PİR ALİ BABA..ERZURUM

Pir Ali Baba 472 yıldır Şehrimizde devam etmekte olan Binbir Hatim geleneğini başlatan büyük zattır. Pir Ali Baba’yla ilgili bilgileri, Yunus Emre Mahallesinde bulunan Cemaliye Caminin emekli imamlarından Sayın İsmail Hakkı Çetres Hocaefendiden dinledik.“Pir Ali Baba’nın Dutçu Köyünde (Tuzcu Mahallesi) yaşamıştır. (1500-1600) Helveti, Rufai, Kadiri, ve Nakşibendi tarikatlarında şeyhlik makamına yükselmiştir. Dergahında yüzlerce müritler bulunmuş ve bu dergahtan nice alimler yetişmiştir. O tarihlerde Erzurum’da büyük depremler ve afetler yaşanmaktaymış. Şehrin ileri gelenleri dergâha giderek, Pir Ali Baba’dan felaketlerin bitmesi için dua etmesini istemişler. O gece dergâhta sabahlara kadar felaketlerin dinmesi ve daha beterlerinden Erzurum’un korunması için gözyaşlarıyla topluca dualar edilmiş. Sonrası gece, Pir Ali Baba rüyasında Peygamber Efendimiz (S.A.S.) görmüş. Rüyada Efendimiz Binbir Hatimlerin okunmasını tavsiye ediyormuş. Pir Ali Baba rüyasını ve Peygamberimizin tavsiyesini müritlerine anlatmış ve o günden itibaren de Dergâhta hafızlar tarafından hatimler okunmaya başlanmış.O dönemin Padişahları Dutçuyla Yarımca köyleri arasındaki ovayı Pir Ali Baba’nın Dergâhına bağışlamışlar.Pir Ali Baba tarafından başlatılan Binbir Hatim geleneği 1920 yılına kadar kesintisiz devam etmiştir. 1920 – 1950 yıları arası kesintiye uğramış. 1950’den sonra Erzurum Müftülerinden Solakzade Sadık Efendi tarafından tekrar başlatılmıştır. 1957 yılına kadar Binbir Hatimleri okuyan Hafızlara Erzurum Tüccarlarından toplanan bir miktar para hediye olarak verilirmiş. 1957’den sonra, Camilerimizde gönüllü imamlar ve vatandaşlar tarafından okunmaktadır.

https://www.erzurum.bel.tr/AltIcerikDetay/1045/I/1030.html..ALINTIDIR

PİR ALİ BABA

PİR ALİ BABA..erzurum

        Pir Ali Babanın mezarı merkeze bağlı Tuzcu Mahallesi (Dutçu Köyü) batısında, ana yola 2 km. mesafede kendi adını taşıyan Pir Ali Baba tepesi üzerindedir. Moloz taşlarla yapılmış, baş ve ayak tarafına büyük taşlar olan büyükçe bir mezardır. Kitabesi yoktur.

        “H.940, M.1533 Tarihli vakfiyesi vardır. Bu tarihte Erzurum kadısı Mevlana Ahmededdin vakfiyeyi tanzim ve imza etmiştir. Bu vakfiye Tuzcu köyünün hudutlarını ve Erzurum’un bazı semtlerini göstermek itibariyle tarihi kıymeti vardır. Pir Ali Baba sofiyyundan bir zat olup asrının mümtaz adamıdır. Vakfiyesinde şahit gösterdiği zatlarda kendisi gibi büyük insanlar. Hüseyini defteri vakfiyede Molla Veli dediği Pir Ali Baba, Yavuz Sultan Selimin Erzurum’u aldığı zaman Tuzcu köyünde mutasarrıf olduğunu Erzurum ayanının şahadeti ile sabit olmuştur. Ölümünden önce H.940,M.1533 de meşayih, ülemadan olan evlat ve halifelerine köyü vakıf etmiştir.”(1)

        Pir Ali Babanın bıraktığı vakıflarıyla ilgili, Başbakanlık Osmanlı arşivinde şu bilgilere ulaşılmaktadır.

