KARIŞIK

6 Şubat 2016 Cumartesi

Sarılık Evliyası Yatırı / AMASYA

Sarılık Evliyası Yatırı / AMASYA

–Merzifon –Yalnız Köyü

Türbenin Yeri: Sarılık Evliyası Yatırı, Amasya İli Merzifon ilçesi Yalnız Köyü merkezindedir.
Sarılık Evliyası Tekkesi
Sarılık Evliyası Kimdir: Yalnız Köyünün merkezinde bulunan ve birkaç ağacın çevrelediği mezarda sarılık hastalığından vefat etmiş bir gelin yatmaktadır. Mezarın yanında bulunan kayaların arasından çıkan suya Sarılık Suyu denmektedir ve Sarılık hastalığına iyi geldiğine inanılmaktadır.
Sarılık Suyu
Türbenin Durumu: Türbe köyün merkezinde olup, üstü açık bir mezar şeklindedir. Türbe yanında bir kaynak mevcuttur.

Ziyaret Nedeni: Sarılık Evliyası ziyaretine gelenler Sarılık hastalığından muzdarip olan ziyaretçilerdir. Büyükler türbe yanında iki rekat namaz kılar, dua okurlar ve sonra yine dua okuyarak Sarılık Suyundan içerler. Küçük çocuklar ise suda yıkanır, fakat üzerileri kurulanmaz, kurulanırsa şifa bulamazmış. Bu türbe ziyaretine gelenler türbede oynamadan gitmezler. Bu Sarı Kız’ın vasiyetiymiş.

Menkıbeler: 1-) Köyde yaşayan Sarı Kız gelinlik çağına gelmiş, ama Sarılık hastasıymış. Hastalığına rağmen gelin olmak istemiş. Düğün alayı gelini dolaştırırken şimdi mezarının olduğu yere gelince Sarı Kız düşüp ölmüş. Mezarını buraya yapmışlar ve kısa bir süre sonra mezarının yanından Sarılık Suyu çıkmaya başlamış

Hicabi Baba Türbesi / AMASYA

Hicabi Baba Türbesi / AMASYA

 –Amasya – Ziyaret Beldesi

 Hicabi Baba türbesi, Amasya İli Merkez ilçesi Amasya’ya bağlı Ziyaret Beldesinin merkezinde bulunan Hicabi Baba Camisinin yanındadır.
Hicabi Baba Türbesi
Hicabi Baba Kimdir: Gerçek adı Hicabül Abdülbaki Efendi’dir. 1777-78 yıllarında Kırım’ın Bahçesaray kasabasından Amasya’ya gelmiş, burada Ürgüplü Hacı Ahmet Efendi adındaki bir medrese hocasından dersler almıştır. Tasavvuf eğitimini ise Turhallı Şeyh Mustafa Efendi’den almıştır. Şeyhinin ölümü üzerine Amasya’da Nakşibendi Tarikatının şeyhi olmuş ve manevi hastalıkları iyileştirmesiyle ünlenmiştir. 1815-16 yıllarında eski adı Ziyere olan Ziyaret Kasabasında vefat etmiştir.

Türbenin Durumu: Türbe dikdörtgen formda olup 8,5x6,10mt ölçülerindedir. Çatısı kubbelidir. İçerisinde biri bayan beş sanduka bulunmaktadır. Türbe 1991 yılında Anıt olarak tescil edilmiştir. Türbe 1974 yılında restore edilmiştir.

Ziyaret Nedeni: Hicabi Baba’ya her türlü dilek, akıl hastaları ve hacca giden Ziyaretliler gelmektedir. Hacca giden hacı adayları Hicabi Baba türbesini toplu ziyaret edip, dualar okurlar ve türbede bulunan sancağın altından geçerler. Diğer ziyaretler için gelenlerse dualarını okurlar.

