Abalı Baba Türbesi / ANKARA / YENİMAHALLE

Abalı Baba Türbesi / ANKARA / YENİMAHALLE / Memlik Mahallesi

Türbenin Yeri: Abalı Baba Türbesi, Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Memlik (Köyü) Mahallesi girişindedir.

Abalı Baba Türbesi

Abalı Baba Türbe Girişi

Abalı Baba Kimdir: Hasan Veli olarak da bilinen Abalı Baba, Hacı Bayram-ı Veli ve Hüseyin Gazi Hazretleriyle aynı devirde yaşadığını hakkında anlatılan menkıbelerden bilmekteyiz. Horasan Ereni, keramet sahibi, mübarek bir zat olarak bilinmektedir. Yaklaşık olarak 1300-1400’lü yıllarda bölgeye gelip tekkesini kurmuştur. Duvarcı ustası olduğundan Tekkesinin inşaatında bizzat çalışmıştır. 

Abalı Baba Sandukalar

Dr. Münir Derman Türbesinin Kapısı

Türbenin Durumu: Türbesinin Abalı Baba’nın Tekkesine bitişik olduğu düşünülmektedir. Günümüzde tekke yıkılmıştır ve türbe kalmıştır. Türbe içinde Abalı Baba’nın sandukası, eşi ve üç çocuğunun sandukaları bulunmaktadır.

Türbenin karşısında 1989 yılında vefat eden ve Anadolu Köylerinden birinde defnedilmek istenenDr. Münir Derman Hazretlerinin türbesi bulunmaktadır.

Ziyaret Nedeni: Değişik dilekler ve istekler için, bazı ufak tefek sağlık sorunları için türbe ziyaret edilmektedir. Ayrıca yeni evli çiftler Mutlu Bir Evlilik Geçirmek için türbeyi ziyeret etmektedirler. Ziyarette türbe etrafında dönerek dualar okunur.

Ağaç Olan Odunlar...

Menkıbeler: 1-) Hacı Bayram-ı Veli Hazretleri Abalı Baba’nın tekkesinin inşaatına başladığını duyunca ziyaretine gitmek ister. Yanında bir rivayete göre Gül Baba vardır, başka bir rivayete göre Hüseyin Gazi vardır. Hacı Bayram-ı Veli ve yanındakiler Memlük Köyüne kümes hayvanlarına binerek gelirler! Abalı Baba ziyaretçilerini karşılamak için tekkede kullandığı taşların veya duvarın üzerine binerek misafirlerini yolun başında karşılamıştır. Tekkede çalışan talebeler de, misafirleri karşılamaya inşaat malzemelerine binerek gitmişler…

Misafirlerini karşılayan Abalı Baba onlara süt ikram eder. Hacı Bayram-ı Veli “Gölgelik bir yer de yokmuş” deyince, Abalı Baba hemen davranıp ateşten yanan üç odun alıp toprağa doğru atar ve bu odunlar ağaca dönüşür. Bu ağaçların gölgesine geçerler. Bu ağaçlar kutsal kabul edilip kesilmezler. Ancak artık yaşlılıktan dolayı günümüzde kurumuşlardır.

Kimi ise bu ağaçların artık gölgelenecek adam kalmadığından kuruduğunu söylemektedir… 

2-) Yavuz Sultan Selim İran’a sefer düzenler. Kolağaları köy köy dolaşıp asker toplamaktadır. Tekkesinin inşaatında çalışan Abalı Baba’yı gören Kolağası seslenir: “Padişahın İran’a seferi var. Asker topluyoruz, sen de katıl” der. Abalı Baba elinden üç çubuğu yere atar ve çubuklar insan şekline bürününce “Haydi oğullar savaşa gidelim” der. Kolağası bu mucizeyi görünce “Aman sizler burada kalınız, sizin dualarınız bize yeter de artar bile” der ve oradan uzaklaşır.

Kaynakça: www.tekellüm.net / www.panoramio.com   

Taylan Köken

yatağan baba türbesi..serinhisar yatağan

yatağan baba türbesi..serinhisar yatağan

serinhisar ilçesine bağlı Yatağan Mahallesi’nde bulunan Yatağan Baba Türbesi, Selçuklu Dönemi eseridir. Yapı üzerinde Hicri 642 (Miladi 1244-1245) tarihi bulunmaktadır.

Türbe kare formlu ve kagir yapılıdır. Türbenin üzeri piramidal sac çatı ile örtülüdür. Yapının girişi kuzeydoğu cephesinin kuzey köşesindeki ahşap kapıdan sağlanmaktadır. Türbe; türbedar odası ve sanduka odası olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Türbedar odasında, kapının tam karşısında küçük bir pencere mevcuttur. Sanduka odasının kuzeydoğu cephesinde de dikdörtgen bir pencere vardır. Sanduka odasında birbirine bitişik vaziyette 3 sanduka yer almaktadır. Bu sandukalar Yatağan Baba’ya, eşine ve oğlu Murat Bey’e aittir. Sanduka odasının içinde, güneybatı duvarda bulunan sivri kemerli niş dikkat çekicidir.

sarı ismail türbesi ..tavas

Sarı İsmail Sultan Türbesi

tavas ilçesine bağlı Tekke Mahallesi’nde mezarlık içinde bulunan Sarı İsmail Sultan Türbesi, Hacı Bektaşi Veli’nin halifesi Sarı İsmail Sultan’a aittir. Sarı İsmail Sultan, 1260-1350 yılları arasında Tekke Mahallesi’nde yaşamış bir Türkmen dedesidir. Denizli’nin güney ve güneybatı bölgelerinin Türkleşme sürecinde etkin bir rol aldığı bilinmektedir. Bölgesinde yaşayan konar-göçer Türk topluluklarını sosyal ve düşünsel açıdan yönlendiren bir lider olarak tanınmaktadır.

Dikdörtgen planlı olan türbenin duvarları yığma taş tekniğiyle yapılmış, beton sıvalıdır. Yapı türbedar odası ve sanduka odası olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Sanduka odası ile türbedar odasını ayıran duvarda küçük bir dikdörtgen pencere bulunmaktadır. Aynı şekilde karşı duvarda da simetrik bir pencere yer almaktadır. Sandukanın sağındaki ve solundaki duvarlarda dikdörtgen formlu birer pencere mevcuttur. Sanduka odasına türbedar odasında bulunan kapıdan geçilmektedir. Sanduka odasının üstü serbest formlu ve kurşun kaplı bir kubbe ile örtülüdür. Türbenin giriş kapısının hemen yanında oldukça yaşlı bir ardıç ağacı yer almaktadır.

Sarı İsmail Sultan Türbesi, her yıl Türkiye’nin dört bir yanından çok sayıda ziyaretçiyi ağırlamaktadır.