        Evkaf-ı Hümayun mülhakatına tabi Erzurum’daki vakıflardan Pir Ali Baba zaviyesi vakfı muhasebatı müfredatı (BOA, EV. d…13299). Vakıf ferağ-terk ve intikalat rüsumatıyla-intikal vergileri-kâğıt baha ve kalemiye miktarı (BOA,EV.d..22651-22796), maarife alınacak evkaftan Pir Ali Baba zaviyesi hayrat ve müberreatı gelirleri hakkında evkaf-ı münderice- gelir kaynakları yok olmuş vakıflar-talimatına göre muamele edilmesi (BOA,MF,MKT,Dosya No:98,Gömlek No:90) Pir Ali Baba zaviyeleri bedel atının zaviye sahibine mi maarife verileceğine dair bir karar alınması isteği üzerine liva Nabilerinin  başkanlığında oluşturulan komisyonca tahkikat yapılarak neticesinin bildirileceği  (BOA,MV,Dosya No: 62 Gömlek No: 61)

        Pir Ali Baba “Yarın ölecekmiş gibi ahirete, hiç ölmeyecekmiş gibi dünyaya çalışınız.” H.Şerifine uyarak hem dünya ve hem de ahiret zengini bir zatı muhterem.”Müminin istikameti onun haysiyeti, şerefi ve kerametidir.” Dinin odak merkezi dayanağı iki noktadadır. Allaha itaat, halka şefkatle hizmet etmektir. Bu iki daire ile Kemaliyet dairesine yükselmek hakiki insana mahsustur. Böylece vicdan, akıl Kemaliyet bulur. Kulluk makamı da bu sayede elde edilir. Velinin birinci sıfatı aşktır. Allahtan başka hiçbir şeyle uğraşmazlar. İkinci sıfatı varisleridir. Allah kelamının hükümlerini gereğince yerine getirmekten hiç ayrılmazlar. O yolda hizmet verirler.

        “Sonra biz o kitabı kullarımızdan seçtiklerimize mirasçı kıldık. İşte onlardan kimi nefsine zülüm eder, kimi muktesit davranır, kimi de Allahın izniyle hayrat ve hasenat yarışlarında öncü olup kazananlardır. İşte büyük kazanç budur.(Futur suresi ayet 32).(2)

        Pir Ali Baba “Eğer her yıl bin bir hatim okursanız Allahu teala bu memleketi hususiyetle depremden korur.” Diyerek sahibi bulunduğu 8 köyden 4 ünün gelirini tamamen evlatları nezaretinde, Erzurum’da yılda bir defa okunmasını ihdas ettiği bin bir hatimlere vakf etmiştir. İşte velinin kerameti budur. Hep birlikte yaşıyoruz. Bizim güzide geleneğimiz olmuştur. Bu güzide gelenek o günden, birinci dünya savaşına kadar devam etmiş, bir ara kesintiye uğradıktan sonra Müftü Solakzadenin gayretleriyle yeniden başlatılmıştır. 2009 tarihinde 475 incisini idrak ettiğimizde okunan on iki bin hatmin duası yapıldı.

        Bu mübarek dini merasim dünyada, bütün İslam âlemi içerisinde Erzurum’a has bir durumdur. Emsali yoktur. Türkiye geneline yaygınlaştırılıp, inanç turizmi açısından değerlendirilirse fenamı olur. Allah bizleri idare edenlere basiret versin.

        Böylesi velilerin kabri binlerce haneden daha fazla değer teşkil eder. Yücelmeyi seven toplumlar kendi aralarında yetişmiş olan büyüklerine karşı ciddi bir hürmet ve bağlılık duyarlar. Onların kabirleri üzerine titrer dururlar. Elin adamı kendi keşişinin daima üzerinde oturduğu bir taşı müzelerinde muhafaza edip onun hatırasına son derece hürmet göstererek kendi memleket evlatlarına gösterirken, biz daha kıymetli değerlerimizi ihmal etmekteyiz. Bu da geçmişimize vefasızlığımızın bir örneği değimli?

        Neden? Pir Ali Babanın kabri şerifleri ve Erzurum’a hâkim olan o güzelim tepe Tarihi dokuya uygun bir şekilde imar edilmesin. Toplumun ziyaretine açık hale getirilmesin. Yılda bir defaya mahsus gerçekleştirilen bin bir hatim duası orada yapılmasın. Yapılan bu merasim Türkiye geneline duyurulup birlikte idrak edilmesin. Bu hususta başta Erzurum halkı, Vali, Büyükşehir belediye başkanı, Üniversite Rektörümüz ve esnaf kuruluş örgütlerinin kulakları çınlasın. Böyle güzelim bir müjdeyi bekler dururuz.

        Bu şehri mübarekleştiren, burada yaşayanları ve yaşayacak olanları düşünen kerametine şahit olduğumuz büyük velimiz seni Rahmetle anıyoruz. Ruhun şad makamın cennet olsun.

     Kaynakça: (1) Erzurum tarihi anıtları ve kitabeleri s.171 A.Ş.Beygu.

                       (2) K.Kerimin Türkçe anlamı Futur suresi ayet 32 M.Hizmetli