Menkıbeler: 1-) Türbede Hicabi Baba’ya ait olan iki sancak bulunmaktadır. Savaş zamanında türbeden kaybolan sancaklar, savaş bitince geri gelir ve üzerinde kan ve kılıç izleri gözlenmiştir.
2-) Hicabi Baba camisinin imamı Hicabi Baba’ya ait bir ibriği her gün doldurmasına rağmen sabahları ibriğin boşaldığı görülmektedir. Bu yıllardır böyledir.
3-) Hicabi Baba Şeyh Mustafa Efendi’ye intisap etmek için birkaç kez Ziyaret’e gelir. Fakat bir türlü yolu bulup dergaha ulaşamaz. Bu durum Mustafa Efendi’ye malum olur ve müritlerini göndererek Hicabi Baba’yı yanına alır. Gün gelir Mustafa Efendi vefat eder. Vasiyet olarak “Kim kavuğumu yerden kaldırırsa yerime o geçsin der.” Bütün müridler denemesine rağmen kavuğu yerden kaldıramaz. Bu işe yalnız Hicabi Baba kalkışmamıştır. Dergahta huzursuzluklar çıkınca kavuğu kaldırdığı gibi başına geçirir ve şeyhinin yerine göreve başlar.
4-) Hicabi Baba uzun boylu ve heybetli görünüşe sahiptir. Zaman zaman tarlaya çalışmaya giden köylüler şadırvanın orada Hicabi Baba’yı abdest alırken görmektedirler.
5-) Başka bir menkıbeyi ise değerli araştırmacı Abdulhalim Durma’dan olduğu gibi aktarıyorum:  Hicabi’nin diğer müridlerinden farklı olan davranışları, sohbetlere iştirak etmesi şeyhinin dikkatini çeker. Aralarında meydana gelen manevi yakınlaşma, diğer müridlerin de gözlerinden kaçmaz. Ne var ki, müridler bu sevgiyi kıskanırlar. Dedikodular şeyhin kulağına kadar gider. Bunun üzerine şeyh, müridlerini toplar ve onların birer demet çiçek getirmelerini ister. Şeyhin bu isteğini yerine getirmek için, müridler Ziyere Köyü’nün arazisine ve dağlara çıkarlar. Amaç en güzel çiçeklerden bir demet hazırlayıp, şeyhlerine sunmaktır. Bütün müridler, Ziyere Köyü’nün dağlarından envai cins çiçeklerden birer demet yapıp Şeyhlerinin huzuruna girerler. Şeyhin odası bir çiçek bahçesine dönüşmüştür. Fakat Hicabi nice zaman sonra ağlaya ağlaya elleri boş döner. Şeyh, ‚ Ya Hicabi!.. Sen çiçek toplamadın mı ?‛ deyince, Hicabi büyük bir mahcubiyet içinde, ‛ Sultanım, çiçekler hep Allah’ın adını zikrediyorlar, kıyıp koparamadım‛, cevabını verir. Şeyh o zaman müridlerine döner;  “İşte Hicabi’yi bunun için sizden fazla seviyorum. Siz ne anlarsınız çiçeğin fikrinden, zikrinden”  der.

Kırklar Dede Türbesi AMASYA

Kırklar Dede Türbesi 

 AMASYA –Merzifon –Bahçecik Köyü

 Kırklar Dede Türbesi, Amasya İli Merzifon İlçesine çok yakın olan Bahçecik Köyü yolunda, mezarlığın bitimindedir.

Kırklar Dede Türbesi
Kırklar Dede Kimdir: Merzifon halkı tarafından ziyaret edilen Kırklar Dede’nin kim olduğu konusunda ve yaşadığı dönem hakkında herhangi bir bilgi yoktur.

Türbenin Durumu: Türbenin üzeri açıktır. Yakın zamanda Merzifon Belediyesi tarafından mezar yenilenmiştir.

Ziyaret Nedeni: Türbe eski zamanlarda özellikle yağmur duası için ziyaret edilirmiş. Merzifon’da kapı kapı dolaşılarak toplanan malzeme tekerlemelerle çoluk çocuk türbeye getirilir, burada bu malzemelerle yapılan yemekler topluca pişirilip hep beraber yenirmiş.