La’li Muhammed Efendi

La’li Muhammed Efendi 

La’li Muhammed Efendi , aslen Kastamonulu olup , tahsilini tamamladıktan sonra Edirne’ye gelerek Gülşeni Şeyhi Şeyh Mehmet Sırri Efendi’nin meclisine katılmış ve tarikat adabını öğrenmiştir. Daha sonra Mehmed Sırri Efendi’nin irtihaline ve işaretine mahsuben ; İstanbul’a gelip Sümbüliyye Şeyhi Şeyh Alaeddin Efendi’ye intisap ederek seyr-ü sülükunu tamamlamış ve bir erbain çıkarmıştır.
La’li Efendi İstanbul’da aynı zamanda ; Balat Şeyhi Seyyid Hasan Nuri Efendi ve Manisa Şeyhi Hasan Kenzi vs ile de hemdem olmuş ,onlardan da hilafet almıştır. Yani sümbüliyye tarikatından başka , Şabani , Uşaki , Celveti ve Nakşi tarikatlarından da icazet alır.
Sonra Edirne’ye dönmüş ve Şeyh Şücaeddin Dergahına postnişin olmuştur. Bir süre sonra Hicaz gitmiş ve bir çok şeyh efendiyle görüşmüş. Hicaz’dan döndükten sonra da Edirne de Kutbi Efendizade Seyyid Ali Efendi’den boşalan Şah Melek zaviyesine postnişin olmuştur.
En önemli halifesi Hasan Sezai hazretleridir. İbrahim Gülşeni hazretlerinin Mesnevi-i Manevi’sinin başlarına arifene bir şerhi vardır.
Doğum tarihi kesin olarak bilinmeyen La’li Efendi 6 sene şeyhlik yaptıktan sonra Zilhicce 1112 / mayıs 1701 senesinde 110 yaşlarında vefat etmiştir.

Kaynaklar ;
Türkiye Gazetesi , Batı Anadolu evliyaları cilt 2
Dr. Selami Şimşek , Edirne’de Tasavvuf Kültürü , Buhara Yayınları , 2008

Işıklar Türbesi izmir .tire

• Previous
• Next

Işıklar Türbesi

  izmir .tire

Beylikler Devri türbesi olmasına rağmen kime ait olduğu belli değildir. Kabristan girişinde ve yüksekçe bir tepe konumuna sahip türbenin küçük tahribatlar olmasına rağmen oldukça iyi korunduğu görülür. İnanışa göre türbede bir kadın yatmaktadır. Türbenin Aydınoğlu İsa Bey’in kızı Hafsa Hatun’a ait olabileceği ihtimali vardır. Zira, türbenin bulunduğu bahçedeki zaviyenin “Çeyiz Parası” ile yapıldığı söylentisi Tire’deki Hafsa Hatun Zaviyesi için de söylenmektedir. Hafsa Hatun’un bugüne kadar bir türbesi ya da mezarı belirlenebilmiş değildir. Işıklar arazisi aynı zamanda Hafsa Hatun’un kardeşi Musa Bey’in vakıf arazileri içinde göründüğü gibi, diğer Hafsa Hatun’un (Süleyman Şah’ın torunu) 1418 tarihli vakfiyesine göre bu bölgenin Aydınoğulları’na ait olduğu da açıktır.

Balım Sultan Türbesi..tire

Balım Sultan Türbesi,

Balım Sultan Türbesi, 1510 yılında yaptırılmış olup, Bektaşiliğin kurucularından, ünlü Balım Sultanoğlu Lütfullah Çelebi’ye aittir.

Tire’nin Hisarlık Köyü eteklerinde yer alan Balım Sultan Türbesi, Tire'de geleneksel “Sultan Nevruz” törenlerinin de kaynağını oluşturması bakımından, ayrı bir öneme sahiptir.

Türbede 4 mezar bulunmakta ve bunlardan sadece Lütfullah Çelebi’ye ait olanda yazı bulunmaktadır.

Mezarın baş ve ayak ucu taşındaki ifadelerden “geniş bir sülaleye mensup Lütfullah Çelebi bin Balım Sultan” tanımlaması yapılmaktadır.

Mimari açıdan sekizgen plana sahip olan türbenin Tire tarihi açısından fevkalade önemi bulunmaktadır.

Kaynak: A Munis Armağan

Ali Baba Tekkesi..tire

 Ali Baba Türbesi - ( Tire )

Ali Baba ve Hasan Baba türbeleri eskiden günümüze gelen Anadolu nun Türk yaşamına açılmasında öncülük eden Ahilik geleneğinin bir devamını yansıtan ve bugün de Anadolu nun sayılı Bektaşi dergahlarından biridir.

Beylikler Döneminde özellikle zengin aşiret ve boy yerleşmesinin Tire ye kültürel zenginlik, düşünce ve inanç özgürlüğü gibi temel boyutlar kazandırmış olduğu kaçınılmaz bir gerçektir. Çok yönlü aşiret yerleşimleri içinde kültürel transferler zamanla üretimde, sanatta ve düşüncede yeni boyutlara ulaşmış, bu kültürün öncüsü olmuştur.

Dışarıdan göçen dervişlerden özellikle Horasan grubu Ali Han Sultan, Buğday Dede ve Hacı Bektaşi Veli nin arkadaşı Bahattin Sultan ın oğlu gibi dervişlerle beraber , Ali Baba yalnız Tire nin değil bölgenin önemli adlarındandır. Bu yıllarda gelişme imkanı bulan başta Mevlevi, Rufai, Hurifi, Bektaşi, Nakşi, Havleti, Şazeli ve Uşşaki gibi tarikat mozayiğinin oluşmasını sağlamışlardır.

XIV. yüzyılda İbni Batutanın ifadesine göre, Tire bir Ahilik kentidir. Ahilik gelenekleri sonuncunda Tire de birçok el sanatı gelişmiş, daha sonraları unutulmaya ve yok olmaya başlayan bu el sanatları Tire´nin ekonomik ve kültürel gelişmesinde önemli rol oynamışlardır.

Ali Baba Türbesi kitabesi yoktur. Ali Baba nın XIV. yüzyılda yaşadığı kabul edilmektedir. Ali Baba, Evliya Çelebi tarafından müfessir ve muhaddis olarak belirtilmekte, kayıtlarda ise, Ahi Babası olarak geçmektedir.

Ali Baba Türbesi Tire´nin doğusunda, Boynuyoğun Köyü hudutları içerisinde, Ali Baba Türbesi diye anılan yerdedir. Plan düzenlemesi bakımından da ilgi çekicidir. İki bölümden oluşan, önde sekizgen meddal bulunan, sekizgen gövdenin yüksek kasnağa oturan bir kubbe ile örtülmesinden ibaret sıvalı bir yapıdır. Düzenli bir bahçe içinde ve türbe binasının dışında yer alan çeşitli mekanların oluşturduğu bir yapı topluluğu şeklindedir.

Türbe ibadetlerin yanısıra çeşitli dini vecibelerin yerine getirildiği ve içinde çeşitli Bektaşi babalarının mezarlarının (Hasan Baba vs.) yer aldığı bir kompleks şeklindedir.

Tire nin en düzenli türbelerinden biridir. Yaklaşık 15.000 m2 miktarlı bir arazi üzerinde yer alır. Su pınarı, kuyusu, ağaçları ve havuzu ile Batı Anadolu daki önemli bir dergah merkezi durumundadır.

