvarip dua
ettikleri ve senin kapma gelen ve rukua egilerek
niyazda bulunanlar oldugu muddet^e Rasulullah'a
salat ve selamm osun."
"Ey dualari isiten, gokleri yukselten, daima baki
kalani bahsedisi sonsuz, vokluga ugramislan sevin-
diren Allah'im!"
"Ey gayb alemini bilen, sue ve gunahlan bagisla-
van, kusur ve ayiplan orten, uzuntu ve sikmtilan
kesfeden Allah'im, ofkeye kapilmislar, senin lutfu-
nu umarlar."
"Ey yuce sifatlar sahibi! Bitkileri yeserten, dagilmis
olanlan toplayan, dagilmis ve saga sola dokulmus-
leri bir araya getiren, curumus kemikleri dirilten
Allah'im!"
"Ey yagmurlan yagdiran, bulutlan deniz suyundan
yapip, yumusak ve kumlu yerlere indiren; aglari
doyuran, hezimete ugramis olanlara lutfunu
Muvahhid: Allah'm birligini ve Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellemi rasul kabul edip tekrarlayan kimselere
denir.
Hz. Ali Divani 253
umumilestiren Allah'im!"
"Ey burglan yaratan, gokleri deliksiz yapan, gundu-
zu geceden gkaran, (geceyi gunduze sokan) gune-
$in i$iklanni parlatan, yildizlann parlakhgi bitince
onun isiklanni-sacan Allah'im!"
"Ey sabahlan yapan, talihleri zafere goturen
ruzgarlan bilinmeyen yonlerden estiren, zevale
eren isiklan tekrar sabahlara cikaran, yagmurlan
yagdiran, bulutlan yaratan Allah'im!"
"Ey yerleri saglamlagtiran, daglan ona kazik gibi
cakan, her seyi bir esas uzerine kuran, yukseklikleri
ve buyuk daglan yaratan, baslangici olmayan, sa-
nat ve kudretiyle esyayi yaratan ve yapan Al-
lah'im!"
"Ey dogru yolu gosteren, istikameti bulduran, bu-
tun insanlan nziklandiran, meskun yerleri $enlen-
diren, gam ve kederleri gideren ve yok eden Al-
lah'im!"
"Ey kendisiyle her zaman sakindigim, fazl u keremi
bana sigmak olan, hukmunu yerine getiren, yaptigi
hie bir $ey noksan olmayan, yucelik, hilim ve yu-
mu$akhkla bana muamele eden Allah'im!"
"Ey tutsaklan kurtaran, kirilmi; yerleri tekrar bir
arava getirip iyilestiren, fakir ve yoksullan zengin
yapan, kucukleri besleyen, hasta olanlan sifaya
kavusturan Allah'im!"
"Ey beni aziz eyleyen, kotuluklerden sakmdiran,
254 Hz. AH Divani
zillet ve hakaretten kurtaran, musibet ve afetler-
den koruyan Allah'im, beni keder ve uzuntulerden
muhafaza et!"
"Ey Allah'im! Beni cin ve insanlann kotuluklerin-
den, kiyamet gunu unutulmaktan, kalbimi kasvet
ve sikintilardan, azgm nefsin serrinden ve lanetli
sevtanin kandirmasmdan koru!"
"Ey gecimimizi temin eden, insanlan ve havvanlan
doyuran, yuvalardaki kus yavrulanna nzik gonde-
ren, yiyecek ve giyecek veren Allah'im! Ezelden
ebede tek ve yucesin, ilim ve kudret sahibisin."
"Ey mulk sahibi, itaat ve isyan edenlerin aim vazi-
sini cizen Allah'im! Kul icin senden baska siginila-
cak, gecmiste ve $u anda kendisinden yardim iste-
necek yoktur. Ancak bizi kurtaracak sensin."
"Ey, kendisinden yardim dilenenlerin en hayirhsi!
Bize suphe ve sekk ile sikmti verme. Senin hukum-
lerine itirazimiz yoktur, feyiz ve bereketinle bizi-
yararlandir. Sen Hakimsin, her seyi hikmetle yara-
tansm, yucesin"
"Ey bizleri kusatmis olan, sikmti ve eziyetleri kaldi-
ran, genis mulkunde bize lutuf ve keremde bulu-
nan, adaletinin feyziyle bizi neselendiren Allah'im,
sevab ve gunah senin adaletinle cereyan etmekte-
dir."
