Mem u Zin Türbesi - Cizre, Şırnak

Abdaliye Medresesi, Cizre Dağkapı Mahallesi’ni mezarlığa bağlayan Cizre Suru’nun üzerinde kuruludur. Mem-u Zin Türbesi ise bu medresenin idare odalarının altındaki bodrumdadır. İçeride üç adet mezar bulunmaktadır. Mezarlar Zin, Bekir ve Mem’e aittir. Mezar taşlarının birinin üzerinde “ölümü 854’te Allah onu ve tüm Müslümanlara rahmet etsin” ibaresi yer almaktadır. Mem-u Zin, içinde ilahi aşk olan Leyla-u Mecnun tarzında bir hikayedir. Bu aşk hikayesi Cizre Beyi Emir Zeynuddin döneminde Hicri 854 (1450-1451) tarihinde yaşanmıştır. Hikaye, Mem ve Zin adlı iki genç arasında yaşanan aşk üzerine kurgulanmıştır. Mem ile Zin’in bir bayramda karşılaşması ile başlayan hikaye, kavuşamayan aşıkların dramatik bir biçimde ölümü ile sonuçlanır. 

DEMİR BABA VE TEKKESİ..BULGARİSTAN

Ayhan Aydın

Demir Baba Ve Tekkesi

Bektaşi yolunun azametinden

Pir Balım eseri Demir Baba’dır,

Akyazılı Hakk’ın kerametinden

Beliren Hak eri Demir Baba’dır

Münkir’in kalbinden uzağa kaçan

Kanaralarından yıldırım saçan,

Dipsiz gölde engin deryalar açan

Gerçekler serveri Demir Baba’dır.

Sanında az gelir onun ne desen

Muhiplere aşkı sabaca esen,

Batım kılıcıyla ejderha kesen

Dervişler haberi Demir Baba’dır.

Hep akar deresi yadigarınca

Pir Hacı Bektaş’ın Akpınır’ınca,

Beşparmak suyunu o çıkarınca

Gösteren hüneri Demir Baba’dır.

Türbe kubbesinde olan nişanın

Tarzı ey Haydari Balım Sutanım,

Hacı Bektaş’ım söyler beyanım

Hakk’ın erenleri Demir Baba’dır. (Haydar Cemil Baba)

XVI. Yüzyılda yaşamış, aynen Otman Baba, Akyazılı Sultan gibi adına bir Velâyetname de bulunan Demir Baba, tüm Bulgaristan’da ve Balkanlar’da ismi en çok anılan erenlerden birisidir.

Rumeli’de o güne kadar yaşamış erenler dışında; tümüyle, bir başka yerden, coğrafyadan göçmeden, Bulgaristan’da doğup, yaşayan Demir Baba’nın mürşidi Akyazılı Sultan olmuştur.

Demir Baba, Akyazılı Sultan ve onun mürşidi Otman Baba’yı ve diğer bölgedeki erenleri manevi yönden de, kültürel- inançsal yönden de birbirinden ayırmak mümkün değildir.

Otman Baba’da olduğu gibi öküzlerini çifte süren, yarenleriyle (muhipleriyle) geniş bölgelerde dolaşan, hiçbir şeyden korkmayan “tınmayan”, sürekli hareket halinde olan Demir Baba’nın Tekkesi tarihte hiçbir zaman boş kalmamış, sürekli ziyaretçileriyle tüm kuzey Bulgaristan’da canlı bir çekim merkezi olmuştur. Zaman içinde birçok eren, ozan orayı ziyaret etmiştir. Demir Baba Velayetnamesi’nin bir yerinde şu söylenmektedir: “Doymadum, Kişi neye doyarsa doyar, eyilik ile muhabbete doymaz” didi., demektedir. (Filiz Kılıç – Tuncay Bülbül, Demir Baba Velayatnamesi, (İnceleme – Tenkitli Metin), G. Ü. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları, 2011, Ankara)

Velayetnamesi’nden de öğrendiğimize göre bir çok yere bu arada bugünkü Yunanistan’daki Kızıldeli Tekkesi’ne de giden Demir Baba, sözünü sakınan, sessiz bir şekilde olayları izleyen bir önder değil, olaylara da müdahale edebilen, sözünü esirgemez bir eren portresi çizmektedir.

Pehlivan Hasan Baba olarak da anılan o dönemin “kutbu” Demir Baba, aynı zamanda yörede yiğitliğin de temsilcisi-sembolü olarak kabul edilmektedir. Hatta onun Bulgaristan’ın kurucularından birisi, yani büyük bir han olduğu iddia edilmiş, kemikleri yerinden alınmış, Sofya’da incelenmiş, bir müzeye konulmuş, uzun yıllar sonrasında ise tekrar yerine getirilmiştir.

Kendi ismiyle anılan ve yaşadığı dönem hakkında, o dönemdeki erenler hakkında çok önemli bilgiler veren Demir Baba Velâyetnamesi’nin birçok yerinde ise Demir Baba’nın ismi Timur Baba olarak da geçektedir.

Demir Baba aynı zamanda mazlum halkların öcünü alan yerel destan kahramanlarıyla bütünleştirilerek, bir halk önderi olarak da anılmaktadır. Diğer erenlerden ziyade Demir Baba yörede bir nevi Sarı Saltık benzeri bir halk önderi olarak kabul görmektedir. Buna göre Demir Baba aynı zamanda haksızlığa hiç tahammülü olmayan, kendi gücüne güvenen, yiğit bir savaşçıdır. O azla yetinse de, kesinlikle hiçbir haksızlığa boyun bükmez, yiğit ve çok usta bir güreşçi, mazlumun yanında bir halk öncüsüdür. Nihayetinde Demir Baba bu haliyle çok önemli bir halk edebiyatı motifi olarak da, Bulgaristan Türk Kültürü’nde benzersiz bir yere sahip bir karakterdir. Nihayetinde bir araştırma konusu olmak üzere aynı yörede halk hareketleri oldukça çok olmuştur. Aynı zamanda yakın zamanda yani yüz yıl önce geçmiş olsa da Civan Aliş Destanı’da yine bu yörede yazılmıştır.