Menkıbeler: 1-) Türbe başına gelip burada içen ve Kırklar Dede’den para isteyen bir kişinin rüyasına girerek onu bayağı rahatsız edip, korkuttuğu hikaye edilir.

Külhani Ali Baba Türbesi / AKSARAY

Külhani Ali Baba Türbesi 

/ AKSARAY –Merkez –Hacı Hasanlı Mahallesi

 Aksaray İli merkezinde Hacı Hasanlı Mahallesinde Kurtuluş Caddesi üzerinde türbesi vardır.
Külhani Ali Baba Türbesi
Külhani Ali Baba Kimdir: Türbesinin olduğu yerde iki gözlü hamamda Külhancı olarak çalışırmış. Yine bu türbenin yanında cami de bulunmaktaymış, fakat cami ve hamamı daha sonra arsa sahipleri tarafından yıktırılmış.

Türbenin Durumu: Türbe kesme taştan kare planlı, kurşun kubbeli ve üç pencereli inşa edilmiştir. 1994 yılında Vakıflar tarafından restore edilmiştir. Türbenin kitabesi yoktur. Türbeyi ilk olarak Sultan II. Abdühamit’in Seraskeri olan Hacı Ali Paşa yaptırmıştır.

Ziyaret Nedeni: Halk tarafından hayır duası için ve değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.
Kanlı Pelit Ağacı
Menkıbeler: 1-) Külhani Ali Baba Hasan Dağına adını veren Hasan Baba ile sık sık çekişirlermiş. Ali Baba bir gün Hasan Baba’ya üşümesin diye mendil içinde kor gönderir. Hasan Baba’da karşılık olarak mendil içinde kar gönderir. Karı sonra yemek isteyen Ali Baba mendili hamamda bir yere asar. Mendil içindeki kar kısa sürede erir. Ali Baba buna sinirlenir ve “Hasan Baba dağ başında evliyalık olmaz, gel de şehirde evliyalık yap” diye seslenir. Hasan Baba’da bu söz üzerine kızarak koca bir kayayı kaldırdığı gibi Hasan Dağından Ali Baba’ya fırlatır. Ali Baba taşın geldiğini görür ve eski sinne çayırı denen yerde eli ile koca taşı karşılar ve parmak izleri bu kayanın üzerinde görülür.
2-) Ali Baba ve Hasan Baba birbirlerine karşılıklı taş ve Pelit ağacı atmaktadırlar. Hasan Baba’nın atmış olduğu Pelitlerden biri bugün Ervah Mezarlığına düşer ve burada anılan Kanlı Pelit bu ağaçtır.    

Diribaba piri .azerbeycan


Diribaba piri .azerbeycan





Adı geçen pir Mereze topraklarındaki bir kayadaki mağaranın içinde bulunmaktadır. Diribaba Şirvanşah Şeyh İbrahim’in müridi olmuş ve Şeyh olarak faaliyet göstermiştir. Rivayete göre, Diribaba Seyyid İbrahim’in tavsiyesi ile sürekli diz üstü oturup, Allah’a dua ettiğinden, onu ziyaret edenlerin düşüncesinde bu şekilde kalmış ve bununla ilgili olarak pir “Diribaba” adlandırılmıştır. 

Berde imamzadesi ..AZERBAYCAN

Berde imamzadesi ..AZERBAYCAN





Berde şehrinde bulunan İmamzade ziyaretgahında İmam Caferi Sadık’ın (as) kız torunu uyumaktadır. O dönemlerde Abbasi halifelerinin Ehl-i Beyt (as) ailesine yaptığı zulümlerden hicret eden Şehzade İsmail daima Ehl-i Beyt (as) aşığı olan Azerbaycan 
toprağına sığınmıştır. Azerbaycan’ın eski şehirlerinden birisi olan Berde Şehzade  İsmail’in yerleştiği yer olmuştur. O ömrünün sonuna kadar bu ülkede yaşamış ve ölmüştür. XII. yüzyılda İbrahim isimli tüccar halkın bir kabri ziyaret ettiğini görmüş, ilgilendiği zaman ona burada İmam Caferi Sadık’ın (as) kız torunu olan Şehzade İsmailʼin defin edildiği bildirilmiştir. Tüccar kendi hesabına kabrin üstünde çay taşlarından kubbeli ziyaretgah yaptırtmıştır. Ansiklopedide de bu ziyaretgah “Tacir İbrahim” adı ile geçmektedir. 
1868 yılında İmamzade türbesinin 4 minaresi Mimar Kerbelayi Safihan Karabaği tarafından restore edilmiştir.