Ali Baba Türbesi, daha önceleri Gökçen adını alan Fota adlı Rum Köyünde iken, 16. yüzyılda Tire nın oğlu Ali Baba adına yaptırılan bu Dergâh, birçok ünitelerden meydana gelmiştir.

Kaynak: A. Munis Armağan

Karıncalı Dede Türbesi

Karıncalı Dede Türbesi (Arifiye -  Adliye Köyü) Adapazarı’nı Bilecik’e bağlayan E-25 Karayolunun Adliye Köyü mevkiinde yüksek bir kayanın üzerinde bulunan türbe adını, karıncalarla insanüstü ilişkiler kuran ve onlarla adeta konuşan bir Türkmen ermişinden aldığı söylenmektedir. Söylenceye göre karıncalar tarafından basılan bir köyün ahalisi Karınca Baba’ya başvururlar. Köylerini bu karıncalardan kurtarmasını isterler. Bu şahıs köye gelerek dua eder ve köyün karıncalardan kurtarılmasını sağlar. Bu olaydan sonra bu kişinin adı “Karınca Baba” olarak anılır. Çevreye zarar veren karıncaları da, onlarla konuşan ikna eden mübarek zat, karıncaları yanına toplamakta ve birlikte bir hayat sürmektedir. Hayatını adeta karıncalarla birlikte geçiren Türkmen ermişine, vasiyeti üzerine vefatında sonra söz konusu kayanın üzerinde mezar yapılmış olup, burası zamanla “Karıncalı Dede Türbesi”ne dönüşmüştür. Bu türbeyi ziyaret edenler dileklerinin kabulü için bölgede bulunan ağaçlara bez parçası astıkları ve karıncaların yemesi için pirinç bıraktıkları görülmüştür. Türbenin etrafının ağaçlıklı olması sebebiyle Karınca Baba’yı ziyarete gelenler burada piknik yaparlar.

Adapazarı-Eskişehir karayolu üzerinde Adliye Köyü yakınlarında yola bakan yüksek bir tepenin üzerindedir. Çevre köylerde yaşayanların söylediklerine göre, eve giren karıncalar için türbede dua edilince karıncalar ortadan kaybolmaktadır

TURABİ BABA TÜRBESİ

TURABİ BABA TÜRBESİ

Kasımpaşa'da bulunan bu türbede Türabi baba'dan başka,Şeyh Ahmed efendi el kadiri,Şeyh Seyyid Halil el kadiri,Şeyh Ali Kuzu el kadiri,Şeyh Hasan Rıza efendi ve Tersane baş mimarı Mustafa ağa bulunmaktadır.Türbenin yanına Beyoğlu Belediyesi Turabi Baba Kütüphanesi bulunmaktadır.Mehmed Turabi tarafından 1812`de kurulan `Turabi Baba Kütüphanesi` 1975 yılında çıkan yangının ardından kullanılmaz hale geldi. 2007 yılında Beyoğlu Belediyesi tarafından restorasyonu başlatılan kütüphane, fiziki yapısı ve yayın içeriği açısından Türkiye`de örnek çocuk kütüphaneleri arasında yer alıyor. 
Türabi Baba Türbesi,İstanbul ili Beyoğlu ilçesi Kasımpaşa’da Camii Kebir Mahallesi Türabi Baba Caddesi üzerinde bulunan bu türbe XIX. yüzyılda yapılmıştır.Mehmet Türabi Efendi Tersane-i Amire’de çalışan Osmanlı gemicilerinden olup aynı zamanda Kadiri Tarikatının da şeyhi idi. 1812 yılında ölmüştür. Daha önce Kasımpaşa’da Kadiri Tarikatına ait bir tekke yaptırmış ve tekkesinin yanına da türbesini eklemiştir. Bu tekke XX. yüzyılın ortalarında yanmışkalan bölümleri kum ve tuğla deposu olarak kullanılmış 2004 yılında da tamamen yıktırılmıştır.Günümüze gelen türbe dikdörtgen planlı düz çatılı bir yapıdır. Duvarları moloz taş ve tuğladan örülmüştür. Cephesinde tuğla dizileri peşpeşe sıralanmış ve bu da yapıya bir orijinallik katmıştır. Türbenin Haliç’e yönelik cephesinde bir çeşme onun her iki yanında da üçer penceresi vardır. Ayrıca giriş cephesinde kapının yanı sıra üç penceresi daha bulunmaktadır. Türbenin diğer cepheleri iki yanındaki yapılara bitişiktir. 
Türbenin içerisinden tavan eski gemi direklerinden yapılmış desteklere dayanmaktadır. Burada tersaneden çıkmış demir raylar kullanılmış ve böylece hiçbir yapıda görülmeyen bir iç düzenleme ile burada karşılaşılmaktadır.Türabi Baba’nın mezarı ahşap bir şebeke ile çevrilmiştir. Türbe içerisinde Şeyh Mehmet Türabi Efendi’nin Şeyh Ahmet Efendi El Kadiri (1832) Şeyh Seyit Halil Kadiri (1851) Şeyh Ali Kuzu El Kadiri (1861) Şeyh Hasan Rıza El Kadiri (1876) Şeyh Ali Rıza Efendi ile Kadırga Mimarı Mustafa Ağa (1599) ile kimliği bilinmeyen altı kişiye ait toplan on üç mezar bulunmaktadır.Türbe duvarı üzerindeki çeşme kitabesinden öğrenildiğine göre Sultan II. Abdülhamit devri (1876–1909) deniz amirali Şükrü Paşa tarafından onarılmıştır. 
Türbe İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup ziyarete açıktır. 

KEREMALİ EVLİYASI..HENDEK

KEREMALİ EVLİYASI

Bugün Hendek’in güneyinde bulunan Keremali Dağı’ndaki türbe ile ilgili çeşitli efsaneler anlatılmaktadır: Anadolu'nun İslamlaşmasında büyük yararlılıklar gösteren yedi kardeş evliyadan dördü ölünce geriye kalan Kerem, Ali ve Hasan bir kayıkla bugünkü Keremali tepesinin eteğine gelirler. Kerem ile Ali’nin kayıktan inmelerine rağmen, Hasan inmez. Diğerleri arkasından; “Dur Hasan” diye bağırırlar, ancak Hasan durmaz ve suda kaybolup gider. O günden sonra buraya “Durhasan” denilir. Sonrasında Kerem ile Ali ise savaşa savaşa yaralı bir halde tepeye kadar tırmanırlar ve tepede şehit olurlar. Onun için tepeye “Keremali Tepesi” denir. Bugün, çıktıkları yerlerdeki kan ve ayak izleri ile oturup ağladıkları yerler hâlâ bellidir. Halkın anlattığına göre savaşlarda Keremali’nin türbesinde top patlıyormuş. Nitekim Kıbrıs Savaşında da bunu görenler olmuştur.