Demir Baba Tekkesi Ve Bazı Gelenekler

Demir Baba’nın Türbesi; Razgrat yakınlarında Kemaller (İsperih) İlçesi, Mumcular (Sveştari) Köyü’ne yakın Dipsiz Göl denilen yerdedir. Yaklaşık iki yüz merdivenle inilen, bir büyük kayanın üzerinde yükselen Demir Baba Türbesi, tüm Balkanlar’daki en eşsiz Türk eserlerinden birisidir.

Demir Baba Türbesi’nin bulunduğu yer gerçekten de arkeolojik olarak da ilk çağdan beri bilinen bir yerdir. Bu geniş coğrafya bir gölün kuruması veya buradaki suların çekilmesiyle, geçirimli kayaç yapısıyla mağara oluşumuna da, insanoğlunun yerleşimine açık, elverişli bir yerdir. Türbenin çok yakınındaki bir arazide, Kubrat Belediyesinin UNESCO ile işbirliği içinde sürdürdüğü çalışmalar sonucunda, Trakyalara ilişkin çok önemli anıt – mezar ve yerleşimlerin de olduğu tespit edilen Demir Baba Tekkesi’nin bulunduğu alanın, aynı zamanda, inançlarının farklı olmasından dolayı büyük çileler çeken, binlercesi yakılarak yok edilen Bogomillerin de yaşadıkları söylenmektedir.

Demir Baba’nın o dönemde Osmanlı’da belli bir yasak olmaması, gerçekten de yiğit bir halk önderi olarak da bilinmesine rağmen tekkesini böylesine farklı, biraz da tenha bir yerde kurması da ayrıca üzerinde durulması gereken bir husustur. Belki de o tarihte Osmanlı her ne kadar Bektaşi Tekkelerine iyi gözle baksa da, bu durum her şeye rağmen bu Osmanlı’dan bir korunma içgüdüsü mü vardı? Ama öyleyse yöre için gerçekten de zor bulunan mermerlerin buraya getirilmesi ve böylesine bir türbenin yapılması neyi ifade ediyordu? Bir de dikkat çeken husus Demir Baba Tekke binalardan geriye fazla bir şey kalmaması neyle açıklanabilir? Acaba bir kısmı ahşap olan bu yapılar, yine araştırmalarımızdan, yerel olarak söyleşilerden elde ettiğimiz bilgilerde olduğu gibi daha yakın zamana kadar var olan değirmenler gibi bazı binalar sellerle ve doğal afetlerler mi yok olmuştur?

Merdivenleri inerken her iki yanındaki dallarda nice nice umutların bağlandığı ipler, sizi hayaller ötesi bir yolculuğa götürür gibi. Sonrasında merdivenlerin çok düzenli bir şekilde yanlarındaki korunaklarla yaşlıların imdadına yetişen yolun sonunda sizi bir pınar bekliyor. Bu küçük göze, cam gibi dibinden kaynayan billur suyuyla bir şifa kaynağı, mihmanlara, buraya gelip içenlerin dertlerine derman, Demir Baba’nın abu hayat suyudur. Bu gözenin üstü basit bir çatıyla kiremitleşmiştir.

İlk avludan bakınca karşınızda iki katlı bir bina çıkıyor. Altı tümüyle taştan yapılan ve bir bekçinin evi olarak kullanılan yapının ikinci katının yarısı çok sağlam ahşap bir oda, diğer taraf da yine sağlam bir başka odadan oluştuğu görülüyor. İsteyenler, gelen ziyaretçiler, binanın önündeki balkonda dinlenebiliyor. İşte bu bina ile sanki bin yıllık doğal bir mabede giriş kapısının arasında taş bir blok var. Yine bu kapının diğer tarafı da büyük ve biçimle kesilmiş taşlarla duvara duvar bloğuna dayanıyor. İşte karşınızda tüm muhteşemliğiyle, gönüller titreten Demir Baba Türbesi.

Demir Baba Türbesi; Akyazılı Sultan Türbesi ve Otman Baba Türbelerinde olduğu gibi iki ana bölümden oluşuyor. Kabrin olduğu ana yapının önünde bir giriş kısmı var. Her üç yapıda da bu ilk girişlerin kubbe şeklinde çatılarının olduğunu ve bu bölümlerin de ana yapı kadar gösterişli ve sağlam yapılar olduğunu görürsünüz. Otman Baba Türbesi’nin önündeki bu giriş bölümü mermer sütunlardan oluşmaktadır. Demir Baba Türbesi önündeki ilk giriş bölümünün çatısı ise oval değil, dik şekildedir.

Demir Baba Türbesinin içinde ve yanındaki başka yerlerden getirilerek yapılmış duvarda, yaşam, evren, inançla ilgili çok önemli semboller-simgeler bulunmaktadır; yaşamı simgeleyen Lotus (nilüfer) çiçeği, evrenin dönüşünü simgeleyen Çarklar, ölümsüzlük ve mezarlıkları temsilen Selviler, türbe içinde bir Zülfikar kabartması ve daha niceleri. Tüm türbelerin aslında sanat tarihçileri tarafından da iyice bir incelenmesi gerekmektedir.