Niyaz Baba Türbesi / AMASYA –Gümüşhacıköy

Niyaz Baba Türbesi 

/ AMASYA –Gümüşhacıköy –Gümüş Beldesi –İmirler Köyü

Türbenin Yeri: Niyaz Baba Türbesi Amasya İli Gümüşhacıköy İlçesi Gümüş Beldesine 17km uzaklıktaki İnegöl Dağındadır. İnegöl Dağı İmirler Köyü sınırlarındadır.
Niyaz Baba Türbesi
İnegöl Dağları
Niyaz Baba Kimdir: Ahmet Halil Niyaz Baba olara da anılan Niyazi Baba Alevi zümresindendir. Buraya yakın konumdaki yaylacılar Niyaz Baba’nın Horasan’dan gelen bir veli olduğu ve bölgedeki yaylada çobanlık yaptığını söylemektedirler. Merzifon’da medfun olan Piri Baba ve Çorum’da medfun olan Koyun Baba’yla kardeş oldukları söylenmektedir. Burada yapılan kazıda ele geçen balta ve kılıcın Niyaz Baba’ya ait olduğu söylenmektedir. Eserler Amasya Müzesinde sergilenmektedir. Ayrıca Niyaz Baba’nın Babai İsyanı (1240) sırasında doğduğu söylenmektedir. Olaylar esnasında Eliya Hatun tarafından kaçırılan küçük Niyaz, Rıza-i SadıkBaba tarafından mezarının bulunduğu bölgeye getirilir. Rıza-i Sadık Baba Niyaz Babayı Astroloji, Eczacılık ve gizli ilimler konusunda yetiştirir. İlmi Eretna Beyliği tarafından duyulmuş ve taktir edilmiştir. 2004 yılından beri İmirler Köyü Niyaz Baba Dayanışma ve Kalkındırma Derneği tarafından temmuz ayında şenlikler düzenlenmektedir.    
Deliktaş
Türbenin Durumu: Türbe betonarmeden iki odalı olarak inşa edilmiştir. Odalardan birinde Niyaz Baba’nın sandukası vardır. Diğer odaysa namaz kılmak içindir. Türbenin yakınında bir delik taş bulunmaktadır. Buraya gelen ziyaretçiler delik taşın içinden geçmektedir. Türbedar türbede kalmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Türbe özellikle yağmur duası ve değişik dilekler için ziyaret edilmektedir. Köylüler yağmur duası için yanlarına bir kurban alarak sabah erkenden türbeyi ziyaret ederler. Türbe yanındaki kaya yanında kurban kesilir, köyün büyüğü “dede” önderliğinde dualar edilir. Kesilen kurbanın kanından bir kısım yanlarında götürülerek tarlalara serpilir.
Yine özellikle Hıdrellez günü toplu ziyaretler yapılmaktadır. Türbe ziyaretine gelenler etraftaki ağaçları, sandukayı öperler. Tokat ili ve çevresinden gelenler türbeye sürünerek girerler ve etrafında üç kez dönerler. Çorum ilinden gelenler ise türbe etrafını yedi kez dönerler.
Genellikle büyük dilekler için kurban adağında bulunulur. Türbe önündeki kayaya bez ve iplerin bağlanması ise sağlıkla ilgili dilekler içindir. 