Mehmet Dede türbesi ..çorum

Çorum'da Bir Türkmen Dedesi: 

mehmet dede

Mehmet Dede Çorum yöresi, Alevi ve Bektaşi inanç-düşün sistemlerinin, Anadolu’nun Türkleşme sürecine bağlı olarak erken dönemden itibaren örgütlendiği bir bölgedir. İç Anadolu 13. yüzyıldan itibaren Türkmen grupların yerleşmeye başladığı bir sahadır. Aynı dönemde Türkmen dede ve babaları da Çorum coğrafyasında ocak ve tekkeler kurarak Hacı Bektaş Veli düşüncesinin temellenmesini sağlamışlardır. Geçmişten günümüze Çorum iline bağlı yüzlerce yerleşim biriminde Alevi ve Bektaşi düşünceleri yaşaya gelmiştir. Mehmet Dede de Çorum-Dodurga yöresine gelerek adıyla anılan köy ve inanç-dede ocağını kuran bir Türkmen dedesidir. Mehmet Dede ve ocağı Çorum yöresi Aleviliğinin yüzyıllardır temel dinamiklerinden biri olmuştur Çorum ili Dodurga ilçesine bağlı olan Mehmet Dede Tekke Köyü’ne adını veren Mehmet Dede ve türbesi etrafında meydana gelen bir kısım rivayet, inanış ve pratiğe yer vermeden önce genelde Anadolu, özelde ise; Çorum ve Dodurga yöresi Aleviliği hakkında genel bilgiler aktarılacaktır. Daha sonra Mehmet Dede Köyü’nün tarih, coğrafya ve sosyo-ekonomik yapısından söz edilecektir. Amacımız, Alevi Türkmenlerin yaşadığı Çorum ili Dodurga ilçesine bağlı Mehmet Dede Tekke Köyü ile bu köyde yerleşik Mehmet Dede Ocağı dedelerine talip olan civar köylerdeki Alevilikle bağlantılı türbe, inanış ve uygulamalara, halkbilim uzmanlarının dikkatlerini çekmek olduğu için; Mehmet Dede ve Mehmet Dede Tekke Köyü hakkında vereceğimiz bilgiler çok fazla ayrıntı içermeyecektir. 1. Genelde Anadolu, Özelde Çorum ve Dodurga Yöresi Aleviliği Hakkında Genel Bilgiler: Alevi kimliği geniş bir tarihsel süreçte oluşmuştur. Erken dönemlerde “Alevi” adı geçmemektedir. Tarihsel açıdan Alevi kelimesi, “Ali soyundan gelen” anlamına gelmektedir. Alevi Türkmenler, tarihte uzun dönem “Kızılbaş” adı ile anılmıştır. Belli bir dönem sonra, özellikle 16. yüzyıldan itibaren Bektaşi tabirinin de kullanıldığı görülür. II. Mahmut’un 1826 tarihinde Yeniçeriliği lağvetmesi ile Bektaşi adı da yasaklanmıştır. Bundan sonra başlayan sürecin tespit edebildiğimiz bir safhasından itibaren de, Hacı Bektaş Veli düşüncesine bağlı Türkmenlere “Alevi” denilmiştir (Melikoff, 2004: 53-80; Çetinkaya, 2004: 415-424). Anadolu Alevileri köklerinden, yani Orta Asya’dan itibaren gelen gelenek ve göreneklerini günümüze kadar yaşatabilmişlerdir. Cem Ayinleri, dedelik kurumu, düşkünlük, dâr hizmeti, ocak inanışı, tekke-türbe inanışı ve bunların etrafında gelişen ritüeller; yaşayan geleneklerin sadece bir bölümüdür. Çorum bölgesi Türkmen Alevileri, gelenekten gelen ritüellerini hâlâ canlı bir şekilde yaşatmaktadırlar. Dedelik kurumu eski dönemlerdeki gibi aktif olmasa bile, hâlâ önemini korumaktadır. Cem ayinleri; cem evlerinde, perşembeyi cumaya bağlayan gece, “cumalık” adıyla devam ettirilmektedir. Muharrem ayı, Çorum yöresi Türkmen Alevileri için çok önemlidir. 15 gün tutulan yas orucundan sonra (3’ü “masumlar”, 12’si ise “Kerbela Matemi” için tutulur) cem yapılmakta ve aşure pişirilmektedir. Bununla birlikte düşkünlük müessesesi de eski dönemlerdeki kadar işlek olmasa bile, devam etmektedir. Farklı topluluklara kız vermek, boşanmak, zina ve hırsızlık etmek düşkünlük suçudur; fakat bu suçlar, yapılan düşkünlük cemi ile affedilebilmektedir. Düşkünlük ceminde, kişinin işlediği suça göre dede, cezayı belirler. Kişi verilen cezaya razı olur, dede ve ceme toplanan insanların huzurunda tövbe eder. Affı olmayan tek suç, cinayet işlemek ve musahibine (ahiret kardeşine) art niyetli bakmaktır. Bu bölgede Nevruz ve Hıdırellez de kutlanmaktadır. Nevruz kutlamaları, Nevruz ateşinin yakılması ile başlar. Nevruz, bu bölgede, Hz. Ali’nin doğum günü ve Hz. Fâtıma ile evlilik yıl dönümü diye bilinmektedir. Kutlamalara, yumurta boyanması ve çeşitli oyunlarla devam edilir. Hıdrellez’de ise özellikle, gül ağacının altına resim çizilir. Bununla birlikte Hızır’dan dilek dilenir. Ayrıca, buğday pişirilip açık alanda yenir. Dodurga yöresi Alevileri, geleneksel anlamda kapalı kaldıkları için, geleneklerini büyük oranda korumuşlardır. Bu bölge Alevileri, Mehmet Dede Ocağı’na bağlıdırlar. Bu bölgede dedelik kurumu çok işlektir. Mehmet Dede Ocağı dedeleri cem yapmak için, kendilerine bağlı diğer köylere giderler. Dodurga yöresinde, gelenekten gelen ölümle ilgili ritüeller de hâlâ canlı bir şekilde yaşamaktadır. Ölen kişinin yedisinde ya da kırkında, Mehmet Dede Tekke Köyün'den gelen dede, ölen kişiyi dardan indirir. Ölen kişinin musahipli akrabaları, ölen kişinin darına dururlar. Saz eşliğinde söylenen nefes ve düvaz-imamlarla ölen kişi dardan indirilir. Bu gelenekteki amaç, ölen kişinin günahını paylaşmaktır. Dodurga yöresinde Nevruz ve Hıdrellez ritüellerine çok sık rastlanmaz. Bununla birlikte adak geleneği çok canlı bir şekilde yaşatılmaktadır. Başta Mehmet Dede olmakla birlikte, çevre köylerdeki türbelere ve Osmancık’ta bulunan Koyun Baba ve Kumbaba Türbeleri’ne gidilip buralara kurban kesilmektedir. 