Buradaki simgelerle ilgili birçok gelenek olarak, söylence vardır. Örneğin gözlerini kapatan insanların, duvardaki bir taş blokta oyuk olarak bulunan iki deliğe doğru yürüyüp, gelip parmaklarını hedefe yerleştirenlerin dileklerinin yerine geleceğine inanılmaktadır.

Demir Baba Türbesi aslında bir kayalık zemin üzerinde yükselmektedir. Bu kaya parçalarından birisi tam da Demir Baba’nın mezarının bulunduğu ana türbenin dış bölümünde yer almakta, bu kayanın üstüne dümdüz yatanın ağrılarının geçtiğine inanılmaktadır. İnsanlar hala gelip bu taş blok üzerine sırt üstü yatmaktadırlar. Bu taşın üstünde ise bezler bağlanmış bir küçük pencere, bu pencerenin üstünde ise yine çiçek ve diğer semboller kazılıdır. Merdiven şeklinde bir taş blok, yine bir başka taş blok türbenin altından yükselmektedir. Demir Baba’nın fındıklarını kırdığı söylenen, büyük yuvarlak taşı kaldırmak ise hayli çok zordur.

Ahmet Hezarfen ve Hakkı Saygı’yla birlikte 2000 yılında ilk geldiğimizde türbenin için oldukça bakımsız bir haldeydi. Ama mumların yakılması için basit ama sağlam demirden yapılmış sehpalar üzerinde mumlar yanıyordu. Hz. Ali’nin resmi yanında kadınların el işleriyle yaptıkları ve tüm Bulgaristan’da çok yaygın olduğunu gözlemlediğim gibi kanaviçe şeklinde işlenen her türden hayvan, çiçek işlemeleri burada da vardı. Kuşların yanında köpek tasvirleri de vardı. Anadolu’da gittim hem Alevi evlerinde, hem de türbelerde kadınların el işlerinin çok bol bir şekilde buralarda, yaşamın içinde yer almaları çok ilginç. Hemen aklıma geldi, Tokat’ta Keçeci Baba da bunu bol miktarda görmüştüm.

Aynı zamanda Demir Baba yöredeki Hüseyin Baba (Voden Milli Parkı içinde Ostrovo (Adaköy) Yakınları) ve Yunus Abdal’la (Yonkovo – Yunus Abdal Köyü (Aynı zamanda Yazar Ahmet Hezarfen’in köyü olan burasıyla ilgili Hezarfen’den derlediğim bayağı bilgi oluştu.) da ilişkilendirilmektedir. Bunların üçünün kardeş olduğunu söyleyen yöre insanı aslında bu erenler arasında bir bağlantı kurmaktadır. Yöre insanı bu üç velinin birbirleriyle “bilezer”, “kafadar” yani müsahip gibi geçindiklerini de söylemektedirler.

Aynı zamanda bir pehlivan olan Demir Baba; gücün, çalışkanlığın, bilincin bir simgesi olarak bugün de Bulgaristan Türk halkının, Alevi – Bektaşi topluluklarının gönlünde yaşamaya devam etmektedir.

Gerek Demir Baba Türbesi yakınlarında, gerekse de, türbe alanına inmeden önce şimdi ağaçlarla kaplı alanda Veysel Bayram’la gezilerimizde birçok mezara denk gelmiştik.

Ahmet Hezarfen ise büyük bir aşk ve heyecanla halk inançlarını bana anlatıyordu, tepeden türbeyi gören bir düzlükte halkın gelip ziyaret ettikleri “Demir Baba’nın ve Öküzlerinin Ayak İzleri”ni. Kayalar içine oyulmuş gerçekten de ayak şeklindeki bu boşluklar tarihin de, coğrafyanın da halka bir armağanı gibi. Yöre insanı Demir Baba’ya duydukları saygı ve sevgiden dolayı halk gelip bu izleri ziyaret ediyorlarmış. Bu arada Ahmet Hezarfen’in Demir Baba’yla ilgili yazıları ve çevirilerinin de olduğunu hatırlatalım. Bu arada benim de Balkanlar’la ilgili ilk okuduğum yazılardan birisi 1990’larda Cem Dergisi’nde yayınlanan Ahmet Hezarfen’in Demir Baba’yla ilgili yazısıydı.

2005’de, Veysel Bayram’ın yardımıyla, yöreye birlikte yaptığımız bir gezide Prof. Dr. Cemal Kafadar ve Prof. Dr. Gülru Necipoğlu Kafadar; bu türbenin ve çevredeki kalıntıların benzersiz olduğunu, buradaki sembollerin sadece Alevi-Bektaşi dünyası için değil, Türk kültür tarihi açısından da çok önemli olduğunu söylemişlerdi.

Veysel Bayram’la birlikte yaptığımız bir gezimizde yine halkla sohbet ederken, Demir Baba sizce neler yapmıştır? Deyince yöreyi ziyaret eden yaşlı bir teyze “be evladım o çalışmış, kazanmış. Öyle olmak lazımdır, boş durmadan çalışmak, kazanmak lazımdır.” Demiştir.

Dünyaya biraz daha gerçekçi bakan Rumeli insanı, efsaneler kadar, gerçekçilikle olaya bakmakta, çalışmanın önemini her daim dile getirmektedirler. (Her zaman Dersim Yöresi ve Deliorman Bölgesi’nin karşılaştırmalı olarak çalışılması gerektiğini söyler dururum. Ey Alevi Bektaşi kurumları, iş adamları bu konuda çalışma yapacak genç bilim insanlarını destekleseler, neler neler ortaya çıkar, kim bilir?)