Menkıbeler: 1-) Niyaz Baba Merzifon’da ayakkabıcılık yapan kardeşi Piri Baba’nın ziyaretine gider. Bir mendilin içine de süt koyar. Kardeşini ziyaret edince mendili duvar asar. O arada dükkanı ziyarete gelen bir bayan müşterinin topuğuna bakınca, mendil içindeki süt akmaya ve keramet bozulmaya başlar. Bunun üzerine kardeşi Piri Baba “Niyaz! Dağın başında ermek kolay, gel de ak topuklara, ak gerdana bakıp da görmeden erenlerden ol” demiş. Bu durumdan çok utanan Niyaz Baba “Bana ne ak topuktan, ak gerdandan. Bana İnegöl dağlarında otlayan ak koyunlar, ak kuzular gerek” diyerek yola koyulmuş.
2-) Niyaz Baba’nın zaman zaman ziyaret ettiği bir köydeki vatandaşlar Niyaz Baba’ya oyun oynayınca, Baba kızar ve bir beddua okur. Bu bedduadan sonra köylüler fakirleşir.

Kaynakça: Abdülhalim Durma –Evliyalar Şehri Amasya -2003 / Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006 / www.imirler.com


Kurpos Baba Türbesi / AMASYA – Gökdere Köyü

Kurpos Baba Türbesi / AMASYA – Gökdere Köyü

Türbenin Yeri: Kurpos Baba Türbesi, Amasya İli merkez Amasya İlçesi Gökdere Köyündedir.
Kurpos Baba Türbesi
Kurpos Baba Kimdir: Kurpos Baba’nın kim olduğu konusunda herhangi bir bilgimiz yoktur.

Türbenin Durumu: Türbenin durumu hakkında elimizde herhangi bir bilgimiz yoktur. Türbe ile birlikte Cemevi bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: www.panoramio.com (Sayın Murat Söylemez’e resim için teşekkür ederim)

Taylan Köken

Kazgan Baba Türbesi / ADIYAMAN -Merkez -Ova Kuyucak Köyü

Kazgan Baba Türbesi / ADIYAMAN -Merkez -Ova Kuyucak Köyü

Kazgan Baba Türbesinin Yeri: Adıyaman İli merkeze 5 km uzaklıkta bulunan Ova Kuyucak Köyüne bağlı Gazihan mezrasında türbesi vardır.


Kazgan Baba Kimdir: Gazihan Baba, Gazgan Baba, Gazğan Dede, Kadı Han Dede olarak da başka adları bulunan Kazgan Baba’nın ermiş bir hükümdar olduğuna inanılmaktadır. Kendisi Adıyaman’da kadılık yaparmış. Düşmanları tarafından rahatsız edilince türbesinin bulunduğu yere buradaki mağarada uzun süre yaşamıştır. 
Türbenin Durumu: Adıyaman Gölbaşı denilen piknik alanında kapalı türbesi bulunmaktadır.
Ziyaret Nedeni: Türbeye genellikle evlenmemiş genç kızlar getirilir. Türbeden bir kaşık alıp eve götürürler, evlenince de altı tane olarak geri getirirler.

Menkıbeler: 1-) Kazgan Baba kadılık yaparken bir oduncu gelip kendisine iki kurdun eşeğini yediğini söylemiş ve çaresiz ne yapacağını sormuş. Kazgan Baba seslenmiş iki kurt hemen oraya gelmiş. “Eşeği niye yediniz” diye sorulunca “açlıktan” diye cevap vermişler. Kazgan Baba kurtlara “Eşeğin parası çıkana kadar oduncuya yardım edeceksiniz” diye emir vermiş. Oduncu kurtları belli bir süre çalıştırmış, kazandığı parayla kendine bir eşek almış, kurtları da hizmetinde kullanmaya devam etmiş. Kurtlar yara bere içinde durumu Kazgan Baba’ya şikayet edince bu kez oduncu kurtlara bir hafta karşılıksız yemek vermek zorunda kalmıştır.

Kaynakça: Mustafa Sucu - Adıyaman İli ve İlçeleri - 1985 / İsmail Celalettin Yaşar –Adıyaman İl ve İlçelerinde Evliya Anlatıları -2010.

Taylan Köken

MUSTAFA GARİP BABA TÜRBESİ



MUSTAFA GARİP BABA TÜRBESİ
TARSUS TEKELİ KÖYÜ