2. Mehmet Dede Tekke Köyü ve Mehmet Dede Hakkında Bilgiler: Çorum ili Dodurga ilçesine bağlı olan Mehmet Dede Tekke köyü, son derece engebeli ve yüksek bir köydür. Köyün 3 km. aşağısında Mehmet Dede Obruğu adıyla bilinen, iki tepe arasında kurulmuş bir köy bulunmaktadır. Obruk köyünün arazilerinin içinden Kızılırmak geçmektedir. Burada yaşayan insanlar geçimlerini, genellikle pirinç üretimiyle sağlamaktadırlar. Buraya Mehmet Dede Obruğu denilmesiyle ilgili çeşitli rivayetler vardır. Kaynak şahsımız Hüseyin Sever’in verdiği bilgiye göre, bu köyde bulunan Hasan Fakıh (Hasan Ali Dede), Mehmet Dede’nin babasıymış. Oğlunun kendisinden daha kerametli olduğunu görünce oğluna, “Oğlum, benim türbem burada olsun, bu köyün insanı da sonsuza dek senin adınla anılsın” demiş. Mehmet Dede Obruğu, Mehmet Dede Tekke Köyün'de yaşayan ocaklı dedelerin talibidir. Mehmet Dede Tekke Köyü'ne, Obruk Köyü'nün içinden geçilerek gidilmektedir. Mehmet Dede Tekke Köyü insanlarının geçim kaynaklarının başında, ormancılık gelmektedir. Ayrıca köyde tahıl ve meyve de üretilmektedir. Köyde okur-yazar oranı çok yüksek değildir. Mehmet Dede Tekke Köyü ile Mehmet Dede Obruğu’nda birer ilköğretim okulu bulunmaktadır. Köy halkı, gelenek ve göreneklerini son derece canlı bir şekilde yaşatmaktadır. Köyde çok sayıda, Mehmet Dede’nin soyundan geldiğine inanılan Alevi dedesi bulunmaktadır. Köyde yaşayan Alevi dedelerinden bazıları şunlardır: Ali Sönmez, Ali Doğancı, Hüseyin Yücel, Ali Ekber Yücel, Mehmet Arslan, Bektaş Güneş, Hasan Uysal, Eyüp Özkök, Ali Arslan, vd.. Mehmet Dede Obruğu örneğinde de dikkat çekildiği üzere, Mehmet Dede Tekke Köyü'nde yaşayan dedelere talip olan çok sayıda köy vardır. Bu köylerin adları şu şekildedir: Eşençay, Karakaya, Acıpınar, Sarin, Erdek, Taşlıbadal, Gökgözler, Eğmir, Erikli, Arpalık, Dut Köyü, Gökçeağaç, Sovcak, İbik, Arslan Köyü, Seciye, Kumbaba, Bedeb, Kırcaalan, Gübüce, Keçi Köyü, Dangava. Köyün tarihiyle ilgili çok çeşitli rivayetler bulunmakla birlikte, elde, köyün tarihiyle ilgili kesin bilgi ve belgeler bulunmamaktadır. Kaynak şahsımız Hasan Uysal'ın (1960 yılında Çorum ili Dodurga ilçesi Mehmet Dede Tekke Köyü'nde dünyaya gelmiştir) verdiği bilgiye göre, Mehmet Dede; II. Bayezid döneminde yaşamış ve ona vezirlik etmiştir. Köyün tarihi ve Koyun Baba ile Mehmet Dede’nin kişilikleri hakkında Hasan Uysal tarafından bir rivayet aktarılmıştır. Hasan Uysal’ın aktardığı ve Mehmet Dede’nin kişiliği hakkında bilgiler de içeren rivayet şu şekildedir:[i] (Koyun Baba menkıbeleri için ayrıca bkz: Gürsel, 2004) Fatih Sultan Mehmed Han’ın iki oğlu varmış. Bunlardan birisi Bursa’da, diğer oğlu olan II. Bayezid ise Osmancık Kalesi’nde imiş. Fatih hastalanıp ölüm döşeğine düşünce vezirleri, “Yerinize hangi oğlunuz geçecek?” diye sormuşlar. O da, “Beni ilk önce hangi oğlum ziyaret ederse yerime o geçecektir” demiş. II. Bayezid’in adamları orada imiş. Hemen atlanıp Osmancık Kalesi’ne gelmişler ve durumu II. Bayezid’e bildirmişler. II. Bayezid ne yapacağını düşünürken “Şurada Koyun Baba adında birisi var, ona soralım” demişler. Koyun Baba’yı çağırmışlar ve II. Bayezid durumu Koyun Baba’ya anlatmış: “Baba Sultan, durum bundan ibaret. Ben İstanbul’a gidip padişah olmak istiyorum, bir an evvel nasıl giderim? Senden imdat bekliyorum.” Koyun Baba da, “Eğer şuraya benim adıma bir köprü yaptırırsan bu iş kolaydır” demiş. II. Bayezid, köprüyü yaptıracağına dair söz vermiş. Koyun Baba, “Yum gözlerini” demiş. Bayezid, gözlerini yummuş. “Aç gözlerini” dediğinde ise açmış ve kendisini İstanbul’da, sarayın önünde bulmuş. Böylelikle II. Bayezid padişah olmuş. Aradan dört yıl geçmiş, II. Bayezid verdiği sözü unutmuş. Derken rüyasına Koyun Baba girmiş ve demiş ki “Bize verdiğin sözü unuttun. Seni tahta çıkardığımız gibi indirmesini de biliriz.” Bunun üzerine II. Bayezid, adamlarını oraya göndererek Osmancık’a Koyun Baba Köprüsü’nü yaptırmış. II. Bayezid, Bağdat seferine gidiyormuş. Osmancık civarına gelince askerlerine “Yanımıza Koyun Baba’yı alalım. Nasılsa kerametini gördük” demiş. Ordusuyla Osmancık’ta konaklamış ve yanına Koyun Baba’yı çağırtarak “Baba Sultan, Bağdat Harbi’ne gidiyoruz, sen de bizimle gel, faydanı görürüz” demiş. Koyun Baba, “Çobandan size ne fayda olur? Ben yaşlı bir insanım, Hamza’ya gidin” demiş. Hamza Kum Baba olarak bilinen bu zatın, yani, Kum Baba’nın yanına gelmişler. Kum Baba, bataklığın içerisinde ufak bir kulübede yaşayan fakir birisiymiş. II. Bayezid, Kum Baba’nın yanına gelmiş ve “Baba Sultan, bizimle Bağdat Harbi’ne gideceksin; yalnız atlarımızın karnı aç, atlarımızı doyur da gidelim” demiş. Kum Baba, fakir bir insan olduğu için atlara yedirecek hiçbir şeyi yokmuş. Kum Baba, atların yem torbalarına kum doldurmuş, atlar kumu yemeye başlamışlar. Askerler, torbalara baktıklarında, kumun arpaya dönüştüğünü görüp olayı II. Bayezid’e anlatmışlar. Kum Baba, II. Bayezid’e “Ben yaşlıyım, sefere gidecek hâlim yok” demiş. Onları, Rüstem Dede’ye göndermiş. Askerler, Rüstem Dede’ye durumu anlatmışlar. Rüstem Dede, Yeniçeri Ocağı’nda eğitim görmüş genç bir zatmış. Askerlere, “Mehmet Dede’ye de gidin, o benden daha gençtir. Pirimizdir, ulumuzdur” demiş. Üç asker Mehmet Dede’ye gidip durumu anlatmış. Mehmet Dede, üç metre boylarında babayiğit birisiymiş. Mehmet Dede, “Tamam” demiş ve savaş alanına doğru yola çıkmışlar. Bağdat’a varmışlar ve orada çetin bir savaşa tutuşmuşlar. Mehmet Dede’nin elinde bir asası varmış. Kimisine asası ile vurmuş, kimisinin de kafalarını tokuşturmuş. Böylece bu savaşı kazanmışlar. II. Bayezid, Mehmet Dede’nin bahadırlığını görünce onu yanına vezir olarak almış. Mehmet Dede, yedi sene vezirlik yapmış. Yedi senenin sonunda padişaha, “Ben memleketime gideyim. Yedi yıldır memleketimi görmedim. Vezirlik de bize göre değil” demiş. O zaman padişah, Mehmet Dede’ye, “Alaca’nın yarısı, Bozok’un berisi, Çalıcık ve orada otuz altı köy var. Bu köylerin öşürü sana gelsin” demiş. Mehmet Dede de, “Padişahım, bunu ancak bir şekilde kabul ederim. Aşevi kurarsan” demiş. Padişah da “Öyleyse aşevi boşuna kaynamasın, orada gençlerimizi de yetiştir Yeniçeri Ocağı’na” demiş. Mehmet Dede, II. Bayezid ölene kadar Yeniçeri Ocağı’na asker yetiştirmiş. 3. Mehmet Dede Adı Etrafında Oluşan Rivayetler Mehmet Dede adı etrafında aktarılan bilgiler, daha çok sözlü geleneğe ait bilgilerden oluşmaktadır. Yukarıda aktardığımız Mehmet Dede ve Mehmet Dede Tekke Köyü ile ilgili rivayet, Mehmet Dede hakkında bilgiler içermektedir. Aşağıda, bu bilgiler, sözlü gelenek bağlamında biraz daha geliştirilmeye çalışılacaktır. 