Demir Baba yörede öyle derin bir etkiye sahiptir ki, kendisiyle bir söyleşi de yaptığım Bulgar Ressam Todor Todorof onun menakıpnamelerinden ve yaşadığı coğrafyadan çok etkilenip birçok çok önemli ve güzel resim de yapmıştır.

Son Söz…

Demir Babalar hiçbir zaman ölmezler, halkın ve sevenlerinin gönüllerinden silinmezler, yok olmazlar…

Onların yaktıkları çerağlar sonsuza kadar sönmeden yanacaktır…

Demir Baba’yı bilinçlerinde, ruhlarında, özlerinde yaşatanlara bin selam olsun…

Demir Babaların halka aşıladıkları umut, sevgi, cesaret, direnç duygularını da yeryüzünde hiçbir kuvvet yok edemez…

Demir Babaların demi devranı yürüsün…

Hakk deyip, hakça bir düzene, bölüşüme doğru yürüyenlere aşk olsun…

Yeryüzünü Hak Adalet Özgürlük İnsanlık bilinci kaplasın…

Adaletin Yılmaz Savaşçısı Demir Baba’nın yolundan gidenlerin;

Kılıçları her daim keskin olsun ki, ikiyüzlü riyakârların önlerindeki kirli perdelerini yırtsın,

Attıkları aşk okları paslı kalpleri tam hedefinden vursun ki, gönüllerdeki ikilikler ortadan kalksın birlik olsun,

Kalemleri kuvvetli olsun ki, doğruları görüp gerçekleri yazsınlar…

İlimleri gür olsun ki, insanlığı aydınlatsınlar…

Tarihte gül bahçesi olan tekke ve dergâhlarımız tekrar Alevi Bektaşi toplumuna verilsin ki, bu meydanlarda; nice nice Kırklar Cemi yürüsün, Akyazılı - Kızıldeli aşkına muhabbetler sürülsün…

Hü, gerçek erenlerin demine, devranına!

Hü, yarınlarımızın aydınlığına!

Hü, yeryüzü insanlığının gerçek barışına, dostluğuna, kardeşliğine!

Hü, doğruyu eninde sonunda görüp bu kutlu yola sahip çıkacak olduğuna inandığım gençlerimizin ve çocuklarımızın bilinçlerine, yüksek ahlak ve zekâlarına, erdemlerine, inançlarına!

Dostlara bin muhabbetlerimle…

Aşk ile…

Fotoğraflar: Ayhan Aydın

ALINTIDIR..AYHAN AYDIN BEYE HÜRMETLERİMLE

MUSA BABA TÜRBESİ ..SELANİK

 Musa Baba/ türbesi. Bektaşi tarikatına göre kutsal bir ermiş kişi olan Musa Baba'nın bulunma yeridir. Musa Baba keramet sahibi bir ermiştir. Türbenin avlusu Bektaşi dervişlerinin toplanma yeriydi. Musa Baba türbesi Yunanistan'ın Selanik kentinde Terpsithesis meydanında bulunan Osmanlı dönemine ait bir türbedir. 16. Yy. da tarihlenmiştir. Türbenin güneyinde Aziz Charalomposa ait bir türbe sunak bulunmaktadır

 PATE ABLA TÜRBESİ

BULGARİSTAN DELİORMAN

Deliorman Alevi İnançlı Türkler arasında türbeler önemli ziyaret yerledir. Günümüzde oluşan türbeye örnek #Silistre #Dulovo (#Akkadınlar) #Çernik (#Karalar) köyünde "#Pate Abla Türbesi" Çernik yarı alevi yarı sünni %100 Türk kökenli bir köy #PateAbla okuryazar olmayan konuşamayan bir kadın. Pate; Fadime'nin Deliorman ağzında kısaltılmış hali. Pate Abla köyde herkes tarafından saygı duyulan bir kadınmış. Halkla yaptığım söyleşide dediler ki insanlar Pate Abla'nın yanında durunca huzurlu olurlarmış.Türbede duvarda asılan reminin yanına resim bırakılıyor bunun onlara huzur vereceğine inanıyorlar .Pate Abla Türbesinin girişinde adak kurbanların pişirilip beraber yendiği bir aşhane var. Bir dernek kurulmuş. Türbe içinde gelinlik, nişanlık ve sünnetlik elbiseler var. Buraya bağışlanıyor. İhtiyacı olanlar bu giysileri kullanıyor. Türbenin yanında bir camide inşa edilmiş çocuklara burada Kuran-ı Kerim dersi de veriliyor Türbeyi Nurettin Hakkı abi ve karısı Sevcan Hasan ile gezdik, Nurettin Abi; 89 göçünde Erzurum'a yerleşmiş. Erzurumlular iyi insandı ama iş bulamadık geri döndük diyor. Alevi Sünni karıştı buralar artık diyor. Herkes birbiriyle evleniyor. Pate Abla'nın hikayesine gelince şöyle; Pate çocuk iken Ruslar Romanya üzerinden Bulgaristan'a girerken yol üzerinde oynayan Pate'nin ayaklarını tank paleti eziyor. Rus ordusu durmuyor ama yan köye varmadan tanklar bozuluyor. Rus komutan hata yaptığını düşünerek geri dönüp Pate'yi hastaneye götürüyor ve konvoy hareket ediyor. Pate hayatı boyunca hiç konuşmamış sadece "Anam" dermiş. İnsanlar o günden sonra Pate'yi Allah'ın sevdiği kulu olarak görmüş, Pate yaz kış çıplak ayakla gezip gecelik giyermiş.Köylüler Pate bir insanın yanında durunca o insan mutlu olur bütün dertlerini unuturdu diyor. Ölünce bir türbe yapmışlar.

