Seyfe Köyü Kırklar Türbesi   çorum

Çorum merkeze yaklaşık 30 km mesafede bulunan Seyfe Köyü’nün sınırlarında, köyden yaklaşık 1,5 km’lik bir tırmanışla ulaşılan tepedeki Kırklar Türbesi, bölgedeki önemli ziyaret ve inanç merkezlerinden biridir. Türbenin bulunduğu tepe, Seyfe Köyü ile komşu Sapa Köyü arasında paylaşılmıştır. Türbenin elektrik kaydı Sapa Köyü üzerinden geçmekteyse de yol, kullanım ve aidiyet bakımından Seyfe Köyü’ne bağlı kabul edilmektedir.

Türbeye köyden başlayan yol parke taşlarıyla döşenmiş olup, ziyaretçilerin rahat erişimi sağlanmıştır. Türbe alanı tel örgüyle çevrilmiş ve geniş bir arazi üzerine kuruludur. Bu alanda doğal meşe ağaçlarının yanı sıra sonradan dikilmiş çam ve sedir türleri de görülmektedir. Araç girişine izin verilmediğinden, ziyaretçiler için türbenin dışında büyük bir otopark yapılmıştır. Ayrıca türbe çevresinde piknik yapılmasını engellemek amacıyla girişin karşısına oturma alanları ve banklar yerleştirilmiş, ziyaretçilerin bu alanları kullanmaları rica edilmiştir.

Türbe halk arasında “Kırklar Dede” veya “Kırklar Türbesi” olarak anılmaktadır. Türbenin türbedarlığını Hüseyin Doğan Dede yürütmektedir. Kendisi aslen Adana, Kozan kökenli bir aşirete mensuptur. Anlatısına göre, Yavuz Sultan Selim döneminde bu aşiretin bir kısmı Çorum yöresine sürülerek Seyfe Köyü’ne yerleştirilmiştir. Hüseyin Doğan Dede yaz aylarında dört ay boyunca Seyfe Köyü’nde kalarak türbeyi açmakta, gelen ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılamakta ve türbenin bakımını sağlamaktadır. Yılın kalan sekiz ayında ise Antalya’da ikamet etmekte, Pir Sultan Cemevi’nde görev almakta ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarında faaliyet göstermektedir.

Türbenin yanında kurban sahipleri için son derece geniş imkânlar sunan iki büyük dikdörtgen bina yer almaktadır. Bu yapılardan biri kurban kesimi ve yemek hazırlanmasına yönelik olup, içinde makaralı kurban kesim sistemi, kancalar, mutfak donanımı, masa ve sandalyeler bulunmaktadır. Bu alan aynı zamanda aşevi olarak hizmet vermekte ve cem ayinleri için kullanılmaktadır.

Cemevi işlevi gören bu bölüm oldukça geniştir. İç mekânda post yerinin yanı sıra, karşılıklı altıdan on iki olmak üzere 12 İmam figürü resmedilmiştir. Bu düzenleme, Alevi-Bektaşi inancının sembolik dünyasına uygun bir tasarım sunmaktadır.

Ziyaretçiler ve Katılım

Elektrik ve su imkânlarının sağlanmış olması, burayı kurban sahipleri için oldukça elverişli kılmaktadır. Türbedar Hüseyin Doğan Dede’nin aktardığına göre, yalnızca Seyfe Köyü değil, Çorum’un pek çok köyünden kurban getirilmekte; ayrıca Afyon, Eskişehir, Malatya, Sivas, Tokat ve Amasya gibi Alevi nüfusunun yoğun olduğu illerden de ziyaretçiler gelmektedir. Bu durum, Kırklar Türbesi’nin yalnızca yerel değil, bölgesel ölçekte de tanınan ve sahiplenilen bir ziyaretgâh olduğunu göstermektedir.