"Ey her dusuneni goren, soylenenleri isiten, nasip
ve kismetleri paylastiran, sayilardaki muskulleri
Hz. Ali Divani 255
gozetleyen, her seyi adaletle ayiran ye taksim
edenAllah'im!"
"Ey her sirri isiten, gokleri yukselten, guzel sanat-
lari yaratan Allah'im! Sana yakin olanlara zulum ve
hakaret eli erismez."
"Ey bagisladiklanni tamamlayan, iyiliklerine payan
olmayan, fazlasiyla veren, ihtiyac sahiplerinin ihti-
yacini temin eden, yuce armaganlarla insanlan
sevindiren Allah'im!"
"Ey zayiflann sigmagi, tasah ve kederlilerin yar-
dimcisi, rahmeti bol olan Allah'im! Yardim ve mer-
hametini benden esirgeme. Yucesin, benim halimi
bilirsin."
"Ey hakkaniyyetle hukum veren, her yaratiga egit
davranan, olumu herkesin kapisma gonderen Al-
lah'im! Olumden hie kimse kurtulamaz ve higbir
doktor ona care bulamaz."
"Allah'im! Sen beni gorursun, fakat ben seni go-
remem. Senden ba$ka RabbTm yoktur. Nurunla
beni aydmlat, gozlerimizi orterek helak etme, yar-
dimmi bize yollayarak kurtar."
"Ey yucelik kaynagi, izzet ve guzellik sahibi, azap
ve ceza veren, kerem ve iyilik bah$eden Allah'im!
jftihar edilensin, sitemleri ancak son giderensin."
"Ya Rabbi! Beni cehennem atesinden koru, onun
korkuya neden olan sikintilarmdan, kotu sonucla-
rindan, devamh ates sacan sicakhgindan, irin sek-
256 Hz. Ali Divani
linde beliren suyundan muhafaza et."
"Ya Rabbi! Bana Kur'an-i yoldas et! Cennete gir-
megi nasib et, hurilerle evlenmegi, emniyyet icin-
de yasamayi Ve boyle bir yasayisa, ulasmayi, ni-
metlerle dolup tasmayi ve ebedi hayata kavusmayi
nasib et."
"Ya Rabbi! Beni nimetlerle dolup tasan, beyhude
sozlerin konusulmadigi, sikayetlerin mevcut olma-
digi, uzuntu ve gamin hayale gelmedigi, hastahk ve
yaralanmanm olmadigi cennetine girmeyi nasib
et."
"Ya Rabbi! Beni nezih ve guzel manzaralan olan,
icinde mesakkat ve zahmetler bulunmayan, sakin-
lerinin kolayhklarla karsilastigi, icinde vasavanlarin
zevk ve safa surdukleri cennetine girmegi nasib
eyle."
"Ey Allah'im! Beni yuksek kosklere, isiklan parla-
yan guzelliklere, ardi artasi kesilmeyen nurlara,
izzetle yasayanlar arasma, nesim ruzgari esen bah-
gelere nail et."
"Allah'im! Beni yumusak doseklerle bezenmis,
guzel elbiselerle suslenmis, lezzetli yemeklerle
donanmis, hosa gidici tath iceceklerle renklendi-
rilmis, icinde baldan akan nehirlerle cevrilmis cen-
netine girmegi nasib eyle." 31
£izili olan kismin Arapga metni bu §ekildedir.
![TÜRBELERİMİZ...[ahteri]](https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjasZLpnDlJQtwLzJS2-RU68NdJrwbrsm8nd6RFwI79q5RXDCQd3Gy8QBcTYWRMxtcBGiHUCH_ViT1yfngsl_YNVCAALesCPOKkFcJ3GfMkJOhoFm_2I-yXoTesNaANDJVfvoIiETG39qWghEg95q4ZWZTGFTmymqvyhsa-FwqyRAwl3HOX3pcPPFKyM7U=s1006)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.