 Hacı Kureyş ve Seydi Kureyş TÜRBELERİ

GAZİANTEP

Hacı Koreş Türbesi Gaziantep’in Yavuzeli ilçesine bağlı olan Bülbül köyü mevkinde, Seydi (Sait) Koreş Türbesi ise Düzce köyü yakınında bulunmaktadır.

Hacı Koreş ve Seydi Koreş, Koreşan Oymağının önemli inanç önderleri olarak bilinmektedir. Koreşan Oymağı 13. yüzyılda Anadolu’nun büyük oymaklarından bir tanesidir. Tunceli, Gaziantep, Adıyaman, Bingöl, Muş, Konya, Ankara, Afyon, Varto ve Pülümür bölgelerinde bahsedilen oymağın kolları bulunmaktadır. Bu kadar

geniş bir coğrafyaya yayılmış olan Koreşan Oymağının nereden geldiği ve nerelere yayıldığı konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Birinci görüş, Koreşan Oymağının Türkmenistan’da Ceyhun Nehri’nin sol yakasında ve İran’ın Meşhed’le Türkmenistan

sınırlarına kadar olan bölgede varlıklarını sürdürmüştür.

Tuğrul Bey’den sonra ise 1180’li yıllarda Adıyaman, Gaziantep bölgesine yerleşmiştir.

İkinci görüş ise Kureyş, Tarihi Horasan bölgesinden müritleriyle gelip önce Dersime yerleşmiş ve daha sonra Konya/Akşehir’e göçmüştür (Taş: 2017:73-76).

  BOZGEYİKLİ DEDE OCAĞI

HALEP

Tarihî kayıtlarda Halep Türkmenleri olarak geçen Kuzey Suriye’de yerleşmiş Türk grupların bağlı olduğu bir ocak yapılanması mevcuttur. Bu ocak, adını XV. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen ve anlatılarla Hacı Bektaş Velî’ye bağlanan Bozgeyikli Dede’den almaktadır. Asıl adının Yusuf Nûrânî olduğu rivayet edilen Bozgeyikli Dede ve onun soyundan gelen ocakzâdeler (Dedeler ailesi), şecereler vasıtasıyla bölge Türkmenleri tarafından seyyid olarak anılmaktadır. Dolayısıyla bugün de Bozgeyikli Dede’nin türbesi ile soyundan gelenlerin kurdukları zaviyeler inanç merkezleri durumundadır. Her ne kadar bu türden dede ailelerine dayanan ocak yapılanmaları Aleviliğin temel kurumları arasında görülse de çalışmamızda durum farklılaşmıştır. Bozgeyikli Dede Ocağı’na bağlı olanlar kendilerini Alevi olarak nitelememektedirler.

Sözlü kaynaklardan ve şecerelerden öğrendiğimize göre Bozgeyikli Dede’nin asıl adı Yusuf Nûrânî olup Hacı Bektaş Velî’nin talebelerindendir. Hacı Bektaş’ın yanında eğitimini tamamlayarak şimdi Suriye sınırları içinde bulunan Halep’in Mumbuç ilçesine bağlı kendi adıyla anılan Bozgeyikli köyüne yerleşmiştir. Hacı Bektaş

Velî’nin yanındayken vazifeye hazır olduğunu göstermek maksadıyla topladığı odunları bir aslanın sırtına yükleyip kendisi de eline aldığı yılanla bir aslana binerek dergâha gelmiş, bunu gören hocası üzerine çıktığı duvarı yürüterek onu karşılamıştır. Gösterdiği bu kerametle vazife üstlenebileceğini ispatlamıştır.

Hacı Bektaş Velî bu kerametinden sonra bir çöveni (asa, değnek, çomak) fırlatarak düştüğü yeri Bozgeyikli’nin vazife bölgesi olarak tayin eder. Çöven şimdiki türbenin olduğu yere düşer. Hacı Bektaş Velî’nin fırlattığı çöven, bölgeye yakın en yüksek dağ olan Nur

Dağı’nın zirvesine çarparak hızı kesilir ve Halep’in Mumbuç kazasına bağlı şimdi Bozgeyikli’nin türbesinin olduğu Bişri çölüne düşer. Saplandığı yerden kimsenin çıkaramadığı çöveni Bozgeyikli bir gün gelerek çıkarır.