1200’lü yıllarda Hünkâr Hacı Bektaş Veli’den sonra Çorum, Osmancık, İskilip arasında kalan bölgeyi kapsayan Sakız Adası’nda, Anadolu’yu irşat eden Geyikli Baba’nın torunu ve Hasan Ali Dede’nin oğlu olan Mehmet Dede (1473 yılında) dünyaya gelir. Asıl adı Ali Mehmet olan Mehmet Dede, çocukluk döneminde ele avuca sığmaz birisi olur ve bunun üzerine babası Hasan Ali Dede, onu buzağı otlatmakla görevlendirir. Her gün kaybolan bir buzağıyı takip ettiğinde, buzağının bir geyiği emmekte olduğunu görür ve geyiğe beddua eder. Geyik taş kesilir. -Bundan 50 yıl öncesine kadar, o geyiğin memeleri orada dururmuş. Cuma günleri süt akarmış. Cuma günleri gelip sütü götürürler, hayvanlara şifa niyetine içirirlermiş. Durumu babası Hasan Ali Dede’ye aktardığında babası, bu konuda hiç kimseye bir şey söylememesini tembih ederek Mehmet’i, Salur Köyü'ne sığır çobanlığı yapması için gönderir. Salur’da yedi yıl boyunca sığır otlatan Mehmet, hakkı olan parayı alamadığı gibi iftiraya uğratılarak köyden kovulur. Kovulduğu köyden kendi köyüne doğru gelirken yorgun düşer ve bir çam ağacının altında uyuya kalır. Uyduğu sırada, yaylada koyun otlatan Fatıma adında bir kız tarafından bulunur ve onun, koyunları birlikte otlatma teklifini kabul eder. Fatıma ile birlikte üç beş ay kadar koyun otlatan 14-15 yaşlarındaki Mehmet, kızın babasının adamları tarafından fark edilir ve Yavu köylüleri tarafından kovalanır. Peşinden gelenler Mehmet’i Kızılırmak kıyısına kadar kovalarlar. Mehmet, yakalanmamak için “Yetiş Yâ Koca Haydar, Yetiş Yâ Hünkâr!” diyerek Kızılırmak’ın öteki yakasına atlar. O sırada, Kızılırmak üzerinde, bir taraftan öbür tarafa kol atmış kocaman kocaman kabaklar yetişir ve Mehmet de bu kabaklara basarak karşı tarafa geçer. Yavu köyünden gelenler de aynı yolu deneyerek karşı tarafa geçmek isterler; fakat, kabaklar onlar geçerken köpüğe dönüşüverdiği için suda boğulup ölürler. Halk arasındaki inanışa göre, Yavu köyünden kimselerin kabak olarak gördükleri şeyler, taşa dönüşmüş bir şekilde bugün bile durmaktadır ve üzerlerinde Mehmet Dede’ye ait olduğuna inanılan ayak izleri bulunmaktadır. Hasan Ali Dede, bu olay üzerine oğlunu Horasan’a dervişlik eğitimi alması için gönderir. Burada yedi yıl kadar eğitim alan Mehmet, Rum ülkesine gönderilen erlerin başında tekrar Anadolu’ya döner ve dönüş yolculuğu sırasında Suluca Karahüyük’e uğrar. Bu sırada Hünkâr Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nda Balım Sultan oturmaktadır. Birgün Mehmet Dede, Balım Sultan’a; “Yâ Balım Sultan, biraz hünkârımızdan bahseder misin?” diye sorar. Balım Sultan, “Yâ Mehmet, sözlerime ve sohbetimize başlamadan önce, hünkârımız sizin için bir nasip ayırmış, buyurun” diyerek elindeki kapalı bir kâğıdı Ali Mehmet Dede’ye verir. Kâğıtta şunlar yazmaktadır: “Yâ Ali can, sizden evvel gelen Geyikli Baba can dostun yolundan gideceğinize inanıyor ve Sakız Adası’ndaki[ii] canları gaflet uykusundan uyandırıp orada bir dervişlik mektebi açmanı, bu okullarda genç nesillere Arapça, Farsça ve “ilm-i ledün”, “ilm-i cavidan” derslerinden vermeni arzu kılar, Cenab-ı Bari ile On İki İmam’ların şefaatinin üzerine olmasını dilerim.” Bunun üzerine Mehmet Dede, hünkâr dergâhından ayrılıp Sakız Adası’na, babasının yanına döner. Son paragrafta aktarılan bilgilerden de anlaşılacağı üzere, gelenek, Mehmet Dede’nin icazetini bizzat Hacı Bektaş Veli’den aldığına inanmıştır. Mehmet Dede, bizzat Hacı Bektaş Veli’nin yazılı vasiyeti üzerine tekrar Sakız Adası’na dönmüş ve halkı irşat etme işine girişmiştir. Elbette, Mehmet Dede adı etrafında oluşan rivayetler sadece bunlardan ibaret değildir. Amacımız bütün rivayetleri aktarmaktan çok, bunlardan birkaçına değinmek ve araştırmacıların dikkatlerini, bu ve bunun gibi rivayetler üzerine de çekmektir 4. Mehmet Dede Türbesi Hangi Amaçlarla Ziyaret Edilmekte, Türbede Ne Gibi Uygulamalar Gerçekleştirilmektedir? 1932 doğumlu Mehmet Alagözlü’den alınan bilgilere göre, Horasan erenlerinden Geyikli Baba’nın torunu ve Hasan Baba’nın oğlu olan Mehmet Dede’nin türbesi, özellikle çocuğu olmayan kimseler tarafından ziyaret edilmektedir. Halk arasındaki inanca göre, Mehmet Dede, çocuğu olmayan kimselerin rüyalarına girerek “Bana gel, kurban kes, sana evlat vereyim” dermiş. Mehmet Dede’ye gidip onu ziyaret edenlerin, ertesi yıl çocuk sahibi olduğuna inanılmıştır. Mehmet Dede’nin, kendisine adanan kurbanların mutlaka getirilmesini istediği ve bu nedenle adanan kurbanların burada tığlandığı ifade edilmiştir. Mehmet Dede Türbesi, sadece çocuksuz kimseler tarafından değil, felç gibi hastalıklara maruz kalanlarca da ziyaret edilmektedir. Bölge dışından gelip de türbeyi ziyaret edenler burada, dilek dileyip tespih çekmektedirler. Adını Mehmet Dede’den alan Mehmet Dede Tekke Köyü, düşkün ocağı olarak da bilinmektedir. Yol düşkünleri buraya gelirler ve bu köyde bulunan dedeler, kişinin işlediği suça göre kişiyi düşkünlükten kaldırırlar. Düşkünlükten kaldırılmaya karar verilen kişi için “Düşkünlük Cemi” yapılmaktadır. Düşkün olan kişi, dede ve insanların huzurunda suçunu anlatır. Kara çulun önünde dâra çekilir ve düşkünlükten kaldırılır. Mehmet Dede Türbesi’nde düşkünlük kurbanı kesilmektedir. Mehmet Dede’nin türbesi ve menkıbevî hayatı etrafında geliştirilen bazı inanış ve pratiklerden bu şekilde söz ettikten sonra; Seyit Mesrur mahlâsıyla şiirler de söyleyen kaynak şahsımız Hasan Uysal'ın, Mehmet Dede konulu bir şiirine yer verilecektir. Şiirde Mehmet Dede’nin bazı özellikleriyle kerametleri zikredilmiştir. Bir geyiği taş yapan Horasan’dan yolun süren Pir Mehmed'im sana geldim Görünmezi ayan gören Akan suyu derman yapan Cümle kısmeti veren Pir Mehmed'im sana geldim * Pir Mehmed'im sana geldim Katıra doğum yaptıran Derdim büyük, yaram büyük Kulluk yerinde sattıran Durmaz sırlar bizim söyük Münkir kalesin yıktıran Erenlerden verdin öğüt Pir Mehmed'im sana geldim Pir Mehmed'im sana geldim Aşın yiyip suyun içtim Sensin ki erlerden biri Özüm turab yola düştüm Sensin burdakiler piri Bu kapuda serden geçtim Sensin Mesrur’un yâri Pir Mehmed'im sana geldim Pir Mehmed'im sana geldim.

