Molla Hayali türbesi
(1436-1470)
Asıl adı Ahmed bin Musa Rumi olup lakabı da Şemseddin‘dir.İzniklidir, şiirlerinde Hayali mahlasını kullandığı için Molla Hayali diye meşhur olmuştur.Hanefi mezhebinin alim ve velilerinden olup, henüz 33 yaşında iken vefat etmiştir.
İlk tahsilini kadı olan babasından aldıktan sonra Bursa Sultanisi denilen Yeşil Medrese’de Müderris Hızır Bey’den icazet aldı, ona mürid oldu ve Hızır Bey‘in kızı ile evlendi.Akli ilimlerdeki anlayışının yüksekliğinden dolayı en ince meseleleri hemen kavrar ve akranları arasında parmak ile gösterilirdi.Müderris olunca Filibe Medresesine tayin edildi.
İznik Medresesi müderrisinin vefat ettiği ve yerine kendisinin tayin edildiği haberi gelince hacca niyetlendiğinden, Fatih Sultan Mehmed’in ve Vezir Mahmut Paşa’nın tüm ısrarlarına rağmen bu teklifi kabul etmeyerek hacca gitmiştir.
Zeyniyye Tarikatının müntesibi olan Molla Hayali, hocası Şeyh Abdurrahim Merzifoni vasıtasıyla tasavvuf yolunda ilerledi, hocası da ona Edirne Yeni Cami de “Kelime-i Tevhid” okuma görevi verdi.
Molla Hayali çok kitap okur, az yemek yerdi.Hep ilim ve ibadetle meşgul olup bir an bu halden ayrılmazdı.Son derece zayıf olduğundan baş ve işaret parmağıyla pazusunu kavrardı.Şu beyit onun halini ifade eder;
Gece gündüz kalmazdı ibadetten geri
Günde bir öğündü saydıysan yediği
Molla Hayali talebe yetiştirmek ve eser yazmak ile meşgul olduğu sırada vefat etti.Şairler onun vefatına “Sözü dilde, hayali gözde kaldı” mısrası ile tarih düşürdüler.
Molla Hayali Türbesi, Bursa’nın Yıldırım ilçesinin Zeyniler mahallesinde bulunmaktadır.Emir Sultan Camisinden Davut Kadıya doğru gelinmek suretiyle 5 dakikalık yürüme yolu mesafesinde bir cami ve türbedir.
Zeyniler Mahallesi bana hep Çalıkuşu romanının geçtiği Zeyniler Köyünü hatırlatır, hep acaba orası mıdır derim içinden, elimde kitap yok, biraz hazıra konmak istiyorum, eğer orası ise yorum yazarak bildirirsiniz.
Zeyniler Kabristanlığını niye koyduğuma gelirsek, Bu kabristanlıkta isimlerini sonra yazacağım dervişler yatmaktadır, o yüzden önem arzeder…