 RUMELİ BEKTAŞİ TEKKELERİ

- Şeyh Beddredin Kabri : Çemeberlitaş

- Sarı Saltık Türbesi : Rumeli Feneri

- Garip Dede Türbesi : Küçükçekmece

- Abdullah Baba Tekkesi : Topkapı

- Durmuş Dede Dergâhı : Bebek ile

- Emin Baba (Valide Sultan) T.: Edirnekapı

- Erdi Baba (Örük Baba) Tekkesi : Fatih

- Eryek Baba (Perişan Baba) T.: Kazlıçeşme

- Istıranca (Ağlamış Baba) T.: Belgrad

- Karaağaç Tekkesi : Kağıthane

- Karyağdı veya Hafız Baba T.: Eyüp

- Seyyid Haşini Efendi Tekkesi: Kasımpaşa/Kulaksız

- Sütlüce (Münir Baba) T. : Sütlüce

- Şehitlik (Nafi Baba) Tekkesi: Rumelihisarı

- Huban Baba Tekkesi : Tekirdağ

- Domuzdere Tekkesi :Keşan

- Erşen Baba Tekkesi : Keşan

- Kara Baba Tekkesi : Hayrabolu

- Keşan Tekkesi : Keşan

- Sarı Saltuk Tekkesi : Babaeski

- Sersem Baba Tekkesş : Tekirdağ

- Çağmak (Çakmak) Dede : Gelibolu

- Seyfi Baba tekkesi : Gelibolu Kum Köyü

- Ece Baba Tekkesi : Gelibolu

- El Tutan Baba Tekkesi : Gelibolu

- Fülfül Baba Tekkesi : Gelibolu

- ilyas Baba Tekkesi : Gelibolu

- Karataşlı dergahı : Gelibolu

- Muhyiddin Baba Tekkesi : Edirne

- Hacı Baba (Hacı Doğan) Tekkesi : Edirne

- Büklüce Baba Tekkesi : Edirne

- Rüstem Baba Tekkesi : Edirne

- Evhad Baba ve Erşen Baba Tekkesi : Edirne

- Arız Baba Tekkesi : Edirne

- Kanber Baba Tekkesi : Edirne

- Gaibler Baba Tekkesi : Edirne

- Fülfül Baba Tekkesi : Edirne

- SARİ SALTİK TEKKESİ : Mekadonya / Ohri Gölü

- HACE BABA TEKKESİ - Köprülü

- HAMZA BABA TEKKESİ - İstip

- HİDİR BABA TEKKESİ - Kirsova

- HUSEYİN BABA TEKKESİ - Manastir'

- İSMAİL BABA TEKKESİ - Usturumca

- KANATLAR TEKKESİ - Manastir Pirlepe Köyü

- KARAC AHMET TEKKESİ - Uskup Komonova

- KİRCOVA TEKKESİ - Kırcova

- KOYUN BABA TEKKESİ - Kalkandelen Sipkovitsa

- MUSTAFA BABA TEKKESİ - Uskup

- SULEYMAN BABA TEKKESİ - Uskup

- YARAR BABA TEKKESİ - Kalkandelen

- SERSEM ALİ BABA TEKKESİ /HARABATİ BABA TEKKESİ : Mekadonya Tetova

- SARI SALTIK TÜRBESİ / Kosova

- GRADİSTA TEKKESİ : kosova / Gradista’dadir.

– HACİ ADEM VECHİ BABA TEKKESİ : kosova /Prizen’dedir.

– PRİZREND TEKKESİ : Yakova’dadir.

– SEYH HAFİZ BABA TEKKESİ : Yakova’dadir.

– YAKOVA TEKKESİ / SEMSEDDİN BABA TEKKESİ : Yakova’dadir.

- Şemseddin Baba Tekkesi : Yakova

– İpek Bektaşi Tekkesi : Pec (İpek)

- SARI SALTUK TÜRBESİ : Kruja / Arnavutluk

- ABİDİN BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Leskovik’tedir.

- ALİ BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri’dedir.

- ALİ BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Bastivan’dedir.

- ALİ POTİVAN TEKKESİ : Arnavutluk’tadir.

- ASİM TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri’dedir

- AZİZ ALİ BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri Nevrakta

- BABA KAMBER TEKKESİ : Arnavutluk / Berat ‘dedir

- BACKA TEKKESİ : Arnavutluk / Backa’dadir.

- BACKA TEKKESİ : Arnavutluk / Frasari’dedir

- BALİM SULTAN TEKKESİ : Arnavutluk / Martenes’dedir

- BARUCİ TEKKESİ : Arnavutluk / İstaria’dadir.

- BERMAS TEKKESİ : Arnavutluk / Kolonya’dadir.

- DRİZAR TEKKESİ : Arnavutluk / Drizar’dadir.

- DUKA TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri ‘dedir

- DUSK TEKKESİ : Arnavutluk / Grobova’dadir.

- FUSA KURİYES TEKKESİ : Arnavutluk / Kruya’dadir.

- GLAVA TEKKESİ : Arnavutluk / Glava’dadir.

- GORUCE TEKKELERİ : Arnavutluk / Goruce’de dort tekke

- GRESİTZA TEKKESİ : Arnavutluk / Gresitza’dadir.

- GUMANİ TEKKESİ : Arnavutluk / Gumani’dedir

- HACİ SULEYMAN BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri

- HACİ HUSEYİN BABA TEKKESİ : ArnavutlukMartenes’dedir

- HAYDAR BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Konica’dadir.

- HAYDAR BABA TEKKESİ : Arnavutluk / İskodra’dadir.

- İSTARYA TEKKESİ : Arnavutluk / Kolonya’dadir.

- KAMBER BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Kicok’tadir.

- KANURUM TEKKESİ : Arnavutluk / Kolonya’dadir.

- KAPANİ TEKKESİ : Arnavutluk / Kapani’dedir

- KESERAKA TEKKESİ : Arnavutluk / Premet’dedir

- KESTREKA TEKKESİ : Arnavutluk / Kolonya’dadir.

- KİRACOVA TEKKESİ : Arnavutluk / Kolonya’dadir.

- KHOUTEH TEKKESİ : Arnavutluk / Gorice’dedir.

- KİATOROM TEKKESİ : Arnavutluk / Gorice’dedir.

- KOMARİ TEKKESİ : Arnavutluk / Komari’dedir.

- KOSUDAN TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri’dedir.

- KRAHAS TEKKESİ : Arnavutluk / Malakastra’dadir.

- KREMENAR TEKKESİ : Arnavutluk / Kremenar’dadir.

- KRUYA TEKKESİ : Arnavutluk / Kuriya’dadir.

- KUC TEKKESİ : Arnavutluk / Gorice’dedir

- LAPOLETS TEKKESİ : Arnavutkuk / Lapolets’dedir

- MALİ KURİYES TEKKESİ : Arnavutluk / Kuriya’dadir.

- MARİCAN TEKKESİ : Arnavutluk / Marican’dadir.

- MELCAN TEKKESİ : Arnavutluk / Melcan’dadir.

- METAN TEKKESİ : Arnavutluk / Nepraviste’dedir

- MUSTAFA BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Elbasan’dadir.