Süt Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR –Merkez

Süt Dede Türbesi / AFYONKARAHİSAR –Merkez – 

Süt Dede Türbesinin Yeri: Afyonkarahisar İlinin Merkezinde Hacı Yahya Mahallesinde eğimli bir arazide bulunan Süt Dede Mescidinde türbesi vardır.

Süt Dede Mescidi

Süt Dede Kimdir: Aynı isimle anılan mescidin banisi olduğu düşünülmektedir. Hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Mescidin yanındaki çeşmede bir tekkenin varlığından söz edilmektedir. Dolayısıyla mescidin tekkenin üzerine yapıldığı düşünülmektedir.   

Süt Dede ve Siyah Sultan Türbesi

Türbenin Durumu: Türbe mescidin içindedir. Yan yana iki mezarda Süt Dede ve Siyah Sultanmedfundur.

Ziyaret Nedeni: Çevre halkı tarafından hayır duası için ziyaret edilmektedir.

Kaynakça: Afyonkarahisar Vakıf Eserleri Cilt.I-2005

Taylan Köken

Maksut Dede Türbesi

---

Türbesi Maksutlu Köyü mezarlığında bulunmaktadır. Hakkında fazla bir bilgi bulunamamıştır. Yanında da kızının mezarı bulunmaktadır.

Maksut Dede Türbesi

* Bu metin Kargı Belediyesi'nin izni ile "Dünden Bugüne Kargı" isimli çalışmadan alınmıştır.

şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) Zaviyesi (Darende)

şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) Zaviyesi (Darende)

Şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) Zaviyesi (Darende) Malatya Darende ilçesinde, Hıdırlık Zaviye Mahallesi’nde, Tohma Çayı yanındaki Şeyh Hamid-i Veli Zaviyesi’nin yanında, kayalık alanın bitiminde Şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) Zaviyesi bulunmaktadır.

Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba ismiyle tanınmış, Türk mutasavvıflardandır. Kayseri Akçakaya’da 1331’de dünyaya gelmiştir. Bu arada Horasanlı olduğu da iddia edilmiştir. İlköğrenimini babası Musa Efendi’den ve Kayseri’nin devrinin önde gelen bilginlerinden almıştır. Babasının ölümünden sonra Şam’da bulunan Bayezidiyye Dergâhı’na gitmiş, ardından Tebriz civarında Hoy kasabasında Şeyh Hacı Alâeddin Erdebili’nin öğrencisi olmuştur. Şeyh Erdebili’den halkı aydınlatma görevini aldıktan sonra Bursa’ya gelmiş, Bursa çilehanesi yanında açtığı fırında bereketli ekmekleri ile tanınmış ve halk tarafından sevilmiştir. Bu yüzden de Somuncu Baba ismiyle tanınmıştır Bursa’da ününün artmasından rahatsızlık duymuş, Aksaray’a gelmiş ve orada Şeyh Hamidüddin-i Aksarayı ismi ile tanınmıştır. Daha sonra müridi Hacı bayram-ı Veli ile Şam’a giderek bir süre orada kalmış ve sonra oğlu Halil Taybi ile birlikte Darende’ye yerleşmiştir. Darende’de 1412 yılında ölmüş ve kendi adına taşıyan cami ve zaviyenin yanındaki türbesine gömülmüştür.

Şeyh Hamid-i Veli Hazretlerinin; Zikir Risalesi, Silah'ül-Müridin ve Hadis-i Erbain adında yazılı üç eseri bilinmektedir.

İslam Âlim ve Mütefekkiri. Şeyh Hamid-i Veli Zaviyesi çeşitli dönemlerde yapılan eklerle ilk yapılışından kısmen de uzaklaşmış olsa bile yine de günümüze iyi bir durumda gelmiştir. Nitekim zaviyenin giriş kapısı üzerinde 1640 yılında yenilendiğini gösteren bir kitabe bulunmaktadır. İlk yapılışında yalnızca zaviye olan bu yapı camiye dönüşmüş, sonra da yanına türbe yapılmıştır.

Zaviyenin giriş kapısı üzerinde h.1005 (1596) tarihli onarım kitabesi bulunmaktadır. Bunun ardından yapı topluluğu 1990–2000 Yılları arasında Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı tarafından aslına uygun olarak restore edilmiştir.