Kırklar Türbesi’ne Dair Efsaneler ve Halk İnançları

 

Kırklar Türbesi çevresinde, diğer Alevi-Bektaşi ziyaretgâhlarında olduğu gibi, çok sayıda efsane ve inanç anlatısı mevcuttur. Türbenin çevresinden yakacak odun götürmek kötü sayılır. Sapa Köyü’nde görev yapan bir öğretmenin bu inanca karşı çıkarak öğrencileriyle birlikte türbe çevresinden odun topladığı ve okul deposuna taşıdığı rivayet edilir. Ancak o gece öğretmenin rüyasına Kırklar Dede girmiş ve büyük korku yaşamıştır. Sabah olmadan odunları geri getirip yerine bırakmış ve ardından bir kurban keserek özür dilemiştir.

Ziyaretgâhın, hastaları iyileştirdiğine, çocuk sahibi olmayanlara çocuk verdiğine, iş veya sınav gibi dünyevi dileklerin gerçekleşmesine vesile olduğuna inanılmaktadır. Anlatılan rivayetlerden birine göre, başka bir köyden battaniyelere sarılarak getirilen kötürüm bir kişi türbeyi ziyaret ettikten sonra yürüyerek evine dönmüştür. Bu tür anlatılar, türbenin şifa merkezi olarak algılanmasına yol açmaktadır.

Türbenin yanında bulunan ve gövdesinde bir oyuk barındıran büyük çam ağacının da özel bir yeri vardır. Bu oyukta yılın 365 günü boyunca su biriktiği söylenmektedir. Bizzat gözlemleyenlerin, suya ellerini sokarak bu olayı teyit ettikleri aktarılır. Bu suyun özellikle egzama ve çeşitli deri hastalıklarına iyi geldiğine inanılmaktadır.

Her ne kadar çamın gövdesinde bulunan bal peteğini alıp ağacı yaralayan kişi hakkında bir akıbet anlatısı aktarılmamış olsa da genel inanış; türbeyi ziyaret eden inançlı kişilerin dileklerini burada dile getirdikleri, dileklerinin gerçekleşmesi halinde de kurban keserek şükranlarını sundukları yönündedir.

 

Kırklar Türbesi ile ilgili bilgiler

 

Adres: Seyfe Köyü Kırklar Türbesi ÇORUM

Yetkili kişi: Hüseyin Doğan (Dede)

 Seyyit Baba Türbesi divriği

Temel Bilgiler

Akmeşe, bugün Türkiye’nin Sivas iline, ilçesi de Divriği’ye bağlı bir köydür.

Köyün eski adı Ziniski’dir, Resmî eski-ad listelerinde “Akmeşe – Ziniski” olarak geçer.

Eski Dönem ve Köyün Yapısı

Bazı yerel kaynaklarda, Ziniski’nin bir dönemde “kasaba büyüklüğünde, canlı bir yerleşim” olduğu; medrese, camii, hamam, han, pazar; bahçeli evler ve su kanalları ile eski buluntular verdiği belirtilir.

Bu kaynaklarda köyün üç mahalleden oluştuğu – “tekke mahallesi, orta mahalle ve kilise mahallesi” – ifade edilir.

Özellikle “kilise mahallesi / kilise mahalleleri / Gavur mahallesi” adlandırması, köyün geçmişinde — kaynaklara göre — Ermeni ve Rum Ortodoks nüfusuna dair söylentilerin olduğunu gösterir.

Rivayetlere göre köyde zanaatkâr Ermeniler (özellikle demir işçiliği / döküm) ile Rum çiftçilerin yaşadığı, bu yapının bir çeşit toplumsal ve ekonomik çeşitlilik sağladığı iddia edilir.

Türkçe Bilgi

İnanç, Manevi Miras ve Âdetler — Seyyit Baba Türbesi

Ziniski / Akmeşe köyü, manevi bir merkez olarak da bilinir: Köyde “Seyyit Baba” adlı eren/erenler cemaatine ait bir türbe-tekkesi olduğu söylenir.