- NEMALİYE TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri’dedir.

- OTMAN ZEZE TEKKESİ : Arnavutluk’tadir.

- PİRİSTA TEKKESİ : Arnavutluk / Pirista’dadir.

- PREMETİ TEKKESİ : Arnavutluk / Premet’dedir

- RABİA TEKKESİ : Arnavutluk’tadir.

- RİFAT BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Kuta’dadir.

- SİANOLAS TEKKESİ : Arnavutluk / Barmas’dadir.

- SUKA TEKKESİ : Arnavutluk / Pirsta ‘dadir.

- SEYH NASİBİ TEKKESİ : Arnavutluk / Fraseri’dedir

- SİMİRDEN TEKKESİ : Arnavutluk / Tomaritza’dadir.

- TOMAR TEKKESİ : Arnavutluk / Tomar’dadir.

- TREPEL TEKKESİ : Arnavutluk / Trepel’dedir

- TURAN TEKKESİ : Arnavutluk / Melcan’dadir.

- TURAN TEKKESİ : Arnavutluk / Gorice’dedir.

- VELİKİOT TEKKESİ : Arnavutluk / Velikiot’dedir.

- VELİKOY TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri ‘dedir.

- YUSUF BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Baltaca’dadir.

- ZEYNEL ABİDİN BABA TEKKESİ : Arnavutluk / Ergiri’dedir.

- AHİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / Ferecik’dedir.

- ALASONYA TEKKESİ : Yunanistan / Alasonya’dadir.

- ALİ BABA TEKKESİ : Yugoslavya / Debre’dedir .

- ALİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / Uzuncaabad ‘dadir.

- ALİ KULU TEKKESİ : Yunanistan / Agya’dadir.

- ALİ SULTAN TEKKESİ : Yunanistan / Teselya’dadir.

- AYDİN BABA TEKKESİ : Yunanistan / Kesriye’dedir.

- BAHCE TEKKESİ : Yunanistan / Sarigol Topcular Koyu

- BALLİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / Tatar’dadir.

- BİNBİR OKLU AHMET BABA TEKKESİ : Yunanistan / Pinarhisar’dadir.

- BUHUR TEKKESİ : Yunanistan / İnebahti’dadir.

- CUMA TEKKESİ : Yunanistan’dadir.

- DEMİRBEYLİ TEKKESİ : Yunanistan / Gumulcine’dedir. -

- ELMALİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / Sultanyeri’dedir. - - - - ESKİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / Zagra’dadir.

- GAZİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / İneli’dedir.

- GAZİLER TEKKESİ : Yunanistan / Ferecik’dedir.

- HANYA DERGAHİ : Yunanistan / Girit / Hanya’dadir.

- HASAN BABA TEKKESİ : Yunanistan / Tempo vadisindedir.

- HASAN BABA TEKKESİ : Yunanistan / Girit / Resmo’dadir.

- HASİP BABA TEKKESİ : Yunanistan / Yenice Karasu’dadir.

- HASTA BABA TEKKESİ : Yunanistan / Giritli’dedir.

- HİZİR BABA TEKKESİ : Yunanistan / Marki’dedir.

- HORASANLİ ALİ BABA DERGAHİ : Yunanistan / Girit Kandiye’dedir.

- İBRAHİM BABA DERGAHİ : Yunanistan / Girit’tedir.

- İSMAİL BABA TEKKESİ : Yugoslavya / Usturumca’dadir.

- KADEMLİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / Zagra’dadir.

- KANDİYE AY VLAS DERGAHİ : Yunanistan / Girit Kandiye Ayvlas Koyundedir.

- KATERİN TEKKESİ : Yunanistan / Katerin’dedir.

- KESRİYE TEKKESİ : Yunanistan / Kesriye’dedir.

- KİRKLAR TEKKESİ : Yunanistan / Yenice Karasu’dadir.

- KOPEKLİ SİRACA BABA TEKKESİ :YunanistaFerecik’dedir.

- KUTUKLU TEKKESİ : Yunanistan / Yenice Karasu’dadir. -

- LESKOVİK TEKKESİ : Yunanistan / Leskovik’tedir.

- MAGARALİKOY DERGAHİ : Yunanistan / Girit / Kandiye’

- MEMİ BABA TEKKESİ : Yunanistan / Bucak’dadir.

- MUMİN BABA TEKKESİ : Yunanistan / Zagra’dadir.

- MURSEL BABA TEKKESİ : Yunanistan / Dimetoka’dadir.

- ODRA DERGAHİ : Yunanistan / Lapsista’dadir.

- OSMAN BABA TEKKESİ : Yunanistan / Uzuncaabad’dadir.

- RENİ TEKKESİ : Yunanistan / Teselya’dadir.

- RESMO DERGAHİ : Yunanistan / Girit Resmo’dadir.

- RUSTEM BABA TEKKESİ : Yunanistan / Ferecik’dedir.

- SANCAKTAR BABA TEKKESİ : Yunanistan / Marki’dedir.

- SARİGOL TEKKELERİ : Yunanistan / Sarigol Kocana’da 4 Bektasi tekkesi vardir.

- SELANİK BABA TEKKESİ : Yunanistan / Selanik’tedir.

- SEYYİT ALİ SULTAN DERGAHİ : Yunanistan / Dimetoka’

- SAHİN BABA TEKKESİ : Yunanistan / Kopekli Koyundedir.

- TİRHALA TEKKESİ : Yunanistan / Tirhala’dadir.

- TİMUR BABA TEKKESİ : Yunanistan / Cirmen’dedir.