Zaviye geniş bir avlunun ortasındadır. Dış avluya kemerli bir kapıdan girilmektedir. Buradan daha büyük ikinci bir kapı ile ikinci bir bahçeye geçilmektedir. Bu kısma yakın tarihlerde bir de büyük havuz eklenmiştir. Avlunun sağında türbe ile minare arasında iki katlı medrese hücreleri yapılmıştır. Medrese hücreleri L planlı olup doğu cephesinin üst katı yıkılmıştır. Medreseye bitişik olan cami kısmının son cemaat yeri aynı zamanda türbe ile zaviyenin kütüphanesine geçişi sağlamaktadır. Cami kısmı kareye yakın dikdörtgen planlı olup üzeri tromplu yedigen kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbenin üzeri yedigen piramidal bir çatı ile örtülmüştür. İbadet mekânı kubbe kasnağındaki yedi küçük pencere ile doğu, batı yönünde birer, kıble tarafında üst örtüde açılan bir pencere ile aydınlatılmıştır.

Somuncu Baba Türbesi kesme taş ve moloz taştan yapılmıştır. Kare planlı türbenin üzeri kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Türbenin içerisi kasnaktaki pencerelerle aydınlatılmıştır. Türbede Şeyh Hamid-i Veli ile oğlu Halil Tayyibi gömülüdür. Her ikisinin de sandukaları ceviz işlemelidir. Ceviz sandukanın üzerinde kubbe bulunmaktadır. Ayrıca türbenin önünde Şeyh Hamid-i Veli’nin müritlerinin mezarları vardır.

Caminin ana mekânının yanına inşa edilen ilave camiinden başka Darende-Somuncu Baba Tanıtım Merkezi, Şeyh Hamidi-i Veli Kütüphanesi gibi birimler vardır

Demir Hafız

NEVŞEHİR     Hasan Dede Türbesi’nin hemen yanı başında bulunan kabirlerden birisi adını sıkça duyduğumuz Demir Hafız Hocaefendi’ye ait.

Nevşehir'de yaşamış velilerden. Asıl ismi Mustafa. Nevşehir'in Karasoku mahallesinde 1870 (H.1287) senesinde doğdu. Halk arasında Demir Hafız veya Demir Hoca ismiyle tanındı. Tahsil çağı gelince Köse Vâiz Medresesi’nde ilim öğrenmeye başladı. Hocası Hacı Hamdi Efendi’den icâzet aldı.

Demir Hoca, ilim tahsilini tamamladıktan sonra manifaturacılık yaparken, Nevşehir Tavukçu Camiive diğer camilerinde imamlık ve hatiplik yaptı. Bir süre sonra ticareti tamamen bırakıp insanlara Allahü teâlânın emir ve yasaklarını bildirmeye çalıştı. Kendisi için tutulan han odalarında talebe yetiştirdi.

Aksaray'dan ziyaretine gelen bazı talebeleri; "Keşke gelirken kavun getirseydik iyi olurdu." diye aralarında konuştular. Demir Hoca'nın yanına geldiklerinde, Hoca

Efendi evdekilere; "Misafirlerimize karpuz getirin de ikram edelim. Kavun olacağına karpuz olsun." dedi.

Bir ara Konya'ya giden Demir Hoca, burada bir ay boyunca vaaz ve ders verdi. Ramazanın sonunda Demir Hoca'ya bir miktar para verdiler. O bunu kabul etmedi. Paranın az olduğunu sanarak iki katına çıkardılar. Yine kabul etmeyip; "Ben ilmi parayla satmam." buyurdu.

Uçhisarlı emekli müftü Ali Efendi bir gece rüyasında, Demir Hoca'yı Peygamber Efendimizin bahçesine girmiş, ağaçtan bir nar koparmak isterken gördü. Bahçenin bekçisi ona; "Burada nar hissen var. Narı alman için biraz daha beklemen lâzım." dedi.

Demir Hoca'nın huzurunda rüyasını anlatınca, talebelerinden biri; "Ahirete yolculuk var." diye tabir etti. Orada bulunan arkadaşlarının; "Bunu nasıl söylersin?" demeleri üzerine, Demir Hoca; "Dokunmayın! Hacı doğru tabir etti." dedi.

Bu hâdiseden bir süre sonra Demir Hoca'yı köylerine vaaz için götürmeye gelen köylülere; "Sizlerle gitmeye izin yok. Ancak Nar Köyü’ne gitmeye izin var." diyerek onlarla helalleşti. Daha sonra Nar Köyü’ne gitti. Buradaki camide bir müddet vaaz verdi. Vefatından önceki ise yanında bulunanlara; "Eğer vefat ederken şuurunuz yerinde olursa, Peygamber Efendimizin son nefesinde okuduğu duayı okursunuz." dedi. Bu halde iken 1952 (H.1372) senesinde Nar’da vefat etti. Cenazesi Nevşehir'e getirilerek Kurşunlu Camii’nde kalabalık bir cemaatle namazı kılındı. Kabri Nevşehir’de Hasan Emmi Türbesi’nin yanında bulunuyor

Hasan Emmi türbesi

Hasan Emmi türbesi

Nevsehir - Göreme yolu üzerinde bir türbe vardi. Nevsehir Belediyesi, sehrin çikisindaki yolu genisletme gayesiyle, bazi tadilâtlar yapti. Bu arada yolun genisletilmesi ve gidis - gelisli bir yolun yapilmasina da karar verilmisti. 

Yol yapimi türbenin bulundugu yeri de' içine aliyor ve türbenin yikilmasi icab ediyordu. Fakat bir gün Belediye Baskanina bir sikâyet geldi.


azi isçiler ellerinde kazma oldugu halde türbeyi yikmak istiyorlar, fakat yikamiyorlardi.

Bu hâdise üzerine halk ve belediye baskani türbenin bulundugu mevkie geldiler ve elleriyle türbeyi yikmak istediler.

Fakat Allah Teâlâ, onun yikilmasina müsaade etmedigi takdirde nasil yikacaklardi. 

Türbeyi yikmak için kazmayi alip da elini kaldiran isçilerin elleri, halkin bakislari arasinda havadan inmiyor ve adam yikmaktan vazgeçip geri çekildigi zaman ise, hiçbir sey yokmus gibi eski haline avdet ediyordu.

Bu durum karsisinda, Belediye türbeyi yikmaktan vazgeçti ve gidis - gelisli yol türbenin sagindan ve solundan verilerek türbe iki yolun ortasinda kaldi. 

Hasan Emmi türbesi olarak bilinen bu türbe yikilamayan türbelerin içinden sadece bir tanesidir. Bunun gibi birçok türbe yol yapimlarinda olsun, bazi tasfiye hareketlerinde olsun, oldugu yerleri muhafaza etmisler ve yikimlarina müsaade etmemislerdir. Bunlardan birisi de Balikesir'deki Hasan Baba türbesidir.

Hasan Baba Türbesi de, Hasan Baba Çarsisinin yapimi zamaninda, bir türlü yikilamamis ve oldugu yerde çarsinin ortasinda kalmistir.