Halk arasında anlatılanlara göre, Seyyit Baba — eski çağlarda bu coğrafyada yaşamış, “Alp-Eren / Horasan erenlerinden” sayılan bir zat. Rivayete göre Mengücekler döneminde sancaktarlık yapmış, bir savaşta şehit düşmüş. Bu yüzden türbesi hem “şehit yeri” sayılır hem de saygı görür.

Bugün bile çevre köylerden; hatta Erzincan, Erzurum gibi uzak illerden gelenler, çocuk sahibi olabilmek, adak, dilek gibi nedenlerle türbeye ziyaret eder — bu, köyün manevi belleğini yaşatıyor.

Nüfus & Zamanla Değişim

Köyün eski vakti “kasaba/yerleşim” niteliği taşıdığı, nüfusun belirli bir kültürel ve sosyal çeşitlilik içerdiği belirtiliyor.

Günümüzde ise yapı — ekonomik koşullar, göç, demografik değişim vb. sebeplerle — köy görünümüne dönmüş.

Tarım ve hayvancılık köyün temel geçim kaynakları; ayrıca köy yolunun asfalt olması, elektrik ve sabit telefon hattı, kapalı su şebekesi gibi altyapı hizmetleri olduğu biliniyor.

Not: Kaynaklar & Belirsizlikler

Bazı anlatılar — özellikle Ermeni / Rum varlığı, demir dökümcülük, medrese-yapı, “kasaba” büyüklüğü — yerel rivayetler ve anonim halk belleğine dayanıyor. Bu yüzden her iddia için arkeolojik ya da belgeli tarih demek zor.

Özellikle “kilise – Gavur mahallesi, kilise kalıntıları” gibi bilgiler — eski dönemlere ait olabilir; ama bugün bunların fiziksel izleri ya çok az ya da yok.

Manevi figür olan Seyyit Baba ile ilgili bilgiler de çoğunlukla halkın söylemlerine dayanıyor; yazılı döneme ait kesin belgeler her zaman yok.

Önerilen Tanıtım/Paylaşım Metni (Köy Sayfası için)

Akmeşe (Eski adı: Ziniski)

Sivas – Divriği ilçesine bağlı bu köy; köy adı değiştirilmeden önce “Ziniski” olarak bilinirdi. Zamanında bir kasaba büyüklüğünde olduğu, medrese, camii-hamam, han, pazar ve bahçeli evlerle dolu düzenli bir yerleşim yeriydi.

Köyün geçmişinde — söylentilere göre — Ermeni ve Rum zanaatkâr/çiftçi halk yaşamış; demir dökümcülüğü, zanaat ve tarım yapılmış. Günümüze ulaşan su kanalları, tandır harabeleri, eski ev temelleri bu eski yapının izlerini taşımaktadır.

Akmeşe aynı zamanda manevi bir merkezdir: Köydeki Seyyit Baba Türbesi, uzun yıllardır çevre köylerden — hatta Erzurum–Erzincan gibi uzak illerden — ziyaretçi ağırlamış, adak-ziyaretler yapılmıştır. Bu türbe; köyün manevi ve toplumsal belleğinde özel bir yere sahiptir.

Günümüzde, eski dönemin görkeminden geriye — altyapı imkânları, tarım-hayvancılık, köy yaşantısı kaldı. Ancak hem yaşayan insanların anıları hem de rivayetler, Ziniski zamanlarının hatırasını — bir köyün değil, bir tarih ve kültür katmanının — Akmeşe’de yaşadığını gösteriyor.

Bu yazıda geçen şunlar:

Köyün eski adı (Ziniski)

Köyün geçmişteki yapısı (medrese, camii-hamam, han, pazar, mahalleler)

Manevi figür: Seyyit Baba ve türbesi / tekkesi, köyün manevi kimliği