- TASLİK TEKKESİ : Yunanistan / Marki’dedir.

- UC CESMELER TEKKESİ : Yunanistan / Selanik’tedir.

- VODİNE TEKKESİ : Yunanistan / Selanik’tedir.

- VODORİNA TEKKESİ : Yunanistan / Kesriye’dedir

- YARAN BABA TEKKESİ : Yunanistan / Zagra’dadir.

- YORUK BABA TEKKESİ : Yunanistan / Kirikkala’dadir.

- Demir Baba tekkesi – Mumcular köyü / Sveştari / Kemaller

- Hüseyin Baba tekkesi – Voden Milli parkı; Adaköy köyü

- Ali Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel ilçesi

- Koçlu Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel ilçesi

- Hüseyin Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel

- Hasan Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel ilçesi

- Hazır Nazır Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel

- Yoksuz Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel

- Topuz Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel ilçesi

- Alvan Baba türbesi – Alvanlar köyü / Yablanovo / Kotel

- Akyazılı Sultan tekkesi – Tekke köy / Obroçşite / Balçik ilçesi

- Mustafa Kanaat Baba tekkesi – Kapaklı / Aleksandriya köyü

- SoftaBabatekkesi – Tutrakan / Silistra ili // Текке Софта

- DenizAliBabatekkesi – Denizler / Varnentsi köyü / Tutrakan

- Musa Babatekkesi – Tekke Kozuca / İzbul köyü Yeni Pazar /

- İsa Babatekkesi – Tekke Kozuca / İzbul köyü / Yeni Pazar /

- SeyyitBabatekkesi – Koşu kavak / Krumovgrad / Kırcaali ili //

- HasanBabatürbesi – Babalar / Baştino köyü / Kırcaali ili //

- GaziAliBabatekkesi – Ryahovtsite köyü / Sevlievo ilçesi /

- HamzaBabatekkesi – Tekke / Bogomil köyü / Harmanlı ilçesi

- AliBabatekkesi – Malevo köyü / Haskovo ili //

- OtmanBabatekkesi – Tekke köyü / Haskovo ili // Т

- İsmanBabatekkesi – Çalı köy / Vrelo / Mesatnlı ilçesi /

- HamzaBabatekkesi – Petrovo köyü / Eski zağara ili / Stara

- YagmurBabatürbesi – Dajdovnik köyü / Kırcaali ili //

- AhatBabatürbesi – Kircaali ili

- Elmalı Babatekkesi – Mandacı köyü / Bivolyane / Mesatnli

- NazırBabatürbesi – Kırcaali ili //

- HızırBabatekkesi – Gorna Krepost köyü / Kırcaali ili //

- NalbantBabatürbesi – Raven köyü / Mesatnlı ilçesi /Kırcaali

- İbrahimBabatürbesi – Raven köyü / Mestanlı ilcesi /

- KıdemliBabatekkesi – Grafitovo köyü / Yeni Zağara / Nova

- KızAnatekkesi – Momino köyü / Tırgovişte ili // Текке

- АliKoç Babatekkesi – Niğbolu / Nikopol //

- BaaliBabatekkesi – Sofya

- EnihanBabatürbesi– Davidkovo köyü / Smolyan ili

- SaruhanBabatürbesi – Momçilovtsi köyü / Smolyan ili //

- Şeyh İsentürbesi – Smolyan //

- AyvazBabatürbesi – Skobelevo köyü / Plovdov ili //

- Malkoç Babatürbesi – Burya köyü / Pleven ili //

- SaadettinBabatürbesi – Vidin //

- HüseyinBabatürbesi – Golyamo Sokolovo, Tırgovişte ili //

- HüsemBabatürbesi – Tekke mahallesi, Tırgovişte ili //

- SinanBabatürbesi – Sinan köyü / Pomen / Ruse ili //

- . MustafaBabatürbesi – Sinan köyü / Pomen / Ruse ili //

- HızırBabatürbesi– Sinan köyü / Pomen / Ruse ili //

- ReisBabatürbesi – Bolyarovo köyü / Plovdiv ili //

- BahadırBabatürbesi – Padarino köyü / Tırgovişte ili //

- BabaKondutürbesi – Tırgovişte // Т

- MusaBabatürbesi – Işıklar köyü / Samuil / Razgrad ili //

- MümünBabatürbesi – Bogomilovo köyü / Eskı Zağara /

- SARI SALTUK TÜRBESİ : Blagay

- İZVORNİK TEKKESİ : bosna hersek / İzvornik’dedir.

- KONYİC TEKKESİ : bosna / Konyic’tedir Sipkovitsa’dadir.

– MOSTAR TEKKESİ : Yugoslavya / Mostar Bologay’dadir.

– TUZLA TEKKESİ : bosna / Tuzla’dadir.

– SARAY BOSNA TEKKESİ : Bosna Hersek / Saraybosna

- SARİ SALTUK TEKKESİ : Romanya / Kaligra’dadir

- AHMET BABA TEKKESİ : Romanya / Babadagi’ndadir.

- BABA DAGİ TEKKESİ : Romanya’dadir.

- Sarı saltık tekkesi : Kefe

- Sümbül Baba Tekkesi : Kefe

- Barak Baba Türbesi : Kefe

- DİVANE BABA DERGAHİ : Fransa’dadir.

- KADİM BABA DERGAHİ : İtalya’dadir.

- GUL BABA TEKKESİ : Macaristan / Budapeste’dedir.

- Hızır Baba tekkesi : Macaristan / Budapeste

- Baba Miftah tekkesi : Macaristan / Budapeste

- SUMBUL BABA DERGAHİ : Ukrayna Kırımdadır

- Satık Baba Dergâhı : POLONYA/DANZİG’TE :